Bij de stoottroepen
eerste „schipvaert"
naar Java
In bevrijd Wesi-Java
J It 9
t
ZEEUWSE DAMRUBRIEK
Geref. Oecumenische
Synode
TWEEDE BLAD
ZATERDAG 2 AUGUSTUS 1947
350 jaar geleden
Het jaar 1597, een keerpunt in onze historie.
Op elf Augustus 1597, nu driehonderdvijftig jaar geleden,
gaan twee schepen ten anker op de rede van Texel, tegen
het ondergaan van de zon. Het avondrood legt een rose gloed
op de zeilen, die het scheepsvolk schielijk bergt. Twee jaar
en vier maanden geleden zijn deze vaartuigen vertrokken
van de kusten van Java. De opvarenden, negentig in getal,
zullen nog enige dagen nodig hebben om per veerschuit
Amsterdam te bereiken. Zij zullen daar komen met de droe
ve boodschap, dat zij honderdzestig mede-opvarenden aan het
zeemansgraf hebben moeten toevertrouwen
door enkele aanvallen van vij
andige inlandse vorsten.
Toen de 22e Juni 1595 de
schepen hun anker lieten val
len op de rede van Bantam in
West-Java, kwamen als eerste
vreemdelingen enige Portuge
zen aan boord. Deze landslie
den dreven reeds vele tiental-
Jen jaren geregeld handel op
Indië en waren vanzelfsprekend
bevreesd v.oor concurrentie. De
schippers en kooplieden aan
boord van onze schepen be
grepen direct, dat zij voor de
ze Portugezen op hun hoede
moesten zijn.
Jammer genoeg heerste er
toen reeds grote onenigheid op
de vloot, vooral tussen de lei
der Cornelia de Houtman uit
Gouda en de oppercommies
Gerrit van Boninghen. Door
de grote fouten, die tengevol
ge hiervan werden gemaakt,
en door de tegenwerking en de
intriges van de Portugezen bij
de Javaanse gouverneur, slaag,
den de Hollanders er niet in,
reeds in Bantam hun schepen
met kruidnagelen en andere
specerijen te vullen. Na lange
tijd loven en bieden, afgewis
seld door een kleine oorlog,
trokken ze verder de kust van
Java langs. Het enige, wat zij
bereikt hadden te Bantam, was
het sluiten van een handels
verdrag met de gouverneur.
Eerst de opvolgers van Ds
Houtman zouden profijt trek
ken van dit verdrag, dat in
feite de grondslag legde van
ong latere koloniale rijk!
Langzaam voeren de sche
pen langs de kust van Java.
Doch waar zij kwamen waren
ook reeds de Portugese bood
schappers geweest, die de in
landse hoofden met leugenach
tige verhalen tegen ons had
den opgezet. Tenslotte kwamen
de schepen op Bali, waar zij
zeer gastvrij werden ontvan
gen. De 16e 'Februari 1597, dus
na ruim anderhalf jaar in de
Archipel te zijn geweest, keer
den de schepen terug.
En weer vielen op deze
thuisreis vele doden aan rode
loop, dysenbherie en scheur
buik. De weg heen en terug
werd getekend door de graven
van de matrozen, onder de gol
ven der wereldzeeën, waarover
later de duizenden andere Ne
derlandse schepen hun weg
zouden vinden naar de Oost.
Welk een verschil tussen 'n
hedendaagse luchtreis Batavia
—Amsterdam en de eerste
„schipvaert" van Cornelis
Houtman en de zijnen! Een
verschil in snelheid, in veilig
heid, in geriefelijkheid en
in betekenis! Nu is een vlucht
van Java naar Nederland een
dagelijks gebeuren, de terug
keer van de eerste Nederland
se schepen uit het onbekende
tropenland was 'n keerpunt in
de geschiedenis der Verenigde
Nederlanden, een beslissend
keerpunt.
Elf Augustus 1947
Een Sky master landt op
Schiphol tegen het on
dergaan dier zon. Het
avond rood spiegelt zich
in de zilverkleurige
romp van de metalen
vogel, die twee dagen
geleden het tropische
Nederland verliet. Enige
tientallen passagiers, fris
en monter, stappen uit,
passeren de douane, la
ten een taxi voorkomen
en wandelen een half uur
later op het Leidseplein.
