Gemeenten
JAPAN
gingen failliet
STEMMEN
De geschiedenis van de
opstand in Viet-Nam
nog niet democratisch
Even peultjes
Rusland verzorgt zijn zieken
Kerk en Radio
TWEEDE BLAD
Zaterdag 1 Februari 1947
Provinciale Zeeuwsche Courant.
Bank voor Nederlandsche gemeenten.
686 cliënten.
Wist u, dat tegen het einde
der 15e eeuw steden als Am
sterdam, Dordrecht, Leiden en
Haarlem... failliet zijn gegaan?
Zij moesten haar betalingen sta
ken, iets, dat thans gelukkig
onmogelijk is geworden. Op 24
dezer jubileert de Bank voor de
Nederlandsche Gemeenten, het
lichaam, dat een voorname rol
vervult op het gebied van het
credietwezen der gemeenten,
ondanks vooral in deze dagen
veelvuldig optreden van moei
lijkheden, want welke gemeente
is thans niet noodlijdend"?
CREDIETBEHOEFTE.
Iedere gemeente heeft thans
schulden en-., eveneens nog
steeds behoefte aan crediet. De
eerste schulden der gemeenten
bestonden uit rentebrieven; ste
den traden n.l. in de 14e eeuw
en later op als verkoopster van
lijf- en ërfrechten. Daar de ge
schiedenis van alle volken ge
leerd heeft, dat het practisch,
niet mogelijk is alle uitgaven
van de overheid te dekken uit
de middelen van het jaar,
waarin de uitgaven zijn gedaan,
moest de geldleening wel steeds
uitkomst brengen. In normale
tijden gaf dat geen strubbelin-j
gen, doch reeds na de vorige
oorlog ontstonden er ernstige
moeilijkheden op dit gebied. De
toen bestaande Gemeentelijke
Credietbank kon onvoldoende
helpen en zoo ontstond op 24
Januari 1922 bovengenoemde
bank voor Nederlandsche Ge
meenten, gevstigd Javastraat 72
te 's-Gravenhage, een N.V.,
waarvan het Rijk de meeste
aandeelen heeft, en verder ge
meenten, provinciën en andere
publiekrechtelijke lichamen. Er
is een raad van commissarissen,
een commissie van toezicht en
een directie.
DIRECTEUR VERTELT.
De directeur, de heer A. Vo
gel, oud-directeur der Rijksbe-
grooting, was zoo welwillend
om ons in 't kort iets te vertel
len van de' werking der bank.
Hij wees erop, dat thans allerlei,
vooral ook groote gemeenten,
met belangrijke tekorten wor
stelen, welke nog niet gecon
solideerd zijn, terwijl de achter
stand uit de oorlogstijd tot
groote kapitaalsuitgaven leidt.
En: de tekorten herhalen zich
elk jaar! De commissie-Oud he-
studeert thans de mogelijkheid
van een definitieve oplossing
der problemen.
„Iedere gemeente heeft bij
ons een rekening", z<To vertelde
de heer Vogel ons, en alle be
talingen welke het Rijk aan de
Gemeente doet, komen op die
rekeningen. Aldus kwdtaen in
1946 f 800 millioen binnen, in
1925 ongeveer f 225 millioen,
wel een bewijs, hoe de werking
is toegenomen. Ook de vraag
om crediet, want in het jaar
van oprichting hadden slechts
49 gemeenten crediet in reke
ning courant of een deposito
rekening, in '29 500 en in '46:
686... De heer Vogel verklaarde
nader dat de grootte van het
korte crediet dat de bank ver
kocht, dient voor te overbrug
gen. het vooruitloopen van de
uitgaven der Gemeenten op de
inkomsten en voorts voor het
dekken van tekorten en woor
betalingen, waarvan het Rijk
achterstallig is.
Speciaal wees de heer Vogel
er ons op, dat de gemeenten ten
slotte in normale tijd ook elders
terecht kunnen voor crediet
doch de Bank voor de Ned.
