De Hider-ruïnes
HET LOT DER JODEN
LEZERS SCHRIJVEN
wieler-wegwedstrijd
Even peultjes
De koenkelpot op Oudejaar
(TWEEDE BLAD
.Woensdag 8 Januari 19^7
Provinciale Zeeuwsche Courant.
WEEK1NKOMENS VAN 30 a 40 MARK
De Russen in Berlijn
(Van een specialen verslag-
gever).
Bij Hitiers voormalige
Rijkskanselarij staat een
wacht. Deze Rus spreekt
Duitsch, althans zoolang het
niet over de politiek gaat.
Vriendelijk en voorkomend
geeft hij toestemming tot be
zichtiging van de ruïne. Mo-
gen wij de verhalen, die hier
en daar de ronde doen, geloo-
ven, dan z:u een bezoek aan
de Russische zone van Berlijn
een hachelijk waagstuk zijn,
want het heet in de Russische
sector gevaarlijk. Schietpar
tijen zouden daar nog al eens
voorgekomen zyn. Ik kan al
leen over mijn ervaringen
spreken voor wat betreft mijn
dagelrjksche rondgangen ln dit
gebied. Na zonsondergang ben
lk er niet geweest. Overdag
ziet men practisch geen Rus
sen en die er uit hoofde van
dienst blijkbaar moeten zijn,
gaan gewoon hun weg. Men
ondervindt van die menschen,
zonder aanleiding, geen kwaad.
RIJKSKANSELARIJ.
Op de binnenplaats van de
Rijkskanselarij staan nog een
paar uitgebrande tanks. De
voormalige majestueuze mar
meren galerijen zijn leeg ge
schoten of leeg gestolen. De
werkkamer van Hitler is een
holleege ruimte geworden,
evenals de anti-chambre, wel
ke destijds blijkbaar als slaap,
kamertje van den dictator heeft
fediend. In leder vertrek dui-
elijke sporen van de aldaar
gehouden kamergevechten op
grooten schaal. De bunker,
welke ln de tuin. van het groo
te gebouw was gebouwd, vlak
voor de werkkamer van Hit-
Ier, ls niet dan met speciale
vergunning van de Russiscne
autoriteiten toegankelijk en op
de heeren van de pers zijn zij
niet zoo heel erg verliefd. Mg
werd in ieder geval de toe
gang ontzegd.
Volgens gegevens van een
aan de Rijkskanselarij verbon
den mecanicien tijdens de
oorlog moeten Hitler. Eva
Braun, Bormaun en nog enke
le'andere intieme medewerker,
van den „Fiilirer" tot het
laatst toe in de bunker ge
weest zijn. Tusschen 29 April
en 2 Mei (de dag, waarop de
geallieerden de tuin bereikten
en bezetten) zijn hier vele dra
ma's afgespeeld en is het vol
gens dezen zegsman alleszins
waarschijnlijk, dat de over
blijfselen van Hitler op het
laatste moment toch nog ver
sleept zijn. De geschiedenis zal
hierop wellicht alleen het ant
woord kunnen geven.
Bij het verlaten van het ge
bouw werd ik voor mijn auto
belegerd door een zwerm jon
gens en meisjes, die allerlei fo
to's van de omgeving aldaar
zooals het was" ln ruil voor
sigaretten aanboden en ken
baar maakten voor wat choco
lade en vuursteentjes hun za
ligheid over te hebben.
RUSSISCH ZEGETEEKEN
De strijdwagens op de Bran,
denburger Tor, schuin tegen
over de Rijkskanselarij, zijn
tot wrakstukken geschoten èn
geven wel het symbool van
vernieling van de aldaar des
tijds zoo machtige regeerings-
wijk, Hierop maakt alleen een
uitzondering het majesueuze
gedenkteeken. dat de Russen
een paar honderd meter verder
hebben opgericht ter nage
dachtenis aan hun roemrijke
overwinningen uit deze oorlog.
Het uitgaansleven heeft de
Berlijners nogal na aan het
hart gelegen. Dit is ook tot
het minimum terug gebracht.
