Land zonder jeugd
STEMMEN UIT DE KERKEN.
Even peultjes
Eén vrouw is
2000 Chinezen te erg
Zierikzee kreeg geen
Universiteit
Waarheen met
10 millioen Nederlanders?
In 't
TWEEDE BLAD
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
DONDERDAG 28 AUGUSTUS 1947
Frankrijks land bouw Jn nood.
Oplossing dringend nodig.
Heet trilt de lucht boven h
et Franse land; hel valt het
zonlicht op de witte boerderij
tjes tegen de hellingen; staal
blauw staat de hemel over de
velden en hoog boven dit alles
blakert, fel en meedogenloos,
de zon.
Maar over dit vredige, zon
overgoten land, ligt een vreem
de beklemming. Wel ratelen de
karren van de boeren en klinkt
van een verre boerderij flauw
het blaffen yan een hond. Er
gens slaat een dorpsklok en
een boerin schuurt met veel
geratel haar melkemmers.
Maar er zijn geluiden, die
Frankrijk mist, heel erg mist
zelfs.
Zelden klinkt immers van
boven uit de wijngaarden de
vrolijke roep van een jonge
boer naar beneden, waar een
frisse deern door de velden
stapt en rond het stille dorps
kerkje is het stil, even stil als
op de erven van de verspreide
boerderijen. Kindergelach, dat
ontbreekt, wordt in Frankrijk
als muziek gevoeld, 's Avonds
als de scheler daalt over de
velden zyn het maar enkele
jongelui, die, innig de arm om
eikaars middel, over de wegen
en door de velden dwalen.
Frankrijk is arm, want het
heeft geen jeugd en geen kin
deren.
In 1876 werden er in „la
belle France" 1.920.000 kinde
ren geboren, in 1937 was dit
aantal slechts 616.000. De ge
ringe verhoging van dit ge
boortecijfer na de oorlog, zal
wel een tijdelijk verschijnsel
zijn. Oud zijn de mannen en
vrouwen die Frankrijks oogst
binnen halen, maar in de Pa-
ryse metro spreekt de man,
die uw kaartje knipt, met een
Bretons accent en de politie
agent in Lyon groeide op onder
Provencaalse zon. Jean en
Pierre, Maurice en Marcel
trekken dan ook liever naar de
frote stad, waar ze met min
er inspanning meer kunnen
verdienen. Meer dan de helft
van het personeel van de Pa-
rijse metro en meer dan 70
van de politieagenten uit
Frankrijks hoofdstad werden
op het platteland geboren.
ARBEIDERSTEKORT.
Bepaald rooskleurig is de
toestand op het platteland van
Frankrijk dus niet te noemen.
Vóór de oorlog werd er veel
gewerkt met Italianen, Polen
en Belgen. 3 Millioen vreem
delingen emigreerden naar
Frankrijk, ruim 7 van de
totale bevolking dus. Na de
oorlog trokken 6000 Polen naar
hun vaderland terug, de Bel
gische seizoenarbeiders kunnen
nu ook in hun eigen land vol
doende werk vinden en er
wordt dan ook een crisis in
de Franse landbouwgebieden
verwacht bij het bietenrooien.
Men denkt dat men in die tijd
100.000 werklieden tekort zal
komen. Daarbij komt nog, dat
de 700.000 Duitse krijgsgevan-
fenen, waarvan er 200.000 bij
oeren werken, straks naar
hun vaderland zullen terugke
ren. Op alle mogelijke manie
ren tracht men hen, met steun
van de Franse regering, in
Frankrijk te houden, doch
slechts een kleine 10 af
komstig uit de Russische be
zettingszone, schijnt hiervoor
te voelen.
Een lichtpuntje, een van de
weinige en de vele nodige, is
dat onlangs in Rome een con-
tracht gesloten is waarin werd
bepaald, dat Italië aan Frank
rijk 200.000 arbeiders zal le
veren.
70.000 van deze arbeiders
zullen bij boeren tewerk wor
den gesteld. Het eerste contin
gent, dat bij de boeren dit
voorjaar arriveerde, werd een
grote teleurstelling. Ze aten de
eerste vier weken als uitge-
■chic
paal
ZEEVISSERIJ.
