PROVINCIALE ZEEUWSCHE COURANT;
Het ontwapenings-karretje
weer op de rails
Vandaag
Export van pootaardappelen
Staakt het vuren
Honderd jaar
190e Jaargang No. 39
Uitgave van de Firma Provinciale
Zeeuwsctie Courant, Middelburg.
Drukkerij Firma F. van de Velde Jr.,
Vlissingen.
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve
op Zon- en alg. Christelijke feestdagen.
W.O. DE MIDDELBURGSCHE, VLISSINGSCHE, GOESCHE, BRESKENSCHE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Zaterdag 15 Febr. 1947
ABONNEMENTSPRIJS 25 cent per
«reek. f 3.20 per kwartaal, franco
per post. 3.45 per kwartaal.
Losse nummers 5 cent. ADVER
TENTIEPRIJS 12 cent per mm.
minimum per advertentie 1 2.-
Bureaux gevestigd te Vlissingen: Walstraat 58-60, tel 10 (2 lijnen) Middelburg: Londensche Kaai 29 tel 2077 en 2924, Goes Turfkadë 15, 1 24*75, Oostburg üratemastraat 3, tel- 102. Terneuzen Brouwerijstr 2. Postrek. nr. 3593U0 P-Z.C., Middelburg.
Het wereldgebeuren
De Veiligheidsraad nam een resolutie aan.
Het Russische
trapj'es-systeem.
De leden van de Veilig
heidsraad in New-York zullen
Donderdagavond een zucht van
verlichting hebben geslaakt,
toen eindelijk de veelbesproken
ontwapeningsresolutie er door
was. Wekenlang is in saaie
zittingen gediscussieerd over
de vorm, waarin deze resolutie
gegoten zou worden en zoo
verward waren af en toe de
debatten, dat zelfs de afge
vaardigden er geen touw meer
aan vast konden knoopen. Men
kent het groote punt van ge
schil. De Sowjet-Unie wenscht
in de besprekingen over beper
king van de bewapening alle
wapens en alle strijdkrachten
te betrekken. De Ver. Staten
meenen, dat de atoomwapens
zulk een aparte en allesover-
heerschende plaats innemen,
dat hiervoor 'n afzonderlijke re-
f,'eling dient te worden getrof-
en. Aan de bevoegdheden en
resultaten van de vorig jaar
ingestelde atoom-commissie
mag in geen geval worden ge
tornd. In de thans aangeno
men resolutie slechts Rus
land onthield zich van stem
ming verklaart de Veilig
heidsraad maatregelen te zul
len uitwerken om de besluiten
van de algémeene vergadering
van de Ver. Naties over een
ï'egeling en beperking der be
wapening en inlichtingen over
de strijdkrachten der Ver. Na
ties, in practijk te brengen.
Een uit leden van de Raad sa
mengestelde commissie zal bin
nen drie maanden voorstellen
daartoe moeten indienen. De
ze commissie zal zich echter
niet mogen bemoeien met za
ken, die tot de bevoegdheid
van de commissie voor atoom
energie behooren. Dit deel van
de resolutie achtte de Sowjet-
Unle aanvankelijk onaan
vaardbaar en het feit, dat het
toch is aangenomen beteekent
een overwinning voor het
Amerikaansche standpunt
Het karretje der ontwape
ning, dat reeds wekenlang op
een dood spoor stond, is nu
voorloopig weer op de. rails
geplaatst. Of het zal gaan
rijden is een andere vraag.
Sinds de nog al scherpe ver-
Waring van Marshall, dat er
niets van beperking van de
bewapening zou kunnen ko
men voor de belangrijkste na-
oorlogsche problemen waren
opgelost, is de kans hierop
niet groot.
