1946 Nederland herdenkt een jaar van vreugde en leed WEDEROPBOUW VORDERDE FLINK, ONDANKS VELE MOEILIJKHEDEN Jobje's groote avontuur HET DRENTSCHE LAND honderden dooden Nationale rampen. Wanneer wjj by de jaarswis- selng een terugblik werpen op hetgeen 1946, het eerste volle jaar, dat geheel Nederland weer vrij was, ons heeft ge bracht, moeten we constatee- ren, dat het wederom een jaar van vreugde en van leed was. Vreugde en smart in het per soonlijk leven van velen onge twijfeld, maar ook in ons na tionale leven, dat gekenmerkt werd door een reeks van ge beurtenissen welke ook de le zers van de Prov. Zeeuwsche Courant hehben kunnen vol gen in de berichtgeving en voorlichting, welke ons blad steeds op zoo ruim mogelijke wijze heeft willen brengen BLIJDE GEBEURTENIS. Om te beginnen met de din gen, die vreugde in ons nati onale leven hebben gebracht, willen we in herinnering bren gen het officieele bericht van Palels Soestdijk, dat den vol- ke kond deed van de te ver wachten blijde gebeurtenis in't Prinselyk gezin. Prinses Juli ana neemt met haar hian, die op 16 Juli te Utrecht de doc torstitel verwierf, en haar drie kindertjes een groote plaats in in de harten van het Neder- landsehe volk en met spanning wordt de dag verbeid, dat de drie Prinsesjes er een broertje of een zusje bij gekregen zul len hebben. WEDEROPBOUW. Vreugde, zij het dan van ge heel andere aard, verschafte ons ook de vele kranige prestaties, waartoe de besten uit ons volk in het nu achter ons liggende jaar weer in staat bleken; Wat was er al niet gehavend en verwoest, mate rieel zoowel als moreel, maar wie de toestnd nü vergelnkt met die by de aanvang van 46 zal tot de erkenning moeten komen dat de vooruitgang in menig opzicht enorm is, ook al zijn we nog lang niet waar we wezen moeten. Denken we byv. maar eens aan <je bruggen en spoorwegen Hier in Zeeland mopperen we nog wel eens omdat we mee- nen en misschien niet ten onrechte dat er voor Zeeland in dit opzicht nog meer gedaan zou moeten worden, maar dat neemt toch niet weg, dat we gaarne mede onze bewondering uitspreken over de wijze, waarop al zoo heel veel werd hersteld. Van de 21 groote spoorbruggen, welke verwoest werden, wachten nog slechts die van Zaltbommel en Hedel op de voltooiing van haar her stel. Vooral het gereedkomen van de beide bruggen aan de Moerdijk die voor het weg verkeer op 2 Januari en de spoorbrug op 26 Augustus beteekende voor Zeeland een belangrijke verbetering in de verbinding met Holland. DE VLIEGENDE HOLLANDER Maar er warpn nog andere kranige prestaties, het snelle herstel van onze nationale luchtvaartmaatschappij, de K. L.M bijv., in welk verband speciale vermelding verdient - de opening van de directe luchtverblndlng met New York, welke de naam van den Vliegenden Hollander nieuwe vermaardheid bezorgde. Ook de in October aangevangen ex peditie van de eerste Neder- landsche walvischvaarder van de moderne tijd mocht zich in sterke mate in de belangstel ling van het Nederlandschè pu>- bliek verheugen BETREKKINGEN MET HET BUITENLAND. Onze betrekkingen met het buitenland waren in het alge meen van de meest prettige aard. Als getrouw bondgenoot heeft ons land gedurende de tweede Wereldoorlog immers epn internationale goodwill verworven, welke in de moei lijke periode van herstel en wederopbouw op verschillende wyzen aan de dag treedt. Speciale vermelding verdie nen hierbij onze betrekkingen met België en Luxumburg, met welke landen Nederland economische en cultureele overeenkomsten sloot, welke op de duur zelfs zullen lei den tot ePn wegvallöh van ver. schillende grenzen De over eenkomst betreffende de spel lingswijze