Immers, al waren wij reeds
aan het einde van de zestien
de eeuw zeevaarders van be
tekenis. al waren wij de
vrachtvaarders van Europa
geworden en werd de Prince-
vlag gezien onder het Noor
derlicht in de Witte Zee, in de
felle hitte aan de bocht van
Guinee en ook reeds tot op de
groene kust van het verre Bra
ziel, toch werden wij door het
welslagen van die eerste schip
vaart tot de wereldburgers,
die we nadien zouden blijven.
FUNDAMENT
VAN ONZE WELVAART.
Het jaar 1597 is één der be
langrijkste jaren uit onze ge
schiedenis geworden. Want
ontzaglijk groot is immers de
invloed geweest, welke de
winstgevende vaart op Indië
na 1602 door de Verenigde
Oost-Indische Compagnie uit
gevoerd' op onze geschiede
nis ig geweest. De grote rijk
dommen, welke werden ver
diend, stelden ons in staat on
ze strijd tegen Spanje voort te
zetten en met succes te be
kronen. Onze handelssteden
groeiden snel en nijverheid,
kunsten en wetenschappen
bloeiden als nimmer te voren.
Het geld dat in de grote geld
kasten der rijke Amsterdamse
en Rotterdamse kooplieden
binnenstroomde, werd gebruikt
voor de bouw van nieuwe hui
zen en voor het droogleggen
van meren en plassen. Zou
Amsterdam zonder zijn handel
op de Oost ooit zijn prachtige
grachten hebben gekregen en
zouden de Beemster, Schermer
en vele andere meren die
Noord-Holland met de onder
gane bedreigden, zjjn droogge
legd, wanneer wij onze vleu
gels niet zover hadden uitge
slagen?
DODENVAART.
Driehonderdvijf tig* jaar ge
leden kwamen de eerste Ne
derlandse schepen uit Indië te
rug op de rede van Texel, van
waar ze de eerste April 1595
waren uitgevaren. Twee sche-
Pen kwamen de elfde Augustus
binnen, drie dagen later num
mer drie. Dat had voor Pet
ten voor anker gelegen, om
daar een storm af te rijden.
Toen de wind ging liggen,
moest men evenwel wachten
op loodslieden uit Texel, die
mee konden helpen het anker
te lichten, de bemanning was
zo verzwakt, dat zij dit alleen
niet meer kon doen. „Van alle
die van huys ghegaen waren,
namelick twee hondert vyf-
tich, zijnde alleene tnegentich
ghetelt ghcweest, die weder
ghecomen ende overghebleven
zijn". Honderdzestig opvaren
den van de vloot waren als
slachtoffer gevallen van de
ontberingen en de ziekten die
ze hadden moeten doorstaan en
van de aanvallen van inboor
lingen op vele plaatsen aan de
Afrikaanse en Indische kus
ten.
De schepen dreven soms ve
le dagen en weken rond, ter
wijl er geen wind was om de
zeilen te bollen en de mannen
naar het land te brengen, waar
ze genezing voor hun ziekten
konden vinden. Ontstellend
moet de ellende zijn geweest
op de vloot van déze eerste
schipvaert! En het is te be
grijpen, dat de beschrijver, die
zelf mee was gevaren en be
houden in het vaderland te
rugkeerde. aa het einde van
zijn dagboek schreef: „nae veel
verdriets ende perijckelen,
daer oiig de almogende Heer
voor bewaert heeft".
STRUBBELINGEN.
Niet alleen op de uit- en
thuisreis zijn vele moeilijkhe
den door de opvarenden van
de schepen doorstaan, doch
ook in Indië, deels door de
grote tegenwerking van de
Portugezen, deels door onenig
heid in het eigen kamp en
De staatsregeling van
Suriname.
De staten van Suriname
hebben de volgende wijzigin
gen in de Surinaamse staats
regeling aanbevolen:
1. Dat de gecommitteerden
zullen worden gepresideerd
door de gouverneur, waardoor
het karakter van regerings
lichaam duidelijker zou wor
den gemaakt;
2. dat de naam „raad van
bestuur" zou worden gewij
zigd in „raad van advies",
waarvan bovendien de leden
zouden worden benoemd door
de gouverneur op advies van
de staten, i.p.v. benoemd door
de staten;
3e. gelijke erkenning van
alle godsdiensten;
4e. 'de handhaving van de
bestaande militaire organisa
tie in afwachting van de reor
ganisatie van het koninkrijk.