De opbrengst van de Belgi
sche zeevisserij is sedert de
bevrijding aanzienlijk groter
dan in de jaren voor de oorlog,
hetgeen onder meer wordt toe-
feschreven aan de herbevol-
ing der zeeën tijdens de oor
logsjaren. In de jaren 1936 tot
1939 bedroeg de gemiddelde
jaarproductie 39.570 ton. De
productie van 1945 was 45.600
ton, die van 1946 69.700 ton.
De productie van 1947 wordt
geraamd op 107.000 ton. In het
eerste halfjaar van 1947 heeft
België meer dan 1000 ton vis
ingevoerd, voornamelijk uit
Denemarken en in mindere
mate uit Nederland.
EISEN AAN DUITSLAND.
De onlangs bekend gemaakte
Belgische eisen jegens Duits
land, die ondermeer de jaar
lijkse leverantie van 750 mil
lioen kilowatt electrische
stroom omvatten, hebben in
Duitsland een zekere beroering
verwekt. Naar aanleiding daar
van wordt in welingelichte Bel
gische kringen verklaard, dat
België er naar streeft, de nor
male handelsbetrekkingen met
Duitsland te herstellen. Ter
waarborging van de herstelle
veranties echter vraagt België
zekere regelingen, die, wat de
electriciteit betreft, neerkomen
op de overdracht in volle ei
gendom van bepaalde Weste
lijk van de Rijn gelegen elec-
tnsche centrales.
hongerden, maar nauwelijks
waren ze wat op verhaal ge
komen, of de heren gingen in
Parijs kijken en bleven daar
maar.
ACHTERSTAND.
In Nederland wordt alge
meen getracht de stads- en
plattelandsjeugd met elkaar in
contact te brengen, om een
beter begrip tussen beiden te
verzekeren. In Frankrijk daar
entegen wordt alle contact ver
meden, daar dan aan de Fran
se landbouwende jeugd de
achterstand van het platteland
nog sterker zou blijken.
Men tracht overigens op alle
mogelyke manieren de achter
stand zoveel mogelijk te ver
kleinen. Er zijn plannen de
oude plattelandswoningen door
nieuwe te vervangen. Reizende
bibliotheken er bioscopen moe
ten de culturele achterstand
minder maken. Er worden voor
de plattelandsjeugd cursussen
gegeven, waarin ze zich in
speciale onderdelen van de
landbouw kunnen specialiseren.
Ondanks dit alles blijft de trek
naar de grote stad, vooral naar
Parijs, aanhouden. Vele kleine
bedrijfjes worden verlaten, of
samengevoegd. Het is voor
Frankrijk meer dan tijd, dat
spoedig een oplossing gevonr
den wordt.
deppen
De cliënt.
Gelezen .in een circulaire van
een assurantiemaatschappij:
„Vandaag een cliënt
Morgen een vriend".
Hitler.
Een rechter in een der Zui
delijke staten van Noord Ame
rika veroordeelde een beklaag
de tot 250 dollar boete omdat
hij iemand had uitgescholden
voor „Hitier".
Ras.
In Sjanghai laten zich thans
vele Russen naturaliseren tot
Chinees burger. Vele Chinezen
hebben daartegen bezwaar. Ze
menen, dat iemand wel van
nationaliteit kan veranderen,
maar niet van ras.
Trein.
Een trein van de New York-
ondergrondse volgde een
eigen dienstregeling: stopte
niet by verschillende stations,
bleef onverwacht in tunnels
stilstaan enz.
Bij onderzoek bleek, dat de
bestuurder het verschil tussen
water en jenever niet meer
wist.
Baseball.
Een Zwitser, die te Boston
arriveerde, v.erd i.oor de hotel
houder bij wie hij logeerde uit
gehoord over Duitsland.
Vraag van de hotelhouder:
Zoudt U denken, dat we de
Duitsers baseball kunnen leren.
Waarvoor hebben we het land
anders veroverd als dat niet
eens zou kunnen.
Film-salarisjes.
Uit een volledig, door
het Amerikaanse minis
terie van financiën ge
publiceerde rapport
blijkt, dat Charles P.
Skouras, de Amerikaan
se theaterfinancier, over
1945 het hoogste salaris
in de V.S. heeft genoten,
nl. 568.000 dollar. Van
de vrouwen heeft in dat
jaar de filmactrice Bet
ty Grables het meest
verdiend: 208.000 dollar,
bij de filmmaatschappij
„Twentieth Century
Fox".
Wat de filmsterren be
treft staat over 1946
Deanne Durbin aan de
spits met 310.000 dollar.