Gemeenten is er speciaal voor
om met de bijzondere aspecten
van het gemeente-crediet reke
ning te houden en dus om de
moeilijkheden in de toekomst te
voorkomen en geeft dan ook
adviezen, waaruit de gemeenten
ten aanzien van het toekomstig
financieel beleid gaarne putten
De door het Rijk gedane stor
tingen ten bate der gemeenten
staan geheel ter beschikking
dier gemeenten, die dan ook
vaak opdrachten geven om spe
ciaal aangegeven betalingen te
doen. Alleen de bepaling, dat
het Rijk slechts via de Bank
aan de gemeenten gelden kan
doen toekomen, berust op een
bindende ministerieele beschik
king.
VIJF EN TWINTIG JAAR.
In een dezer dagen versche
nen speciaal nummer van „Ge-
meente-Financiën", gewijd aan
het 25jarig jubileum- der Bank
schrijfte o.a. minister Lieftinck 'n
voorwoord, waarin hij in 't kort
het zeer groote belang dezer
instelling schetst, welke zoo
zegt de bewindsman als be
middelaar tusschen de gemeen
ten en particuliere bankinstel
lingen e.d. de credietbehoeften
der gemeente kan bundelen en
in de toekomst zal kunnen uit-
roeièn tot een steunpilaar der
Jverheidsfinanciën en een on
misbare schakel in de geldelijke
betrekkingen zoowel tusschen
Rijk, provinciën, gemeenten en
waterschappen onderling, als
met de geld- en kapitaalmarkt
in het algemeen.
Vijf en twintig jaren tellen in
een menschenleven veel, doch in
het bestaan eener instelling be
trekkelijk weinig. Toch heeft de
Bank voor Nederlandsche Ge
meenten in haar dan kort be
staan een vlucht genomen, wel
ke zeer de aandacht waard is
en een rol in het bestaan der
Nederlandsche gemeenten ver
vuld, welke steeds belangrijker
wordt!
UIT DE KERKEN
DE ACTA VAN DE GEREF.
SYNODE.
De Gererale Synode van
Groningen heeft zich uitge
sproken over de zgn. „Korte
Verklaring' van 1905", waar
van in 1942 een enkele zin
snede is overgenomen, welke
zinsnede de directe aanleiding
tot de 3cheuring In de Geref.
kerken In 1944 is geworden.
De vraag was nu maar, of de
vrijgemaakte kerken, die zich
in 1944 ook van de besluiten
van 1942 hadden vrijgemaakt
„1905" nog voor haar rekening
konden nemen.
De Groninger Synode nam
in deze kwestie het volgende
besluit: Nadat overwogen is,
dat „1905'' een pacificatie
formule wilde zijn en geens
zins belijdenisgeschrift er
daarom niet meer dus histori
sche beteekenls heeft,
voorts .,dat de generale syno
den va» SneekUtrecht 1939
e.v., Utrecht 1943 e.v. en die
der gebonden kerken van
Utrecht 1946 de door de ver
klaring van 1905 aanvankelijk
bereikte pacificatie hebben
verbroken door eerst aan een
onderdeel, en later ook aan 't
geheel van deze verklaring in
feite het gezag van een vier
de belijdenisgeschrift toe te
kennen en door deswege
ambtsdragers te schorsen of
af te zetten en candidaten te
weren, die toen zulks van alle
en ook van hen hetzij uitdruk
kelijk geëischt hetzij verwacht
werd, niet in staat bleken te
zijn hetzij aan dit onderdeel,
hetzij aan dit geheel de eere
.van Gods woord of van een
daarop gegronde formulier
van eenigheid te geven en
ook door nog in 1946 de op
deze grond uitgesproken
schorsingen en geschiede we
ringen uitdrukkelijk goed te
keuren".
KRACHTIGE BEWEGING IN
ARMENIË.
In Armenië is er een krach
tige religieuze beweging gaan
de. niet alleen onder de groo
te massa, doch ook onder de
intellectueel en, die vroeger
verre van de kerk stonden
Men heeft toestemming gelere,
gen om twintig nieuwe ker
ken te openen; monniken mo
gen weer land ontginnen
chapen houden, iets wat voor
de economie der kloosters
noodzakelijk is. Armeniërs in
de vreemde hebben groote
sommen gegeven voor de ar
beid der kerk.
