Gezinnen
Ik zag mijn boeken branden
JORIS IVENS
Protestantsche
kerkbouw
in vuil en misdaad
LEZERS SCHRIJVEN..
Een politiek filmregisseur
Even peultjes
Smt'
TWEEDE BLAD
Zater'dag "1 Maart 1947
Provinciale Zeenwsclie Courant
STUDIECOMMISSIE VRAAGT INGRIJPEN.
Met harde hand.
onzen parlementairen
redacteur)
Verschrikkelijk zgn blijkbaar
de gevolgen, welke de oorlog
en de bezetting hebben gehad
op talrijke Nederlandsche ge
zinnen, die volkomen „aan ia.
ger wal" geraakt en centra
zijn van jammerlijke verwor
ding. De lezing van het rap
port, dat de studiecommissie
onder leiding van dr. A. Que-
rido, hoofd van de Gemeente
lijke Geneeskundige en Ge
zondheidsdienst van Amster
dam, welke (geheel op eigen
gnitiatief) een nauwkeurig on.
derzoek heeft ingesteld naar
toestanden op bovenvermeld
gebied, schildert bestaande
toestanden ln schrille kleuren
en geeft een beeld van schrik
kelijke ontaarding, onverschll.
lig. en werkschuwheid, ar
moede met daarmee gepaard
gaande vervuiling, allerlei vor
men van misdaad, kortom een
verschrikkelijk moreel verval.
Natuurlijk tiert in deze krin-
§en de zwarte handel welig
[et rapport constateert, dat
deze gezinnen buitengewoon
moeilijk te helpen zijn; het is
t>;j deze rampzalige menschen
•Vies en smerig, a[les ordeloos,
zonder iets van eenlge regel
maat. De „opvoeding" der kin.
deren is vanzelfsprekend jam.
merlijk, het sexueele leven
weerzinwekkend en de hygiëne
natuurlijk een aanfluiting.
BESTRIJDING.
Het rapport concludeert^ dat
het bestrijden der vcrschijnse.
Jen oDbegonnen werk is en dat
de oorzaken moeten worden
weggenomen. Daarin zal
volgens het rapport een
wet moeten voorzien, welke
mogelijk moet maken, gezin
nen, die niet voldoen aan rede.
ljjkerwjjs te stellen eisehen,
onder toezicht eener rechtbank
te brengen op verzoek van de
Voogdijraad of op vordering
van den officier van justitie.
De Raad voor Gezinszorg voor
Onmaatschappelijken wordt in
het schets-ontw. van wet ge-
GEEN BLIJDSCHAP.
Met instemming heb ik uw
artikel „Walcheren wordt
droog" gelezen. In gedachten
baleefde ik weer het vreeselnk
bombardement dat Westkapel-
le's dijk opende en het water
deed stroomen over onze lan
den, en ook de inspanning, de
spanning en de blijdschap bij
het dichten van het gat. Maar
inu, na een iaar tijda, is er
geen blijdschap meer, maar
ongerustheid over de toekomst
en angst voor de komende
..Noodwet-Walcheren", die ons
zal ruïneeren, niet uit de el-
Jende zal helpen, maar ons
nog- eens een duw omlaag zal
geven met een 1000 lasten
per H.A. Bijna alle Inwoners
van Weetkapelle zijn verbit
terd, eo ook die van vele an
dere plaatsen in Walcheren,
.getuige de vergadering in
Oostkapelle op Vrijdag 21 Fe
bruari.
Wij zouden dankbaar zijn
als we geholpen werden, maar
niet met een herbouwregeling
die gebaseerd is op schadebe
drag in 1940. en zonder ruil
verkaveling.
WESTERBEKE, Westkapelle.
Erich Ka sin er:
Boekbespreking
X. >L Japikse: „Opvoeding
van Prinsessen en Prinsen van
de Halzen Oranje en Oranje-
Xassau". Ter gelegenheid van
de geboorte van ons nieuwe
Prinsesje gaf de Nat. Le
vensverzekeringsbank te Rot
terdam een aardig, keurig ver
zorgd boekje uit, waarin de
Koninklijk 'archivaris N. M.
