Aannemer vreesi nationale ramp overheid vordert Twee verwoeste kerken 100 iacu vooruii De woningslag LEZERS SCHRIJVEN.. denken oenoren? TWEEDE BLAD PROVINCIALE ZEEUWSCHE COURANT WOENSDAG 14 MEI 1947> De heer A. van Kesteren, die duizenden huizen bouwde, is diep verontwaardigd over de huidige wederopbouw. Het krankzinnigengesticht. (Van onze Haagse redacteur) „We leven in een krank zinnigengesticht, meneer!" Na alles, wat onze gast heer ons verteld had waren wij niet verwonderd meer over die woorden. De heer A. v. Kesteren, bekend Haags bouwkundige en ex-gemeente raadslid, die in de vóór-oor- logse jaren hele stadswijken voor zijn rekening had ge nomen, had een poos zitten „uitpakken". Hij bleek ver heugd te zijn eens zijn hart te kunnen luchten. Hij zag overal onbekwaamheid en onwil. SOMBER. „Ziet u de zaken niet wat te somber?" vroegen wij, „er is toch wel wat gebeurd bij de wederopbouwKijk b.v. eens naar de Spoorwegen!" De heer v. Kesteren, een verwonderlijk-vitale zestiger, keek ons aan met iets van toorn in het oog. „Is dat zo verbazingwekkend, als men bedenkt, dat de spoorwegen maar hoefden te kikken en zjj kregen alle materialen die ze behoefden? Als ze mij morgen aan de dag alles ge ven om maar-raak te bouwen «zult u eens zien hoe gauw er reeksen huizen verrijzen en dan is het voor mg geen fcunst GING NIET DOOR. De heer v. Kesteren haal de diep adem. Hij maakte zich warm en boos. De heren der overheid zag hg als kop pige, eigenwijze drijvers, die op geen geld zien als er maar voldaan wordt aan hetgeen zij als juist beoordelen. Zo had de bekende aannemer te Voorburg, de heer Lucas, een tweekamer-woning-met- Een der grootste Haagse aannemers, de heer A. van Kesteren, luchtte zijn hart over de wederopbouw en wij la ten hem in dit interview aan het woord. keuken ontworpen, met (voor later) verbouwingsmogelijk heid om van twee huizen weer één te maken. Een goed koop project. „Maar 't ging niet doorsmaalde onze fastheer. Die met voorbeel- en aantoonde, dat normaal bouwen thans niet acceptabel is, omdat bijv. het optrekken van een bescheiden midden standswoning (1 benedenhuis met 2 bovenwoningen) een uiteindelijk exploitatietekort oplevert van ruim 250 per jaar met de huidige huren. GRIEZELIG. „Er is toch een financie- ringsregeling-Woningbouw- 1947?" vroegen wij. %De heer v. Kesteren lachte bitter. „Inderdaad! Maar is het een wet, een K.B. He lemaal niet! Minister Vos heeft haar getekend en zij draagt dus eigenlijk een privaatrech telijk karakter. Het is waar lijk griezelig te ervaren hoe de particulier, die het wagen zou met deze regeling in zee te gaan, een partner tegen over zich vindt, die hem kan maken en breken en van alles kan dicteren". „Hoezo?" DE MINISTER BESLIST. „Heel eenvoudig. De minis ter stelt vast: de huren, sti chtingskosten, rentevoet, de grondwaarde, tijdstip van gereedkoming der huizen, de rentevoet van de annuïteit voor de rendabele bouwkos ten, ook die voor het niet- rendabele deel; bepaalt of de termijn voor de bijdrage van 10 tot 15 jaar zal worden verlengd; maakt uit of een koper acceptabel is; of men in aanmerking komt voor een tweede hypotheek; be paalt of een directeur of commissai'is eener N.V. een ontslagen functionaris kan vervangen, die dan tevens aansprakelijk wordt voor alle verplichtingen uit hoofde van de regeling; beoordeelt of na 10 jaar het gegeven voor schot al dan niet verlengd wordt; stelt de voorschotten leningen vast en maakt uit hoe hoog de gemiddelde hypotheekrente