DE BELGISCHE AUTO-
INVOER.
In het eerste semester van
1947 werden in België onge
veer 16.000 auto's ingevoerd,
waarvan 6.700 Amerikaanse, ----
6.000 Franse, 2100 Engelse en 16.84 en 19.5!
1200 van andere national!
Prijsvraag
Canada roept Nederland.
De Canadian Broadcasting
Corporation heeft aan de luis
teraars van het programma
Canada roept Nederland prij
zen uitgeloofd. De gelukkigen
die ccn prijs winnen kunnen
voor de waarde van 25.
(eerste prijs) of 15.
(tweede prijs) of 5.wa
ren ontvangen. De voorwaar
den om deze prijzen te win
nen zijn de volgende: op 3
en 10 Augustus a.s. zullen
interviews met twee Neder
landers in Canada uitgezon
den worden. De luisteraars
moeten aan de programma
leiding schrijven welk inter
view het beste was, in hun
eigen woorden het interview
weergeven (de lengte doet er
niet toe) en hun eigen opinie
over de levenswijze van de
persoon, die geïnterviewd
wordt, weergeven. De prijzen
zijn voor de drie beste stuk
jes bestemd. De brieven moe
ten gericht zijn aan de Ca
nadian Broadcasting Corpo
ration, Postbox 7000, Mon
treal, Canada.
De programma's van „Ca
nada roept Nederland" wor
den uitgezonden 's avonds
om 11 uur op de golflengten
Door
Leonard Huizinga
Abdoel Kadir: „Dit is N ederland op zijn best".
Republikeins geld
waardeloos.
Het hoofd van het bestuur
in West-Java, de heer Ab
doel Kadir Widjojo-Atmodjo
heeft na een inspectiereis
verklaard, dat de kledingsi-
tuatie onder de bevolking
meevalt.
Bij Tandjongsari werden
60.000 evacué's uit Bandoeng
aangetroffen en bij Tjitja-
lenglca 10.000. Na de komst
der Nederlandse troepen
stroomden zij terug naar
Bandoeng.
De houding van de bevol
king In de bevrijde gebieden
varieert van vriendelijk tot
enthousiast. Het optreden der
Nederlandse soldaten is uit
muntend, en het betekent
prachtige propaganda voor
Nederland.
De heer Abdoel Kadir ver
klaarde daar over: „Dit is
Nederland op zijn best."
Vele voorgenomen vernie
lingen werden door de snelle
komst der Nederlandse troe
pen niet uitgevoerd, doch
niettemin is een aantal brug
gen en andere objecten ver
nield. De genietroepen wer
ken dag en nacht aan het
herstel en verdienen speciale
lof.
HULP.
Allereerst wordt hulp ver
leend aan het getroffen deel
der bevolking, waaraan wordt
medegewerkt door het „Rode
Kruis" en „Nederland helpt
Indië!" Ook moet een poli
tieapparaat worden opgezet,
waartoe politie-eenheden naar
de bevrijde gebieden zullen
worden gezonden, waar zij de
kernen zullen vormen voor
de op te bouwen bevolkings-
___,v fja politie, welker taak in de be
zoek uit alle delen van Ne veiliging van de eigen streek
deriand, uitgroeide tot 1
LANDDAG DER N.C.R.V.
Woensdag werd voor het
eerst na de oorlog op de Hel-
lendoornse berg bij Nijverdal
een provinciale landdag der Ned.
Chr. Radio-verentging gehou
den, welke door het grote be-
landelijke actie.
een gelegen zal zijn.
1 De bevolking is
diep onder de indruk van de
macht en de uitrusting van
het Nederlandse leger en
biedt zich vrijwillig aan om
te helpen bij het opsporen
der republikeinse soldaten.
Velen onder de bevolking
verzoeken met de Nederland
se troepen mee naar Djocja
te mogen optrekken. De uit-
gestncoide pamfletten hebben
uitstekende diensten bewezen.
Tallozen laten by de komst
der Nederlandse troepen vol
trots hun pamflet zien.
WAPENS INLEVEREN.
Het volgende programma
punt is de inname van wa
pens, waarvoor een bepaalde
termijn zal worden gesteld.