Op de conferentie der plaats
vervangers te Londen heeft de
Rus Goesef uiteengezet, hoe
hij zich de wijze indenkt om
de kleine landen bij de bespre
kingen óver Duitschland te be
trekken. Goesef heeft hierbij
een bijzondere terminologie in
gevoerd. Van ..speciaal belang"
of kortweg „belang" spreekt
hij. indien het een vraagstuk
betreft, dat alle landen aan
gaat. Een kwestie van „direct
belang" geldt voor één bepaald
land, bijv. de grens tusschen
Nederland en Duitschland. De
Sowjet-Unie kent dan ook nog
„voorrangsbelangen", die zij
aan alle landen die door
Duitschland bezet zijn ge
weest wil toekennen. Andere
landen tenslotte, zooals de
Britsche dominions hebben
slechts „eenvoudige" en lan
den, die nietmet Duitschland
in oorlog zijn geweest, heele-
maal geen belangen. Op grond
van dit trapjes-systeem wil nu
Rusland bepalen in hoeverre de
kleine landen een stem in het
kapittel zullen krijgen. Voor
loopig heeft het Russische
procedure-systeem, dat ook
niet bepaald uitblinkt door
eenvoud, weinig instemming
kunnen oogsten by de andere
plaatsvervangers.
Waarom werd de Winton
vermoord.
De geallieerde autoriteiten
waren op de hoogte van het
feit, dat Maria Pasquinelli, de
Italiaansche vrouw die den
Britschen brigade-generaal de
Winton te Pola heeft ver-,
moord, het plan had een hoo-
gen Britschen officier te doo-
den, aldus de Italiaansche pre
mier de Gasperi.
De moord is gepleegd uit
wraak wegens het vredesver
drag. De Italiaansche regee
ring heeft haar leedwezen be
tuigd. doch moet vaststellen,
dat de verantwoordelijkheid
voor het gebeurde bij de ge
allieerde autoriteiten iigt, daar
deze gewaarschuwd waren.
Kardinaal Griffin tegen
Oost-Europa.
In een herdelijk schrijven
verklaart Bernard Griffin,
Roomsch-Kathollek aartsbis
schop van Engeland, dat vij
anden van God en de kerk
aanrukken en er zich geen
gewetenszaak van maken met
vrede in hun banier wanorde
te willen scheppen.
„De door de nazi's in
Duitschland bedreven misda
den stuitten de wereld tegen
de borst", aldus kardin. Grif-
fin. „maar soortgelijke misda
den worden nu ih vele deelen
van Oost-Europa bedreven
slavenarbeid concentratiekam
pen, geheime politie, vervol
ging gevangeneming en moord
zijn aam de orde van de dag en
deze misdaden worden thans
begaan in naam van vrijheid
en democratie".
Shinwell het mikpunt der
oppositie.
In het Engelsche Hooger-
huls hebben verschillende tot
de oppositie behoorende leden
vei-zocht om aftreden van
Shinwell als minister van
brandstof- en energievoorzie
ning. Ook de aartsbisschop
van York verweet Shinwell ge-
brek aan Inzicht en moed.
Lord Shepherd (labour) nam
het voor Shinwell op en zei,
dat geen lid van de regeering
een scherper geest heeft dan
Shinwell en dat de oppositie
zich zou hebben verzet, indien
men in October 1946 kolen-
distributie had willen invoeren
De Britsche onafhanke
lijke labourpartij heeft Fran-
sche, Duitsche, Nederlandsche
Italiaansche Spaansche.
Grleksche socialisten ultge-
noodigd voor een conferentie
voor Vereenigde socialistische
staten van Europa.
Glas gebroken op
70 K.M. afstand.
De B.B.C. zangeres
Josie Fearon was bezig
de laatste noten van een
aria uit Puccini's „But
terfly" te zingen, toen op
70 km afstand een kris
tallen glas; dat voor de
helft gevuld was, begon
te trillen en brak.
Er staat in de partituur
aldus dè zangeres
een ba, welke ik even
aanhield en deze moet het
glas hebben doen breken.
Ingeniëurs van de B.B.C.
zijn van meening, dat
Josie Fearon een noot
heeft gezongen, welke
precies dezelfde resonans
als het glas had. (Men
passé dus in het vervplg
op zij'n glaswerk...)
2442 millioen tekort op
Fransche begrooting.
