1946 Nederland herdenkt een jaar van vreugde en leed HET DRENTSCHE LAND WEDEROPBOUW VORDERDE FLINK, ONDANKS VELE MOEILIJKHEDEN Jobje's groote avontuur honderden dooden Nationale rampen. Wanneer wjj bij dc jaarswls- selng een terugblik werpen op hetgeen 1946, het eerste volle jaar, dat geheel Nederland weer vrij was, ons heeft ge bracht, moeten we constatee- ren, dat het wederom een jaar van vreugde en van leed was. Vreugde en smart in het per soonlijk leven van velen onge twijfeld, maar ook in ons na tionale leven, dat gekenmerkt werd door een reeks van ge beurtenissen welke ook de le zers van de Prov. Zeeuwsche Courant hebben kunnen vol gen in de bérlchtgeving en voorlichting, welke ons blad steeds op zoo ruim mogelijke wyze heeft willen brengen BLIJDE GEBEURTENIS. Om te beginnen met de din gen, die vreugde in ons nati onale leven hebben gebracht, willen we in herinnering bren gen het officieele bericht van Paleis Soestdijk, dat den vol- ke kond deed van de te ver wachten blijde gebeurtenis in 't Prinselijk gezin. Prinses Juli ana neemt met haar man, die op 16 Juli te Utrecht de doc torstitel verwierf. en haar drie kindertjes een groote plaats in in de harten van het Neder- landsche volk en met spanning wordt de dag verbeid, dat de drie Prinsesjes er een broertje of een zusje bij gekregen zul len hebben. WEDEROPBOUW. Vreugde, zjj het dan van ge heel andere aard, verschafte ons ook de vele kranige prestaties, waartoe de besten uit ons volk in het nu achter ons liggende jaar weer in staat bleken. Wat was er al niet gehavend en -verwoest, mate rieel zoowel als moreel, maar wie de toestnd nü vergelijkt met die bij de aanvang van 46 zal tot de erkenning moeten komen dat de Vooruitgang in menig opzicht enorm is, ook al zijn we nog lang niet waar we wezen moeten. Denken we bijv. maar eens aan do bruggen en spoorwegen Hier in Zeeland mopperen we nog wei eens omdat we mee- nen en misschien niet ten onrechte dat er voor Zeeland ln dit opzicht nog meer gedaan zou moeten worden, maar dat neemt toch niet weg, dat we gaarne mede onze bewondering uitspreken over de wijze, waarop al zoo heel veel werd hersteld. Van de 21 groote spoorbruggen, welke verwoest werden, wachten nog slechts die van Zaltbommel en Hedel op de voltooiing van haar her stel. Vooral het gereedkomen van de beide bruggen aan de Moerdijk die voor het weg verkeer op 2 Januari en de spoorbrug op 26 Augustus beteekende voor Zeeland een belangrijke verbetering in de verbinding met Holland. DE VLIEGENDE HOLLANDER Maar er warftn nog andere kranige prestaties, het snelle herstel van onze nationale luchtvaartmaatschappij, de K. L.M bijv., in welk verband speciale vermelding verdient de opening van de directe luchtverbindlng met New York, welke de naam van den Vliegenden Hollander nieuwe vermaardheid bezorgde. Ook de in October aangevangen es peditie van de eerste Neder landsche walvischvaarder van de moderne tijd mocht zich in sterke mate in de belangstel ling van het Neder landsche pu bliek verheugen BETREKKINGEN MET HET BUITENLAND. Onze betrekkingen met het buitenland waren in het alge meen van de meest prettige aard. Als getrouw bondgenoot heeft ons land gedurende de tweede Wereldoorlog immers epri internationale goodwill verworven, welke in de moei lijke periode van herstel er wederopbouw op verschillende wijzen aan de dag treedt. Speciale vermelding verdie nen hierbn onze betrekkingen met België en Luxumburg, met welke landen Nederland economische en cultureele overeenkomsten sloot, welke op de duur zelfs zullen lel. den tot ePn wegvallen van ver schillende grenzen De over eenkomst betreffende de spel lingswijze van de Nederland- sche taal leidde aan ónze zijde van de grens echter nog niet tot het resultaat, dat er van verwacht werd. maar wellicht zal 1947 ons ln dit opzicht toch wel verder brengen. De hartelijke betrekkingen met onze Zuiderburen werden overigens nog eens geaccen tueerd door het officieuze be zoek, dat Koningin