Na afloop van deze termijn,
die in de meeste plaatsen
vermoedelijk 14 dagen zal
zyn, zullen zware straffen op
het dragen en op het in het
bezit hebben van wapens
worden gesteld.
Met het herstel der wegen
en transportmogelijkheden zal
onmiddellijk worden aange
vangen.
Wat betreft de economische
rehabilitatie kan worden ge
meld, dat spoedig textiel,
zout, blikjes en suiker kun
nen worden aangevoerd. Ook
voor de aanvoer van medi
cijnen wordt gezorgd.
Ten aanzien van de geld
circulatie kon worden gemeld,
dat het republikeinse geld
genegeerd wordt. De bevol
king moet betalen in nica-
geld.
MR. HEPKEMA
OVERLEDEN.
Ergens in Leiden woont
mevrouw Pera, ik weet niet
precies Waar, ergens op
West-Java zit haar man, de
kapitein Pera, ik weet precies
waar, maar dat mag ik niet
zegden, want dat is een mi
litair geheim, sinds de Ne
derlandse troepen een actie
tegen de republikeinse ben-
delegers hebben ingezet. Ka
pitein Pera en zyn mannen
hebben onvermoeid oprukkend,
twee dagen lang de bende
soldaten vervolgd naar het
Zuiden, tot zij het grote
krachtstation bereikt hadden,
dat zij voor vernieling moes
ten behoeden. Het is een so
ber verhaal:„Stroottroep voor"
heet het. In het donker van
de nacht, van Zondag op
Maandag, verzamelden zich de
mannen van kapitein Pera op
het uitgangspunt van de de
marcatielijn.
DE OPMARS.
Bij het lichten van de dag
begint de opmars, telkens
vertraagd door het vuur van
de tegenstander uit groene
hinderlagen rondom. Dan valt
alles dekkend neer aan weers
zijden van de weg. De bren-
guns laten hun vuurstoten ra
telen en daar tussen in val
len de onregelmatige knallen
van geweerschoten. De te
genstander heeft men niet of
nauwelijks gezien. De T.R.L
schiet slecht. Nieuw vuur,
nieuw antwoord. De vuur
schoten gaan langs heen. De
tegenstander durft niet uit
zfln dekking te komen om
behoorlijk te ricljfcn. Stoot
groep vooruit: een brug on
dermijnd. De luitenant Meeu-
wes uit Dordrecht en de sol
daat le klasse van de Brink
uit Oudewater, maken de
stille vijand onschadelijk. Ver
der. Nieuw vuur, goed ge
richt ditmaal, de kogels ko
men gierend en fluitend en
zingend, vlak over de troep,
die in voorbeeldige rust het
vuur beantwoordt. Verder.
Een station, een stadje, leeg
van mensen, zo op het oog.
Het republikeinse hoofdkwar
tier is vlak voor onze aan
komst in brand geschoten, de
bende soldaten zelf, is ge
vlucht.
IN DE REGEN.
namelyk
Mr. Mindert Evert Hepke-
ma, de populaire oprichter en
voorzitter van de Friese Elf-
stedenverenigmg is Dinsdag j exp£
to t I s-eg> dreigende zwarte rook
wolken stijgen op uit de
Verder, en altijd verder
langs de spoorweg, de regen
doordrenkt de mannen tot op
de huid, koud en huiverig als
in Holland. Geweervuur komt
aansluipen uit de grauwe
sluiers. Zo duurt de opmars
uur in, uur uit. Het wordt
vervelend, dekking te zoe
ken, als er gevuurd wordt.
Wij letten er nauwelijks meer
op, wij moeten verder. De
zon komt nu. wij worden
weer droog. Een brug is op
geblazen, wij moeten door de
k en worden weer nat,
maar geen sniperschot maakt
doden of gewonden. Het wordt
middag en wat de luitenant
Dekens en de wachtmeester
Verbiezen uit Vught tot
toe verwijderd hoorden, was
plotseling voor ons. Terwijl
wij oprukken, dreunen in de
thee- en rubbertuinen langs
branden. Daar gaat het ene
fabrieksemplacement na het
andere in vuur en vlammen
op, maar wij vervolgen een
draak die wel vuur spuwt,
maar niet durft vechten.