De Fransche minister van
Financiën, Robert Schumann,
heeft aan de commissie voor
financieel© aangelegenheden
van de nationale assemblee
medegedeeld, dat hij het te
kort öp de Fransche begroo
ting voor 1947 op 2.442 mil
lioen gulden schat.
De uitgaven raamde -ij op
14.652 millioen gulden en de
Inkomsten op 12.210 millioen.
KORTE PREDICAT1E
PASSIE.
In de week, die morgen be-
rint, vangt voor de Christe
lijke Kerken de passie-ttfd aan,
hetzjj met de Zondag, hetzij
met de Woensdag. Tijd van
bezinning op de rijke betee-
kenis van de passie, het lijden
van Jezus Christus. Het ge
heim van de onuitputtelijkheid
van die rijke be teekenis ls wel
dat het ook passie is in de zin
van hartstocht. Jezus Christus
lijdt, omdat Hij een hartstocht
heeft voor het behoud van
menschen.
Zijn lijden kan men huive
ringwekkend noemen, omdat
het de boosaardigheid open
baart van degenen, die Hem
doen lijden en dus openbaart
het ook de doemwaardigheid,
de godsvervreemding zijner
smaders en beulen.
Men kan zijn lijden ook tra
gisch noemen, omdat, men in
Hem vooral ziét den Man. die
het zoo goed bedoelde met de
menschen en die toch zoo
slecht begrepen, ia volkomen
verworpen werd.
Maar de diepste zin van de
passie ls toch dat dit lijden
een daad is, geen lot, een daad
van goddelijke hartstocht.
Christus' lijden is een daad,
waardoor Hij trotseert allen
tegenstand van een van God
vervreemde wereld, om haar
weer tot God terug te bren
gen. met God te verzoenen.
Dwaze goddelijke hartstocht!
Wie riskeert nu zelf smaad en
wreedheid om zijn smaders en
beulen te kunnen schenken,
wat zij verwerpen: het leven
met God?!
Dat doet Christus!
En in Christus God! Hij is
om onze overtredingen ver
wond. en om onze ongerech
tigheden is hij verbrijzeld: de
straf, die ons de vrede aan
brengt was op hem, en door
zijn striemen is ons genezing
geworden.
Groede. Ds. G. J. DERKSEN.
Twaalf millioen ton
kolen per jaar!
In een brief aan de Mijn-
industrieraad deelt de beheer
der van de mynen mede van
de regeering opdracht te heb
ben ontvangen zoo spoedig
mogeljjk een jaarproductie van
12 millioen ton kolen te ver
zekeren. Deze opdracht zal on
der alle omstandigheden moe
ten worden uitgevoerd.
Hiertoe, aldus schrijft de be
heerder, zal de prestatie moe
ten worden opgevoerd en het
aantal ondergrondsche arbei
ders moeten worden uitgebreid.
De mate van deze uitbreiding
is uit de aard der zaak afhan
kelijk van het prestatiepeil on
dergronds. Voor zoover de
noodige nieuwe arbeidskrach
ten niet in Nederland zullen
kunnen worden verkregen, zal
de beheerder genoodzaakt zijn
buitenlanders ln dienst te ne
men
Er zal een commissie worden
benoemd, die op korte t.ermyn
en aan de hand van de ge
maakte opmerkingen. het
vraagstuk van de productie-
verhooging zoowel van de tech
nische als van de economische
en sociale zijde in studie zal
nemen.
De woningnood in Dene
marken is zoo acuut dat ver
oordeelden hun beurt moeten
afwachten alvorens in een ge
vangenis „ondergebracht" te
kunnen worden.
treedt de nieuwe
regeling voor de radio-
omroep in werking.
MORGEN
is het 450 jaar ge-
leden, dat de Hervormer
Melanchton werd gebo
ren.
Politieke beraadslaging
te Djogja.