van de Nederland- sche taal leidde aan ónze zijde van de grens echter nog niet tot het resultaat, dat er van vervacht werd. maar wellicht zal 1947 ons In dit opzicht toch wel verder brengen. De hartelijke betrekkingen met onze Zuiderburen werden overigens nog eens geaccen tueerd door het officieuze be zoek. dat Koningin Wilhelmina in de tweede helft van October aan Brussel en Antwerpen bracht. Trouwens, ook Nederland kreeg eenige malen hoog be zoek uit het buitenland, zooals dat van Winston Churchill en veldmaarschalk Smuts, die hun doctorsbul in ontvangst kwa men nemen, en van generaal de Lattre de Tassigny. NATIONALE RAMPEN. Dat waren enkele van de vreugden, welke 1946 ons bracht. Helaas was er ook leed en teleurstelling en op een dag als deze. past het ook hierbij een oogenblik stil te staan. Tweemaal bracht een verschrikkeiyke vliegramp rouw over het land. Op 7 October stortte een vliegtuig van de Marine luchtvaartdienst op het gym nastieklokaal van de Chr. H. B.S. van Apeldoorn, waarbjj behalve de piloot meer dan 20 leerlingen de dood vonden. Het medeleven was algemeen, evenals trouwens by de vlieg ramp op Schiphol, welke op 14 November aan een 21-tal pas sagiers en 5 leden van de be manning het leven kostte, o.w. de bekende schrijver Herman de MAn (S H. Hamburger) en de thesaurier-generaal dr. J. Ridder. Moeilijkheden, welke ten slotte toch geheel of gedeelte lijk overwonnen werden, lagen ln de stakingen, welke zich eenige malftn voordeden: in de voorzomer de havenstaking, welke voor de E.V C., voor wie het ten slotte een prestige kwestie was geworden, op weinig meer dan een debacle uitliep, evenals de staking', welke uitbrak naar aanleiding van de troepen-verschepingen naar Indonesië. Ook de radio bleef een staking niet be spaard, maar deze was eigen lijk slechts onderdeel van een heele reeks gebeutenlssen rond en ln het omroepbedrijf, welke overigens alle tezamen nog steeds niet konden leiden tot epn oplossing van het radio- vraagstuk, dat dus ook ln 1947 nog wel de noodlge hoofdbre kens zal kosten. ZUIVERING EN BERECHTING. Veel deining en lang niet altijd ten onrechte was er om de kwestie van berechting en zuivering, waarvan steeds duidelijker werd, dat de afstand tusschpn beloven en doen soms heel groot kan zijn. Minister van Maarsseveen zag tenslot te blijkbaar het meeste heil in een tamelijke omvangrijke vrij lating van „lichte gevallen", waardoor 't aantal gedetineer den ten slotte in October dan toch tot onder de 40.000 daal de. Aan de andere kant wer- dPT1 aanzienlijke vorderingen gemaakt met de berechting van de werkelijke groote ver raders, van wie Mussert en Blokzijl tpn slotte dan toch met hun leven voor hun mis daden hebben moeten boeten. In tal van andere gevallen werd voorts nog de doodstraf uitgesproken maar bij slechts twee hiervan werd de tenuit voerlegging gelast In dit verband mogen ten slotte ook niet onvermeld blij ven de moeilijkheden in het bewaringskamp Duindorp. wel ke een oogenblik zelfs het ka rakter van een opstand aan namen, het complot van Hoek van Holland, dat zijn oorzaak vond ln ontevredenheid in be paalde kringen t.a.v. de gang Hing, en de bomaanslag op St. Ni- van zaken by de berechting, en de bomaanslag op St. Ni- colaasavond in Den Haag, wel ke ook al een politieke achter grond bleek te hébben. Ook affaire-Arnold Meyer en de daaruit voortge vloeide actie van twee P.R.A.