Branden laaien nu links, dan
rechts van de lijn. Nutteloze
stoten van vuur pogen ons
nog tegen te houden, maar
de stootgroep ijlt verder door
de vcrschoeide aarde uur in,
uur uit.
BEVRIJDING.
Nacht ln een kampong
langs de lijn.
Uitbrandende huizen in
het juist bevrijde dorp, slapen
op de grom*, schoten van de
wachten rondom en de vol
gende dag weer verder. Een
stadje, vanochtend nog rustig
en welvarend, nu overscha
duwd door de rook van vele
branden. „Gij hadt vier uur
eerder moeten komen", zegt
een boer. En verder maar
weer! De laatste, vermoede
lijk vergeefse ren tegen de
tijd. Zuidwaarts tussen rub-
berpalen, langs wijde dalen.
Links van mij branden, voor
en op zij.
Sneller moeten we, altijd
sneller. Misschien is het
krachtstation nog te redden,
en sneller drijven de korpo
raals A. Beekman van de
Aelbrechtskade 18 te Rotter
dam en Wilhelmus Willems
uit Bussum en al hun kame
raden hun zware wapens door
de schemering, die zwijgend
optrekt. En dan in een se
conde is alles voor de laatste
maal in dekking. Vijandelijke
pantserwagens naderen, snel
stijgt de spanning dan, in
een fractie van een seconde,
vóór het vuur van de stoot
groep. zwaait ginds een vage
gestalte met de armen: eigen
troep, ja eigen troep. maar
zy hebben in hun voertuigen
de ren naar het krachtstation
gewonnen en het is bijna met
spijt, dat de stootgroep na
een ogenblik het dierbare
rood, wit en blauw ziet wap
peren boven de grauwe .cen
trale, die ongeschonden
voorbijgaan t
LANDLEVEN.
Ik heb de laatste verbinding
gemist en ben 'dug wel gedwon
gen deze nacht in dit kleine
provincieplaatsje door te bren
gen.
M'n oog glijdt langs de ver
weerde geveltjes. Een roestig
uithangbord verkondigt dat
hier „Hotel Centraal" geves
tigd is.
'n Dikke, vriendelijke waard
informeert naar m'n believen.
Ja 'n kamer is nog vrij. Met
z'n hoofd maakt hij 'n bewe
ging naar boven. Ongezien ac
cepteer ik het geval. Een an
dere keus blyft me Immers
niet. Ik wil weer vertrekken en
m'n gastheer informeert naar
de tijd van thuiskomst.
Ik koester het voornemen de
bioscoop te gaan bezoeken
waarvan ik voor het raam de
reclame zag. Ik mompel dus
een tijd in de buurt van mid
dernacht. Hij schrikt en ver
klaart om 10 uur naar bed te
gaan. Hij wil echter wel een
half uur voor me opblijven. Ik
capituleer en blijf.
Om 10 uur ga ik ook naar
bed. Voor ik de trap opstommel
informeert hij hoe laat ik ge
wekt wil worden. M'n eerste
trein gaat om half 10. Dus zeg
ik „kwart voor negen. Graag
Hij schrikt weer en fluistert:
„Da kan nie meneer, om ze
ven uur gaan we allemaal naar
't land. U mot om half zeven
d'er uit".
RENARD.
Chinese troepen naar
Indenesië.
Volgens het Franse persbu
reau A.F.P. melden de dagbla
den te Nanking dat de com
missie van de uitvoerende Joe-
an voor de overzeese buitcn-
lna&re aangelegenheden met
algemene stemmen besloten
zou hebben om aan de Chine-
regering een aanbeveling te
doen toekomen, dat Chinese
u t. i 4. j. tli troepen naar Indonesië worden
het laatste licht van de rui- gestuurd om de Chinese onder.
sende bruisende rivier in het danen te beschermen,
dal verschijnt. 1
op 65-jarige leeftijd te Leeu
worden overleden.
Stemmen uit de kerken
IN 1948 TE AMSTERDAM.
De organisatie.
De Generale Synode der
Ger. Kerken is in Juni bijeen
geweest. Het voornaamste
wat er afgehandeld is, althans
volgens de verslagen die ons
onder ogen kwamen, is de
beslissing over een Gerefor
meerde Oecumenische (d.i. de
fehele wereld omvattende)
ynode.