Vrijdagmorgen hebben presi
dent Soekarno en vice-president
Moehammed Hatta in een on
derhoud met dr. Soekiman,
voorzitter van de Masjoemi, de
ontwerpovereenkomst van Ling-
gadjati besproken. Tijdens dit
onderhoud werd besloten alle
Indonesische politièke par
tijen bijeen te roepen om geza
menlijk te overwegen welke
gemeenschappelijke houding
met betrekking tot de interpre
tatie van de ontwerpovfreen-
komst door minister Jonkman
zou aannemen.
De heer W. Vennik te
Venhuizen is benoemd tot
voorzitter van het bedrijf
schap voor tuinbouwzaden.
De Persraad geeft
het op.
TE WEINIG PAPIER EN
GEEN SANCTIES.
Naar wij vernemen heeft de
Persraad den Minister van O.,
K. en -W. onlangs doen weten,
dat de raad na 1 Februari geen
gebruik meer wenschte te ma
ken van zijn bevoegdheid krach
tens art. 16 van het tijdelijk
Persbesluit, in welk artikel voor
schriften worden gegeven met
betrekking tot oplage, formaat
en aantal per week te verschij
nen nummers van kranten en
tijdschriften.
Ter toelichting heeft de Pers
raad geschreven, dat het hui
dige kwantum papier, dat ter
verdeeling beschikbaar is, on
voldoende is. Bovendien ontbre
ken afdoende sancties op het
overtreden van de voorschrif
ten van den Persraad op dit ge
bied. Onder deze omstandighe
den wenschte de Persraad niet
langer verantwoordelijkheid te
dragen Yoor de papierverdeeling.
AFSCHEID DR.
BEEKENKAMP.
Inmiddels heeft de Persraad
afscheid genomen van zijn voor
zitter, dr. C. Beekenkamp,-wien
dezer dagen ongevraagd eervol
ontslag werd verleend.
Nederland levert een uitstekend product.
ft
Order van de.Republikeinsche legerleiding
wordt hedennacht van kracht.
Naar officieel wordt gemeld, is van Indonesische zjjde aan
den voorzitter van de Nederlandsche delegatie der bestands-
commissie officieel medegedeeld, dat door de republikeinsche
legerleiding de order „staakt het vuren" is gegeven, welke
order op 15 Februari 1947 te 34.00 uur van kracht wordt.
Nader wordt bericht, dat tot
gemeld tijdstip de vorige order
tot het vermijden van vijan
delijkheden van kracht blijft.
De Indonesische strijdkrach
ten blijven op hun plaats tot op
het tijdstip, dat de order
„staakt het vuren" van kracht
wordt. Zij zullen ten spoedig
ste worden teruggetrokken tot
2 Km. achter de demarcatie
lijn.
De plaatselijke commandan
ten zullen zich in verbinding
stéllen met de Nederlandsche
commandantfen ten einde on
derwerpen die verband houden
met de demarcatielijn, te be
spreken.
De Ned. -Indische regee-
ringsvoorlichtlngsdienst tee
kent hierby aan. dat de af
kondiging van deze order
uiteraard tot voldoening
stemt. Door het uitblijven van
dit algemeen bevel zijn de
laatste maanden herhaaldelijk
moeilijkheden ontstaan, die
vermeden hadden kunnen, wor
den. indien het bestand wer
kelijk gehandhaafd was. In
dien dit bevel „staakt het vu
ren" daadwerkelijk wordt uit
gevoerd, zal dit de algemeen©
sfeer hier te lande ongetwijfeld
ten goede komen.
Sneeuw veroorzaakte
trein-vertragingen.
Door de sneeuw raakten
Vrydag vele wissels op het
stationsemplacement te Am
sterdam vast.
Ondanks het werk van de
terstond opgeroepen sneeuw
ploegen kon groote vertraging
op de baanvakken Amsterdam
Amersfoort. Amsterdam-Zaan
dam. Amsterdam-Haarlem en
Amsterdam-Utrecht niet wor
den voorkomen. Zelfs moesten
egnige treinen uitvallen.
Voor 100 millioen aan
buitenlandsche valuta.