Bing Crosby (Para
mount) verdiende in dat
jaar slechts 175.000 dol
lar.
Het Deense Rode Kruis
bereidt een hulpactie voor in
verband met de aankomst te
Hamburg van de Exodus.
Naar grotere zuivelbedrijven
Het bestuur van de Algeme
ne Nederlandse Zuivelbond (F.
N.Z.) heeft tot de besturen
van de aangesloten coöp. zui
velfabrieken een schrijven ge
richt, waarin .by de bestaande
of komende plannen tot ver
bouwingen of wederopbouw
vooral te streven naar grotere
eenheden wordt bepleit, omdat
grotere bedrijven technisch,
sociaal-economisch, en ook uit
oogpunt van kwaliteitsverbe
tering van het product veel
meer mogelijkheden en voorde
len bieden dan de kleine. Ver
wacht wordt, dat een ontwik
keling; in de zuivelindustrie in
de richting van grotere een
heden aan de rationalisatie ten
goede zal komen.
POSTRAKET VERBODEN.
De proefneming met de in
Nederland vervaardigde post-
raket, welke op het strand te
Oostende zou plaats vinden, is
niet doorgegaan, omdat de
Belgische minister van ver
keer van mening was, dat de
veiligheid der poststukken niet
voldoende gewaarborgd was.
INTERKERKELIJK j van mensen, dan kan hem wel
Opiumkitten in Amsterdam.
Een beter lot voor pindamannetjes.
THUISFRONT.
Het P.I.T. Is een organisatie
van de Pro-t. kerken in Neder
land enerzijds welke samen
werken in het uit de bezet
tingstijd zo bekende Interker
kelijk overleg en van aller
lei organisaties, bonden en
verenigingen, die werken op
Prot. interkerkelijk terrein
anderzijds.
Het P.I.T. stelt zich ten doel:
de zorg voor de militairen en
hun achtergebleven betrekkin
gen. En deze zorg wordt dan
gezien vanuit de achtergrond
der geestelijk belangen en
geestelijke bindingen. Men
moet niet denken, dat men 'n
verzoek om advies of hulp van
buiten-kerkelijke kant ter zij
de legt. Integendeel, uitdruk
kelijk is vastgelegd', dat leder,
die op het P.I.T. een beroep
doet. ook zo goed mogelijk ge.
diend zal worden. Maar tevens
betekent deze steun, dat ma
teriële hulp aan personen niet
nummer één zal zijn, en alle
materiële hulp een dieper en
hoger geestelijk doel zal die
nen,
HET HIAAT IN DE
KERKDIENST.
Enige weken geleden is in
het „Remonstrants Weekblad"
een artikel voorgekomen, dat
tot titel'droeg „het eeuwig hi
aat." De schrijfster bedoelde
hiermee de afstand, die er
dikwyls in de kerkdienst be
staat tussen predikant en ge
meente. Dr. J. F. van Royen
schrijft nu in hetzelfde blad
naar aanleiding van dit pro
bleem: „Ik vraag my wel eens
af, of wij niet verschillende
typen van kerkdienst zouden
moeten hebben. Wanneer een
predikant op de kansel zijn
gehoor overziet en denkt aan
deze grote verscheidenheid
eens de moed ontzinken. Hoe
voor al die velen (of weini
gen) in hun verschillen een
woord te spreken, dat hen
persoonlijk kan raken en tege
lijk allen opheft uit de be
klemming of de vreugde van
het eigen-leven tot die ge-
mee: ichap met elkander en
met God, waartoe Jezus Chris
tus ons allen oproept en no
digt? Een predikant is niet
iemand, die „het" weet of het
geloof bezit als een onaan
tastbaar eigendom, maar hij is
een gewoon mens, die zich
weet te staan op het niveau
van zjjn gemeenteleden, soli
dair met hun strijd, schuld,
zoeken en twijfel: verbonden
ook met hun verlangen naar
Gods dragende en vergevende
kracht.