is; kan voor schotten aan de gemeenten verlenen tot uitbetaling der bijdragen en hypothecaire leningen weigeren uit te be talen of terugvorderen. Wat er in dat geval met de bouwondernemer gebeurt staat niet vermeld DE IDIOTEN. „Meneer!" En de brede ge stalte des heren v. Kesteren lichtte zich op in zijn kan toorstoel, „onze bouwers- eer maakte, dat wij voor de oorlog in ons land woningen hadden, die nergens werden geëvenaard. En nu gaan ze met „systemen" werken, als of ons bouwvak niet zo oud is als de wereld, wij met onze lange ervaring idioten zijn- Een huis is inderdaad een „on roerend goed" en niet een soort tentoonstellingsbarak, die maar voor een maandje moet dienen „Maar de Centrale Directie van de Volkshuisvesting begonnen wg, doch de heer V. Kesteren fronsde bg het horen van 41a naam zozeer de wenkbrauwen, dat wg on willekeurig ophielden „Dat is helemaal een mooie beweging!" riep hij uit. „Vroeger, voor de oorlog, bouwde men in ons land een 40.000 huizen per jaar en gemiddeld 2000 ln Den Haag. De boven alles zete- lende Rijksinstantie, de Hoofd-in8pectie van de Volkshuisvesting, had een bescheiden kantoor in een gewoon herenhuis aan de Ten Hovestraat. En nu? Aan de v. Alkemadelaan zetelt de directie in een reusachtig flatgebouw, een kleine stad, met miriaden ambtenaren, reeksen auto's en een eigen recherche. Het gehele apparaat kost 60 millioen per jaar! Bij het bouwen van 5000 huizen rust ook op het kleinste huis aan „administratie kosten" eventjes 10.000. Zeg ik te veel, als ik zo iets kortweg een nationale ramp noem? Of: een gek kenhuis?" WAT NU Wij meenden goed te doen tenslotte de meest-practische vraag te stellen: „Wat moet er dan, volgens u, gebeuren?" De heer v. Kesteren stelde een wedervraag: Waarom is de woningnood zo groot? Volgens hem is de overheid daar schuldig aan. Eerst moet worden nagegaan, welke bu reaux nog werkelijk noodza kelijk zijn en de vele kantoren moeten uit woonhuizen, want voor kantoren is altijd wel wat te improviseren. Voorts behoort ook bij de massabouw de vakman te worden inge schakeld; diens ervaring is onmisbaar. En tenslotte, of eigenlijk allereerst dient te worden nagegaan, wat er aan materialen is. Hieromtrent bestaan nog steeds geen be hoorlijke cijfers! Want die kennis moet het uitgangs punt voor het opstellen van een bouwprogramma .zijn. En natuurlek zal de finan ciële basis voor de particulie re bouwer aldus moeten we zen, dat hg „uit" kan en geen gevaar loopt op ruïneuze ge volgen: Zodra dus een ge zonde basis is gelégd zal het aanwezige bouwmateriaal ze- kef met alle graagte worden gebruikt en krijgt Nederland weer als van ouds zijn solide woonhuizen. Dit was het standpunt van de heer v. Kesteren, bekend groot eigen bouwer. Als de Woning- en bedrijfsruimte wordt vastgehouden voor kantoren. Een voorbeeld te Middelburg. De directie der N.V. Zeeuw- sche Confectiefabriek schrijft ons: Als industriële onderneming, welke reeds ruim 30 jaar in de gemeente Middelburg is ge vestigd, hebben wij indertijd een belendend pand voor uit breiding van onze industrie aangekocht. In de oorlogsjaren wendde zich tot ons de toenmalige hoofdingenieur yan de Provin ciale Waterstaat, met het ver zoek, of hij het bedoelde pand als kantoorgebouw voor zijn Dienst van ons kon huren, aangezien de Duitse bezetting hat kantoorgebouw van de Provinciale Waterstaat had gevorderd. Bezield door de gedachte, dat men elkander onder de toenmalige omstandigheden in ieder geval moest helpen, heb