Japikse allerlei interessante
bijzonderheden mededeelt over
de opvoeding van Oranje-kin
deren van de Dillenburgsche
hof af tot onze Prinsesjes toe.
luchten dit lezenswaardige
boekje.
Prof. dr. G.
„Atoomenergie".
Sizoo:
Als eerste
deeltje in de nieuwe natuur
wetenschappelijke reeks kwam
bij Moussault's Uitgeverij te
Amsterdam een zeer lezens
waardig boekje over de atoom
energie uit. De schrijver geeft
niet alleen een heldere uiteen
zetting van de ontdekking,
maar ook haar wetenschappe
lijke voorgeschiedenis, terwijl
hij ten slotte ook eenige be
schouwingen wijdt aan de
groote mogelijkheden, welke
de toepassing kan bieden. Tot
heil van de menschheid, wan
neer zij er althans in slaagt
de ontwikkeling in goede ba
nen te leiden.
Maarten Toonder: „Teeken-
iilra". Als tweede dceltie in de
serie „de wijze Jacob ver
scheen bij de Uitgeverij Jacob
van Cam pen te Amsterdam
een alleraardigst boekje over
de ontwikkeling van de tec-
k en film. De prettig geschre
ven tekst en» een reeks goede
afbeeldingen maken dit be
scheiden boekje tot een aan
winst voor onze nog steeds
schaargche filmliteratuur.
heel ingeschakeld, welke het
gëe-telijk, lichamelijk en stof
felijk welzijn van het gezin
verzorgt. Mocht dit niet sla
gen, dan kan het gezin in een
kamp worden geplaatst. Meer
dwang dan noodzakelijk ls,
wordt niet beoogd, er zijn
trouwens hooger beroep-moge.
lijkheden geschapen. Het regi
me is bedoeld voor twee jaren
en kan verder van jaar tot
jaar worden verlengd.
GEEN OPLOSSING.
In verband met het boven,
staande hebben wjj een kort
onderhoud gehad met den heer
J. Wondergem, secretaris der
Interdepartementale Commis
sie voor A.socialen aan het
departement van Binnenland-
sche Zaken, en hij wees erop,
dat genoemd rapport een
dankbaar aanvaarde bijdrage
is voor onze regeering ten
aanzien van de oplossing van
het netelige vraagstuk, maar
dat het nog niets vaststelt om
trent haar uiteindelijk stand
punt in deze. Binnenkort hoopt
de Interdepartementale Oom
missie ook een rapport te pu.
b'.iceeren en daann zal nader
tot uitdrukking komen hoe de
regeering tegenover het vraag,
stuk staat. De heer Wonder
gem erkende, dat ideaal is, het
vraagstuk in zijn geheel op te
lossen, maar dat vereischt
diepingrijpende bevoegdheden
in het privaat leven der bur
gers en heeft dus tal van fa.
cetten.
Het komt ons voor, dat onze
regeering in deze niet al te
schachtier moet z\jn met het
„aantasten van rechten", want
wfl hebben meermalen contact
gehad met armbezoekers,
kortom met menschen. die da
gelijks aanraking - hebben
met de zelfkant der maat
schappij en zc verklaarden al.
tjjd mismoedig: het pauperis
me is niet afdoende te bestrjj.
den. De teleurstellingen zjjn
keer op keer afschuwelijk
Daarom gelooven wjj, dat in.
derdaad slechts krachtig over
heidsingrijpen, zooals boven,
vermeld rapport beoogt, red
ding kan brengen. De ln vuil
en misdaad verkeerende gezin,
nen leveren voor onze volksge
meenschap tè groot gevaar op
niet alléén, maar vooral ook
de toekomst der kinderen ge
biedt snel en doortastend op
treden
Goed visschen.