Menig predikant zou op de
Zondag liever ergens in een
hoekje van de kerk alleen zijn
of anoniem zitten temidden
der gemeente, in plaats van
voorganger en leider van de
Dienst te moeten zijn. Datgene
wat bij tijden zijn nood is, kan
worden doorbroken door de
aanwezigheid en geestelijke ac
tiviteit der kerkgangers. Niet
zöïden viel een beklemming
weg na het eerste lied der ge
meente en haar antwoord op
het votum. Dan wordt „het
Sacrament der gemeenschap"
levend; het samen-staan ln de
dienst aan Hem. die ons per
soonlijk en in gemeenschap
roept. Hét is goed dat eeni? uit
te spreken, dat de ondefinieer
bare wisselwerking tussen de
voorganger en zijn gehoor voor
beide hiaten lean wegnemen cn
de drukkende verantwoorde
lijkheid van het moeten voor
gaan in de godsdienstoefening
kan opheffen tot het zegenrijk
besef van te mogen samenzijn
in de verering en die dienst van
God.
Testament van een man, die Jn de stad
gemolesteerd werd.
Uit het leven yan
Pieter Mogge.
De man, die niet mocht te
rugkeren, ja dat was inder
daad wel van toepassing op
mr. Pieter Mogge van Renes-
se, die juist tweehonderd jaar
geleden voet aan wal zette in
zijn geboorteplaats Zierikzee,
daar meteen werd opge
sloten in een logement.
Ziehier het verhaal, dat de
bekende historieschrijver Wa
genaar ons doet over die ge
beurtenis van twee eeuwen
her
,,'t Vuur der oproerigheid,
welk bijna gebluscht scheen,
ontstak heviger, toen de
burgemeester Pieter Mogge
van Renesse zitting hebben
de in de Vergadering der
Algemeene Staaten, den ne
genentwintigste naar de
stad (Zierikzee) toe kwam.
Hem, dien men voor ande
ren gezegt hadt verdagt te
maaken, wilde het graauw
te lyve. Men rukte hem den
hoed van 't hoofd, en stak
er een oranje lint op. Men
ontnam hem den degen en
voerde hem op een wagen,
met agt man, naar 't Heeren
Logement, daar hij langer
dan een maand bewaard
werdt".
Die was deze man die zó in
Zierikzee werd ontvangen?
Het was een echte Zeeuw
en hij is dat zijn hele leven
gebleven.
In 1698 werd hij in Zierik
zee geboren als de zoon van
een burgemeester. Hij ging
studeren in de rechten in
Leiden, vestigde zich na zijn
promotie in Zierikzee en werd
daar ook burgemeester. Maar
spoedig riepen hem belang
rijke betrekkingen naar el
ders. Iedere provincie van de
Republiek benoemde twee af
gevaardigden naar de Gene-
raliteits-rekenkamer, en Zee
land kon niet beter doen, dan
toen er een vacature kwam,
deze man uit Zierikzee naar
Den Haag te zenden.
In 1739 werd hij lid van de
Staten-Generaal en slechts af
en toe kwam hij terug in zijn
geboortestad.
TESTAMENT.
In de winter van 1742 op
1743 vertoefde hij veel in
Zierikzee. Hij was een rijk
man, en hij hield zich in die
wintermaanden bezig met het
maken van een testament.
Zierikzee was er slecht aan
toe. De stad ging niet vooruit.
En Mogge, die de steden in
Holland had gezien, begon te
voelen hoe klein zijn geboor
testad eigenlijk wel was. Als
ongetrouwd man, wilde hij
iets groots 'voor zijn vaderstad
doen. Zijn besluit stond vast:
Zierikzee zou een Academie
krijgen.
70.000 ponden vlaams
zo'n vier ton werd ver
maakt voor de geprojecteerde
Academie. In het testament
werd precies beschreven hoe
de universiteit moest worden
ingericht, hoeveel professoren
er moesten zijn, enz.
Op 20 Februari 1743 bracht
hij zijn door hem zelf geschre
ven testament by notaris van
der Vliet en betuigde daar, in
tegenwoordigheid van twee
getuigen, dat het couvert zijn
testament bevatte.
De heer Mogge keerde daar
na weer naar Den Haag terug.
Enkele jaren leefde hij in de
Haagse sfeer van die tijd.
1747.
Maar politieke moeilijkhe
den bleven niet uit. Op 17
April 1747 vaardigde Lode-
wijk XV een manifest uit,
waarin hij meedeelde, dat hy
het gebied van de Nederlan
den moest bezetten. Sluis
werd veroverd; heel Zeeland
was op stelten. Was er nu
maar een Prins van Oranje.
Op 25 April 1747 kwam in
Zierikzee het bericht binnen,
dat in Veere de Prins van
Oranje tot stadhouder en
Capitain-Generaal was uitge
roepen. Zierikzee was in be
roering: „Vivat de Prins".