ben wg aan dit verzoek ge volg gegeven, en maakten daarbij dg - mondelinge af spraak, dat ons het gebouw één maand na het eindigen van de oorlogshandelingen weder om ter beschikking zou wor den gesteld. Het was begrijpelijk en ver klaarbaar, dat aan deze mon delinge overeenkomst geen ge volg kan worden gegeven, ge zien de moeilijke woningsitu atie, welke veroorzaakt was ten gevolge van het ondergelo pen eiland. Evenwel zijn nu 28 maanden verstreken en hebben zich vooral het laatste jaar. wat de woon- en kantoorruimte be treft, vele mutaties voorge daan. Geregeld hebben wij de huidige huurders van het door ons zo benodigde pand gewe zen op de mogelijkheid wan. neer er zich een ruimte voor deed en hoezeer wg er van overtuigd zijn, dat de bedoelde Dienst zelf verlangend is een andere behuizing te vinden, zijn eigen gezamelijke ervarin gen uitermate onbevredigend. Wij hebben sterk het gevoel, dat het hoofd van de evacua- tiedienst alles doet om ons te helpen, terwijl ook de burge meester van onze gemeente ons herhaaldelijk heeft toege zegd, ong indien mogelijk be hulpzaam te zijn. In dit verband mogen wg U er op wijzen, dat de voormalige waarnemend burgemeester van Middelburg met zijn gemeen tebestuur bij herhaling blijk gaven er prijs op te stellen, dat onze industrie als werkgele genheid in de gemeente Mid delburg gevestigd bleef, maar verder dan welgemeende en beleefde phrasen zijn wij nooit gekomen. Als een schuivertje van een ritssluiting scheef zit moet men de sluiting niet forceren! Snij even de sluiting aan het ondereind los en zet het schui vertje recht. Daarna weer dichtnaaien. Dat voorkomt snella slijtage Immers hier volgen onze ervaringen: In het huis „De Sprenck" op de Seisslngel 4, werd ruimte beschikbaar gesteld voor de Provinciale Waterstaat, maar te elfder ure werd dit pand ge vorderd door de Rijksgebou wendienst. Het huidige verkeershuis op de Markt werd de Provinciale Waterstaat als kantoorruimte in het vooruitzicht gesteld door de Evacuatiedienst; even wel werd deze oorspronkelijke bestemming door andere auto riteiten achterhaald. Het huis „De Kubus" op Molenwater 115 kwam leeg, maar werd niet aan de Pro vinciale Waterstaat toegewe zen. Wij zien de kantoren van de Kamer van Koophandel naar het woonhuis Seisdam 28 ver huizen. Het woonhuuis Noordsingel 176 wordt opgeknapt, maar blijkt eveneens onbereikbaar. Verder hebben wij een poging gewaagd in de richting van het pand Blauwedgk 49, maar dit ressorteert eveneens onder Rijksgebouwendienst. Enz enz. Inmiddels vernemen wij, dat „De Gouden Poorte" in de Wa- genaarstraat 12 en het pand Dam 43 in gereedheid gebracht zullen worden om er kantoren in te vestigen. Hoezeer wij er van overtuigd zijn, dat het het gemeentebe stuur van Middelburg ernst is. in onze gemeente gevestigde industrie te behouden en zo mogelijk nieuwe industrie zich hier tè doen vestigen en hier bij denken wij aan het grote industrieterrein dat voor dit doel in aanleg is, vragen wij ons toch af. of het de plaatse lijke overheid Inderdaad ernst is ons behulpzaam te zijn, met ons nu ruim 2 jaar na de be vrijding de beschikking te ge ven over een eigen pand, waar toe destijds tot aankoop beslo ten werd ten behoeve van uit breiding van ons bedrijf. Wederopbouwweek. Deze week is voor Ne derland de wederop bouwweek. Het is de be doeling, dat er ook in komende jaren zo'n week zal zijn, waarin wordt nagegaan, wat op het stuk van wederop bouw werd bereikt en wat nog gedaan moet worden. Van zo'n