Er draalen nog wel wat bios
copen en zelfs ls de opera ge
opend. Den dezer weken is de
eerste Duitsche film gedraald,
die na de capitulatie in Berlijn
is vervaardigd. (De studio's
staan onder Russische contrö-
le). Alle voorstellingen begin
nen heel vroeg en om onge
veer half tien ls de stad dood
en verlaten. Ook de prijzen in
de meeste uitgaansgelegenhe
den zijn voor de bevolking een
groot bezwaar om op stap te
gaan. Ik was op een avond ln
een der middelmatige caba
rets van Berlijn vlak bij de
Kurfürstendamm, het voorma,
lige vermaakscentrum van de.
ze hoofdstad. Entree RM 10,
twee slechte wijntjes RM 18,
Het gemiddelde Inkomen van
een normaal gezin is ongeveer
30 tot 40 mark per week en
dan kan men wel zoo ongeveer
uitrekenen hoe de verhoudin
gen op dit terrein liggen. Bier
ls vrij goed te krijgen en tegen
redelijke prijs, doch de kwali
teit doet denken aan eeu
slechtere uitgave dan wij ons
uit de laatste bezettingsjaren
kunnen herinneren.
ZWARTE HANDEL.
In allerlei artikelen bestaat
natuurlijk een zwarte handel.
Ër zijn hiervoor z.g. vast*,
„trefpunten", die zoo ongeveer
doen denken aan het Rem-
brandtsplein in Amsterdam.
Jenever RM 50 pér flesch. bo
ter RM 80 per pond, sigaretten
RM 7 per stuk (Engelsche of
Amerikaansche), vuursteentje
RM 5 per stuk. schoeisel en
kleeding astronomische bedra.
gen en voor de massa niet te
krijgen.
Opvallend ls het groote aan
tal vrouwen in Berlijn.,
De houding der bevolking
tegenover de geallieerden is
kennelijk passief en meermalen
moest lk met gemengde ge
voelens de sijjmerige vriende-
lgkheid ondergaan van een of
andere „Grüne Polizeimann"
als ik noodzakelijkerwijze om
inlichtingen vroeg. Ik zag daar
dan een man voor mg, die mis
schien tijdens de bezetting van
ons vaderland door onze stra
ten banjerde en alleen maar
zgn geliefde. ..Schweinhund"
kon Uitbrullen. De tijden zijn
veranderd, de menschen ook?
PUINPLAATS.
De heer v. d. E. te Middel
burg schrijft:
't Keurig bouwterrein met
zijn riant uitzicht, tusschen
Punt en Havendijk, is in een
puinplaats herschapen. Tijdelijk
naar te hepen. Wenschelijkcr
komt het mij met velen voor,
het puin buiten de bebouwde
kom te deponeeren. Maar en
fin. Erger is 't, dat de slee
pers, nu het terrein volgestort
ls, hun vrachtje» maar neer
smijten op de straat, vrachtjes
met huisvuil, oude matten,
verroeste kacheldeelen enz....
en ook nog puin. Ze kunnen
dat ongestraft deen, daar er
totale gemis aan toezich ls.
En hun voorbeeld wordt door
anderen gevolgd met het neer
werpen van afval. Tengevolge
daarvan is 't terrein binnen
de bebouwde kom tot een do
rado voor vliegen, muizen en
ratten gedegradeerd en bevor
dert het hygiënisch de wel
stand der dokters.
HEFSCHROEFVLIEGT l IG.
Naar aanleiding van een ar
tikel in ons bla<j over het hef-
schroefvliegtuig, schrijft de
heer J. W. van Dijk te Mid
delburg:
Het verschil tusschen auto-
giro en helicoptere ls het vol
gende. De draaiende wieken
van een autogiro, of het er nu
één, twee, drie of nog meer
stellen zijn, worden niet tij
dens de vlucht door de motor
aangedreven, maar door de
voorwaartsche snelheid van
het toestel, welke door mid
del van een normale propeller
wordt verkregen.
De draaiende wieken van
een helicoptere worden echter
door een motor aangedreven,
of het er nu één, twee of
meer zijn en hier mist men
ook de normale propeller daar
dit toestel zgn voorwaartsche
snelheid verkrijgt door de
romp onder een kleine helling-
hoek te brengen ten opzichte
van de draaiende wieken.
Nederlandsch comité wil
Yoego Slaven helpen.
Te 's-Gravenhage is opger
richt een Ned. coinité tot hulp
verleening aan studenten,
voormalige krijgsgevangenen
en andere perscnen van Yoe-
go-Slavische nationaliteit. Het
uitvoerend comité is als volgt
samengesteld: jhr. ir. O. C.