De strenge winter brengt
voor de Noord-Limburg-
sche bevolking toch niet
louter narigheid met zich
mee, althans niet voor de
verstokte hengelaars, die
kou noch sneeuw schu
wen, als het getij gunstig
is om het hengelsnoer uit
te werpen. En het getij
is inderdaad gunstig,
want door het strijken der
stuwen in de Maas, is er
op de rivier een zeer ster
ke drift ontstaan, waarin
het goed visschen blijkt
te zijn, omdat de visschen
zich naar de oevers be-
;even.' Tientallen henge
aars ziet men dagelijks
alleen al te Veno hun
geluk beproeven en vang
sten van 70 pond per dag
zijn hetlemaal geen zeld
zaamheid.
HERONTGINNING EN
DRAINAGE.
Sinds het voorgaande jaar
wordt van overheidswege sub
sidie ve-leend voor herontgin-
ning&- en drainage-werkzaam
heden, welke door landbouwers
met eigen personeel of uit naaste
omgeving worden uitgevoerd.
Het maximum subsidie bedsaagt
\*oar drainage f 300 per ha,
voor herontginning f 2000 en
voor ontginning f 3000, echter
met dien verstande, dat het sub
sidie nimmer meer dan 3 maal
de waardestijging bedraagt
Voor deze z.g. bovenwerken
bestaat groote belangstelling.
Einde 1946 ware nreeds onge
veer 1700 aanvragen ingediend,
waarvan half Decembe- 275 in
uitvoering waren.
STUDIEBEURZEN.
Het rijksbureau voor studie
toelagen deelt mede, dat zij, die
voor onderwijzer(es) willen stu-
deeren en minvermogend zijn
in aanmerking kunnen komen
voor 'n studietoelage van j' 300
per jaar. Begaafde a.s. studen
ten aan universiteit of hooge-
school, die minvermogend zijn
kunnen bij hetzelfde bureau een
aanvraag voor een studietoelage
(renteloos voorschot) indienen.
Laatste datum van aanvraag:
14 Maart a.s.
President Tra man heeft
Lewis Williams Douglas tot
ambassadeur der V. S. in
Groot-Brittannië benoemd.
Gpebbels vierde leest.
Vermoedelijk is de Duitsch.e
auteur Erich Kastner de eeni
ge die in Duitschland tegen
woordig was brj de feestelijke
verbranding van zijn boeken.
Hg vertelt daarvan in de in
leiding, die hjj schreef bjj een
bloemlezing, „Bei Durchsicht
beiner Bücher". welke onlangs
in Zürich verscheen.
„Mjjn eerste bock, de ge
dichtenbundel „Herz auf Tail
le" verscheen in 1927 en in
het jaar 1933 werden mijn
boeken in Berlijn op het groo
te plein by de Staatsopera,
door een zekeren heer Goeb-
bels, met een dreigend-feeste
lijke bombarie verbrand Vier
en twintig Duitsche schrijvers,
die symbolisch voor altijd uit
gedreven moesten worden,
somde hij triomfantelijk op.
Ik was de éénige van deze
vier en twintig, die persoon
lijk verschenen was, om deze
theatrale onbeschaamdheid bij
te wonen.
Ik stond voor de universi
teit, tusschen studenten In S
A.-uniform ingedrukt, zag on
ze boeken in de vlammen op
gaan cn hoorde de tiraden
van den kleinen leugenaar Het
was begrafienlsweer. De kóp
van een kapotgeslagen buste
van Magnus Hirchfeld stak,
op een lange stok, hoog boven
de zwijgende menschenmassa
uit en bewoog heen er. weer.
Het was afschuwelijk.
Opeens riep een schrille
vrouwenstem: „Daar staat
Kastner". Een jonge cabaret-
artiste, die met haar coüega
in de menigte stond, had ïhjj
gezien en gaf aan haar verba
zing. overdreven luid uitdruk
king. Ik begon me onbehaag
lijk te voelen. Maar er gebeur,
de niets. (Ofschoon er in deze
dagen juist zeer veel placht te
„gebeuren"). Nieuwe boeken
zweefden in het vuur. Nieuwe
leugens klonken. En de ge-
richten der bruine studenten
staarden, met de stormrtem
onder de kin. onbewogen over
6000 telegrammen
voor Paleis Soestdijk.