week kan een stimulans uitgaan tot steviger aanpakken en er kan nagegaan worden wat reden geeft tot tevredenheid en wat tot ontevredenheid. Men heeft zo'n rust punt nodig bij het grote opbouwwerk, dat in Ne derland nu op gang is. Voor de gemeente Rot terdam heeft men speci aal de 18de Mei aange wezen als opbouwdag omdat op 18 Mei 1940, toen Rotterdam nog brandde, reeds opdracht werd gegeven voor het ontwerpen van een we- deropbouwplan. In andere gemeenten zal men wellicht een an dere dag kiezen, maar het is de bedoeling, dat de week van 12 tot 18 Mei wederopbouwweek wordt. Daarom ver schijnt ook dit speciale wederopbouwbrjblad van de Prov. Zeeuwsche Courant. YYEDEROPBOUW- ARBEIDERS TEKORT De oorzaak van het tokort aan arbeiders bij de wederop bouw is te wijten aan een ge brek in de organisatie. Wij als arbeiders zien het tekort als een propagandastunt. Immers er werden viertien dagen gele den nog een aantal timmerlie den ontslagen bg het bedrijf waarin ik werk. Graag hadden ze in Zeeland willen blijven en ze zijn ook bij verschillende in stanties geweest, maar ze kon den er niet ln slagen werk te vinden. Nu vraag ik mg af of het wel nodig is zo druk te praten over het arbeiderstekort. Men had dan toch die timmerlieden niet laten weggaan. Dit is ze- *ker als een arbeider uit Zee land weggaat dan komt hij niet meer terug. Naar mijn me ning moesten de aannemers, die werklieden ontslaan, hun personeel uitlenen aan ande ren. die tekort komen. Dan blijven de arbeiders hier! Een weder opbouwarbeider. SUPERVISIESTELSEL WAAKT OVER DE ARCHITECTONISCHE PROJECTEN. Een aestheel spreekt. (Van onze speciale verslaggever) „Wg doen ons best honderd jaar vooruit te denken", zo verklaarde ir. S. J. van Emb- den, van het Adviesbureau Stadsplan te Rotterdam. „De essentiële dingen wor den niet beïnvloed door de tijdsomstandigheden", aldus ir. v. Embden, en zo komt het, dat de plannen naar ons huidig gevoel „stoutmoedi ge elementen" bevatten! Maar... „het meeste projecte ren wg voor het nageslacht!" erkende onze zegsman. Wij waren vanzelfsprekend zeer geïnteresseerd en infor meerden naar de wijze waarop de aesthetische zijde van het opbouwplan te Rotterdam tot haar recht komt. „Ja", zei ir. v. Embden, „de architectuur bevindt zich thans in een moeilijke periode; er is geen vaste lijn, er zijn verschil lende scholen met eigen kwa liteiten. Eenheid ontbreekt. Daartoe kan ook niet gedwon gen worden en daarom probe ren wg met dat mozaïek van bedoelingen tot een gescha keerd geheel te komen. Alle waardevolle uitingen moeten een plaats kunnen vinden en natuurlijk geen prullenwerk". HET OORDEEL. Wij vroegen wie tenslotte over al die projecten oordeelt? En kregen te horen, dat inge steld werd het supervisiestel sel. Zeer vooraanstaande ar chitecten geven stimulans en leiding en hebben tot taak te waken over de totaliteit der architectonische projecten. In elke landstreek of belangrijke plaats in ons land vindt men zo'n supervisor met een of meer assistenten. .,De supervisie stimuleert naar het beste project!" verze kerde ons ir. v. Embden, „we hebben pittige tegenstellingen nodig!" Onze zegsman legde ons verder uit, dat de bouwwijze aan zekere hoofdprincipen moet voldoen. Een nauw straatje verlangt een geheel andere architectuur dan een brede boulevard en het gaat erom een architect daarheen te rangeren waar hij het best op zgn plaats is. In 't algemeen behoren de ontwerpen uitdruk king te geven aan de huidige tgd en mogen dus niet terug