- rechercheurs en een journalist trokken geruime tijd de alge- meene belangstelling, evenals het optreden van den heer Vorrink als alg. Regeerings- gemachtigde en voorzitter van de Party van de Arbeid, welke combinatie van functies toch niet wenschelijk bleek en ten slotte ook aanleiding werd tot zijn aftreden uit eerstgenoem de. PERSONALIA. Wanneer we dan besluiten met het vermelden van enkele personalia, denken we ln de eerste plaats aan eenige be langrijke benoemingen, zooals die van mr. A. J. d'Allly. in wien de hoofdstad des lands haar eersten „roode" burge meester kreeg. Een andere burgemeestersbenoeming wel ke sterk de aandacht trok was die. waarbij mevr. C Th. M. SmuldersBeilen als Neder lands eerste vrouwelijke bur gemeester of moeten we burgemeesteres zeggen wjjlen haar echtgenoot opvolg de in de gemeente Oost-, West en Middelbeers. Zij, die heengingen. Er vallen ook dooden te herdenken. Op 5 Januari over leed de bekendie journalist en oud-voorzitter van de Ned. Journalistenkring D. Hans; op 18 Februari het Eerste Ka merlid, prof. jhr dr. B. C. de Savornin Lohman. Ook stier ven er twee bekende Amster- damsche hoogleeraren: prof. R J. Oranje op 6 April en prof. P. Scholten op 29 April. Op 28 Juni kwamen de tooneélschry. ver Eduard Veterman en zyn' ecbtgenoote bij een auto-onge val bij Laren om het leven. De oud-commandant van het Le ger des Heils in Nederland, Bouwe Vlas, stierf op 26 Juli te Zeist Een van oriza beste, Nederlandsche romanschrij vers, Arthur van Schendel, overleed op 13 September, ter wijl op 9 October dr. G. Nolst Trenité (Charivarius), die op geheel andere wyze ook veel voor de schoonheid van onze taal heeft "gedaan, heenging Ten slotte noemen we nog twee bekende figuren, die in de „Londensche" tijd zelfs mi nister zyn geweest: prof. Ir. J I. J. Schmutzer, die op 27 Sep tember stierf, en Ir J. van den Broek (overleden op 23 October), directeur van de Bl- liton-My, HIJ VERDWAALDE IN DE SNEEUW Iedereen kent Jobje, het kleine kereltje, dat altijd een rood schortje draagt en een bruin pluchen aapje op e .n plankje net v/ieletjes achter zich aantrekt. Deze Jobje nu heeft een Oudej aars-avontuur beleefd. Het is de dag voor Oude. jaar. Jobje is een beetje boos het huis uitgeloopen. Moeder en de zusjes zijn druk be. ig in de keuken niet koekjesbax. ken en oliebollen maken en kleine Job hebben ze daar niet bij noodig. Als hij een paar maal is afgescheept met handvol koekkruimels en wat rozynen, neemt hij zijn aapje en loopt het hek uit. Het Is koud buiten, maar Jobje wil niet teruggaan om zijn jasje te halen. Het mist een beetje en als hij vooraan het bosch. pad loopt, begint het fijntjes te sneeuwen. Job neemt zijn aapje onder de arm, stopt zijn handen zoo diep mogelyk in de zakken van zijn roode schortje en stapt verder. Wat stil is 'iet nu! De boomen staan zoo roer. loos langs het pad en nergens Is iemand te zien. Jobje besluit toch maar te. rug te keeren, want de sneeuw valt al dichter en zijn roode schortje is heelémaal wit be. spikkeld. Als hij nu dwars doorsteekt, komt hij zoo weer op de weg uit en is hij binnen tien mmut'.n thuis. Hij stapt een beetje vlugger voort. Is hij nu nog niet op de weg? Be. sluiteloos blijft hij staan, hij moest er allang zijn Hy kykt om zich hee", maar niets dan hooge zwijgende stammen en de sneeuw, die al dichter neer. dwarrelt. Jobje wordt ineens bang. Waar is hij? Waar is de weg, zijn huis Hy begint te loopen, vallend en struike lend over boomwortels en kui. len en dan ineens, pinkt ei een lichtje recht voor hem uit. Het is een boerderijtje met een laag rieten dak. Als Jobje op de deur klopt wordt er open gedaan door een vrouw, cue met een verbaasd gezicht haar handen 'neen slaat. En dan wordt Jobje de keuken inge. trokken, waar een man by het fornuis een pyp zit i rooken. Jobje krijgt een kopje anijsmelk en dan moet hij ver. tellen, waar hij