GEREF. KERKEN (ART.
31 K.O.).
Uit een overzicht in het
handboek van de Geref. ker
ken in Nederland (art. 31)
blijkt dat thans in totaal 216
kerken hierbij zijn aangeslo
ten met 135 dienstdoende pre
dikanten. Het aantal belijden
de leden bedraagt 40729.
Prins Gustaaf
als padvinder.
Een Zeeuwsche oud-padvin
der zendt ons enkele herinne
ringen aan wijlen prins Gustaaf
Adolf van Zweden, die enkele
dagen geleden te Kopenhagen
verongelukte.
De prins was hoofdverkenner
der Zweedsche padvinders en
nam deel aan de Jamboree 1937.
Nu was er op de Jamboree
een Theater waarin de ver
schillende landen hun voorstel
lingen gaven.
Wij hadden het genoegen om
met een troepje Zeeuwsche
padvinders in dit Theater op te
treden. De kleedkamer moesten
we deelen met onze Zweedsche
broeders. Heel vriendschappelijk
:n als broeders gingen wij met
elkander om, tot op een zekere
dag één onzer de opmerking
maakte dat er onder de Zweed
sche Padvinders een Prins
moest zijn. Het bleek dat hij al
meermalen met ons in de
kleedkamer bij het kleeden was
geweest en de jongens hielp.
Hij wou absoluut niet als Prins
worden aangezien en leefde het
liefste midden tusschen ons. Hij
speelde mee in een Zweedsche
revue als explicateur tezamen
met zijn neef Graaf B'ernadotte.
Ieder was vervuld van de ami
cale wijze waarop hij met zijn
jongens omgingen zooals hij, in
een tentje op een stroozak, tus
schen zijn jongens sliep.
Na de dood van Baden Po
well, was hij zooveel als Chief
Scout.
Australiërs willen regen
maken.
In een sfeer van ge
heimzinnigheid zijn
Australische geleerden
bezig sneeuw en regen
te verwekken. Er komen
in Australië periodes
van droogte voor, die
soms jaren duren en die
sinds lange tfld de
grootste zorg vormen
van de Australische boe
ren.
Volgens een Australi
sche krant heeft een
vliegtuig een dezer da-
Een korrels droog ijs
iten vallen op een een
zame wolk 240 kilome
ter ten Noorden van
Sydney. Toen het vlieg
tuig zjjn last had laten
vallen, vloog het onder
de wolk door en kwam
daar terecht in een he
vige stortregen.
Politieke richting bij
burgemeestersbenoemingen.
In zijn antwoord op in de af-
deelingen van de Eerste Ka
mer gemaakte opmerkingen
heeft de minister van binnen-
iandsche zaken verklaard, dat
hij meent er van zich te moe
ten onthouden nasporingen te
doen naar de politieke richting
van de burgemeesters. De poli
tieke richting acht hjj niet
doorslaggevend, wèl de be
kwaamheid en het karakter
van een candldaat, alsmede
diens soclaal-paedagogische
eigenschappen.
Tongking in zijn studeerkamer
een brief te lezen van de
Naverteld
door een Franschman
Een welingelicht waarne
mer, die uit Indo-China te
Parijs is teruggekeerd, heeft
verklaard, dat de „opstand"
van troepen der vietnamee
sche nationale regeering tegen
de Frans chen in Noord-Indo-
China wordt gesteund door de
kennis, scholing en vaak ook
het leiderschap van voort
vluchtige voormalige Japan-
sche soldaten.
Oostersche wapensmokke
laars uit Siam en China zou
den gezorgd hebben voor een
deel van de wapen voorraden
van de Vietnameesche strijd
krachten.