De export van pootaardappe
len, welke van 1930 tot 1940
een groote vlucht heeft geno
men, overtreft op het oogen-
blik in gewicht en waarde
reeds verre de topjaren van
vóór de oorlog. De gemiddelde
uitvoer van 1937 t/m 1939
bedroeg ongeveer 150 millioen
kg. Uit de oogst 1946 was
reeds vóór 1 Januari 1947 ruim
200 millioen kg. uitgevoerd,
terwijl de totaal geprojecteer
de export van deze oogst on
geveer 400 millioen kg. be
draagt, waarmede zelfs nog
niet/ geheel aan de vraag kan
worden voldaan.
Met een deviezenopbrengst
van ruim 50 millioen over
1946 staan de pootaardappelen
met de bloembollen 56 mil
lioen) boven aan in de ry van
geëxporteerde industrieele en
agrarische producten. Realisa
tie van de geprojecteerde ex
port uit de oogst 1946 (tijd
vak September 1946April
1947) zal bijna 100 millioen
aan buitenlandsche valuta op
leveren.
De grootste afnemers zijn
Frankrijk, België en de Brit
sche bezettingszone in Duitsch
land.
OP HOOG PEIL.
De huidige ontwikkeling is
mogelijk geweest door het
hooge peil, welke de teelt van
pootaardappelen hier te lande
na intensief wetenschappelijk
onderzoek en uitgebreide
proefnemingen, heeft bereikt.
Daardoor kan een product
worden geleverd, dat in kwa
liteit uitsteekt boven hetgeen
elders wordt geproduceerd. Het
pootgoedareaal werd geleidelijk
aanzienlijk uitgebreid en be
droeg in 1946 bijna 33.000 ha.
CONCURRENTIE.
Als gevolg van de oorlog
zijn de behoeften in de meeste
landen thans grooter dan vóór
1940. In de komende jaren zal
echter rekening moeten wor
den gehouden met concurren
tie van andere landen.
Indien Nederland zijn toon
aangevende plaats wil behou
den. zullen rassen moeten
worden gekweekt, welke zoo
veel mogelijk onvatbaar zijn
voor ziekten.
Uitvoer van niet door de
Keuringsdienst goedgekeurd
pootgoed is verboden.
Het N.V.V. en
Linggadjati.
WAARSCHUWING AAN DE
REGEERINGEN VAN DEN
HAAG EN D-JOCJA.
Het verbondsbestuur van
het N.V.V. heeft besloten een
resolutie te zenden aan de
Ned. regeering en aan de re
publikeinsche regeering te
Djogjakarta.
Het wil in de huidige cri-
tieke situatie, uit naam van
•de overgroote meerderheid der
Ned. arbeidersbevolking op
nieuw een dringende waar
schuwing laten hooren.
Geen enkele prestige-over-
weging, geen enkel meenings-
verschil kan belangryk genoeg
zijn om de in Linggadjati
voorloopig bereikte overeen
stemming thans nog te doen
mislukken, laat staan de toe
passing van geweld te recht
vaardigen. De reactie vergisse
zich niet in de gevoelens, wel
ke daaromtrent in de arbei
derswereld leven. Elk drijven
naar geweld, naar het „uitdee-
len van enkele rake klappen",
zou op de grootste weerstand
stuiten.
De staking van de
groentenhandel.
VOORSTEL AAN DEN
MINISTER.
Naar wy vernemen, is door
het bestuur van het bedrijf
schap voor g. jenten en fruit,
waarin alle organisaties, zoo
wel van telers, veilingen,
groot- en kleinhandel als ar
beidersorganisaties, vertegen
woordigd zjjn, met eenparig
heid van stemmen een voor
stel aan den minister gedaan,
dat dc mogelijkheid van een
voor alle betrokken groepen
bevredigende oplossing Inhoudt.
Dit voorstel behelst het stel
len van maximum-verkoop- en
-inkoop-prijzen.
Straathandel in groenten
gaat door.
Dc Centrale ver. voor de
Markt, Straat- en Rivierhandel
is niet betrokken geweest in
het overleg, dat geleid heeft tot
dc beslissing van de groente-
handel om de verkoop van
groenten tegen maximumprijzen
stop te zetten. Deze handelaren
zullen de handel op de gebrui
kelijke wijze voortzetten.