vallen op afgedankte princi pes. De verwoeste kerk van EUewoutsdUk. Stemmen uH de kerken Te Ellewoutsdijk en Hoedekenskerke. Schelde Gothisch Ellewoutsdijk en Hoedekens kerke zijn de twee dorpen op Zuid-Beveland die bij de be vrijding het meest hébben ge leden Het spreekt bijna van zelf dat bij zo'n verwoesting de kerken, die de grootste ge bouwen zijn van een dorp, er niet zonder schade afkomen. Dat is ook hier het geval ge weest. Die van Ellewoutsdijk is zelfs geheel en al verdwe nen. Die van Hoedekenskerke staat er nog, maar is toch dermate berchadigd dat een ingrijpende restauratie noodza kelijk zal zijn. Belde kerken zgn van Gothi- sche bouw en waren de beste voorbeelden van de z.g. Schel- de-gothiek, die gekenmerkt werd o.a. door de rijke variatie van de zeer grote raamneg- gen in geprofileerde baksteen en de wijze waarop het ge welf bij de opgaande muren aansloot. In Hoedekenskerke zijn de ribben van het oor spronkelijke houten gewelf nog overgebleven boven het huidige, dat omstreeks 1900 is aangebracht. De kerk van Ellewoutsdijk is een prachtig bouwwerk ge weest. Wie vroeger wel eens met de boot van Vlissingen naar Temeuzen ia gegaan, zal getroffen zijn door de massale toren, die hoog boven de om geving uitstak in die vooruit springende hoek in de Wester schelde. Kerk en toren waren in baksteen gebouwd, maar op merkelijk veel natuursteen had men gebruikt, waardoor er een rijke variatie ontstond. Langs de toren was. tot op twee der de van de hoogte, een half- "onde traptoren gebouwd. Het koor der kerk was afgebroken, waarschijnlijk in de 17e eeuw, hetgeen een ernstige vermin king betekende van dit zo schone bouwwerk. Inwendig bestond de ruime kerk uit een schip met twee zgbeuken, die door één dak waren gedekt. Het oude gewelf was hier vervangen door een stuc-kruisgewelf, dat rustte op pilaren met een achtkantig voetstuk. Deze kerk moet gebouwd zijn in het begin van de 15e eeuw, als vervanging van een andere. Reeds in 1200 was El lewoutsdijk of Elsdike als een afzonderlijke parochie bekend. Ze behoorde toen, evenals de andere kerken van het eiland Oost-Borssele (Everinge en Coudorpe) aan het kapittel van St. Pieter te Utrecht. Ellewoutsdijk moet in de middeleeuwen een plaats van betekenis zijn geweest. Niet alleen wijst daarop de grootte van de kerk, maar eveneens 't feit dat er hier een gasthuis stond met St. Laurentius ka pel- De aanwezigheid van een goede haven zal aan deze bloei wel niet vreemd zijn ge weest. In Sept. 1944, toen Oost- Zeeuwsch-Vlaanderen door de geallieerde troepen bezet was, hebben de Duitsers in de toren een uitkijkpost gevestigd. Een beter punt hadden ze ook moeilijk kunnen vinden. De ra ket-bommen van de vliegtui gen hebben toen dit prachtige gebouw volkomen vernietigd. De kerk te Hoedekenskerke is een brok ranke gothiek dat bestaat uit een nog al langge rekt koor Eveneens moet de. ze kerk gebouwd zijn in de eerste helft van 1400. De oud ste nog aanwezige grafzerk draagt het jaartal 1449. Het is een bouwwerk eveneens in grote bakstenen opgetrokken. Van het Oosten gezien maakt deze kerk een zeer fraaie rij zige indruk, door de hoge ra men en het spitse dak. Van het Westen komende is de indruk minder. De Westzijde is afge floten door een hoge grote blinde muur. De toren, een zware dakruiter, waarschijnlijk uit het midden van 1700. is er in de dagen van de bevrijding afgeschoten. Er zjjn verschillende verha len in omloop hoe dit afgehak te brok kerk in deze vorm ge komen is. Vertelfj