Eenige" uren vóór de
stand ontdekten leden van
Fransche geheime dienst bet
complot en waarschuwden de
Fransche legerautoriteiten. Zij
voorkwamen daardoor een
massaslachting, die voor de
Franschen hetzelfde zou kun
nen hebben beteekend, wat
Pearl Harbour voor de Ame
rikanen geweest is. Toen het
voor de aanval vastgestelde
uur naderde, zat de Fransche
commissaris voor de republiek
Vietnameesche regeering,
waarin over vrede gesproken
werd. Plotseling gingen de
lichten uit en begon het schie
ten, Naarmate de gevechts
handelingen voortduurden kon
men de lijken van Japansche
officieren en manschappen
tusschen de Vietnameesche
ontwaren", aldus de waarne
mer.
Verdeeling van
Spitsbergen.
Volgens het Kopenhaa
nieuwsblad „Ekstrabladet" ne
men de kwesties Spitsbergen en
Groenland een centrale plaats
in de internationale politiek in
en zouden zij gemakkelijk kun
nen leiden tot een verscherping
van de tegenstelling tusschen
Oost en West, tenzij deze kwes
ties in de organisatie der V.N.
internationaal worden bekeken.
Naar aanleiding van dit be
richt heeft een woordvoerder
van het Noorsche ministerie van
buitenlandsche zaken verklaard,
dat de Noorsche regeering geen
initiatief inzake de kwestie
Amsterdamsehe UniveraUei. S^be^of anderen—-
IJszee wil nemen, voordat het
krijgt zevende faculteit.
In zijn Woensdagmiddag ge
houden zitting heeft de Am
sterdamsehe gemeenteraad z.
h.st. aangenomen, de wijziging
van de verordening tot rege
ling der universiteit welke in
houdt de instelling van de z.g.
zevende faculteit: de faculteit
der politieke en sociale weten
schap.
BIJZ. LEERSTOEL TE
WAGENINGEN?
Het hoofdbestuur van de
Chr. Boeren- en Tuinde rsbond
heeft besloten een onderzoek
in te stellen naar de mogelijk
heid tot vestiging van een bij
zondere leerstoel aan de Land-
bouwhoogeschool te Wagenin-
gen, teneinde in aanmerking
komende leervakken te doen
doceeren in overeenstemming
met de Chr. levens, en we
reldbeschouwing.
parlement zijn besprekingen
over dit onderwerp heeft be
ëindigd.
De Sovjet-Unie heeft, zooals
bekend is, voorgesteld een Sov
jet-RussischNoorsche over
eenkomst te sluiten over geza
menlijke verdediging ban Spits
bergen, een strategische Noor
sche eilandengroep in de Noor
delijke IJszee, die de toegang
uii het Westen tot Rusland's
Noordkust beheerscht.
België helpt Indië.
Het Belgische steunfonds
voor Nederland en het Belgi
sche Roode Kruis hebben be
sloten het werk van het Ne
derlandsche comité „Nederl.
helpt Indlë" te steunen door
op rekening van dit comité
elk een bedrag van frs. 50.000
te storten.
Meening van Dr. A. D. A. de Kat Angelino.
Men lijdt er honger.
Van onzen spectalen
verslaggever.)
Tegenover ons zit Dr. A. D.
A. de Kat Angelino, Neder-
landsch lid van de Far Eastern
Commission, een der beste
kenners van Azië onder onze
diplomaten. Ik ben hier zegt
hij. omdat men mgn meening
blijkbaar ook eens wil hooren.
En dan vertelt hij ons Interes
sante dingen over zijn werk
kring. over Japan, ov#r Azië in
het algemeen. Hij is verleden
jaar in Japan geweest met de
commissie, waarvan hij deel
uitmaakt. Het land is wel heel
zwaar geteisterd door de bom
bardementen. Meer dan zestig
steden zijn practlsch geheel
verwoest, Japan beseft het
ook ten volle: deze oorlog
werd ln Japan verloren.
REORGANISATIE.
Mac Arthur Is thans bezig
met een totale reorganisatie.
Zal het hem lukken? De vraag
wordt vele malen gesteld,
maar het antwoord blijft uit.
De Engelschen hebben er hun
„finger in the ple", met een
kleine vijftig duizend man aan
troepen. De Russen zonden
geen bezettingsleger, doch
deden het af met een delega
tie, liefst bestaande uit zes
honderd menschen.
