PROVINCIALE ZEEUWSCHE COURANT
Geheim verdrag
SOCIALE DIENST
Bouwen en wonen
Het stokpaardje
NEDERLANDSCHE
WALVISCHVAART
189e Jaargang - Nr. 303
Uitgave van t» Firma Provinciale
Zeeuwsche «feorant, Middelburg.
Drukkerij Firm F- van de Velde Jr.,
Vlisslngen.
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve
op Zon- en alg. Christelijke feestdagen.
W.O. DE MIDDELBURGSCHE, VLISSINGSCHE, GOESCHE, BRESKENSCHE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Dinsdag 31 Dec. 1946
ABONNEMENTSPRIJS 25 cent per
week, 3-20 per kwartaal, franco
per poit, 3.45 per kwartaal.
Loeee nummers 5 cent. ADVER
TENTIEPRIJS 12 cent per mm.
minimum per advertentie 2.
Bureaux gevestigd te Vlisslngen Walstraat 58-60. tel. 10 (2 lijnen) Mldde'burg Londensche Kaal 29 tel. 2077 en 2924, Goes Turfkade 15. tel. 2475 Oostburg: Gratemastraat 3, tel 102, Terneuzen Brouwerljstr. 2. Postrek. nr. 359300 P-Z.C-, Middelburg.
He» wereldgebeuren
tusschen Engeland en Ver. Staten
Amerikanen laten tal van
Nazi's op eerewoord vrij.
27.000 Duitschers worden
berecht.
Het is weer al meer dan
een jaar geleden, dat Chur
chill zijn geruchtmakende
Fultonrede hield, waarin hrj
aandrong op een militaire al
liantie tusschen Engeland en
de Ver. Staten, in hoofdzaak
gericht tegen een verder op
dringen van de Sowjet-Unie,
waarvan Churchill in felle
kleuren het gevaar schilder
de. Deze rede is toen aller-
wege weinig gunstig ontvan
gen en de Engelsche regeering
haastte zich te verklaren, dat
Churchill geheel voor eigen
rekening sprak.
Niettegenstaande deze ver
klaring duiken telkens ge
ruchten op over een vérgaan
de militaire samenwerking
tusschen de beide Angelsaksi
sche landen.
Nog enkele weken geleden
liepen Bevin's rebellen weer te
hoop, naar aanleiding van de
berichten over een standaardL
sat ie van de Engelsche en
Amerikaansche wapenen.
Thans weet het Fransche so
cialistische blad „l'Aurorc" te
melden, dat in Maart a.s. een
geheim verdrag tusschen En
geland en de Ver. Staten zal
worden geteekend, waarbij de
belangen op financieel, econo
misch en militair gebied zul
len worden gecombineerd. Wat
de militaire belangen betreft,
aldus het blad, zal het ver
drag zuiver defensief zijn De
landen zullen elkaar bijstand
verleenen, indien zij door een
derde zouden worden aangeval
len. .,L' Aurore" zegt verder,
dat een officieel woordvoerder
van radio Moskou verklaarde,
dat er alle reden is .aan te
nemen, dat dit bericht juist
De Fransche bladen brengen
ook groot opgemaakt 't bericht
dat vroegere leden van de
Duitsche generale staf, het
Duitsche kabinet en de S. A.
door de Amerikaansche auto
riteiten in Duitschland op eere
woord zullen vrijgelaten wor
den. Dit zou zijn om te voor.
komen, dat zij op grond van
door de regeeringen der Duit
sche staten gemaakte zuive.
ringswetten worden gear
resteerd.
Zooals bekend zijn de drie
genoemde categorieën dcor 't
Hof voor oorlogsmisdaden te
Neurenberg als niet misdadig
beschouwd De betrokkenen
mogen nu op enkele uitzonde,
ringen na de interneerings-
kampen verlaten, terwijl hun
door het Amerikaansche le
ger een schriftelijke verkla
ring zal worden uitgereikt.