vandaan komt. „Je moest hem maar e,ven thuis brengen met het wagen, tje", zegt de vrouw, „zyn ouders zullen wel erg ongerust zijn". Zo zit Jobje even later in het kleine wagentje, diep ingestopt onder een dikke de. ken. Op zyn schoot staat het aapje en een zakje oliebollen. Gelukkig brommen vader en moeder niet erg als hy even later voor de deur wordt af gezet. „Ik zag de oliebollen al zonder Jobje erbij", zegt moe. der. „en wie had dan de witte poedersuiker er op moeten strooien?" „Ik zal nooit meer wegloopen", zegt Jobje schuld, bewust. Prinses Elisabeth van Engeland met Prins Philip van Grie kenland, die als haar toekomstige verloofde -vordt genoemd EENS WAS HET EEN ARME STREEK. de auto er snel langs en vra gen wij ons af of hier na de ontginning ook niet moet wor den gelet op het landschap en de aanleg der dorpen. Maar dan moet men er nu reeds mee rekenen. Er kan hier voor het nageslacht nog veel worden gedaan. Maar overigens is het land schap hier mcoi. Erica is een fleurig dorp en hoe prachtig ligt Nieuw Amsterdam onder de hooge boomen langs de Hoogeveensche vaart, welker rechtheid hier en daar door een ophaalbrug wordt gebro ken. De Emmer Centrale Wo- ningbouw-vereeniging heeft in de veendorpen gezorgd voor goede ai'beiderswoningen en ook verder treft het, hoe wel gebouwd de huizen hier zyn. Emmen heeft villawijken waar menige Hollandsche stad trotsch op zou zyn. woonoord te maken, het draagt brqod verdienden. Uit alles blijkt, hoe hier een volk woont en werkt, dat van aanpakken weet en de dingen klaar en zakelyk be kijkt, maar dat zich zeker niet alleen tot het zakelyke beperkt en ook van de goede dingen des levens weet te ge nieten. Het bosch van Emmen is 800 ha. groot, een prachtig wandel- en verpoczingsoord voor velen in de streek. Het Emmer-dierenpark trekt zyn bezoekers uit vier provincies. Met bussen en vrachtauto's komen elke zomerdag de dui zenden hierheen en ook het lokaaltje, dat van Zwolle af er 2^ uur over puft, voert velen naar hier, waar zy op de fraaie brink van Emmen de toegang tot de dierentuin vinden en ook tot de Drent- sche oudheidkamer, waarin veel uit het oude leven is ver zameld Meer dan het stillere en saaie Koevorden is Emmen het midelpunt van deze Drent- sche streek en het voortva rende gemeentebestuur weet zijn plaats niet alleen tot een prettig, mooi en geriefehjk woonoord te maken het draagt door stelselmatige industriali satie ook zorg voor de werk gelegenheid van de velen, die oor de voortgaande vervan- :ing der vervening door bouw- ioerderijen, hun bestaansmo- gelykheid zouden verliezen, daar op dezelfde grond waar een boerdery van zeg 30 ha. wordt gevestigd nog slechts 1 1 2 arbeiders buiten de boer werk vinden van de 20, die er onder de vervener hun brood verdienen. Nu welvarend. Van onzen specialen verslaggever) Wy staan op de Emmer schans en zien uit over de breede vlakte van het Drent- sche land, niet meer arm nu, maar welvarend, met bewo ners, die niet meer achteriyk, maar vooruitstrevend zyn On ze begeleider, vertègen- woordiger in de'Eerste Kamer voor dit gebied en wethouder van Emmen, „vertelt. Hy is een rasechte Drènt, uit een jeslacht dat zeven eeuwen teruggaat en hy is met deze prachtige streek aan de uit- loopers van de Hondsrug ver groeid en vertrouwd. De Emmerschans beheersch- te de oude weg door het veen van Munster naar Coevórden. Nu is het een verlaten basti on, een leege diepte tusschen hooge wallen, met een boer derijtje in de buurt. Het ligt onder de hoede van „Natuur monumenten". Maar men over ziet er een groot stuk van Zuidoosteiyk Drente en ziet er in de verte enkele van de 12 dorpen, die samen de- ge meente Emmen vormen. 