Naar men hoopt zal deze
in 1948 te Amsterdam worden
fehouden. Dit zal dan voor
e eerste maal zijn dat een
dergelijke bijeenkomst gehou
den wordt. Men wil een nau
wer verband leggen tussen
allen die de Ger. belijdenis
belijden en bij wie dit ook
in het kerkelijk leven tot
uitdrukking komt, doordat zij
de oefening van de kerkelij
ke tucht niet nalaten.
Aangezien de Ger. Kerken
in Nederland de gastvrouwen
zullen zijn, rust op haar de
taak van de organisatie, met
alles wat daarmede in ver
band staat. En aangezien de
Ger. Kerken in ons land, wat
het aantal betreft, verreweg
de grootste groep vormen en
van haar ook wel de gedach
te en wens tot deze samen
komst zal zyn uitgegaan, zal
voornamelijk op haar schou
ders ook wel rusten de be
slissing over hetgeen daar
behandeld 'moet worden. Even
eens zullen, vooral zij, staan
voor de vraag wie er uitge
nodigd moeten worden.
WELKE KERKEN?
Een Gereformeerde Oecu
menische Synode! Welke ker
ken van de wereld kunnen
daar in haar afvaardiging
worden verwacht? In Noord-
Amerika kent men Ger. Ker
ken. Toen, nu 100 jaar ge
leden, de mannen der afschei
ding besloten ln groten getale
in de Nieuwe Wereld een
nieuw vaderland te zoeken,
ls er daar een kerkelijk leven
naar Ger. belijdenis opge
bloeid. De geschiedenis van
die Ger. Kerk is er echter
een geworden van voortdu
rende afscheiding en split
sing. Met één van die groe
pen wordt door de Ger. Ker
ken in Nederland geregeld
contact onderhouden. Dit is
blijven voortgaan hoewel onze
taal practisch niet meer als
kerkelijke voertaal wordt ge
bruikt. Van hier zijn in ieder
geval afgevaardigden naar de
gedachte Ger. Oec. Synode te
verwachten.
Eveneens zullen er komen
uit Afrika. De Ned. Herv.
Kerk had bijna geen contact
meer met enige kerk in Z.
Afrika. Het is in alle opzich
ten goed dat dr. Gravemeyer
daar geweest is om oude
banden met de Herv. Kerk
aldaar wederom aan te kno
pen. Daarnaast is er ook een
Ger. Kerk, waarmede die van
ons land in geregeld overleg
stond. Ook van daar zal er
een afvaardiging zijn.
Verder komen er misschien
nog uit Hongarije en moge
lijk ook uit Duitsland, hoe
wel dit niet zo zeker moet
worden geacht sinds de ver
schillende Duitse Protest.
Kerken elkaar gevonden heb
ben op de laatst gehouden
besprekingen te Treysa en
aldaar besloten gezamenlijk
verder te gaan.
Tenslotte zijn er hier
daar nog kleine Ger. Kerken,
zoals in België, Frankrijk en
op Java, die echter geen af
zonderlijk bestaan leiden, maar
direct afhankelijk zijn van
die in ons land.
BEPERKING.
Als men het zo na gaat,
kan de vertegenwoordiging
buiten Nederland er niet één
zijn van in hun land grote
groepen. Dit wil natuurlijk
niet zeggen dat een dergelij
ke samenkomst niet uiterma
te belangrijk kan zijn voor
eigen kring, maar men mist
hier van de beginne af aan
het waarlijk Oecumenische,
het wereld-omvattende. De
begeerte om „gemeenschap
te oefenen met allen die de
Ger. belijdenis zijn toege
daan", moge een „verheffen
de gedachte" zyn, we ver
moeden dat ook in de Ger.
Kerken menigeen de deelne
ming gaarne iets ruimer zou
zien. Wat betekent „het zich
bezinnen op de taak der kerk
in het wereld-leven in deze
tijd", dat mede als doel voor
deze Synode wordt aangege
ven, wanneer men te voren
reeds zoo zeer beperkt is in
de deelneming, dat er van
een wereld-kerk niet veel
blykt. Het blyft trouwens ook
de vraag of er hier van een
Synode kan gesproken worden
wanneer men geen uitspra
ken en besluiten verwacht
die de nationale kerken kun
nen binden.
IN 1950?