Eind Janiiari zal in de Brit-
sche zóne een begin worden
gemaakt met de berechting
van 7000 Duitschers. deei uit
makend van door het Neuren-
bergsehe gerechtshof wèl mis
dadig verklaarde organisaties,
zooals de gestapo, de S.9. en
de SD. Deze Duitschers zijn
thans civiel geïnterneerd. Naar
schatting zijn 100 150 recht
banken noodig om de proces
sen voor het eind van 1947 af
te doen De berechting zal ge
heel in Duitsche handen zijn,
terwjjl de rechtbanken voor
het Duitsche publiek toegan
kelijk zullen zijn. Het genoem
de aantal beschuldigden is ove
rigens slechts een vierde deel
van al degenen, die wegens
hun lidmaatschap van misda
dige organisaties kunnen wor
den vervolgd. Uit het groote
aantal vrijgelatenen, gevoegd
bij het geringe aantal te be
rechten personen, blijkt wel,
dat een ontsmetting van
Duitschland van Nazi-invloe
den volgens strenge maatsta
ven niet doorgaat.
Britsche militairen
gegeeseld.
Door Joodsche illegalen.
Leden van de illegale Jood
sche organisatie de lrgoen
Zwai Leoemi, hebben vanuit
een hotel, halverwege Haifa
en Tel Aviv een Britsche of
ficier ontvoerd.
Hij werd geblinddoekt, aan
een boom gebonden en moest
twintig zweepslagen in ont
vangst nemen. Het uniform
werd hem ontnomen en in on-
derkleer„en moest de officier
naar zijn hotel terugkeeren.
Behalve deze cfficier wer
den door leden van dezelfde
organisatie ook drie sergeants
ontvoerd, die eveneens zweep
slagen toegediend kregen. Na
dat voorbijgangers gedwongen
waren het geeselen gade te
slaan, werden de sergeants
aan boomen gebonden achter
gelaten.
Deze daden moeten worden
beschouwd als 'n repressaille-
maatregel. Onlangs hebben
Britsche autoriteiten een Jood,
die schuldig was bevonden aan
bankroof, stokslagen doen
geven. De lrgoen Zwai Leoemi
heeft nu blijkbaar haar drei
gement, ook op de Britten
middeleeuwsche lijfstraffen toe
te passen, ten uitvoer ge
bracht.
Inspectriegroepen naar
Duitschland.
Duitsche radiozenders mel
den, dat vanaf 6 Jan. gemeen
schappelijke geallieerde in.
spectiegroepen door alle vier
de Duitsche zones zullen rei
zen, om te zien. in hoeverre
de Duitsche wapenfabrieken
nog in bedrijf zyn.
Zooals bekend beschuldigen
Russen en Angelsaksen elkaar
wederkeerig de Duitsche wa
penindustrie ten behoeve van
eigen bewapening voort te la
ten werken.
Duitsche krijgsgevangenen
worden betaald.
De Amerikaansche regeering
zal een half milliard dollar
beschikbaar stellen voor uit
betaling van loon aan Duit
sche krijgsgevangenen, die in
dé Ver. Staten hebben
werkt.
Dit is in overeenstemming
met de conventie van Genève.
De bedragen zullen in Mar
ken worden uitbetaald, waar
bij een Mark wordt gesteld op
33 dollarcents. In werkelijkheid
staat de Mark veel lager, n.l.
op 10 dollarcents genoteerd.
Ook Frankrijk en Engeland
zullen een plan tot uitbetaling
aan krijgsgevangenen in studie
nemen.
KORTE PREDICATIE
GODS TROUW
Genesis 32 t 10.
De kringloop van het jaar
wordt vandaag gesloten. We zijn
weer terug waar we begonnen.
Alleen zijn we een jaar ouder ge
worden en in dit jaar is er wel
het een en ander gebeurd.
Vandaag ziet iedereen terug.
De weg die wij hebben afgelegd
is anders geureest dan wij hadden
gedacht en gehoopt, zooals de
weg van Jacob anders was ge
weest. toen hij de kring van zijn
omzwervingen sloot en weer tel
rug kwam in het land van waar
was uitgegaan.
Waaraan denken we nu van
daag? Misschien aan de tijdr die
als een schaduw heen vliegt?
Misschien aan bittere teleurstel
lingen? Misschien aan de heftigt
smart van het geleden verlies?