„Zeeland heeft de Prins tot
stadhouder uitgeroepen". Dat
bericht bereikte ook Den
Haag. En Mogge besloot naar
Zierikzee te gaan. April 1747
arriveerde hij aan de kade.
De stemming was tegen hem,
die zelf in Zierikzee geboren,
nu een groot aantal Zierik-
zeeërs tegenover zich vond.
Het volk beschuldigde hem
van landverraad. Hij werd
verdacht van anti-stadhouder
lijke gevoelens, en men meen
de, dat hij tegen de verheffing
van de Prins zou zijn.
Wat er toen op die 29ste
April in Zierikzee gebeurde,
hebben we gelezen in het ver
haal van Wagenaar.
Mogge bleef als een gegij
zelde langer dan een maand
in het Heeren logement opge
sloten.
Tenslotte kwam er ook
voor hem vrijheid. De Prins
zelf had, toen hij uit Leeu
warden vertrok, een publica
tie aan de Zeeuwse gemeenten
gezonden, waarin hij aan
drong op rust.
De woelingen duurden ech
ter voort, totdat de Prins zelf
naar Zeeland kwam. Hij ont
sloeg de in Zierikzee aange
stelde regenten en herstelde
de afgezetten weer in hun
ambt.
En ziet dan hier, hoe het
hele geval, dat verre van
aangenaam was geweest voor
Mogge, voor hem afliep. Wa
genaar vertelt ons dit in de
volgende woorden: „Pieter
Mogge werdt egter nog in 't
Heeren Logement bewaard, tot
dat Zijne Hoogheid de tweede
Zomermaand in persoon in de
stad kwam, en toen terstond
opvrij e voeten gesteld, zonder
dat iemant onderneemen
durfde eenige beschuldigingen
In cigaretten, of tot doosjes
getransformeerde munten in
vestjeszakken of portemon-
naies smokkelden voor de oor
log gewetenloze individuen de
opium ons land binnen. Op
duizenderlei manieren en langs
duizerderlei wegen belandde
het dan daar, waar het zijn
moest, de Chinezen-kolonies
van onze grote steden.
Belandde?
Voor het Tuschinksky-the-
ater in Amsterdam staat, weer
of geen weer, een klein mieze
rig Chineesje met een trom
meltje. Vroeger verkocht hy
pinda's, nu chocolade, peper
munt, drop en kauwgom. Zijn
negotie is veranderd. Hijzelf
niet. Hij ziet er nog even sjo
fel uit als 18 jaar geleden toen
hy hier aankwam. 18 Jaar Mo-
kum's straat- en stadsleven
hebben niets veranderd en hem
zelfs nog niet geleerd zijn
waar aan te prijzen. Tussen
galmende bloemenventers en
palingverkopers staat hij zwij
gend en op zijn Oosters gelaat,
met de scnerpe lijnen en inge
vallen wangen, is nooit te zien
of de zaken goed of slecht
gaan. Als het zes of zeven uur
is sloft hij weg, de Nes door,
over de Lange Niezel naar de
Nieuwe Markt, de Gelderse
kade op en daar verdwijnt hij
in een van-de zijstraten. Hy is
thuis. Dat „thuis" is dan een
sjofel zolderkamertje met een
bed en een stoel, hooguit een
kaart van China of een portret
van Tsjang Kai Sjek aan de
muur, of een tochtig kelderhol
met eenzelfde meubilair.
OPIUM.
Het vertier, dat de 2000 Chi
nezen in deze buurt hebben, is
een partijtje Man Yone of een
ander Chinees gokspel. Het is
geen wonder, dat deze mensen
de voor hen maar al te grauwe
realiteit willen ontvluchten en
om de „grote rook" vragen.
Want er wordt nog steeds
opium gesmokkeld en nu de
vaart weer open is, meer nog
dan ooit.
De deuren in de Binnen Ban-
tammerstraat en de steegjes
er omheen zijn op de trapjes
naar boven spaarzaam ver
licht. Maar er is weer opium
en als Hai Lo voor Tuschinsky
een dag goed geboerd heeft
een pijp kost nu vijf gulden
stommelt hij 's avonds de
trap op en gaat op de houten
bank liggen om tenminste een
paar uur gelukkiger te zijn,
dan hy zich ooit in dat land
voelen kan.
En Hai Lo is niet de enige.