28.000 ha. groot, na Apeldoorn en Ede de derde van ons land wat uitgestrektheid aangaat, met een inwonertal van 53.500. Een landschap van schoone afwisseling. Denk niet, dat ge hier midden in het bruine turfland zit; dat is hier al lang afgegraven en ge moet verder naar het Oosten trek ken om nog een echte verve ner te ontmoeten. Want het gaat snel: over een kwart eeuw zal de laatste turf hier gestoken zijn, dat wil zeggen, dat er dan ook werkeiyk geen veengrond meer zal zyn in dit deel van Drenthe. Wel aan de overzijde, in Duitsch- land; daarheen richten de Drentsche vervenerg dan ook reeds hun blik, want de Duit- schers doen er niet veel aan. Men ziet hier dan ook graag een annexatie van deze uit gestrekte veengronden, waar de turfwinning nog tientallen jaren lang velen een goed be staan zal kunnen verschaffen. De vervener trekt met het veen mee, hy graaft het uit verscheept de turf en de uitgediepte grond wordt dan later ontgonnen, vermengd met de bovenste laag die er eerst van is afgegraven, vóór de vervening begon en zoo schuift achter de vervener de boer aan, die op deze dalgrond zyn bedryf vestigt. De verve- nershuisjes, die eerst als op een smalle terp hoog boven de grond zijn blijven staan, worden vervangen door boer- deryen en na een jaar of wat kan men slechts nog aan de kanalen en wyken merken, dat hier eerst een veenkolonie was gevestigd. Het geboomte groeit be schermend en fraai over de eertyds kale vlakte heen en de dorpen wedyveren in schoonheid met de echte Drentsche zanddorpen, waar van Noord- en Zuidbarge zul ke prachtige typen zyn. Slechts de wegen en vaar ten blyven recht en lang. En als wij later recht toe recht aan rijden van de Emmer-ge- meenschapsweide oftewel Em- mercompascum, naar Klaziena. veen, dan zuchten wij wel eens om deze eentonigheid, al suist Gearresteerd. Het Parysche blad „Com bat" vindt het een schande, dat Fransche soldaten in Duitschland meisjes, met wie ze nader willen kennismaken, op straat arresteeren, ook als deze meisjes in gezelschap van haar ouders of verloofden zyn. Automaten. In U.S.A. worden op sta tions enz. automaten voor ver koop van warme koffie ge plaatst. In voorbereiding zijn automaten voor verkoop van melk, boter en ys. Voorts wor den de benzinepompen in de U.S.A. geautomatiseerd. BLOEDIG 1946 DIE IN NED.-INDIË STIERVEN VOOR HET KONINKRIJK Het jaar 1946 bracht voor de Overzeesche Gebiedsdeelen van Nederland geen onver deelde vreugde. Op de Antillen en ln Suriname heerschte voorspoed, maar in Neder- landsch Indlë namen helaas de ellende en chaos toe. Onder de moeiiykst-denkbare omstan digheden hebben Nederlandsche mannen en vrouwen tezamen met geallieerde militairen en gesteund door goedwillende groepen uit de inheemsche we reld, gepoogd in het jaar 1946 het Koninkryk der Nederlan den in de Indische Archipel te doen voortbestaan en het op te stuwen naar een nieuwe toe komst. In de eerste plaats past ons een woord van stil her denken voor degenen die vielen voor de goede zaak van Nederland en Indlë. Deze mannen en vrouwen van velerlei landaard En gel schen, Britsch-lndiers, Ohineezen, Indonesiërs en Nederlanders offerden hun leve» niet tevergeefs: ook voor Ned. Indlë zal een nieuwe dag aanbreken Op 3 Januari 1946 kwam de eerste groep repatrieerenden uit Ned. Indlë in Nederland aan om na de verschrikking van oorlog pn revolutie een rust- tyd in. Nederland door te bren gen. Nadien hield de stroom van een parlementaire com- diezelfde maand besloot de Tweede Kamer tot het zenden van ven parlementaire-com- missie naar Ned. Indië. Kort daarop volgde de reorganisatie van het Kon. Ned 