Wilhelmina in de tweede helft van October aan Brussel en Antwerpen bracht. Trouwens, ook Nederland kreeg eenige malen hoog be zoek uit het buitenland, zooals dat van Winston Churchill er. veldmaarschalk Smuts, die hun doctorsbul ln ontvangst kwa men nemen, en van generaal de Lattre de Tassigny. NATIONALE RAMPEN. Dat waren enkele van de vreugden, welke 1946 ons bracht. Helaas was er ook leed en teleurstelling en op een dag als deze. past het ook hierbij een oogenbllk stil te staan. Tweemaal bracht een verschrikkelijke vliegramp rouw over het land. Op 7 October stortte een vliegtuig van de Marine luchtvaartdienst op het gym nastieklokaal van de Chr. H. B.S. van Apeldoorn, waarbij behalve de piloot meer dan 20 leerlingen de dood vonden. Het medeleven was algemeen, evenals trouwens bij de vlieg ramp op Schiphol, welke op 14 November aan een 21-tal pas sagiers en 5 leden van de be manning het leven kostte, o.w. de bekende schrijver Herman de Man (S H. Hamburger) en de thesaurier-generaal dr. J, Ridder. Moeilijkheden, welke ten slotte toch geheel of gedeelte lijk overwonnen werden, lagen ln de stakingen, welke zich eenige malftn voordeden: in de voorzomer de havenstaking, welke voor de E.V C., voor wie het ten slotte een prestige kwestie was geworden, op weinig meer dan een debacle uitliep, evenals de staking, welke uitbrak naar aanleiding van de troepen-verschepingen naar Indonesië. Ook dc radio bleef een staking- niet be spaard, maar deze was eigen lijk slechts onderdeel van een heele reeks gebeutenissen rond en in het omroepbedrijf, welke overigens alle tezamen nog steeds niet konden leiden tot epn oplossing van het radio- vraagstuk. dat dus ook !n 1947 nog wel de noodige hoofdbre kens zal kosten. ZUIVERING EN BERECHTING. Veel deining en lang niet altjjd ten onrechte was er cm de kwestie van berechting en zuivering, waarvan steeds duidelijker werd, dat de afstand tussclVn beloven en doen soms heel groot kan zijn. Minister van Maarsseveen zag tenslot te blijkbaar het meeste hell in een tamelijke omvangrijke vrij lating van „lichte gevallen waardoor 't aantal gedetineer den ten slotte in October dan toch tot onder de 40.000 daal de. Aan de andere kant wer den aanzienlijke vorderingen gemaakt met de berechting van de werkelijke groote ver raders, van wie Mussert en Blokzijl ten slotte dan toch met hun leven voor hun mis daden hebben moeten boeten. In tal van andere gevallen werd voorts nog de doodstraf uitgesproken maar bij slechts twee hiervan werd de tenuit voerlegging gelast In dit verband mogen ten slotte ook niet onvermeld blij ven de moeilijkheden in het bewaringskamp Duindorp. wel ke een oogenbllk zelfs het ka rakter van een opstand aan namen, het complot van Hoek van Holland, dat zijn oorzaak vond in ontevredenheid in be paalde kringen t.a.v. de gang van zaken bij de berechting, en de bomaanslag op St. Ni- colaasavond in Den Haag, wel ke ook al eAn politieke achter grond bleek te hebben. Ook de affalre-Arnold Meijer en de daaruit voortge vloeide actie van twee P.R.A.- rechercheurs en een journalist trokken geruime tijd de alge- meene belangstelling, evenals het optreden van den heer Vorrlnk als alg. Regeerings- gemachtigde en voorzitter van de Partij van de Arbeid, welke combinatie van functies toch niet wenschelijk bleek en ten slotte ook aanleiding werd tot zijn aftreden uit eerstgenoem de. PERSONALIA. Wanneer we dan besluiten met het vermelden van enkele personalia, denken we in de eerste plaats aan eenige be langrijke benoemingen, zooals die van mr. A. J. d'Allly, in wien de hoofdstad des lands haar eersten „roede" burge meester kreeg. Een andere burgemeestersbenoeming wel ke sterk de aandacht trok was die. waarbij mevr. C Th. M. SmuldersBeilen als Neder lands eerste vrouwelijke bur gemeester of moeten we burgemeesteres zeggen wijlen haar echtgenoot opvolg de in de gemeente Oost-, West en. Middelbeers. Zij, die heengingen. Er vallen ook dooden te herdenken. Op 5 Januari