wordt dat er oorspronkelijk een grote kruiskerk zou hebben gestaan, waarvan het schip en de toren door brand of instorting zou den zijn verdwenen. Daarop zouden wijzen de fundamenten die in het verlengde van de kerk op het kerkhof worden gevonden. Bij de onderzoekingen, in verband met de restauratie, is hiervan echter niets gebleken. Er is geen enkele aanwijzing gevonden dat deze kerk vroe ger zijbeuken heeft gehad. Wel is voor de dag gekomen dat de fundamenten van d« Weste lijke muur in verband staan, niet met die van de huidige kerk, maar met die, welke ten Westen van de kerk worden Ir. S. J. van Embden, adjunct-directeur van het advies-bureau Stads plan Rotterdam, keert zich tegen het prullen- werk in de architectuur. We voelden tijdens ons on derhoud het enthousiasme van deze aestheticus, deze ideële vechter voor stedenschoon. De kreet om woonruimte zwelt met de dag aan; zal het mo gelijk zijn de benauwende eisen-van-nu voldoende in be dwang te houden om te kun nen blgven werken „voor het nageslacht?" WONINGWET VOORSCHOTTEN. Vorig jaar werd van ge meentewege net verleende cre- diet voor 't herstel der 150 gemeentelijke woningwet-wo ningen aan 't Zand te Middel burg, verhoogd tot 466.000. Het is echter gebleken, dat dit verhoofde crediet nog niet toe reikend is om de huizen te restaureren, hoofdzakelijk ten gevolge van de prijsstijging van materialen. In verband hiermee hebben B. en W. de raad voorgesteld het verleende crediet te verhogen met 27.000. Eveneens i? voorgesteld een crediet te verlenen voor het herstel van de tien woningen voor ouden van dagen en de conciërgewoning aan de Nieu we Kerkgang en tot een gelijk bedrag een aanvullend bouw- voorschot bg het Rijk aan te vragen. In Voor-Indlë zijn ln de af gelopen weken bijna veertien duizend gevallen van pest of cholera met dodelijke afloop geregistreerd. DE WONINGTOESTAND IN NEDERLAND ONSESCHWONINGEN) AANTAL INWONERS] TOESTAND PER 1000 WONINGEN OP 1 JANUARI 1947 jfZ3°iv.rsiT| Onze generatie zal geen bevredigende oplossing meer meemaken, meent architect A. Ingwersen. Een fel protest. (Van onze speciale verslag gever). „Onze generatie zal het niet meer meemaken, dat er een bevredigende oplossing van het wonlngbouw-vraag- stuk tot stand komt". Dat is de mening van de beken, de architect A.Ingwersen, die zich ook door zijn pen een naam heeft verworven. Wij hebben langdurig met hem zitten praten en mogen gerust neerschrijven, dat hij een bijzonder zwaar hoofd heeft in de maatregelen, die de regering bij het woning probleem voorstaat. Je ziet nu dingen gebeuren, die absurd en lachwekkend zouden zijn, wanneer zij niet zo tragisch waren. Men gaat nu een tentoonstellingsgebouw in Rotterdam bouwen. In dit gebouw zal een tentoonstel ling- van (sic!) bouwmaterialen worden gehouden. Terwijl ons land eenvou dig geen materialen heeft. De kosten van dit gebouw bedragen maar eventjes één millioen gulden. Daar wordt ons kostbare cement, beton ijzer, balken, enz. die wij nog hebben aan gespendeerd. Ik gevonden. De Westelijke muur zelf is gebouwd in direct ver band met de kerk zelf. Alles wijst er op dat er op deze olaats vóór 1400 een andere kerk heeft gestaan, misschien van Romaanse bouw. Op het eilandje Oostbaerlant vond men vóór de Hervorming, behalve Oedekgnskerke, de kerken van Oostende en Vin ningen. Deze drie parochies waren eveneens verbonden met de kapittelkerk van St. Pieter te Utrecht. In 1545 wa9 Oostende, van welk dorp de fundamenten nog te vinden zijn bij