Hun Invloed ls zeer groot,
vooral nu er onder de bevol
king inderdaad zeer veel hon-
er wordt geleden. De Ameri
kanen doen wat zij kunnen.
Daarom mocht, ondanks alle
internationale protesten Ja
pan weer ter walvischvangst
gaan in de Zuidelijke IJszee:
de voedselsituatie maakte het
noodzakelijk.
SERVILITEIT.
Voorloopig lsjiet Japansche
volk echter van een verras
sende serviliteit zooals alleen
de Japanner serviel kan zijn.
Daarom is het betreuren, dat
geen Nederlandsche bezettings
troepen aanwezig zijn. Dr de
Kat begrijpt, dat het flnan-
cieele probleem zwaar weegt.
Maar daarom had hij zich ge
dacht in Japan en op Ja
pansche kosten een herstel
lingsoord in te richten voor
onze soldaten in Indië, voor
alle rassen uit de aard der
zaak. Dan zouden zij, die de
vernederingen ln de kampen
aan den lijve gevoeld hebben
eens kunnen zien hoe diep de
Japanner nu moet buigen
voor alle gewezen geallieerden.
In Indlë kan men nog twijfe
len wie de oorlog gewonnen
heeft, een bezoek aan Japan
laat geen twijfel meer ove:
Hier heeft het een geweldige
nederlaag geleden.
Als we de vraag stellen of
dit geen comedle ls, het handig
opstellen van coulissen waar
achter een heel ander spel ge
speeld wordt, vestigt de spre
ker onze aandacht op het feit,
dat de vernietigingen in enkele
uren van wat in generaties
noesten vlijt en zware offers
werd gebouwd, de Japanners
van groot tot klein heeft ge
leerd, hoe onjuist hun Idee
van het onaantastbare land
der Goden ls geweest.
KINDERSCHOENEN.
De groote moeilijkheid voor
de bezettingspolltlek ligt ech
ter, naar de meening van Dr.
de Kat, niet hier maar veeleer
in het feit, dat de Japanners,
ondanks hun techlsch en orga.
nisatorisch vermogen, staatkun
dig nog ln de kinderschoenen
staan. Zjj zijn immers zooals
ook elders in het Verre Oosten
en in sommige Zuid-Ameri-
kaansche staten wel vait waar
te nemen, aan de democratie
in onze zin nog niet toegeko
men. Het is de persoon, rond
om welke de loyaliteit zich
concentreert, niet het absoluut
beginsel, zoodat het begrip
loyale oppositie niet eens in
Japan begrepen wordt. Zou
dus Japan geen dynastie be
zitten, welke meer dan alle
groepsverbondenheden de ge-
heele nationale loyaliteit op-
eischt, dan zou het land uit
eenvallen, een mogelijkheid
welke vermoedelijk door geen
oriëntalist wordt betwist en
die een kernpunt raakt, dat
voor alle wordende naties van
fundamenteel belang is.
VRIJE MENSCHEN.
De door de Vereenlgde Sta
ten en door de Far Eastern
Commission ten opzichte van
Japan gevoerde staatkunde is
dan ook bovenal op dit punt
gericht. De ontwikkeling van
de vrije persoonlijkheid in bg-
na alle beleidsaanwijzingen der
Commissie, de grondtoon die
door alles klinkt en die ook
het wezen aangeeft der demo
cratie en voorwaarde ls voor
het bestuursvermogen en de
rechtszekerheid, welke het
Westen tot voor de oorlog ln
zoo hooge mate heeft ge
kend.
In Japan ontbreekt dit alles
nog ten eenenmale en de geal
lieerde staatkunde staat hier
dus voor een enorme taak. des
te moeilijker, omdat ook an
dere idologlën een beroep op
dit volk doen, dat zich geheel
moet oriënteeren. Het is te
vroeg om zich thans reeds te
wagen aan voorspellingen om
trent het succes dezer politiek.
Wel kan worden gezegd, dat
in een jaar meer ls bereikt
dan redelijkerwijze kon wor
den verwacht.
Conversieleeningen zijn
een succes.