A. van Lidth de Jeude, voor
zitter, jr. J. W. Albarda, mr.
dr. L. N. Deckers, lt.-adml-
raai J. Th. Fürstner. lt. admi
raal C. E. L. Helfrich H P.
J. van Ketwich Verschuur,
mr. S. J. R. de Monchy. dr.
ir. J A. Ringers, generaal
Winkelman, leden.
Het comité stelt zich ten.
doel om de aandacht van het
publiek te vestigen op de
moeilijke omstandigheden,
waarin zich de Yoegc-Slaven
bevinden, die deel hebben ge
nomen aan de strijd voor onze
bevrijding en die nog niet heb
ben kunnen terugkeeren naar
hun land. Het comité zou aan
deze geallieerden de mate-
rieele middelen ter beschik
king willen stellen om zich
onafhankelg'k te maken en
zou hen tevens moreel willen
steunen. Om deze re-adoptatie
te doen slagen, zou het cariité
het op prijs stellen om deze
menschen te helpen door het
beschikbaar stellen van. studie
beurzen of door hen te plaat
sen in gezinnen.
PRIKKELDRAADVERSPERRING IX JERUZALEM
Nederland krijgt een
2-daagsche tour MaastrichtAmsterdam v.v.
Mooi werk der
Zuid-Limburgers.
(Van een sport medewerker).
Tot nog toe behoorde Neder
land niet tot de landen, die klas
sieke wielerwegwedstrijden op
hun conto hebben. Zeker, we
organiseerden in het verleden
(17 t.m. 20 Aug. 1927) eens een
Toer door Nederland, die tot een
Ronde van Frankrijk in 't klein
had kunnen uitgroeien, als de
noodigc medewerking verleend
was geworden: en vorig jaar
kwam men in Limburg met een.
M.P.M.-kocrs voor de dag, d:f
klonk als een klok. Maar een ge-
sanctionncerde, klassieke wieler
wedstrijd op de weg. nee die
kwam nog niet voor in het gul
den boek der Nederlandsche
wielrensport.
Daar komt nu verandering in!
Het Limburgscbe comité, dat
midden 1946 de volkomen ge
slaagde wegwedstrijd door de
Mijnstreek en de Peel organi
seerde (Arie Vooren was de
groote overwinnaar), heeft ons
die langverwachte en verbeide
klassieken bezorgd.Kranigeondcr-
nemende kerels uit Maastricht en
omgeving, pur sang wielrcn;lef
hebbers. constateerden in die M.
P.M. koers, .dat het sportieve
volk rijp was voor een dergelijke
onderneming en de heeren grepen
meteen maar hoog. Ternauwer
nood was de balans van de Lim
burgscbe koers opgemaakt, of zij
;etten 2ich ter bespreking van
een plan. dat iederen sportman
•an vreugde en enthousiasme zal
zijn officieel erkende klassieke
(koers te schenken, want toen een
paar maanden geleden deze com
missie bijeen kwam wij meenen
Brussel werd een kalender
samengesteld, waarop Neder
land... ontbrak!
Waarschijnlijk behoorde niet
alleen ons land tot de categorie
der teleurgestelden, want op een
aansluitende tweede bijeenkomst
door de kalendercommissic
de U.C.J. gehouden, werden nog
verschillende verzoeken uit diver
se landen behandeld óók van
Nederland! en nu kon 't L;m-
burgsche comité juichen, want er
werd toestemming verleend om
Maastricht—Amsterdam—Maas
tricht op 3 en 4 Mei 1947 t
doen verrijden. Daarmede was
dan de klassieke wegwedstrijd in
ons land geboren!
Hoe belangrijk deze erkenning
is. behoeft een nadere toelich
ting. Allerrerst moet gezegd, dat
er uit blijkt, hoeveel grooter de
waardeering in het buitenland
der-wegrenners voor onze cou
reurs geworden is èn voor de
N.W.U., welke bij het nemen van
dit besluit natuurlijk een flinke
duit in het zakje heeft gedaan.
Een wensch. die tot nu toe niet
in vervulling kon qaan. werd
werkelijkheid. Vele belangen zit
ten er aan vast. eók commcrdcele.
want zooals men weet, stajat
zoo'n klassieker alleen voor be
roepsrenners en eventueel onaf-
hankelijken open.