Ter gelegenheid van
de geboorte van prinses
Marijke stroomden in
het postkantoortje te
Soestdijk de telegram
men binnen. Nu de
grootste drukte voorbjj
is, kan worden bericht,
dat ongeveer zesduizend
telegrammen uit bin
nen- en buitenland naar
paleis Soestdijk zijn ge
zonden.
het vuur naar het gesticulee-
rende duiveltje.
In de jaren die volgden, zag
ik mjjn boeken alleen als ik
eens in het buitenland was. In
Kopenhagen, in Zürich, in Lon
den Het is een merkwaardig
gevoel een verboden schrijver
te zyn en zijn boeken nooit
meer in de etalages der boek
handelaren te zien. In geen
stad van het vaderland. Zelfs
niet in de geboorteplaats. Niet
eens met Kerstmis, als de
Duitscherg door de besneeuwde
straten loopen om presentjes
te koopen. Men is een levend
ltjk
Het heeft twaalf jaar ge
duurd, eer het Derde Rijk ten
einde was. Twaalf korte ja
ren waren genoeg, om Duitsch
land te gronde te richten".
Arbeidsvoorwaarden ïn de
landbouw.
De Stichting voor de Land
bouw heeft het algemeen ge
deelte van de collectieve ar
beidsovereenkomst voor de
akker- en weidebouw en de
veehouderij voor het contract
jaar 19471948 opgesteld.
Een der belangrijkste wijzi
gingen tegenover het jaar
1946—1947 is wel, dat de in
deeling der arbeiders in ge
schoolden, geoefenden en on
geschoolden heeft plaats ge
maakt voor de -indeeling in
vakarbeiders en ongeschoolden.
Voor de gediplomeerden ls een
toeslagregeling opgenomen.
De normale arbeidstijd in de
veehouderij is voor het jaar
vastgesteld op 3200 uren. De
maximum arbeidstijd is ver
minderd van 3280 op 3240
uren.
De zes vacantiedagen zijn
uitgebreid met vier zgn. snip
perdagen.
Raketten fotografceren
de sterren.
De astronoom Sir Harold
Spencer Jones heeft verklaard,
dat bestuurde raketten met
zeer goede resultaten zijn ge
bruikt voor het nemen van fo
to's van het zonneapectrum.
In de V.S. zjjn, aldus Jones,
raketten in de richting van de
zon geschoten, waarbij de fo
to's werden genomen door mid
del van een in de kop van de
raket gemonteerde specto-
graaf. De raket steeg onge
veer 170 km. waarbij na re
gelmatige tusschenpoozen op
namen werden gemaakt.
Jones verklaarde, dat raket
ten voor de astronomen groote
mogelijkheden openen om eeni
ge van de grootste geheimen
van het heelal te ontdekken.
Door boven de sfeer van de
aarde uit te stijgen kunnen zij
foto's nemen van Mars en an
dere planeten.
Terug in Nederland. IHoUywood aan het „opgroeien"
M is en dat er zich daar, hoewel
De bekende filmregisseur dat aan de buitenkant nog
Joris Ivens, wiens politieke niet merkbaar is, een geslacht
denkbeelden bij zijn filmactivi-van goede vakmenschen ont-
teit nogal sterk meespreken, j wikkelt. De vérgaande com-
is m Nederland teruggekeerd mercialiseering verhindert ech- j
Arbeiders legden hel werk
ücppni
Geen tuindorpen
In Engeland bouwt men geer.
tuindorpen meer voor arbeiders.
Edinburgh krijgt over enlcelt
weken zijn eerste zeven verdie-
pings-flatgebouw voor arbeider».
Met badkamers, warm water
enz. enz.
Historie.