Velen gaan de vele trapjes op
en gangetjes door en velen
liggen op de banken in de vele
opiumkitten. Het is dan ook
geen wonder, dat de gezond
heidstoestand van de Chinezen
(en zoals het in Amsterdam
is is het immer? ook in de
Chinese kolonies van Rotter
dam, Utrecht, Den Haag en
Haarlem) slecht is. Het T.B.
C.-percentage is ontstellend
hoog en de Chinezen, gesloten
voor de Westerse beschaving
waarin zij leven, voelen er
niets voor zich te laten behan
delen.
SOCIALE ZORG.
Er is eigenlijk ook niemand
die zich met hen bemoeit. Nie
mand is niet juist. Eén is er.
Zuster van Zeijl uit Zandvoort
heeft zich het lot van deze
pindamannekes aangetrokken.
Ze zoekt ze op in de opium
kitten en staande temidden van
de licht-bittore rook spreekt
zij hen toe. De slapers storen
zich er niet aan maar zy die
de pijp namen wèl. Obscene
scheldwoorden klinken door de
ruimte, maar zuster van Zcijl
is dat gewend en er is immers
niemand die daar iets doet.
Want haar aanwezigheid
wordt getolereerd, omdat
zij iets doet voor
déze twee duizend zonen van
het Hemelse rijk. Niet alleen
op regilieus gebied, want ze
kan nog maar op 20 bekeringen
terugzien. Nee met haar be
perkte krachten vecht zfl voor
deze paria's. Ze sleept de zie
ken naar het ziekenhuis of
neemt ze in eigen huls op.
Meer dan eens heeft ze vier
patiënten, met de meest af
zichtelijke en besmettelijke
ziekten thuis verpleegd. In de
oorlog transporteerde zij alle
kinderen van de Chinezen naar
het Noorden waar het beter
was dan in Amsterdam. Voor
hen, die dit zelf niet kunnen,
zoekt ze werk en nu wil ze
een ziekenhuis en een clubhuis
voor hen stichten.
Maar bovenal probeert zy de
ze zonen van het Hemelse
Rylc van de „pijp" af te bren
gen. En haar maatschappelijk
werk is de enige réden dat haar
agressie in en' tegen de opium
kitten getolereerd wordt. Na
tuurlijk is het werk, dat zij
doet, prachtig. Maar zij alleen
kan dit probleem niet oplossen.
En toch, al zou het alleen maar
uit oogpunt van volksgezond
heid zijn, moet dit probleem
worden opgelost.
Gemakkelijk zal dit niet gaan.
Ieder heeft het immers te druk
met eigen moeilykheden, maar
fewenst is het wel, want de
000 Chinezen verdienen een
beter lot.
OOGST VERBRAND.
Te Kostvlies (aem. Gassel-
te) is by het koren dorsen
brand ontstaan door wryving
van de dryfriemen ener dors
machine. Veertien korenmijten
en het dorsgarnituur gingen
verloren. Ruim 550 hectoliter
rogge ging in vlammen op.
In de Haarlemmermeer is
de gehele oogst aan tarwe, ha
ver en gerst van de grote
boerderij van S. Tensen in
vlammen opgegaan. Vermoed
wordt dat een z.g. mussen-
klapper (vuurwerk, waarmede
vogels uit boomgaarden wor
den verjaagd) in de oogstberg
is gevallen.
Nederlands-Vlaamse vitaliteit heeft
te weinig ruimte.
In een hoofdartikel „Waar
heen met 10 millioen Neder
landers?" schrijft de Nieuwe
Gids, dat de bevolking van
Nederland over enkele maan
den tot 10 millioen zielen zal
zijn gegroeid en dan zal België
het record van het dichtstoe-
volkte land moeten afstaan.
De „Cloudmaster",
het nieuwste model verkeersvliegtuig van
de K.L.M.
tegen hem in te brengen".
Mogge keerde weer naar
Den Haag terug. Eigenlijk
was er niet veel veranderd.
Hij kwam weer in de Staten-
Generaal en leefde weer zijn
Haagse leven. Alleen hij reis
de niet meer naar Zierikzee.
Zij huis had hij nu verhuurd.
Ongehuwd overleed hij op
6 November 1756. Landerijen,
hofsteden en effecten ter
waarde van anderhalf milli
oen gulden liet hij na. Het
testament werd geopend en
Zierikzee aanvaardde de
schenking om te geraken tot
een stichting van een Univer
siteit.