Vijftien jaar voor moord
op zijn dochter,
De rechtbank te Breda heeft
den landbouwer P., te Roosen
daal, die zijn dochter door wur
ging om het leven bracht, con
form de eisch Veroordeeld tot
15 jaar gevangenisstraf.
Urk ingesneeuwd.
Urk wordt op het oogenblik
geteisterd door een zware
sneeuwjacht. Evenals !n vele
deelen van Nederland Is ook
daar de sneeuw in groote hoe
veelheden neergekomen. Zoo
dik ligt de sneeuw in Urk en
omgeving, dat de postauto
die van Urk naar Kampen
moest rijden, genoodzaakt was
halverwege terug te - keeren,
omdat het onmogelijk was de
weg te herkennen. Bovendien
ontneemt de vallende sneeuw
het uitzicht volkomen.
De burgemeester van Urk
ziet het lot van zijn eilandje
somber In. Hy is pessimistisch
gestemd ten aanzien, van de 50
vrachtauto's, die met brand
stoffen en levensmiddelen door
de regeering naar Urk zouden,
worden gezonden.
Het militaire vliegtuig, dat
heden voedselpakketten naar
het eiland zou brengen zal
naar alle waarschijnlijkheid de
tocht niet ondernemen, omdat
het zicht boven Urk op het
oogenblik te slecht is.
Trambaan was ingesneeuwd
De tramverbinding Amster
dams-Monnikendam, die door
de sneeuwverstuivingen van
Maandag af gestagneerd is ge
weest is hervat. Het vrijmaken
van de spoorbaan is geen een
voudig werk geweest. Donder
dagmorgen vertrokken uit de
remise drie motortramwagens,
waarvan de voorste was uitge
rust met een enorme, uit stalen
platen vervaardigde sneeuw
schuiver, zooals ook in Zwitser
land wordt gebruikt. Voorbij
Zunderdorp hadden draaiwinden
van de afgeloopen dagen enor
me sneeuwhopen over de lijn
gejaagd, die over een afstand
van bijna 100 meter onzichtbaar
was geworden door de op som
mige plaatsen bijna twee meter
hoog liggende sneeuw.
De Inspanningen ging de
krachten van de oude motor
wagen te boven. Omstreeks 12
uur schoot plotseling een groote
steekvlam onder de achterste
bank te voorschijn. Een elcc-
trische kabel was roodgloeiend
komen te staan, waardoor de
beschermende rubberlaag vlam
had gevat.
De tocht naar Monnikendam
duurde fot vijf Uur 's avonds.
Toen waren echter alle sneeuw
massa's verwijderd.
Nederlandsche Protesianische
Gemeenien in Amerika
Door Zeeuwen gestimuleerd
De 9de Februari was het
100 jaar geleden dat zes man
nen en een vrouw ln de bos-
schen van Michigan kwamen
op de plaats waar zij de stad
Holland wilden stichten. De
wankele onderneming is ge
lukt, ondanks veel tegenslagen.
Het scheen zelfs een tijdlang
dat men de strijd tegen het
'oerwoud zou moeten opgeven.
Nu staat er op de plaats
waar de kolonisten begonnen
een stad van meer dan 60.000
Inwoners, die nog in vele op
zichten de kenmerken draagt
van de nationaliteit van haar
stichters. In een halve cirkel
rondom deze stad liggen ver
scheidene andere steden en
dorpen, welker namen de
herinnering- levend houden
aan de Nederl. provincies, land
schappen en steden van waar
de eerste kolonisten uittrok
ken.
Al hebben zij niet behoord
tot de allereersten, zeer spoe
dig heeft een belangrijk aan
tal Zeeuwen deze nederzetting
versterkt.