Het weekblad Time geeft de
volgende definitie van geschie
denis: „Opsomming van een
reeds gebeurtenissen, die ach
terwege hadden moeten blijven.'
Burgerlijkheid.
Een Praagsch dagblad geeft
de volgende definitie van Zwit
serland: „Het laatste bolwerk
van de burgerlijkheid in Europa
en de kans dat het nog vele
jaren dat bolwerk za! blijven.'
Beul.
Een inzender in de Haagschc
Post vraagt of er in Nederlanr.
neer.
Eenlge tjjd geleden werd te
Enschede een landbouwer aan
gehouden, die ln het bezit was
van een hoeveelheid textiel,
naar h(j zei, gekregen van een
magazgnchef van een textiel
fabriek te Enschede. De poli
tie stelde een onderzoek in en
trof ten huize van den maga-
ziinchef een groote hoeveelheid
stoffen aan. De directie ver
klaarde van dit geval volko
men op de hoogte te zgn. De
arbeiders van de fabriek be
schouwden dit als een te groo
te bevoorrechting en zjj gin
gen niet accoord met het eer
herstel van den magazhnchef.
Als gevolg hiervan nebben zü
het werk neergelegd, doch zg
bleven wel op de fabriek. De
staking, die Woensdagmiddag
werd opgeheven, omvatte in
totaal 1000 man.
RUILVERKAVELING.
Bij de Cultuurtechnische dienst
te Utrecht zijn momenteel ruil
verkavelingen tot een totale op
pervlakte van meer dan 200.000
h.a. in voorbereiding en uitvoe-i
ring. Naar lage schatling hebben al"een'bet'l is aangesteld voor
van de ongeveer 2/\ mihoen.uitvoering van de doodvon-
h.a. cultuurgrond m ons land Pn
700 000 h.a., dus 1/3 deel, be-i
hoefte aan ruilverkaveling. m hn jeugdkamp v00r pou.
tieke deliquenten te Sparjeblrd
INLIJVING DIENST- (Fr.) is een H.B.S., een Mulo-
Naar kostschool?
een afwezigheid van 8
jaren. Hjj verwierf groote be-
xendheid door zijn documen
taire „Zuiderzee"' welke film
aan duizenden menschen over
de geheele aardbol heeft ge
toond hoe het Nederlandsche
volk zonder wapens land wist
te winnen.
Tijdens de Spaansche bur
geroorlog maakte hij, in sa
menwerking met o.a. Ernest
Hemingway, de documentaire
„Spanish Eerth", later in
China „400 Million". In het
begin van de afgeloopen oor
log bood Ivens rijn diensten
aan de Nederlandsche regee
ring te Londen aan. Deze aan
vaardde ze echter niet. Later
voer hg 3 maanden op Cana-
deesche corvetten mee in con-
vooien naar Mocrmansk, en
maakte een documentaire over
de opleiding der jonge Cana-
deesche zeelui.
Kort daarop werd hij naar
Hollywood ontboden, waar
hfj de filmers instrueerde in
de documentaire techniek en
in de „Capra-nuit" meewerkte
aan de serie documentaires
„Why we fight", welke kort
na de oorlog ook hier te lan
de zgn vertoond. Tevens maak
te hg een film voor het. Amc-
rikaansche leger „Know your
enemy Japan". Tenslotte werk
te hij mede aan het draaiboek
van „The story of G-I-Joe",
gebaseerd op de verhalen van
Amerika's populairste» oor
logscorrespondent Ernie Pyle.
In November 1945 heeft
Ivens zijn inmiddels aanvaard
de functie van „film-com-
missloner" met het doel de
bevrgding van Indonesië te
filmen, neergelegd, omdat de
ze bevrtjding zich niet in over
eenstemming met zijn inzich
ten voltrok. In verband hier
mede wijdde de heer Ivens
nog uit over de actie der Aus
tralische havenarbeiders. In
Australië heeft hij na het
neerleggen van zgn functie
nog een boc.k geschreven over
de documentaire film en hij
houdt thans over dit onder
werp leringen in dc groote
Europeesche steden. Zijn vol
gende opdracht is een film
over Tsjecho-Slowakye en in
het verre verschiet ligt een
opdracht voor een film in ver
band met de Unesco.