de z.g.n. Schelphoek in de Biezelingsche ham, reeds te niet gegaan. En eveneens moet toen het grootste deel van Vinningen door de wateren van de zich steeds verbreden de Westerschelde zijn verzwol gen. Wat er van over bleef is bij Hoedekenskerke gevoegd. In 1608 is een prachtige grafzerk van Willem de Vrieze van Oostende, waarop hifi is af gebeeld met een hazewind aan zijn voeten, terwijl men aan de hoeken van de steen de zin nebeelden van de vier Evange listen vindt, overgebracht van de kerk van Vinningen naar die van Hoedekenskerke. Als onjuist moet worden verworpen dat er in Hoede kenskerke pas een kerk is ge bouwd toen Vinningen te niet ging. Hoedekenskerke, met een „cure verdeeld in twee portiones" is steeds op Oost baerlant de belangrijkste kerk geweest. Waarschijnlijk is het dat ook een zeer belangrijk stuk van deze gemeente lag waar nu de Westerschelde stroomt. Misschien is men van plan geweest een grotere kerk te bouwen en hebben de over stromingen, met als gevolg steeds voortgaande afbrokke lingen van het land en de kos ten van nieuwe dijken, dit voornemen verhinderd. H. vraag u nu. Die zaak is na tuurlijk door ambtenaren op gezet. Daar zitten natuurlijk weer van die reisjes aan vast. En als die heren op reis zijn, dan moeten zjj door anderen .worden vervangen. Dan krijg je dubbele ploegen. HET OUDE Wg moeten niet op de nieuw bouw het oog richten. Wij moe ten kijken naar en wérken met wat wij hebben. Een bosbou wer, die een nieuw stuk gaat ontginnen, gaat tenslotte ook „uitplanten". Met de huizen is het precieg zo. Je moet uit het oude halen wat er nog inzit zolang er van een noodtoestand1 sprake ls. Wanneer er geen rigoreuze maatregelen genomen worden, is het een verloren zaak. .Als je een betonplaat neemt, daar op een gemetseld muurtje en daarop een dakje van betonnen spanten met een houten afdek king en dakpannen, dan heb je een kantoorlokaal, dat zeker 25 jaar meegaat. Pakt men dit even flink aan, dan krijgt men de beschikking over 50.000 wo ningen vrij, waarin nu kanto ren huizen! E'n dan is er nog een heel belangrgk ding. In 1910 was de normale breelte van een huls vijf meter vijftig. Dat werd tot zes meter opgevoerd. Nu is de breedte op zeven meter vastgesteld. Inplaats van. gezien de noodtoestand, eenvoudig terug te gaan naar het eenvoudige woningtype, gaat men nu bouwen op zeven meter breedte. Dat is absurd! U moet zich eens afvragen wat dit aan grond meer kost, aan Stratenaanleg, aan bouwkosten Wat ook heel belangrgk is, is hoog- en laagbouw. Hoog bouw ls veel en veel voordeli ger. Maar nu heeft men in Amsterdam complexen wonin gen aanbesteed niet voor hoog bouw maar voor laagbouw. Dat wil dus zeggen; een zeer duur type woningen. Ik zal er verder mgn mond maar over houden. Men schijnt nog steeds niet in te zien, dat de woningbouw de kern van het leven is. Dit jaar is het nog slechter dan in 1946. De 6500 woningen, die men in 1946 bouwde, haalt men dit jaar zeker niet". De bekende architect A. Ingwersen, die een campagne ontketende te- §en de ongewenste vor- ering van woon- en be drijfsruimte voor tijdelij ke overheidskantoren, is pessimistisch gestemd over de wijze, waarop men in' Nederland thans het vraagstuk van de woningbouw tracht op te lossen. Naar de correspondent van het ANP verneemt, ig de uit barsting avn de pokken, welke zich de laatste tijd, voorname lijk in Luik en omgeving heeft voorgedaan, than? geheel fee-

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1947 | | pagina 13