KERKELIJK KARAKTER
Wanneer wy in deze rubriek
daarvoor aandacht vragen, is
dit omdat iPdeze kolonisatie
zeer sterk een kerkelijk ka
rakter heeft gedragen. Met
Holland als middelpunt heeft
.zich, rondom de groote Ame-
lijk leven ontwikkeld, dat in
alle opzichten z'n Ned. af
komst verraadt en van groote
stuwende invloed is geweest
voor verschillende Amerikaan
sche kerken.
In het tweede kwartaal van
vorige eeuw is er een hcele
stroom van landverhuizers uit
Europa naar de Nieuwe We
reld getrokken. En ook nadien
is deze stroom niet opgehou
den. Er zijn weinig families in
onze provincie die daar geen
verwanten hebben, zij het
dan ook dat het langzamer
hand zeer verre zijn gewor
den.
ONDER PREDIKANTEN
Wat ig nu het merkwaardige
geweest van de emigratie die
wij in deze maand gedenken?
Deze dat men is gegaan in
groepsverband, onder leiding
van predikanten. Men bad het
welbewuste doel een gemeen
schap te vormen, waar het
Evangelie op heel de samenle
ving zijn stempel kon druk
ken. Als ideaal heeft den lei
ders stellig- voor oogen gestaan
Genève, zooals het was in de
dagen van Calvijn.
Degenen die rondom het
meer van Michigan zich ves
tigden, behoorden grootendeels
tot de Afgescheidenen van
1834. Al is het niet steeds tac
tisch op de juiste wjjze ge
weest zij zijn in ons land de
strijd om de belijdenis der
rlkaansche meren een kerke-'kerk begonnen. Met schaamte
denken wij er aan terug wat
zij daarvoor hebben moeten on
dergaan. De „Duitsche regee-
ringsmethodes van koning
Willem I" maakten hun het le
ven niet gemakkelijk. „Burgers
werden voor de rechtbank ge
sleept om de „misdaad", zon
der toestemming van het gou
vernement hun huis te hebben
afgestaan voor godsdienst
oefening". En dat in een land
waar men steeds zoo hoog had
opgegeven van de vrijheid van
godsdienst. Alleen in Friesland
bijv. moesten de Afgeschei
denen in de jaren 1S34'3r,
16,860.— aan boeten beta
len.
WERKLOOSHEID
Daarbij kwam. dat oecono-
misch dé toestand in ons land
heel slecht was. Hooge staats
schulden drukten op de bevol
king, „Reeds maakte de toe
nemende werktuigkunde vele
handen broodeloos". Zelfs in
het drukste jaargetijde vond
men werkloosheid. Per jaar
werd er 20 millioen aan on-
dersteiuiing uitgegeven.
Oeconomisch slechte toestan
den zijn altijd een gunstige
voedingsbodem voor de wor
ding van nieuwe of de herle
ving van oude gedachten op
godsdienstig of maatschappe
lijk gebied. Onder de indruk
van de vervolging waaraan
hun geloofsgenooten blootston
den. als ook door het feit dat
men geen „gasthuisbiggen"
wilde worden, hebben de afge
scheiden predikanten Brum-
melkamp en van Raalte opge
richt de „Vereeniglng van
Christenen voor de Holland-
3Che volksverhuizing naar de
Vereenigde Staten van Noord-
Amerika".
In een brochure van beide
predikanten wordt duidelijk
het doel uiteen gezet. Deze
brochure heeft een sterk so
ciale inslag. Zij toornt tegen
..de uitmergeling van het bur
ger volk dat niets vermag te
gen het geweld der opeenge
stapelde kapitalen en de heb
zucht veler grooten". Maar
bovenal is haar inhoud van
godsdienstige aard. „Het aard-
sche vaderland kruisigt den
Zone Gods andermaal en
maakt Hem te schande". „Al
len die godzalig willen leven
in deze wereld, worden ver
volgd", En het slot is: „Hoe
ook aan het vaderland ge
hecht. wij zijn door de drin-
.ende nood lijp geworden om
Oranje en Nederland te verla
ten". „Zonder krenking van
het geweten kunnen wij hier
niet meer blijven".