Misschien aan de blijdschap die
wij beleefden? Misschien ligt er
er vrees over ons leven als we
denken aan de toekomst.
Wie zal het zeggen wat er zoo
al omgaat in een menschenhart.
De H. Schrift zegt ons dat deze
andere weg" een weg des Hee-
ren is geweest. Veel zullen we
ook nu nog-niet verstaan. In Zijn
onbegrepen raad heeft Hij ons ge
leid.
Jacob vreest. Hij denkt aan zijn
vader, dien hij heeft belogen en
zijn broer dien hij heeft bedrogen.
Een slecht geweten is 'n kwaad
ding. Heeft niet ieder een Ezau
tegenover zich? Hoeveel hebben
wij zelf dit jaar niet bedorven?
Is er wel iemand die rustig kon
verder gaan?
Op de weg die wij betreden,
maken wij niets ongedaan;
al het heden wordt verleden,
doet ons allen schuldig staan.
Daarom is het zoo noodig in
ootmoed voor God ons hoofd te
buigen en te hopen op Zijn
trouw: Ik ben geringer dan
deze weldadigheden en dan al
deze trouw die Gij aan Uw
knecht gedaan hebt.
S. J. M. HULSBERGEN.
op internationaal terrein
EEN NEDERLANDER IS DIRECTEUR.
Jurriaan W. Schotte.
Ontstaan in Amerika heeft
de „International social ser
vice" vooral in de laatste oor
log haar werkzaamheden ook
in Europa aangevangen en
uitgeoreid. Deze insteuing, m
net leven geroepen door de
Amerikanen, werkt nauw sa
men met de Unnra en de Uno,
m het bijzonder inzake de
„displaced pers-ns" (verstrooi
den). Zy heeft na deze oor
log de huip ingeroepen van
een internationale figuur, Tho
mas J Watson. Tnomas Wat
son is'in Amerika zeker geen
onoekende. doch evenmin
iNederiand, waar hij door
H.M. de Koningin Denoemd
werd tot gr.ot-officier in de
orde van Oranje Nassau, voor
zijn verdiensten bewezen aan
net Nedenandsche voik. Hy is
eere-president van de intern,
kamer van koophandel te
New York en van de Nether-
landAmerikafundation
Als zooaanig kwam Thoma9
Watson in aanraking met de
groote internationale organi
saties. die zich op allerlei ge
bied bewegen, waard.or hem
tevens de leemten in deze or
ganisaties duidelijk weiden.
Vooral leemten .p moreel ge
bied eischten noodzakelijk a,
vulling. Hij stichtte toen de
„International social service",
een instituut dat te verge
lijken is met onze sociale
werksters. De talrijke pro
blemen, die zich vooral na de
oorlog voordeden, eischten
vaak een direct ingrijpen. Dit
kon alleen geschieden door
een n:g uitgebreider leger van
vrijwilligers, die allen een
ideaal nastreefden, n.l. om het
onnoemelijke leed'dat de oor
log over de wereld gebracht
had te verzachten en zoo mo
gelijk geheel op te heffen. De
oorlog was dan ook de oor
zaak, dat de organisatie be
langrijk uitgebreid moest
worden.
Met groote toewijding ei
met succes, wordt thans ge-
poogd, niet alleen in Amerika
maar in geheel Europa en
Azië om kinderen bij hun
ouders te brengen en echtge-
nooten te vereenigen, nadat
eerst overleg is gepleegd met
kerkelijke en maatschappe
lijke instellingen van toezicht,
weldadigheid enz. Ook de hu
welijken van buitenlandsche
soldaten met Europeesche
meisjes hebben de volle aan
dacht. Adviezen worden ge
geven, onderzoeken ingesteld
enz. De leiding van deze orga
nisatie is dus veel omvattend
en aan de top had men daar
om een organisator en ken
ner van de internationale toe
standen noodig.