Sprekend over de Amen-
kaansche film zeide Ivens, dat
ter veel initiatief en doet vele
jonge krachten schipbreuk lij
den. De regisseurs in Holly
wood komen dan ook meesial
niet voort uit de rijen der do
cumentaire regisseurs, hetgeen
in Engeland vaak wel het ge
val is. Hierdoor wint ook de
speelfilm in Engeland aan
realiteit en daaraan is ook,
volgens Ivens, het groote suc
ces der moderne Engelsche
films te danken.
PLIC HTIGEX.
De inlijving van dienstplich
tigen op 3 Maart a.s. bij het
3e regiment infanterie te Ber
gen op Zoom, het Be regiment
infanterie te Schalkhaar en
het 8e regiment infanterie te
Amersfoort is wegens bgzon-
derc omstandigheden tot nader
order uitgesteld.
De datum van inlijving zal
te zijner tijd worden bekend
gemaakt.
il||
school en een ambachtsschool
Leeraren zijn geïnterneerde
onderwijsmenschen Er is geer.
bewaking. Ontvluchtingen ko
men niet voorintegendee'
er is aandrang om in dat
kamp opgenomen tc mogen
worden!!
Duurte
Eer. Amerikaansche profes
sor heeft geconstateerd, dat
de Amerikaansche vrouw
haar macht over de man be
gint te verliezen; zij is te
duur.
Ariatrocraten
Die Weltwoche schrijft: De
aristrocraten, die Zwitserland
bezoeken voor de wintersport
willen hun namen niet meer
in de kranten vermeld hebben.
Men mocht soms denken, dat
ze nog geld hebben.
In Engeland gebruikt men motoren van
voor het wegblazen van de sneeuw op
straal-vliegtulgen
de spoorwegen.
Bioscoop
voor stereocopische films.
Dezer dagen wordt in Mos-
|kou een bioscoop geopend voot
het vertoonen van stereoscopi
sche films, geproduceerd in de
eerste studio voor stereoscopi
sche films ter wereld. De stoe
len in het theater zfln in een
halve circel geplaatst en di
toeschouwers hebben bg de
vertooningen geen speciale
bril noodig. Dc Sovjet-geleerde
Semen Ivanof, construeerde
voor de projectie een „glazen
'doek" op welks oppervlakte
zich 200 microscopische rCgel-
vormige lensjes bevinden.
ARBEIDSKRACHTEN BIJ
AKKERBOUW.
Tot dusver wordt algemeer.
aangenomen, dat op een klei-
lakke-bouwbedrijf een vofslagët
arbeidskracht per 8 ha noodza
kelijk is. In een artikel in de
jOron. Landbouwherichten word:
op grond van door landbouwers
in de Groninger kleibouwstreeK
'uitgebrachte rapporten 't moge
lijk geacht bij gedeeltelijke me
chaniseering en zonde- veel be.-
drijfSveranderingen het aantaj
benoodigdc arbeidskrachten te*
rug te brengen tot één op e!k<
,10 a 12 ha en zelfs tot één arb.
;per 20 ha bij volledige mechani
seering en bij extensieve be
drijfsvoering.
STROOGEBREK.
Stemmen uit de kerken
De sfeer in het
kerkgebouw.
Ook in onze provincie zijn
er heel wat nieuwe kerken te
bouwen. Bovendien moeten
vele andere worden hersteld.
Bet oorlogsgeweld dat in dub
bele mate over ons gewest is
gekomen, stelt ons in deze in
de komende jaren voor een
zware taak. Het dorp Schore
leeft reeds een nieuwe kerk.
Uiterlijk is deze aangepast
aan de nieuwe dorpskern. In
andere dorpen, en steden is
men bezig plannen te maken
opdat er inplaats van de ver
dwenen. nieuwe bedehulzen
zullen verrijzen.