Infusjchen ligt het voor de,
hand. Wat in ons rennerswereltje1
de ambitie, om een vroege voor-
- Ibereiding te qaan treffen, het
vervuto. r,-n Uvccdaagscho alva„ dic
Zij willen weg uit Polen en Hongarije.
Naar Palestina?
•edstrijd Maastricht—Amsterdam
Maastricht, met internationaal
cachet!
Nu wisten de Liraburgsche
plannenmakers goed, dat. wilden
zij kans van slagen hebben in
zake deelneming van buiten land-
sche cracks, de U-C.J., dat wil
:aggen dc zgn. Kalendercommis-
sie van de internationale wicler-
cvganisatic. deze wegwedstrijd
moeten beschouwen a's
klassieke wedstrijd, in welk ge
val hij "officieel gepubliceerd zou
worden, aan ren datum gebonden
werd en op slag de aandacht van
de groote renners, méér nog van
de rijwiel fabrikanten ln België.
Frankrijk cn Italië zou opvorde-
n.
Het heeft lang geduurd voor
aleer het zoover was. Een poos
moest men zelfs in de meening
erkeeren, dat dc Kalendercom
missic niet bereid was Nederland
klassieker voor de boeg.
arooter zal zijn dan in het ver
leden.
Churchill schrijft een groot
boek.
Winston Churchill is bezig
een groot boek te schrijven
over de politieke geschiedenis
der laatste tien jaren. Naar
men verneemt. vordert het
werk goed. Churchill dicteert
de aanteekeningen en deze
worden of door een secreta
resse opgeschreven of per dic
taphone op platen vastge.egrt
Hij bezit twee van deze dicta
phones. een in zijn studeerka
mer te Londen, de andere in
zijn s'aapkamer van zijn bui
tenhuis.
Behalve ann dit groote werk.
wordt door Churchill veel tijd
gewijd aan zijn jong3te hobby:
het zuivelbedrijf.
Te Bazel kwam van 9 tot
23 December het 22ste Zio
nistencongres byeen. Dit can-
gres vormt als het ware het
parlement van de Zionistische
oeweging en ls als zoodanig
vooral op het oogenblik de
spreektrompet van een groot
deel van het Joodsche volk.
Vooral cp het oogenblik, want
ondanks de ontzaglijke verhe
zen, die het Joodsche volk
heeft geleden in de afgeloopen
jaren ten gevolge van de mee-
doogenlooze uitroeiing door de
Nazi's, hebben er nu meer
kiezers hun stem uitgebracht
voor dit congres dan in '39. Hier
vrigen de cijfers: in 1939 was
het aantal kiezers 1.200.000
op een totale bevolking van
17.000.000, thans was het aan
tal kiezers 2.000.000 op een
totale bevolking van 11.000.000.
Het is licht te begrijpen,
dat thans ce meerderheid van
het Joodsche volk de oplos
sing voor de eeuwenoude
moeilijkheden en de verlossing
uit een ondragelijk lijde.* ziet
in het tot-stand-komen van
een eigen nationaal tehuis in
het oude land der Vaderen,
zooals het altijd ln het verlan
gen van het volk leefde, zoo
als het in 1897 op het eerste
Zionistencongres in Bazel door
den stichter van het m;derne
Zionisme. Tehedor Herzl, weid
geformuleerd en zooals» het in
1917 by de verklaring van
Balfour en in 1932 door de
toenmalige Volkenbond plech
tig werd erkend. Meer dan
ooit is op het oogenblik de
aandacht van de J den geves
tigd op het verkrijgen van
een eigen Joodsche staat. l)e
Engelsche regeering houdt ech
ter* n :g steeds vast aan de be
palingen van het Witboek van
1939. die een einde maakten
aan de immigratie van dc
Joden naar Palestina al heeft
zij, bij wy'zc van overgang
naar een nieuwe regeling, ge
durende het laatste jaar 1500
immigranten per maand toe
gelaten.
Wat beteekent echter 1500
immigranten per maand wan
neer meer dan 200.000 Joden
ln Europa nog steeds in kam
pen verblijven en de toestand
van groote groepen in Polen
en Hongarije ondragelijk is?
Ondanks het verbod tot im
migratie trekken de Joden
dan ook voortdurend naar Pa
lestina en onze lezers is het.
relaas van Engelsche maat-'
regelen en Joodsche ver/ets-;
daden maar al te zeer bekend..