over leed de bekende journalist en oud-voorzitter van de Ned. Journalistenkring D. Hans; op 18 Februari het Eerste Ka- «erlid, prof. jhr dr. B. C. de ivoniin Lobman. Ook stier ven er twee bekende Amster- damsche hoogleeraren: prof. R J. Oranje op 6 April en prof. P. Scholten op 29 April. Op 28 Juni kwamen de tooneélschrij- ver Eduard Veterman en zijn echtgenoote by een auto-onge val bij Laren om het leven. De oud-commandant van het Le ger des Heils in Nederland, Bouwe Vlas, stierf op 26 Juli te Zeist Een van onze beste Nederlandsche romanschrij vers. Arthur van Schendel, overleed op 13 September, ter wijl op 9 October dr. G. Nolst Trenité (Charivarius), die op geheel andere wijze ook veel voor de schoonheid van onze taal heeft gedaan, heenging Ten slotte noemen we nog twee bekende figuren, die in de ..Londensche" tijd zelfs mi nister zy'n geweest: prof. ir. J I. J. Schmutzer, die op 27 Sep tember stierf, en Ir J. van den Broek (overleden op 23 October), directeur van de Bi- Iliton-Mij. Prinses Elisabeth van Engeland met Prins Philip van Grie kenland, die als haar toekomstige verloofde wordt genoemd HIJ VERDWAALDE IN DE SNEEUW Iedereen kent Jobje, het kleine kereltje, dat altijd een rood schortje draagt en een bruin pluchen aapje op e.n plankje riet wieletjes achter zich aantrekt. Deze Jobje nu heeft een Oudej aars-avontuur beleefd. Het is de dag voor Oude. Jaar. Jobje is een beetje boos iet huig uitgeloopen. Moeder de zusjes zijn druk be. ig ln de keuken met koekjesbax. ken en oliebollen maken en kleine Job hebben ze daar niet bij noodlg. Als hy een paar maal is afgescheept met 0611 handvol koekkruimels en wat rozijnen, neemt hij zijn aapje en loopt het hek uit. Het is koud buiten, maar Jobje wil niet teruggaan om zjjn ja3ie te halen. Het mist een beetje en als hy vooraan het bosch. >ad loopt, begint het fyntjes ;e sneeuwen. Job neemt aapje onder de arm, stopt handen zoo diep mogelijk in de zakken van zijn roode schortje en stapt verder. Wat stil is het nu! De boomen staan zoo roer. loos langs het pad en nergens is iemand te zien. Jobje besluit toch maar te. rug te keeren, wgnt de sneeuw valt al dichter en zijn roode schortje is heelemaal witbe. spikkeld. Als hij nu dwars doorsteekt, komt hy zoo weer op de weg uit en is hij binnen tien minuten thuis. Hij stapt een beetje vlugger voort. Is hy nu nog niet op de weg? Be. sluiteloos blijft hij staan, hy moest er allang zijn. Hij k*jkt om zich heen, maar niets dan hooge zwijgende stammen en de sneeuw, die al dichter neer. dwarrelt. Jobje wordt ineens bang. Waar is hy? Waar is de weg, zijn huis Hij begint te loopen, vallend en struike lend over boomwortels en kui. len en dan ineens, pinkt er een lichtje recht voor hem uit. Het is een boerderijtje met een laag rieten dak. Als Jobje op de deur klopt wordt er open gedaan door een vrouw, cie met een verbaasd gezicht haar handen 'neen 3laat. En dan wordt Jobje de keuken in ge., trokken, waar een man bij het fornuis een pijp zit i rooken. Jobje krygt een kopje anijsmelk en dan moet hij ver. tellen, waar hij vandaan komt. „Je moe3t hem maar even thuis brengen met het wagen, tje", zegt de vrouw, „zijn ouders zullen wel erg ongerust zijn". Zo zit Jobje even later ln het kleine wagentje, diep ingestopt onder een dikke de. i ken. Op zijn schoot staat het aapje en een zakje oliebollen. Gelukkig brommen vader en moeder niet erg als hij even later voor de deur wordt -.f- gezet. „Ik zag de oliebollen al zonder Jobje erbij", zegt moe. der, „en wie had dan de witte poedersuiker er op moeten strooien?" „Ik zal nooit meer wegloopen", zegt Jobje schuld, bewust. BLOEDIG 1946 DIE IN NED.