Was vroeger het bouwen
ran een kerk een bijzonderheid,
in deze jaren staat ons volk
voor de zware taak er tien
tallen tc moeten bouwen. Dit
brengt vele moeilijkheden
mee. Aan de offervaardigheid
van de gemeenten zullen hooge
eisehen worden gesteld. Doch
het bouwen van een kerk is
niet alleen een materieel pro-
bleem Vragen komen op: Hoe
moeten die kerken worden ge
bouwd en hoe moeten ze wor
den ingericht.
Een kerk moet kerk zgn.
Ze moet beantwoorden aan de
eeredienst van de gemeente
die daarin samenkomt. Het is
waarlik niet alleen voor archi
tecten van belang hoe de
plaats van samenkomst voor
de gemeente wordt gebouwd,
maar ieder lid van de gemeen
te heeft er mee te maken.
Mot blijdschap kunnen we
melding maken van een on
langs verschenen boek van den
Amstexdamschen architect K
L. Srjmons. „Protestantsche
Kerkbouw". In rijn voorwoord
noemt Dr. Berkhof dit boekje
„baanbrekend". De schrijver
zelf noemt kerkbouw aller
eerst een geestelijk vraagstuk.
De belijdenis der kerk is be
slissend, niet zoo zeer voor
de uiterlijke vorm, maar voor
al voor de inrichting Dit
geldt niet alleen, voor Prot.,
maar voor alle kerken. Er zijn
R. K. kerken van verschil
lend type. Ook in ons land
vinden we die. Moge er een
tijd geweest ztin dat, onder in-
van de cultuur, zou door het
Protestantisme gruwelijk zijn
verwaarloosd Dit ls een mis
kennen van de krachtigste pe.
riode van ons volksleven uit de
16e cn 17e eeuw. „In wezen is
dit zelfs een miskennen van
de volheid der kerk en het
Woord dat er gepredikt werd.
Want de kracht van het
Woord blijkt zoo sterk ge
weest te zijn. dat het op een
groote cultuur-periode zijn
stempel wist te drukken". Ste
den als Amsterdam en Middel,
burg zjjn daarvan, naast vele
andere, het bewijs. Een schil
der als Rembrandt is ondenk
baar zonder het Reformato
risch Protestantisme
Welke is nu de sfeer, die een
Prot. kerkgebouw moet be
palen? Deze is slechts in vage
trekken te omschrijven, zooais
dat met alle „sfeer" het ge
val Is. Sijmong wijst hier op
het bruin van het eikenhouten
kerkmeubilair tegenover het
wit van de effen gepleisterde
muur. Niet alle onder de
witkwast! Dit is onverschillig,
heid. De witte vlakken moeten
hun begrenzing hebben En
Een strooeartonfabriek te
als hg het heeft over de .feer 0ude-PekeIa moest wegens ge-
van een Prot. kerk, op het-Drek ajm ?troo worden stop-
meubdalr. \orm en versiering gezet. Betwijfeld wordt, of aue
van prcekstoe. banken, bek, cartont-a,orje({ea wcl jtunnen
orgelfront enz. kunnen de doorwerken tot de nieuwe
sfeer verzwakken of verster- stroo-oogsL In dc veehouder^
ken. Het meubilair is ..rustig, jn de Noordelijke provinciën
waardig, zwaar en van een bestaat groote behoefte aar
^gespannen bewogenheid" graanstroo. In Friesland wordt
Kortom, de sfeer m een Prot. dat tekort geschat on ongeveer
kerk ls er een van vorm en :10 millioen kg.
kleur. Belde zijn doordrenkt:
van de geest der Ned. Refor
matie. Deze nu dreigt verlo
ren te gaan.
Een architect wil „modern"
bouwen: d.w.z. met moderne
materialen en volgens de wet
ten der moderne accoustiek
Zoo worden tegenwoordig bios-
pen, concert- en gehoorzalen
gebouwd. Hierin kunnen we
niet de sfeer van onze oude
kerken bereiken. Het is trou
wens een a-religieuze stjj».