Op het Zionistencongres wa
ren twee stro-mingen. Eén
richting wilde met Ëngeiand
ook verder onderhandelen en
dus ook verder deel nemen
aan de besprekingen, die bin
nenkort te Londen zulien wor
den hervat en waarbij de
Arabieren en de Joden zijn
uitgenoodigd en Amerika
waarnemers zou sturen. Een
andere richting wilde geen
verdere onderhandelingen met
Engeland, tenzij de Engelsche
regeering de basis van de be
sprekingen verandert in dien
zin, dat men zou uitgaan van
het recht van het Joodsche
volk :p een eigen staat in
geheel Palestina. De basis,
waarvan de Engelsche regee
ring bij haar besprekingen
werke.ijk uitgaat, is die welke
minister Morrison in re zomer
van dit jaar in het Lager
huis heeft uiteengezet en die
voorziet in een federale staat
Palestina, waarbij de Joden
een zekere autonomie zouden
krijgen in een eigen provin
cie. die echter maar 15
zou bedragen van de opper
vlakte van het land en waar
in de immigratie niet door het
Joodsche bestuur z.u mogen
worden geregeld. Dit plan
werd reeds vroeger door Joden
en Arabieren verworpen en
het is jaarom dan ook te ver
klaren, dat de meerderheid
van het congres onder leiding
van den ^merikaanschen rab
bijn, dr. Abba Hlllel Silver,
zich tegen deelneming aan de
conferentie t© Londen uitsprak
en tevens daarmee de politiek
veroordeelde van de ZL nisten
Executive, die een tegenvoor
stel had gedaan (volledige
zelfstandigheid in een grooter
deel van Palestina). Dr. Silver
verklaarde, dat een dergelijk
voorstel 'niet van Joodsche
zzgde moeït worden gedaan,
maar door de Engelschen.
De oude leider der bewe
ging, prof. Chaim Weizmann,
was ook nu voorstander van
een verder samengaan met
Engeland, waaruit eventueele
verdere concessies licht waren
te verwachten Het C;ngres
besloot om niet te gaan ..on
der de huidige omstandighe
den", dat wil zeggen, zoolang
Engelands uitgangspunt het
zelfde bl(jft. Daarmede is aan
het presidentschap van prof.
Weizmann een einde gekomen
na een ambtsperiode van 26
jaar met een onderbreking
van slechts 4 jaar.
Ongetwijfeld is deze beslis
sing van groot gewicht, ook:
voor de Engelsche regeering,
die nu zal moeten overwegen
cf zij alleen met de Arabieren
tot een overeenstemming zal
willen komen en dan deze re
geling met geweld aan de Jo
den wil opleggen, in welk ge
val het Joodsche verzet van
zeer groote beteekenis zou
worden. Ook kan Engeland
het mandaat neerleggen en
zich uit Palestina terugtrek
ken. hetgeen gezien de stra
tegische positie en de Russi
sche belangstelling niet ge
makkelijk zal geschieden. Ten
slotte bestaat er dan nog de
mogelijkheid, ;m op de duide
lijke taal van het Congres te
Bazel te antwoorden met de
wil om inderdaad tot een over
eenstemming te komen die het
Joodsche volk na eeuwenlange
omzwervingen en na onnoeme
lijk veel leed. de gelegenheid
za' schenken om als vrije men
schen te leven in een eigen
land.
Waar wonen de
Kamerleden?
Van de 100 leden eer
Tweede Kamer wonen
er 15 in Den Haag, Was
senaar of Voorburg: van
de 50 leden der Eerste
Kamer 6. Over de pro
vinciën verdeeld zijn de
cijfers aldus:
le Kamer 2e Kamer
Friesland
3
3
Groningen
1
5
Drente
2
1
Overijssel
3
2
Gelderland
1
5
Utrecht
6
6
N.-Holland
16
24
Z.-Hollani
9
35
/.eeland
0
2
N.-Brabant
4
12
Limburg
5
5
Van iefere zes kamer
leden komt er één uit
Amsterdam (10 leden
Eeiste Kamer en 15 le
den Tweede Kamer).
Ter vergelijking zetten
we het '/c Kamerleden
naast het der bevol
king van ieder gewest.