Deze heeft men nu gevon
den in den heer Jurriaan
W. Schotte, die momenteel te
Laren (N.H.) vertoeft en die
benoemd is tot directeur gene
raal van de „International
social service". De heer
Schotte is een 'internationale
figuur en voor deze instelling
reeds een reeks van jaren
werkzaam o.a. in alle gr.ote
Europeesche steden, op de
Balkan, Amerika, Polen,
Azië, enz. De heer Schotte zal
zijn hoofdzetel het volgend
jaar te Parijs vestigen en van
daaruit het groote net, dat de
organisatie reeds gespannen
heeft, uitbreiden en vervol
maken. Ook ons land zal zijn
aandeel in deze organisatie
krijgen, want ook hier zijn
nog tal van buitenlanders, die
hulp noodig hébben.
De heer Schotte vertrekt 5
Januari van Le Havre naar
New York om aldaar zijn ambt
te aanvaarden.
Handelsverdrag
Noorwegen Rusland.
De Sowjet Unie en Noorwe
gen hebben een handelsver
drag gesloten. Hoewel nog
geen nadere bijzonderheden
bekend zijn, wordt, aangeno
men, dat het verdrag trans
acties betreft tot een bedrag
van 60 millloen gulden, over
een tijdsverloop van twee jaar.
Begin Januari zullen de
provinciale voedselcommissa-
rissen een inventarisatie hou
den van alle beschikbare voor
raden consumptie-aardappelen.
Laatste Batavier.
In Zandvoort woont
de laatste Batavier, die
nog de oude gewoonte
van het zwemmen tus
schen de ijsschotsen,
harnekklg voortzet. De
24-jarige Croonenberg,
die in een onverwarm
de kamer hulst, ging
tijdens de jongste vorst
periode elke dag in zijn
badjas naar het strand
en dook in de golven.
Hij woont aan de dr.
Smitstraat en aan een
krantenman verklaarde
hij, dat hy maar van
een ding last heeft:
„zonnewarmte".
Exploitatie van
kampeerterreinen.
Het bestuur van de Neder-
landsche Jeugdgemeenschap
heeft een krachtig protest la
ten hooren bij het gemeentebe
stuur van Noordwijk en by de
Provinciale Staten van Zuid-
Holland. In Noordwijk zijn na
melijk de plannen tot de in
richting van een zoogenaamd
„Koliday-camp" in een zeer
vergevorderd stadium. Het
schijnt, dat men ook in Zand-
voort tot deze exploitatie wil
overgaan. De „vermaaksin
dustrie" gaat zich meester
maken van het terrein der
vrije tijdsbesteding, een com-
mercleele exploitatie met een
op winst gericht doel. De N.J.
G. beperkt zich niet alleen tot
een ernstige waarschuwing,
zij wil nu ook positieve maat
regelen treffen in samen
werking met overheid en daar
toe bevoegde instellingen
ter bevordering van inrichting
en exploitatie van goede re
creatieoorden.
Indonesië en Australië.
Naar aanleiding van de be
kendmaking door de Indonesi-
sische republikeinsche regee
ring, dat zij C. H. Campbell tot
Indonesisch handelscommissa
ris in Australië heeft benoemd,
deelt de te Melbourne ver
schijnende „Melbourne Argus"
mede, dat Campbell de voor
zitter ls van de organisatie
van de Brltsch Indische zeelle
den in Sydney, en dat hij nauw
verbonden is met de Indonesi
sche soldaten en zeelieden, die
in Australië weigerden voor
de Nederlanders \e werken.
Men meent, dat* de benoe
ming is geschied op aanbeve
ling van de Indonesiërs, die
onlangs uit Australië zrjn ge.
repatrieerd. Noch met de Ne-
derlandsche, noch met de
Australische regeering was
voor het verrichten van de be.
noeming overleg gepleegd.
JO VINCENT NAAR
AMERIKA.
Naar wij vernemen, heeft
Jo Vincent een uitnoodiging
ontvangen, .om in November
1947 een tournee door de Ver-
eenigde Staten van Noord-
Amerika te maken.
PROF MR. P. S.
GERBRANDY SPREEKT
Donderdag 2 Januari a.s.
des avonds te 8.08 uur zal de
oud minister-president, prof.
mr. P. S. Gerbrandy, voorzit
ter van het nationaal comité
„Handhaving rijkseenheid'
zich over de zenders Hilver
sum 1 en 2 met een toespraak
over de Indonesische kwestie
richten tot het Nederlandsche
volk
MILITAIRE VERLOVEN.