Het ministerie van financiën
deelt mede:
Aan de conversie der 3'/2 en
4 procent staatsschuld ten be
drage van 2% milliard gulden
in de 3—3'/? staatsleening
1947, is door slechts 85 houders
niet deelgenomen, met een'
totaal beloop van 3.567.100.
Dat wil dus zeggen, dat
voor 99% procent op de nieu
we leening is ingeschreven
Het begrip bij het Neder
landsche volk voor het natio
nale belang, dat in het onge
kende resultaat van deze con
versie-operatie gelegen
vormt een succesvolle bijdrage
voor de geldsaneering en der
halve tot herstel van onze na
tionale economie.
deppen
Advertentie.
De eerste Engelsche dame,
die ln 1770 een huwelijksad
vertentie plaatste, werd door
de politie gearresteerd. Het
publiek was diep verontwaar
digd over deze wijze van
contact-zoeken. De dame werd
in een krankzinnigengesticht
ter observatie opgenomen.
Middelbare school.
G. H. Henry, directeur van
een middelbare school, schrijft
in „Ladiea Home Journal" van
Januari: „De midcieibare scho
len zyn overvuid met leenin
gen, die daarheen gestuurd
worden om ze alleen maar van
straat-slenteren af te houden.
De atmosfeer ln de schooi is
onrustig, opgepropt en beslist
anti-intellectueel".
Ook daar
De onderwijzers ln de Ver
eenlgde Staten zijn een actie
begonnen voor salarisverhoo-
ging_ Ze noemen zich zelf de
slechts betaalde werkers van
U.S.A.
Hun vereenlging publiceerde
enkele weken geleden een op
roep: „Onderwijzers willen
niet langer voor hongerloonen
werken. Zij weigeren langer
een loon te aanvaarden, ..at
lager is dan heb loon van een
vuilnisman".
De eerste.
De U.S.A. zijn bezig de be
lastingen te verlagen. In 1946
werd 29.4 van het natio
nale inkomen aan belasting
betaald, in 1947 zal het slechts
20 zijn.
Huiswerk.
Een onderwijzer ln een Lu-
xemburgsch dorpje ontving
een briefje, geschreven door
de moeder 'van een zijner leer
lingen: „Beste 'm'neer, geef
geen huiswerk meer op aan
mijn zoon. De laatste som
was zoo moeilijk, dat mijn man
er een dag over zat te reke
nen en niet naar zijn werk
kon gaan. De som was ten
slotte nog fout".
Bulten de agenda.
Mej. Miki, 27 jaar oud, ls
gekozen in de Japansche Twee
de Kamer. Kort na haar ver
kiezing werd ze verliefd op
meneer Kawanishl, eveneens
lid van de Tweede Kamer.
maar reeds gehuwd. Mevrouw
Kawanishl weigert echter te
scheiden. Nu heeft een Ja-
pansch "Kamerlid voorgesteld
mej. Miki uit de Kamer te
verwijderen omdat ze „doel
einden nastreeft,. die niet op
de agenda staan".
Sovjet-ziekenhuizen.
(Van onzen bijzonderen
correspondent)
De geneeskundige behande
ling ln Rusland is dusdanig
georganiseerd, dat er een
soort „lijsten systeem" is, op
welke lijsten iedereen ip het
land voorkomt. Daarnaast
mogen de doktoren particulie
re patiënten behandelen en...
daarmede verdienen zij goed!
De menschen, zijn even zorg
vuldig in het kiezen van een
dokter als bij ons en een arts
met een groote reputatie heeft
patiënten uit de geheele Sow-
jet-Unie. Er worden veel vrou
welijke doktoren aangetroffen
en men toont er geen bijzon
dere voorkeur.
De opleiding der doktoren
vindt op speciale mediscne
scholen plaats, de cursus duurt
vijf jaar en de studenten spe-
cialiseeren zich meestal, b.v.
De Australische boycot.
De federale raad van de
vak vereenlging van havenar
beiders in Australië heeft de
ban op het hanteeren van la
ding bestemd voor Indonesië
goedgekeurd en zelfs krachti-
fer toepassing en waakzaam-
eid gevraagd.
DE UITSPRAAK DER NED. HERV. SYNODE.