Friesland 4.9 6 3
"ïr.ningen 4.9 2 5
Orente 2 8 4 1
Jverijssel 6ló 6 2
ielder'.and 10.5 2 5
.'trecht 5.3 12 6
"f.-Holland 19.1 32 24
-Holland 24.5 18 35
Zeeland 3 0 2
N.-Brab. 11.5 8 12
Limburg 7.1 10 5
I
doppen
Nelson.
De Engelsche Labourregee-
ring heeft in het parlement
een voorstel ingediend trm de
jaarljjksche uitkeering van
5000 te schrappen, die nog
altijd aan de afstammelingen
van admiraal Nelson werden
uitbetaald omdat hjj 150 jaar
geleden de slag bij Trafalgar
won.
Dame.
In een stad in U.S.A. storm
de een dame het politicbureau
binnen om te vertellen, dat
een man had getracht haar
aan te randen.
In een andere kamer strom
pelde een man binnen, die zich
beklaagde, dat hij door eer.
dame met een parapluie was
neergeslagen, toen hij naar de
weg wilde vragen.
Toen hij de dame in het po
litiebureau zag riep hg uit:
,.Dat ls ze!"
Een vrouw.
Amy Kelsey, uit Creston
(Canada) won met haar tar-
we-inzending de nationale
hoofdprijs op de groote graan-
tentoonstelling te Chicago.
Amy Kelsey: „Wat een mari
kan, kan ik ook".
Een wenk.
De Engelsche regeering
heeft aan haar koloniale amb
tenaren in Afrika de wenk ge
geven, dat er iets gedaan moet
worden om de negervrouwen
op te heffen.
Dus werden d© opperhoofden
voor deze zaak gewonnen. Zie
hier de toespraak, die de heer
Musokatwane naar aanleiding
an de Engelsche wenk hield
tot zijn onderdanen:
„Dé vrouw is een groot man.
Vrouwen zijn ijverig en ver
standig. Wanneer iemand iets
aan een vrouw verteld is het
alsof hij het aan duizend men
schen gezegd heeft".
Bij ooze geldschieters.
Een dagblad in New York
vertelt, dat de Amerikaansche
bevolking 6 van de wereld
bevolking vormt, maar be
schikt over 25 Vc van de we
reldproductie en over 50 ':rt>
van het totale wereld-bezit.
En het wordt met de dag
meer
Shaw.
De Daily Worker heeft een
artikel van Shaw geweigerd
omdat het niet op net peil
stond, dat het blad wensent te
handhaven. Onlangs vroegen
menschen hem iets en toen
antwoordde Shaw: „Ik bes 90
jaar. Schrap mil van Uw lijst
en beschouw mij als dood".
Perfectionisme.
Toen Johannes Madsen in
een Deensch hospitaal was
overleden nadat hij met zfcjn
auto een botsing met een
spoortrein had doorstaan,
kwam juist een rekening van
de Deensche spoorwegen bin
nen: 3.voor het beschadi
gen van een locomotief.
Zelfkennis.
Dieven te Jeruzalem stalen
des nachts de étalage van een
boekwinkel leeg-. Lieten een
boek liggen: Arthur Koestier s
roman „Dieven in de nacht".
„Magge we asjeblieft eens koenkele?"
De liedjes.
De heer L. W. Wallenburg
te Middelburg schrijft in
landla":
Het liep treurig af met het
jongetje, dat er 's morgens
met de' koenkelpot op uitge
gaan was; 's avonds werd hij
dood thuisgebracht: door het
tjs gezakt en verdronken! Dit
Is in 't kort de inhoud van eer.
aandoenlijk verhaaltje van den
Zeeuwschen schrijver Polaer-
mans, dat ik pas gelezen had
En nieuwsgierig om meer te
weten van dit oude folkloristi
sche gebruik, besloot ik om
eens naar Zuid-Beveland te
gaan want daar loopt men tus
schen Kerstdag en Nieuwjaar
nog met de rommelpot.
De dag voor Oudejaar haal
de lk dus mijn fiets ..van
stal" om van Zeelandsch
hoofdstad naar ..het land van
Ter Goes" te peddelen, waar
lk moest zijn om de kinderen
bezig te zien.