'Ind. Leger, dat onder commando van Ge neraal S. H. Spoor werd ge plaatst. In Februari volgden de eer ste onderhandelingen met In donesiërs op Java en publi ceerde de Regeering haar voorstellen tot vorming van het Gemeenebest Indonesië. Schout by Nacht Finke werd vlootvoogd in Ned. Indië De maand Maart bracht een generaal pardon voor politieke overtredingen in Ned. Indië, voortgaande onderhandelingen met minister-president Sjahrir en geleidelijke landing van Ne derlandsche troepen en mari niers op de kleine Soeda-eljan- den en Java De commissie Van Poll ver trok naar Indlë, waar evenwel het kabinet Sjahrir een crisis doormaakte en weinig resul taat werd verkregen. In de maand April begaven zich toen de Engelsche be middelaar Sir A Clark Kerr, p„ Dr. H. van Mook tezamen met een Indonesische delegatie naar Nederland voor een con ferentie, die niet tot resultaat leidde. Intusschen versterkte het republikeinsche gezag zich op Java en Sumatra. De Nederlandsche regeerinj verklaarde zich in Mei berel< tot de facto-erkenning van de republiek op Java en Sumatra en ging tegeiyk over tot het zenden van troepen, terwijl Dr. H. van Mook verklaarde, dat de grens der concessie's was bereikt. Sjahrir deelde ln Juni mede, dat de geïnterneerden in vrij heid gesteld zouden worden, maar wees de Nederlandsche voorstellen af en deed tegen voorstellen Op 27 Juni nam Soekarno het geheele gezag in handen. Op 5 Juli deelde minister- •resident Beel mede, dat Ne- lerland vasthield aan de Ko ninklijke rede van 7 Dec. J.942. Intusschen was de rust op de Buitgewesten zoover her steld dat de conferentie van Malino gehouden kon worden. De Indonesische republiek was zoover geconsolideerd, dat zy eigen bankpapier uitgaf. De Troonrede op 23 Juli bracht de aankondiging, dat een commissie-generaal naar Ned Indië zou gaan. In Augustus nam het aan tal Indonesische militaire ac- tie's op Java sterk toe en moesten omvangrijke af wee r- maatregelen genomen worden. Lord Killearn kwam als be middelaar in Batavia en re gelde het aanstaande vertrek van de Britsche troepen, die door Nederlandsche troepen ver vangen zouden worden Op 16 September werden tenslotte de besprekingen met de Indone siërs hervat, nadat een com missie van Nederlandsche amb tenaren het republikeinsche gebied had bereisd en daar een gunstige indruk had gekre gen. Eerst in October werd een wapenstilstand gesloten en daarna namen de Nederland sche troepen de positie's van de Britsche troepen over. In November nam het aan tal botsingen tussclien Indone sische troepen en de Neder landsche bewakingstroepen Se leidelijk toe ondanks het be stand. De commissie-generaal pa rafeerde na een conferentie met Soekarno te Linggadjétl een politieke basis-overeen komst, die in de maand Decem ber door tal van politieke In stanties op Java in Neder land uitvoerig wérd behan deld. De Tweede Kamer keurde op 20 Dec. deze overeenkomst goed. Intusschen hadden herhaal delijk op Java en Sumatra he vige botsingen plaats tusschen Indonesische en Nederlandsche troepen. Ook in de Malino-ge- bieden nam de onrust toe en op de conferentie te Den Pasar, die 18 Dec geopend werd, bleek dat ook déze ge bieden vèrgaanle onafhanke lijkheid wenschten voor hun staat, die zich Oost-Indonesië wil noemen. Nieuwe modellen. De Amerikaansche auto- industrie ontwerpt voor 1948 geen nieuwe modellen. De kosten zyn te hoog. Shaw. Bernard Shaw: „Als meer dan 10 van het tentoon- stellingspubliek een schildery moei vindt, moet het verbrand worden, want dan is het slecht". Kerst- en Nieuwjaars groeten uit de radio.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1946 | | pagina 6