Na. deze oproep is de eene
groep na de andere vertrok
ken. waarvan de eerste onder
leiding van ds. v. Raalte. zich
heeft genesteld in Michigan,
dicht bij de Oostelijke oever
van hei meer, om daar te
zoeken brood en vrijheid.
IN ZEELAND
Ook onder de Zeeuwsche Af
gescheidenen kwam nu de
emigratiekoorts. In het voor-
laar van 1846 was reeds
Anthonie de Bree uit Oude-
lande naar Amerika gegaan.
Zijn brieven waren zeer moed
gevend. In het voorjaar van
1847 werden er te Goes ver
schillende vergaderingen ge
houden van „verhuizingsge-
zinden. Besloten werd gemeen
schappelijk te verhuizen, „om
als een Christelijke Gemeente
de oceaanreis te aanvaarden".
Onder de Zeeuwen speelde
Jannes de Luyster uit Borsse-
lc een belangrijke rol. Hij had
een gezicht gezien. waaruit
hem duidelijk werd dat hij bet
land moest verlaten waar men
het Evangelie verwierp. Hij
was een van de eersten, die
zich wilde voegen bij het „klein
overblijfsel naar de verkiezing
der genade dat nog bij de
.zuivere waarheid naar Gods
Woord blyft". Hij verkocht
zijn hofstede voor 60.000 en
hielp 77 personen die zelf niet
voor hun overtocht konden
zorgen.
DE LEIDERS
Deze Jannes de Luyster
rerd samen met Johannes
Hoogesteger tot ouderling ge
kozen. Diakenen werden' Jan
Steketee en Adriaan Glerum.
Ds. Corneiis v. d. Meulen „de
apostel van Zeeland" te Goes,
werd als „leeraar der landver
huizersgemeente" beroepen.
Deze groep van ongeveer 450
Opstelwedstrijd.
Tijdens de feestelijk
heden ter gelegenheid
van het Eeuwfeest van
de stad Holland in
Michigan zullen de leer
lingen van 30.000Ame
rikaansche scholen in
de gelegenheid worden
gesteld een opstel te
maken over „De Neder
landsche invloed op het
Amerikaansche leven"
De eerste zes prijswin
naars zullen op kosten
van de K.L.M. en de
Holland-Amerikalijn een
reis naar Nederland mo
gen maken.
personen is grootendeels te
rechtgekomen ln Hólland Mich.
In. 1849 volgden, als groep,
nog 150 gezinnen uit onze
provincie, onder leiding van Ds.
H. G. Klijn. Hieronder was
ook de later in zendingskrin
gen zo,o zeer bekend gewor
den familie Zwemer uit Oost-
kapelle.Nadien zijn er nog
zeer velen gevolgd.
Voor ons land. ook kerke
lijk gezien, is deze emigratie
een verlies geweest. Menschen,
met karakter, moed, onderne
mingsgeest en doorzettings
vermogen zijn uit het midden
van ons volk weggetrokken.
Tevens waren het menschen
hadden. Met stille dankbaar-
beid moeten wij dit gedenken,
die om Christus' wil geleden
zeker* in de Hervormde kerk..
Zij hebben geleden, ook voor
We kunnen echter niet den
ons.
ken aan dit verlies, zonder
tegeljjk gedachtig te zijn aan
de winst. Al zijn de Hol-
landsch-Amerikaansche ge
meenten niet zoo geworden,
als de leiders het zich vóór
hun vertrek hadden voorge*
steld. zij hebben toch, tot be
schaming van menigeen laten
zien wat een gemeente van
Christus kan wezen. Een
sterke gebondenheid des ge-
loofs heeft hen niet alleen bij
een gehoudèn, maar ook ge
maakt dat het kerkelijk leven
zich spoedig- kon ontplooien.
Om slechts iets te noemen,
deze gemeenten hebben een
groote zendingstaak vervuld.
In 1851 reeds werd te Hol
land Mich, besloten dat voort
aan van de kerkegelden 15-%
zou worden besteed voor de
zending bulten Amerika en
50 voor die in het land zelf.
S. J. M. HULSBERGEN