Er zijn stemmen opgegaan
om deze Ger. Oec. Synode
in 1950 te houden. De meer
derheid van hen die er over
te beslissen had, was van
oordeel dat men, als het maar
enigszins mogelijk was, in
1948 moest samen komen.
Het zal wel niet toevallig
zy'n dat men zo zeer stond
op het jaar 1948. Dan zal er
in ons land ook nog een an
dere samenkomst wezen,
eveneens in oecumenisch ver
band, n.L die van de Wereld
raad der Kerken, welke on
eens te Amsterdam is ge
dacht. Niet op de laat
ste Synode der Ger. Kerken
is daarover gesproken, maar
reeds eerder.
Toen is besloten er niet
aan mede te doen. Een min
derheid was van gedachte,
dat het, gezien de taak waar
voor de kerken zich in de
huidige wereld geplaatst we
ten, niet langer verantwoord
mag worden geacht zich af
zijdig te houden. We vermoe
den dat deze bijeenkomst van
de Wereldraad der Kerken,
toch mede van invloed is ge
weest op de beslissingen die
nu genomen zijn. Wanneer
prof. dr. H. N. Ridderbos
schrijft: „Er zyn mensen, ln
wier ogen alleen datgene be
tekenis heeft wat zo alge
meen christelijk mogelyk is
en die een Ger. Oecum. Sy
node wel internationaal sec-
tarisme zullen noemen" ver
weert hij zich niet alleen te
gen bezwaren die van buiten
af zullen komen, maar even
eens tegen die uit eigen kring.
WERELDWIJDE
ROEPING.
Het werk van de Wereld
raad der Kerken zal in Am
sterdam in 1948 worden
voortgezet. Het ls één van
de meest verblijdende teke
nen in de gescheurde en ver
deelde wereld dat dit dwars
door de volken heen gaande
werk, ook na de oorlog met
onverminderde kracht voort
gaat, omdat er achter ligt
een heilig; moeten. Het is 'n
stroom die in breedte en diep
te toeneemt en op velerlei
gebied bevruchtend kan wer
ken.
Wanneer de Ger. Kerken
besluiten in hetzelfde jaar en
ln dezelfde stad een Ger. Oe
cum. Synode te houden, wil
len ze daarnaast een beek zyn
met een eigen stroomverloop
en denken ze dan niet meer
aan de waterscheidingen dan
aan de ééne wereldwijde roe
ping der Kerk?
Redacteur W. Lente,
Koepoortstr. 13, Middelburg.
Uit de afgelopen wedstrijden
om het persoonlijk kampioen
schap van Zeeland, hetwelk
door de heer Sinke uit Goes
tenslotte op fraaie wijze werd
gewonnen, volgt hier nog een
leerzaam eindspel. De stand is:
Zwart 5 sch. op 6, 16, 26, 27
en 43. Wit 3 sch. op 34, 35 en
36, 2 dammen op 3 en 5. Wit
is aan de zet.
Dat dit eindspel voor zwart
alle varianten verloren is,
is niet direct te zien. Toch is
dit zo. Wit speelt n.l. 3-20. Nu
kan zwart geen dam halen,
want op 43-49 volgt 20-38. en
op 43-48 eenvoudig 20-25.
Zwart moet dus met één der
andere schijven spelen. Op 6-11
of 16-21 volgt weer 20-38 met
winst. Er resten dus voor
zwart nog drie voortzettingen.
Ie 26-31, waarop wit speelt:
20-38 (13x32) 5x26 (27-32) 26-
42 (16-21) 36-31! Op 6-11
volgt nu 31-27 en wint, en op
32-37 eenvoudig 42-38 enz. Dus
zwart (21-26) 31-27 (32x21)
42-37 (21-27) 37-23 en vervol
gens schijf 34 naar 24, en dan
maar afwachten tot zwart b.v.
de stand 22, 31, 36 heeft ge
formeerd. Het spel gaat dan
als volgt: zw. (22-28) 23x26
(36-41) 26-42 (41-47) (op 46
volgt direct 42-37) 42-29 (47-
41 of 36) 29-23 of 18 wint. Een
fraaie variant. 2e voortzetting,
na wit 3-20, (27-31) 36x27
(43-49) 20-25 (49x21) 5-32
(21x30) 35x24 (26-31) 25-14,
en vervolgens schijf 24 naar 5
en wint. 3e voortzetting zw.