De militairen, die op 2 Jan
..s. naar hun garnizoenen moe
ten terugkeeren, worden ver
zocht op 1 Januari om een
uur 's middags te luisteren
naar de nieuwsuitzending over
beide zenders. In deze uitzen
ding zullen gegevens over de
terugreis worden omgeroepen.
Nederland zonder Belgische
deviezen.
Daar het Nederlandsche
contingent van Belgische de
viezen uitgeput was, werden
de betalingen tusschen België
en Nederland enkele dagen
geleden onderbroken. Deze zijn
echter op 30 Dec weder her
vat. Maandag en Dinsdag zou
den te Brussel verdere bespre
kingen gevoerd worden met
het oog op de toepassing van
het Belglsch-Nederlandsch ac-
coord van 24 Mei 1946.
Recruten voor Duitschland.
Het „Canadeesche kamp"
aan de Meiweg te Nijmegen
zal worden ingericht tot ka
zerne voor 300 recruten, die
zeer waarschijnlijk zullen
worden opgeleid voor het Ne
derlandsche bezettingsleger
op Duitsch gebied.
17 Augustus-divisie.
Antara deelt mede, dat door de
Repoeblik Indonesia op 1 Ja
nuari zal worden begonnen
met de oprichting van een
„17 Augustus divisie" als
antwoord op de Nederland
sche 7 December divisie. De
17 Augustus divisie zal be
staan uit 9 regimenten. (17
Augustus is de dag. waarop
de republiek werd 'uitgeroe
pen. Red. A.N.P.).
VAN CHURCHILL
De Ver. Staten van Europa.
In een tweetal artikelen in
de conservatieve Daily Tele
graph", waarvan het eerste
Maandagmorgen gepubliceerd
is, heeft Churchill opnieuw een
pleidooi gehouden voor een
Vereenigde staten van Europa,
met als eerste voorwaarde een
Fransch-Duitsclie toenadering.
Naar aanleiding van deze ar
tikelen merkt de liberale
„Manchester Guardian" op, dat
Churchill sinds zijn pleidooi te
Zürich niet meer over zijn plan
gesproken heeft, maar intus-
3chen achter de schermen
heeft gewerkt en gehoopt, dat
de Britsche regeering in een
openlijke verklaring het plan
zou steunen. „Nu dit niet ge
beurd is", zoo gaat het blad
verder, „probeert Churchill *t
op een andere manier. De
grootste hindernis, die Chur
chill's plan in de weg staat, is
de voorwaarde van de Fransch.
Duitsche verzoening, wat wel
gebleken is uit de bittere
Fransche commentaren over
Schumachers bezoek aan En
geland"- Ook "adio Moskou
heeft zich niet onbetuigd gela
ten en de Sowjet-Russische
CRITIEK VAN CONCURRENTEN.
13 expedities.
Het agentschap „Belga"
verneemt uit Kaapstad, dat
men onder de walvischvaar-
ders een sterke wrek kan
waarnemen in verband met de
aankomst in de Zuidelijke IJs
zee van de Nederlandsche ex
peditie voor valwischvangst.
De landen, die de walvisch-
vangst beoefenen, hebben hun
specialisten verzocht zich niet
bij de Nederlanders aan te
sluiten en dezen hebben dan
ook iedere hulp geweigerd.
Meer dan de helft der jagers
van de expeditie zrjn Neder
landers, die dit vak nog nim
mer hebben uitgeoefend.
De oorzaken van de wrok
der belanghebbende naties zijn
de volgende: de Nederlanders
Interesseeren zich voor de
walvischvangst, terwijl deze,
tengevolge van het uitsterven
der dieren met de ondergang
bedreigd wordt. De Neder
landsche expeditie heeft ten
deel minstens 16.000 ton olie
naar Nederland mede te voe
ren, waarvoor ongeveer 1000
tamelijke groote walvisschen
vereiseht worden. De Neder
landers hebben de walvisch
vangst sedert meer dan twee
eeuwen niet meer beoefend en
hoewel hun behoeften aan
vetten en oliën zeer belang
rijk zrjn. rechtvaardigt zulks
niet het' zénden van een
greote expeditie naar ae Zui
delijke Poolzee. Het gevaar
voor uitsterven van de wal
visschen is veel ernstiger dan
algemeen wordt aangenomen.