Nationale omroep.
Wat is er gaande met de
radio-omroép in ons land?
Dat het daar niet erg goed
gaat, weet langzamerhand
iedereen. Dat er een strijd
wordt gestreden blijkt ook al
uit de veranderingen in het
radio-beleid, waarvan we nu pas
weer een hebben beleefd. Van
de eene kant worden ze luide
toegejuicht. Nu gaat het weer
in de goede richting. Van de
andere kant spreekt men over
„sluipmoord op de nationale ge
dachte".
Nu heeft ook de Generale
Synode der Ned. Herv. Kerk
zich enkele keeren met de radio-
omroep bemoeid. Zij heeft zich
bij herhaling uitgesproken voor
een nationale omroep en wel
zulk een waar er voor de ker
ken een eigen zendtijd werd
verzekerd.
Uit verschillende gesprekken
en opmerkingen is ons gebleken,
dat men dikwijls niet goed be
grijpt waarover het gaat en dat
er in dezen veel misverstand
heerscht. Hoe is het mogelijk
zoo hoort men verwonderd
vragen dat de Kerk zich voor
een „eenheidsradio" uitspreekt,
Natuurlijk zal de regeering
hierin zulk een belangrijke, stem
hebben dat we dan wel mogen
spreken van een staats-omroep.
De kerken hebben zich in de
bezettingstijd uitgesproken te
gen de overheersching van de
staat. En nu gaat men op een
bepaald punt wenschen wat
men heeft verworpen? Boven
dien zoo veronderstelt men
verder zal zulk 'n nationale
omroep natuurlijk in alles neu
traal zijn. Wat is daarvan te
verwachten voor eenige Kerk?
De gedachte van een natio
nale omroep is niet nieuw. Ze
is ook niet ontstaan in de nood
van de bezettingsjaren, al heeft
de gedachte toen wel meer in
gang gevonden. Ze is zeker al
,20 jaar geleden uitgesproken.
Ze is vooral ontstaan door het
feit dat het aantal radio-zen
ders met verschillende golfleng
te niet naar willekeur is uit te
breiden. De maatschappelijke
en geestelijke stroomingen die
er in ons land zijn, moeten nu
eenmaal gebruik maken van de
twee golflengten die ons land
zijn toegewezen. Telkens wan
neer er een nieuwe groepeering
aan haar gedachten via de
was men aangewezen op de
zendtijd van de 4 of 5 omroep
verenigingen, die gezamenlijk
een geestelijk monopolie had
den.
De radio-omroep is één van
de middelen die een nationaal
samenbindende kracht kunnen
zijn. Hier komt de vraag wel
zeer dringend naar voren: zijn
we één volk... of zijn we een
volk dat uit elkaar valt in ver
schillende deelen en zijn de om
roepverenigingen, die naast en
langs elkaar heen werken, ieder
met een eigen tendenz, het wer
kelijk beeld van ons volk.
In brede kring enis de ge
dachte gegroeid dat we niet te
rug moeten naar een verdeelde
radio, maar vooruit naar een
werkelijk nationale omroep,
waar de verschillende geeste
lijke en culturele stroomingen
van ons volk tot uiting kunnen
komen. Geen staatsomroep'
Evenmin een neutrale omroep!
In de oorlogsjaren is ons we
derom duidelijk geworden dat
de grondslagen van ons volks
bestaan niet zijn los te denken
van het Evangelie.
Dat de nationale omroep-ge-
dachte vooral weerklank moest
vinden in de Ned. Herv. Kerk,
was reeds te voren met zeker
heid te zeggen.
Op de eerste vergadering van
de Generale Synode kwam dit
direct tot uiting. Op 1 Nov.
aether bekendheid wilde geven, 1945 sprak zij jtich met alge-
meene stemmen uit voor de tot
standkoming van een nationale
omroep, „omdat het belang van
het volk, zoowel als dat van
de Kerk daarmee het meest
gediend is." Verder is in deze
motie gezegd dat alle uitzen
dingen, die de verhouding van
Kerk en wereld raken, door de
organen der kerken zelf behoo-
ren te worden verzorgd.