Over de Sloedam ln Leive-
dorp, eens geïnformeerd, waar
lk succes zou hebben. Mjjn
vriend de klompenmaker ver
telde me, dat er gisteren een
naar groote jongens de buurt
hier afgeloopen hadden, maar
hij gaf me de raad naar 's-
Heerenhoek te gaan, een dorp
met hoofdzakelijk Roomsoh-
Katholieke bevolking, daar zou
nog wel wat te beleven zgn.
En jawel hoor, ik was nog
maar net het dorp binnenge
reden of daar liepen al cv.n
oaar kleine hummeltjes van
een jaar of zes met hun
eigenaardig muziekinstrument
'k Vroeg óf ze eens een uit
voering wilden geven, dan zou
Ik tegelijk een paar foto'- ma
ken. Maar een der „muzikan
ten" tikte zoo welsprekend niet
zijn wijsvingertje tegen zijn
voorhoofd, dat ik geen verder
antwoord noodig had. En voor
tk mijn vraag had kunnen
hérhalen, waren ze op ce
vlucht gegaan: hun klompjes
klepperden over de keien, ze
liepen om de beenen te breken
en waren dan plotseling do r
oen hekje verdwenen: die zou
den voórloopig wel niet meer
voor de daer komen!
Maar verder op het dorp
waren er nog meer en die von
den het wel leuk om eens op
een plaatje te komen. Ja. toen
de jeugd hoorde, dat er een
..fotograaf" op het dorp was,
kwamen ze van alle kanten
met hun muziekinstrumenten
aanloopen om vereeuwigd te
worden
Zoo'n rommelpot, of zooals
men hier zegt, koenkelpot. is
een doodeenvoudig ding. Neem
een kleine Keulsche pot of 'n
oude melkkan, zelfs een jam-
Dotje is a.l goed, span een var
kensblaas over de opening,
waardoor ln het midden een
stevig stukje riet steekt, en
klaar is de koenkelpot. Door
dit riet op en neer te bewogen
ontstaat een eigenaardig zoe
mend geluid. Deze doffe een
tonige muziek is dufe niet veel
bijzonders, maar er wordt' vee)
coed gemaakt door het zingen
van oude liedjes, waarvan '.vel
3en der bekendste is:
Klein zieltje, klein zieltje
staat achter de deur.
Klein zieltje, klein zieltje,
waar treur ie toch veur?
„En zou ik niet treuren, ik
heb er geen lot!"
„Val neer on je knietjes en
bid dan tot God.
En bid dan tot God met een
groot fatsoen.
Dan zal Hij de hemel wel
opendoen
En als Hij de hemel he* ft
opengedaan
Dan zien we twee arme
zoiidaartjes staan:
Met een kistje met een
strooien band
Zoo reizen we saam naar het
andere land
In 't andere land is t veel
beter dan hier:
daar zingen de engeltjes
tiereüerelier."
Hoe we dit populaire volks
lied precies moeten verklaren
is moeilijk te zeggen, maar het
schijnt een wonderlijk meng
sel "te zijn van wereldsche ver
langens en Christelijke heils
verwachting.
Tusschen Kerstdag
Nieuwjaar op sommige
nlaatsen ma.g het alleen op
Oudejaarsdag gaan de. kin
deren. vooral de armere, er
alleen of in groepjes op uit,
om te probeeren een kleinig
heid te verdienen. Ze gaan
van huis tot huis, en als het
dorp is afgewerkt, zoeken 2?'
de hofsteden in de omgeving
op. Als de deur wordt openge
daan. klinkt de schuchtere
vraag: ..Magge w' asjeblieft
•ens koenkele?"
En maar zelden geeft de
baas of bazinne een weigerend
antwoord integendeel, 't ge
beurt dikwijls, dat ze binnen
mogen komen om een paai'
oliebollen of een kopje warme
chocolademelk te geb"> u'ker.
Dat. zooiets smaakt on een
koude winterdag, behoef ik
niet.te zevgen. Èn nis ce /in
ook n g een paar centen, of,
tonnunt van verdienste. e*r.
dubbeltje in hun broekzik.K
kunnen laten glijden, gaai ze
met een verheerlijkt «rezicht
verder met als afscheidslied
„Hier woont nog een goede
vrouw,
Die ons wel wat geven zou
Lang zal ze leven,
Veel mag z'e geven.
Honderd jaar op deze dag
Hoop lk dat ze. nog levert
mag"
En bjj 'n volgenden boer be
oroeven ze hun geluk onPemv.