In sommige kringen vraagt
men zich af of, bij het hui
dige tempo, waarin de dieren
gedood worden, het nog mo
gelijk zou zrjn in het aan
staande seizoen een expeditie
van eenige omvang te organi-
seeren.
Een antwoord.
Van de zijde der Nederland
sche maatschappij voor de
walvischvaart wordt in ver
band met het bovenstaande
bericht cpgemerkt, dat het
onbegrijpelijk is waarom er
sterke wrok zou bestaan te
gen de „Willem Barendsz-ex-
peditie", tenzij men het in
zekere kringen wellicht niet
aangenaam zou vinden, dat
de expeditie, ondanks aan
vankelijke bezwaren van
Noorsche zijde, zee heeft ge
kozen met een bemanning, die
de sporen in de walvisch-
vangst ruimschoots heeft ver.
diend.
Wat het gevreesde uitster
ven der walvisschen betreft,
wijst de maatschappij er op,
dat juist om dit te voorkomen
de regeeringen der landen, die
aan de walvischvaart deelne
men waarender ook Ne
derland de handen ineen
hebben geslagen en op een
internationale conferentie
maatregelen hebben getroffen
om de vangst te reglemen
teeren.
Indien de volgens dit Belga-
bericht zoo onvakkundige
Nederlanders de productie
bereiken, die zij zich voor
stellen en indien dit eveneens
zou geschieden door de 13
andere expedities, die ter wal
vischvaart door andere lan
den zijn uitgezonden en cp het
oogenblik ook nog in de Zuid
poolgebieden rondkruisen, dan
blijft hun gezamenlijke vangst
nog ver onder het totaal, dat
de biologen toelaatbaar
ten.
ach:
Storm in Amerika.
Een zware storm langs de
geheele kust heeft Zondag
nacht de Ver. Staten geteis
terd. De wind bereikte af en
toe snelheden van meer dan
80 km per uur. In Kentucky
werd voor honderd duizenden
dollar aan schade aangericht.
De storm belemmerde in
aanzienlijke mate het vliegver
keer.
SAMORAIS VERDWIJNEN.
De Samorais, de befaamde
Japansche ridderkrijgslieden,
zullen in de toekomst ver
dwijnen. De Japansche regee
ring heeft deze kaste haar
historische privileges ontno
men, daar deze niet meer in
overeenstemming zijn met de
nieuwe democratische grond
wet.
critiek op ieder plan tot het
vormen van een „Westelijk
blok" hernieuwd. Na een over
zicht gegeven te hebben over
het vredeswerk, dat in 1946
verricht i3, zei ie de radiocom
mentator: „Churchill en zijn
geestverwanten ln Engeland en
de Ver. St., die generalissimus
Stalin oorlogsaanstiichters heeft
genoemd, hebben in 1946 waar_
lijk niet stil gezeten".
Generaal Soedirman tegen
Nederland.
Vrijdagavond heeft gene
raal Soedirman, opperbevel
hebber der Republikeinsche
strijdkrachten, in een radio,-
rede de strijd tot het uiter
ste geproclameerd, aldus
meldt het Fransche persbu
reau A.F.P.
Als resultaat van de op 23
December te Djogjakarta ge
houden conferentie tusschen
president Soekarno, den mi
nister van defensie en bevel
hebbers van het Republikein
sche leger kendigde Soedir
man aan, dat de strijd zou
worden voortgezet.
Zich richtend tot militaire
leiders en vertegenwoordigers
van verschillende partijen en
strijdorganisaties, gaf de ge
neraal de volgde instructies:
De strijd moet worden
voortgezet. Men moet zich
niet laten intimideeren dcor
het Nederlandsche leger. De
eenheid van het Indonesische
volk moet worden geconsoli
deerd. Zooveel mogelijk wa
pens en levensmiddelen moe
ten naar de fronten gezon
den worden. De operaties die
nen georganiseerd en niet in
dividueel te geschieden.