Duidelijk is hierin uitgespro
ken dat de Synode niet terug
verlangde naar de voor-oorlog-
sche omroepverenigingen. Dit
verlangen komt niet voort uit
ondankbaarheid voor datgene
wat door sommige omroepver-
eenigingen is verricht tot be
vordering van geestelijk en ker
kelijk leven. De Kerk zelf heeft
toen deze terreinen braak laten
liggen. Dit verwerpt de Synode
der N.H.K. nu als onjuist.
In de Ned. H. Kerk is moei
zaam getracht welk pogen
nog steeds voortgaat de
rientingsstrijd op een hooger
plan te brengen. Door de rich-
tïngsstrijd werd de radiover
deeldheid ten zeerste bevor
derd. De N.C.R.V. maakte uit
wie rechtzinnig genoeg was. De
V.P.R.O. selecteerde de vrijzin
nigen. Hierin kon de N. H. Kerk
niet berusten. Deze Kerk wil
zelf uitmaken wie haar bood
schap gaat vertolken. Zij kan
niet toestaan, dat anderen, die
geen directe kerkelijke verant
woordelijkheid dragen, in dezen
het laatste woord hebben.
Bij deze houding heeft de Sy
node der N. H. Kerk volhard
door het aannemen van een mo
tie op 29 Oct. 1946. Zij „kan
niet berusten in een regeling
van radio-aangelegenheden,
waarbij men de Kerk wil dwin
gen zich in vereenigingskader te
voegen, zoo dat haar eigen
recht als Kerk ontkend zou
worden". „Zij acht het haar
recht en opdracht, niet alleen
door het uitzenden van kerk
diensten, maar ook anderszins,
door de radio getuigenis af te
leggen van haar van God gege
ven boodschap tot het Neder
landsche volk."
De N. H. Kerk wil en mag
Jzich niet laten dringen in eenig
vereenigingskader. Zij heeft de
boodschap van het Evangelie
niet té brengen tot een bepaal
de groep van ons volk. De gees
telijke, zedelijke en moreele
grondslagen van heel ons volk
kunnen niet worden gedacht, los
van het Evangelie.
Met deze beide moties heeft
de Synode der N. H. Kerk een
principieele uitspraak gedaan
tegen het beginsel der radio
verenigingen, die zich georga
niseerd hebben en nu zoo
waar! zij aan zij strijden
voor hun vroegere rechten, op
basis van de antithese.
Ds. G. HULSBERGEN.
alleen op gebied van kinder
ziekten. e.d.
De Sowjet-ziekenhulzen wa
ren gedurende de oorlog ge
heel bezet. Ik herinner me de
breede en verwarmde gangen
van een der beste burger-zie
kenhuizen ln Moskou, 'die bij
na. geen patiënt meer konden
bevatten.
Een Engelseh meisje van
mijn staf, dat zeer ernstig
ziek was, kreeg nog een apart
kamertje. Zij" werd door een
van de beste chirurgen ge
opereerd. maar het was te laat
om haar leven te redden. Het
verplegend personeel behan
delde haar met de grootste
zorg, doch er scheen geen ge
voel voor continuïteit in de
organisatie te zijn, want iede
re dag had zij een andere ver
pleegster. Dit, denk ik. was
iet kenmerkende van Sowjet-
zlekenhuizen. Het peü van de
operatie en de zorg voor hel
derheid staan even hoog als
overal in de wereld, maar het
opleiden van verpleegsters is
meer een sleur, een 3cort plicht
geworden en de organisatie
ervan is verschillend. Indien
ik ziek zou zgn een ziekte,
die niet lang duurde zou ik
zeker naar een goed Sovrjet-
ziekenhuis gaan. Maar als
mijn geval "lang zou duren en
er aan een zorgvuldige ver
pleging behoefte was, zou Ik
iever in een Engelseh zie
kenhuis zijn. Het eenige be
perkende dat ik in Russische
ziekenhuizen opmerkte, was,
dat niemand er binnen mag
zonder een witte jas aan. Deze
kleeding wordt aan de ingang
verstrekt.
iHoed gecombineerd met sjaal