Daarom zoekt menig archi
tect tegenwoordig bezieling in
een oud-christelijke of Scandi
navische stijl. Zoo krijgeu vl
echter een gebouw dat niet bij
onze volksaard past Er ls
ook geen bepaald type noodig.
Nieuwe ruimtelijke vormen
vloed van Cuypers, bftna lede-tusschen deze* beiden treft kunnen worden gebruikt, mits
re nieuwe R. K- kerk in neo-;men un een ftjne kleurscha- men maar zorg draagt dat de
gothischc stgl werd opgetrok- keering van grijp en oker. Ver- sfeer vjpr het Ned. Protetan-
ken, tegenwoordig is dit met,der zijn opmerkelijk 't blauw-tlsme wordt bewaard.
GEEN ZUIVER
GEWETEN.
Vijf en twintig kilo
meter buiten Tokio hield
dc Japansche politie een
trein aan, in de hoop
eenige zwarte handela
ren te kunnen arrestee
ren.
Toen dc trein goed en
wcl stil stond zaten er
nog maar een paar pas
sagiers in. De rest had
oogenblikkeiyk de bee-
nen genomen met ach
terlating van vierhon
derd pakken levensmid
delen.
meer het peval. Maar in welke
stijl een R K. kerk ook ge
bouwd mag zijn, de inrichting
is beslissend. In alle R. K.
kerken vinden we een bepaal
de sfeer.
En nu betoogt Sflmons dat
er ook voor Prot kerken, in
welke stijl ze verder opgetrok
ken zjjn, de sfeer het belang
rijkste ia. In de middeleeuw-
sche gothische kerkgebouwen
heeft de Prot. gemeente een
eigen sfeer weten te schep
pen.
Er wordt wel eens gezegd
dat de Hervorming steeds zeer
gereserveerd heeft gestaan
tegenover de cultuur. De
bouwkunst, als een onderdeel
grijp van de steenenvloer
het zwart der aankondigings
borden, die weer met een gou.
den rand zjjn afgezet. En tus
schen dit alles door het koper
an de lichtkronen. He^ Pro
testantisme heeft kerkgebou
wen geschapen, „die in hun
wijding het leven van allen
dag buiten hun deuren laten".
„Hef Prot kerkgebouw kent
slechts één taak: het stellen
van den mensch direct tegen
over God". Het licht vervult
hier Ren bepaalde functie. ..Er
heerschf hier niet het mystie
ke half licht, der R. K. kerken,
maar ook niet het dagheldere
van een profane gemeenschaps-
zaaï". Tenslotte wijst Sgmonï
Godsdienst
in Oosl-lndonesië.
ln de ministerraad van
stoel, orgelfront enz passen Oost-Indonesië werd besloter.
zoo maar niet 'n een oud ge-!tot instelling van een gods-
Dit alles geldt ook voor dc,
restauratie van oude gebou
wen. Moderne banken, preek-
bouw.
Nu er in onze provincie zoo
veel kerken moeten worden
gebouwd en hersteld, zouden
we het boek van Sijmons in
handen wenschen. niet alleen
van architecten, maar zeker
ook in die van timmerlieden,
metselaars en schilders, die wel
eens iets ln kerken hebben op
te knappen en daarin naar
het verleden bewijst zoo
ontzaglijk veel kunnen beder
ven.
dienstraad, waarbg rekening
jehouden wordt met het prin
cipe, dat de godsdienst buiter
de politiek moet blijven.
Er zal een grondwetcommis
sie worden gevormd, die aai
het parlement een ontwerp
grondwet zal aanbieden. Wordt
het ontwen» aangenomen, dar
zullen nieuwe verkieringer
worden gehouden. Er komt eer.
eigen hof van justitie. Men
wil een monetaire en economi
sche eenheid met de Vereenig-
S. J M. HULSBERGEN, de Staten van Indonesië.