De generaal verklaarde
o.m.: De activiteit van het
Nederlandsche leger brengt
de souvereiniteit van de In
donesische natie in gevaar.
Hierop moeten wij niet alleen
met conferenties antwoorden.
De republikeinsche regeering
heeft voldoende geduld ge
toond ondanks het willekeu
rige optreden, ongeacht de
bestaande verdragen, van het
Nederlandsche leger.
Duitsche documenten
gevonden.
De houding van de Geer.
De Nederlandsche opspo
ringsdienst is er in geslaagd
in Duitschland belangrijke
stukken die op de bezetting
van ons land betrekking heb
ben, in beslag 4e nemen en
naar ons land over te bren
gen.
Uit een van deze documen
ten, een brief, die de Duitsche
gezant in 1942 aan dr. Wim-
mer schreef, blijkt, dat de
Nederlandsche oud-premier te
Londen, jhr. mr. D. J. de Geer
zijn bekende brouchure „De
synthese in de oorlog" voor
het ter perse gaan door de
Duitschers heeft laten goed
keuren.
In dr. Wimmer's archief is
voorts aangetroffen een Irjstje
met namen van „bij uitstek
anti-Duitsche en anti-natio-
naalsocialistische beroepsoffi
cieren',' die in Mei 1942 naar
Duitschland in krijgsgevangen
schap werden vervoerd. On
der hen moet zich een verra
der hebben bevonden, die den
Duitschers over de politieke
gezindheid van zijn mede-
krijgsgevangenen inlichtte. Op
het met de hand geschreven
anonieme lijstje waarep 14
Nederlandsche officieren wor
den beschreven, staat als eer
ste „Hauptman A. H. J. L.
Fièvez", onze huidige minis
ter van Oorlog.
CENTRAAL TOEZICHT TE GOES.
Critiek der
buitengemeenten
Op 1 Juli 1945 is ln wer
king getreden de „Gemeen
schappelijke regeling Bouw
en Woningtoezicht en Gemeen
tewerken op Zuid- en Noord-
Beveland".
Deze gemeenschappelijke re
geling bleek in de practyk
noodzakelijk. In verschillende
gemeenten 'liet het bedoelde
toezicht, vooral door het ont
breken van terzake kundlgen,
die een onafhankelijke positie
innamen, veel te wenschen
over. En daartegenover werd
van de ambtenaren van deze
dienst, vooral na de bevrijding,
steeds meer gevraagd, terwijl
ook erkend moest worden, dat
er niet alleen plaatselijke,
maar ook gemeenschappelijke
belangen waren, die behartigd
moesten worden. Kortom men
stelde zich van de nieuwe
dienst veel voor.
CENTRALE TE GOES.
Vjjf en twintig gemeenten
traden tot deze regeling toe.
Goes werd centrum-gemeente,
aan wie het toezicht werd op
gedragen. Directeur van de
nieuwe dienst werd de direc
teur van gemeentewerken van
Goes.
Uit de dagelyksche besturen
der „overige gemeenten" werd
een commissie van advies ge
vormd, bestaande uit ten
minste 9 leden. Kortgene,
Kruiningen, 's Heer Arends-
kerke en Yerseke zouden al
tijd in de commissie vertegen
woordigd zrjn. De overige le
den zouden worden aangewe
zen door de andere gemeenten
volgens rooster.
In de regeling worden zoo
wel het bouw, en woningtoe
zicht als het toezicht op de
gemeentewerken nauwkeurig
omschreven en de gang van
zaken met de aanvragen om
bouwvergunning behoorlijk
vastgelegd.
DE DISTRICTEN.
Vijf districts-opzlchters,
standplaats hebbende te Krui
ningen, Ovezande, 's Heer
Arendskerke, Wissekerke
Yerseke werden benoemd
hebben nu bijna jaar hun
functie uitgeoefend.