GEEN UNIVERSITEIT.
Nu stond in het testament,
dat indien niet binnen drie
jaar de toestemming voor de
oprichting was afgekomen, 't
kapitaal moest gebruikt wor
den voor de stichting van 'n
huis voor kinderen van over
leden Zeeuwse militairen on
der de rang van officier, die
daar dan tot hun twintigste
jaar zouden kunnen verbly-
ven.
De universiteit kwam er
niet. De stichting stuitte af op
Holland, dat zich beriep op
een octrooi van 13 Januari
1575, dat de Leidse Universi
teit toen voor beide gewesten
van Prins Willem I kreeg. Wel
wenste men toen over te gaan
tot de bouw van het weeshuis
Maar daarvoor waren er
geen kinderen. Want er wa
ren geen troepen ter beschik
king van Zeeland en dus ook
geen kinderen van de man
schappen van die troepen.
Zo kreeg Zierikzee noch 'n
universiteit, noch het grote
weeshuis. Er werd een rege
ling getroffen met de erfge
namen, waarbij Zierikzee toch
een deel van de erfenis kreeg.
Maar er kwam niets te
recht van het plan, om Zie
rikzee te verrijken met een
universiteit, een plan, dat uit
gegaan was van een man. die
in die stad nu niet bepaald
vriendelijk was ontvangen.
Dr. J. M. FUCHS.
Men krygt, aldus het blad,
in Nederland het gevoel, dat
het land overbevolkt raakt:
de veilige uitweg naar Indië
staat niet open. Dat een le
venskrachtig volk niet terug
schrikt voor op het eerste ge
zicht fantastisch lijkende on
dernemingen, bewijst de
drooglegging van het IJsel-
meer. Dit neemt echter niet
weg, dat de Nederlanders zich
toon afvragen, waar zij straks
met hun elf, twaalf en meer
millioen inwoners heen moe
ten.
Het' blad citeert dan passa
ges uit het onlangs in de N.
R. C. verschenen artikel van
de heer Louwes, die tot de
conclusie kwam, dat de beste
oplossing is gelegen in emi
gratie naar het Franse platte
land. De Nieuwe Gids acht 't
de vraag, in hoeverre Frank
rijk belangstelling zou tonen
voor massale immigratie van
Nederlandse boeren. Tot dus
verre werd het de Vlaamse
boeren echter niet bijster ge
makkelijk gemaakt zich in
Frankrijk te vestigen. Frank
rijk heeft weliswaar steeds
dringerder behoefte aan zielen
voor zyn ontvolkte platteland,
maar tot nu toe heeft het
meer belangstelling getoond
voor gemakkelyk te assimile
ren vreemde industriearbelders
van Latijnse of Slavische oor
sprong. Het Nederlands-
Vlaamse gebied in West-Euro
pa geeft blijk van een bijzon
dere vitaliteit, waarvoor de
beschikbare ruimte te klein
dreigt te worden.
voorbijgaan
Accuratesse
Na 't eten werd er gebeld.
Toen ik open deed stond er een
jongetje met witte veren op
z'n hoofd en krijgshaftig een
boog in z'n hand op 't stoepje.
Het was Pietje van de boven
buren, die netjes en beleefd
vroeg of 'ie alsjeblieft in onze
tuin mocht spelen, want op 't
platje kon 'ie niet schieten.
Nu de groente weer bonvry
is, is overigens by gebrek
aan voldoende vrije tyd de
achtertuin een miniatuur woes
tijntje waarin een paar ver
dwaalde bessenstruiken moei-
zame pogingen aanwenden
vruchten voort te brengen.
Bereidwillig voldeed ik dus
aan het verzoek.
Ik drukte hem alleen op 't
hart voorzichtig te zijn met
m'n aquarium dat tegen de
keukenmuur staat.
Hy beloofde het en rende de
gang in en de keuken door. In
de tuin klonk de oorlogskreet
van Pietje's stam. Toen werd
het stil. van de serre uit heb
ik nog even gekeken. Voor
zichtig sloop hij door m'n
schrale struikjes opgaand in
z'n spel.
Maar toen even later de he
mel grauw werd en een paar
armetieterige droppeltjes naar
beneden gleden, tikte hy op
gewonden tegen de ruiten:
„U mag de vissie's wel bin-
ne halen meneer voor ze nat
worre".
RENARD.