(27-32) 5x46 (43-49) 20-25,
wit dreigt met 36-31. Op (49-
21 of 27) volgt 46-32, evenals
op 26-31 enz. Er rest zwart
dus (6-11) (of 16-21), waarop
"'•He mantels komen weer
in de mode.
wit 36-31 (26x37) 46x6 of 16,
en wit wint -'erder gemakke
lijk. Een aardig partij-eindspel,
en leerzaam bovendien.
Een kijkje in de
Middelburgse Damclub.
In de party Vink-Imanse, ge
speeld in de onderlinge wed
strijden van de Middelburgse
Damclub, kwam het tot de
volgende stelling: Zwart 16
sch. op 3, 5, 6, 8/14, 16, 19/21,
23, 24. Wit 16 sch. op 25, 27.
28, 30, 32/38, 42, 43, 47. 48, 50.
De heer Vink speelde hier als
lokzet 37-31, hopende op 21-
26, waarop wit zou geant
woord hebben met 33-29 (24x
22) 27x29!, en niet naar 7, wat
tot niets leidt. 26x28) 38-33
28x39) 30-24! enz., steeds met
winst. Dit is weer eens een be
wijs, dat lokzetten in de partij
veelvuldig voorkomen.
Ter oplossing: Eindspel no. 22.
Zwart 2 sch. op 34 en 41,
dam op 46. Wit 3 sch. op 42,
44 en 45, dammen op 5 en 9.
Probleem no. 23.
Zwart 11 sch. op 3, 4, 7, 8, 9,
10, 15, 16, 20, 25 en 39. Wit
11 sch. op 18, 21, 23, 27, 28, 30,
33, 38, 41, 42 en 44. Voor beide
wit speelt en wint.
Onder de goede oplossers
van beide problemen wordt de
ze keer een tabaksbon verloot!
Oplossingen inzenden binnen
14 dagen. De namen der goede
oplossers worden gepubliceerd.
Oplossing Probleem no. 19,
auteur J. C. Ie Bleu, Broskens.
De stand was: Zwart 11 sch.
op 7, 8, 9, 10, 18, 19, 20, 21,
23, 26 en 40.
Wit 11 sch. op 16, 27, 29, 32,
35, 37, 43, 44, 48, 49 ên 50. De
oplossing: 1. 50-45, 23x34. 2.
43-39, 34x43. 3. 49x38, 40x49.
4. 37-31, 26x28. 5. 16-11, 21x43.
6. 11x33, 49-40 gedw. 7. 35x44,
43-49. 8. 45-40, 49x? 9. 48-13
en 40-35 wint. Helaas bij op
losbaar door 1. 43-38, 23x34.
2. 37-31, 26x28. 3. 16-11, 21x
43. 4. 11x33, 34-39. 5. 49x38.
40x49. 6. 33x14. 49x32. 7. 48-
43 wint eveneens.
Oplossing Probleem no. 20,
zelfde auteur.
De stand was: Zwart 9 sch.
op 8. 10, 11, 21, 22, 25, 27, 28
en 29. Wit 9 sch. op 19, 30, 36,
38, 41, 44, 45. 48 en 49. Oplos
sing: 1. 36-3.1, 27x47. 2. 19-13,
47x50. 3. 13x2, 25x34. 4. 2x33!,
28x39. 5. 45-40, 34x45. 6. 49-44
en wint.
Goede oplossingen ontvan
gen van J. J. A. Koster, Vlis-
singen, 19 en 20; M. J. Lcen-
dertse, Kamperland, 19 en 20;
J. v. d. Meulen Sr., Vlissingen,
20.
INHALEN VAN EXTRA
VRIJE DAGEN.
Werkgevers, die om be-
dryfstecnnische of andere re
denen hun bedrijf willen slui
ten op bepaalde dagen, byv.
op een plaatselijke feestdag
of op een na een feestdag
vallende Zaterdag, zullen in
het algemeen deze dag als
snipperdag in mindering op
de vacantia moeten brengen,
aldus deelt het ministerie
van sociale zaken mede.
Indien dit om bepaalde re
denen niet mogelijk of wen
selijk is, zal aan het College
van Ryksbemiddelaars toe
stemming moeten worden ge
vraagd. Het college zal deze
toestemming in het algemeen
slechts verleenen onder voor
waarde, dat de verruimde
uren worden ingehaald.