Z'e ze da'»'- staan: bui rietje
op en neer bewegend door ie
?esp?nrer. blaas, liet zoemen
begeleid met:
,,'k Heb zoolang met de
koenkelpot geloopen.
'k Heb geen geld om eer»
broodje te koopen
Koenkelpotterij,
koenkelpotterij,
Geef me een centje, dm cm
lk vooi-b"
Een stuiver op de pln.ikc"
Ik zal j' ervoor bedank"
Spaar, spaar, spaar,
Morgen is het Nieuwjaar.
Ouwejaar uit, Nieuwejaar in.
Mijn beurs' staat open en
steek er wat lil".'
Vooral op Oudejaar is het
met de koenkelpotterij" een
hcele drukte Óolc ouderen
doen er wel aan mee. niet
om wat te vei dienen. maar
meer om wat plezier te ma
ken; ze hebben zich verkleed
of zien er met hun tijdelijke
bult of zotskap potsierlijk iiit.
Niet alleen in Zeeland, maar
ook ln andere deelen van ons
vaderland en in Vlaanderen
kent men deze gewoonte om
met de koenkelpot te loopen.
Met dit verschil, dat het niet
gebeurt op het einde van het
.jaar. maar omstreeks Vasten
avond. Talrijk zijn dan ook de
vastenavondliedjes, die erbij
gezongen worden, en daar men
dan dikwijls pannekoeken eet.
komt ln de meeste van deze
ersjes iets voor over d?ze
lekkernij.
Meisje, houd de
kinnebak toe,
Of 'k smijt er een p3r.nekoek
tusschen,
Tusschen de neus en tusschen
de kin,
Daar kan wel een pannekoek
in".
of:
't Is mij om een
pannekoek te doer..
Geef je mij één, dan blijf ik
staan.
Geef je mij twee, dan wil ik
gaan"
Zooals het echter met zoo
wel oude gebruiken
j raakt ook het koen kei
pen langzamerhand uit d.-
mode.
Sfemmen uit de Kerken
DE ENGELSCHE KERK.
De aartsbisschop van York,
dr. Garbett, heeft op een Sy
node in Liverpool een reorga
nisatie van het werk der kerk
bepleit, met het doel dit meer
effectief te doen zijn ln het
moderne leven. Het is raar
zijn meening noodzakelijk, dat
het werk der kerk gecentrali
seerd wordt. De vele parochies
die onafhankelijk van elkaar
werken, zonder steun van cen
trale orgaan, voldoen niet aan
«e eisch des tyds, waarin aile
arbeid van welke aard ook
da a dwerkelijk ges timulcerd
wordt vanuit bepaalde hoofd
centra
De plattelandsgemeenten
moeten samengevat worden, in
groepen, die samen werken
voor gemeenschappelijke doel
einden, en die geleid worden
vanuit een centrum, dat over
de noodige kennis en ervaring
beschikt, en hulp van deskun
digen kan verstrekken. In de
steden, zoo meent de aarts
bisschip, moet een aantal pa-
lochies worden oDgeheven en
tot groote eenheden samenge
voegd. In deze eenheden moe
ten kerkelijke gebouwen wor
den ingericht, waaraan ver
schillende „specialisten" ver
bonden moeten zijn: teven»
zullen zij beheerd kunnen wor
den In samenwerking met «en
staf van deskundige mede-ar
beiders. georganiseerd in één
gemeenschappelgke samenle
ving, een soort moderne mon
niken. en ncnnengemeenschaps
op protestantsche basts. Ten-
süotte moeten aan leder cen
trum predikanten en andere
leidende figuren verbonden
worden.
In deze rede hield de aarts
bisschop zich bovendien bezig
met de sociale verhoudingen
binnen de kerk ze!f Hij sprak
o.a. als 2ljn meening uit, dat
niemand het moreel appèl der
kerk ernstig zal nemen, wan
neer er binnen haar eigen mu
ren verhoudingen worden aan
getroffen, die Immoreel zijn.
G«en appèl inzake sociale
vraagstukken heeft eenig ge
zag. zoolang de kerk zelf een
slecht werkgeefster ls. Zoowel
in de kerk zelf als ln kerke
lijke kringen hebben vele me
dewerkers een onbehoorlijk
laag salaris. Vele predikanten
verdienen te weintg om van te
leven Dtt moet veranderen ter-
wille van het moreel gezag d^r
kertc.