De „overige gemeenten" zou
den betalen 50 in de sala
rissen, enz. van het personeel,
dat zoowel voor Goes als voor
de buitengemeenten werkzaam
zou zijn en 100 van de
salarissen van hen, die uitslui
tend voor de buitengemeenten
werkten. Verder de onkosten
van de auto en motorrijwielen,
50 van de huurwaarde en
de bureaukosten te Goes, de
kosten van bureaubehoeften
voor de buitengemeenten, de
kantoorhuur voor de districts
opzichters en de kosten van de
commissie van advies.
Deze regeling is aangegaan
voor 10 jaren, met dien ver
stande, dat zij telkens met vijf
jaar wordt verlengd, indien
niet ten minste zes maanden
vóór de afloop van elk tijdvak
Goes of 2/3 der buitengemeen
ten de regeling opzegt.
Wy hebben zoo eens links en
rechts geïnformeerd, of men
in de buitengemeenten nogal
tevreden was over deze ge
centraliseerde dienst. Men
bleek er over het algemeen
maar matig mee ingenomen te
z(jn. De critiek,. die wij hoor
den, kwam in hoofdzaak hier
op neer, dat de dienst vrij
stroef en te bnreaucratisch
(wat identiek schynt te zijn
met langzaam), kortom niet
vlot en soepel genoeg werkt.
Wij spraken ook een burge
meester, die deze bezwaren
wel deelde, maar er aan toe
voegde, dat de ervaring nog
wel wat kort is, om nu reeds
met zijn oordeel klaar te zijn.
Toch gelooven wij niet, dat
we ons vergissen, als we zeg
gen, dat men er in de dorpen
niet om zou treuren, als er
een andere en betere regeling
kwam, waarbij men niet de
indruk had, dat uiteindelijk
ambtenaren te Goes de zaak
uitmaakten.
DE BETALING.
Daarby komen dan nog de
financieele bezwaren. Er zijn
n.l. eenige wijzigingen in de
regeling voorgesteld. De
„overige gemeenten" wil men
verdeelen in 7 districten en
het aantal dus uitbreiden met
2, n.l. Hoedekenskerke en Ka-
pelle. Er zullen dus twee op
zichters bij komen, terwijl men
in art. 7 uitbreiding van per
soneel mogelijk wil mak^n en
wel een adiunct-directeur en
een administrateur van deze
dienst^ Ook moet het in de
bedoeling liggen het aantal
auto's van één op twee te
brengen.
De kosten van de gemeen
schappelijke dienst, die aan
vankelijk 0.70 per ingezete
ne en per jaar bedroegen, zul
len nu, naar verluidt, stijgen
tot j' 1.03 per jaar, terwijl
zelfs voor de nabije toekomst
reeds het bedrag van 1.25
is genoemd.
NIEUW DENKBEELD.
Men ft hier en daar eens
aan het rekenen gegaan en is
tot de conclusie gekomen, dat
men door combinatie met en
kele gemeenten, die zich hier-,
voor goed leenen, voor het
zelfde, misschien wel voor een
lager bedrag nog beter kan
slagen. Zoo'n groepje gemeen
ten kan een opzichter aan
stellen, die zelfstandig kan
beslissen, zoodat men de groo
te combinatie met Goes aan
het hoofd, voortaan niet meer
noodig heeft. De zaken wor
den dan dicht bij huis afge
daan, eveneens door een be
kwaam en onafhankelijk amb
tenaar. Men geeft aan deze
combinatie ln het klein, zoodat
zulk een ambtenaar toch een
volle dagtaak heeft, de voor
keur boven de groote centra
lisatie.
Indien we goed zijn Inge
licht, wordt dit idee momen
teel bestudeerd. Zooals we
reeds opmerkten is deze ge
meenschappelijke regeling
voor tien jaar aangegaan.
Het ligt voor de hand, dat ze
alleen dèn kan worden ontbon
den, als alle deelnemende ge
meenten daarmee accoord
gaan en als Gedep. Staten er
in bewilligen en geen bezwaar
hebben tegen de regeling, die
men er voor in de plaats
wil stellen. Vóór alles zal een
deugdelijk, deskundig en goed
functionneerend bouw- en wo
ningtoezicht gewaarborgd
moeten zyn. Wellicht is het
mogelijk, de bezwaren van
een te ver doorgevoerde cen
tralisatie te ondervangen.