-INDIË STIERVEN VOOR HET KONINKRIJK EENS WAS HET EEN ARME STREEK. Nu welvarend. Van onzen specialen verslaggever) Wij staan op de Emmer schans en zien uit over de breede vlakte van het Drent- sche land, niet meer arm nu, maar welvarend met bewo ners, die niet meer achterlijk, maar vooruitstrevend zijn, On- begeleider, - vertegen woordiger in de Eerste Kamer voor dit gebied: en wethouder van Emmen, vertelt. Hij is een rasechte Drent, uit een ?eslacht dat zeven eeuwen :eruggaat en hy is met deze prachtige streek aan de uit lopers van de Hondsrug ver groeid en vertrouwd. De Emmerschans beheersch- te de oude weg door het veen van Munster naar Coevorden. Nu is het een verlaten basti on, een leege diepte tusschen hooge wallen, met een boer derijtje in de buurt. Het ligt onder de hoede van „Natuur monumenten". Maar men over ziet er een groot stuk van Zuidoostelijk Drente en ziet er in de verte enkele van de 12 dorpen, die samen de meente Emmen vormen. 28.000 ha. groot, na Apeldoorn en Ede de derde van ons land wat uitgestrektheid aangaat, met een inwonertal van 53.500. Een landschap van schoone afwisseling Denk niet, dat ge hier midden in het bruine turfland zit; dat is hier al lang afgegraven en ge moet verder naar het Oosten trek ken om nog een echte verve- ner te ontmoeten. Want het gaat snel: over een kwart eeuw zal de laatste turf hier estoken zijn, dat wil zeggen, at er dan ook werkelijk geen veengrond meer zal zrjn in dit aeel van Drenthe. Wel aan de overzijde, in Duitsch- land; daarheen richten de Drentsche vèrveners dan ook reeds hun blik, want de Duit- schers doen er niet veel aan. Men ziet hier dan ook graag een annexatie van deze uit gestrekte veengronden, waar de turfwinning nog tientallen jaren lang velen een goed be staan zal kunnen verschaffen. De verVener trekt met het veen mee, hij graaft het uit en verscheept de turf en de uitgediepte grond wordt dan later ontgonnen, vermengd met de bovenste laag die er eerst van is afgegraven, vóór de vervening begon en zoo schuift achter de vervener boer aan, die op deze dalgrond zijn bedrijf vestigt. De verve- nershuisjes, die eerst als op een smalle terp hoog boven de grond zijn blijven staan, worden vervangen door boer derijen en na een jaar of wat kan men slechts nog aan de kanalen en wijken merken, dat hier eerst een veenkolonie was gevestigd. Het geboomte groeit be schermend en fraai over de eertijds kale vlakte heen en de dorpen wedyveren in schoonheid met de echte Drentsche zanddorpen, waar van Noord- en Zuidbarge zul ke prachtige typen zijn. Slechts de wegen en vaar ten blijven recht en lang. En als wy later recht toe recht aan rijden van de Emmer-ge- meenschapsweide oftewel Em- mercompascum, naar Klaziena- veen. dan zuchten wy wel eens om deze eentonigheid, al suist de auto er snel langs en vra gen wy ons af of hier na de ontginning ook niet moet wor den gelet op het landschap en de aanleg der dorpen. Maar dan moet men er nu reeds mee rekenen. Er kan hier voor het nageslacht nog veel gceds worden gedaan. Maar overigens is het land schap hier rncoi. Erica is een fleurig dorp en hoe prachtig ligt Nieuw Amsterdam onder de hooge boomen langs de Hoogeveensche vaart, welker rechtheid hier en daar door een ophaalbrug wordt gebro ken. De Emmer Centrale Wo- nlngbouw-vereeniging heeft in de veendorpen gezorgd voor goede arbeiderswoningen en ook verder treft het, hoe wel gebouwd de huizen hier zyn. Emmen heeft villawijken waar menige Hollandsche stad trotsch op zou zijn. woonoord te maken, het draagt brood verdienden. Uit alles blijkt, hoe- hier een volk woont en werkt, dat van aanpakken weet en de dingen klaar en zakelijk be- krjkt, maar dat zich zeker niet alleen tot het zakelijke beperkt en ook van de goede' dingen des levens weet te ge nieten. Het bosch van Emmen is 800 ha. groot, een prachtig wandel- en verpoezingsoord voor velen in de streek. Het Emmer-dierenpark trekt zyn bezoekers uit vier provincies. Met bussen en vrachtauto's komen elke zomerdag de dui zenden hierheen en ook het lokaaltje, dat van Zwolle af er 2 y° uur over puft, voert velen naar hier, waar zy op de fraaie brink van Emmen de toegang tot de dierentuin vinden en ook tot de Drent sche oudheidkamer. waarin ve'el uit het oude leven is ver zameld Meer dan het stillere saaie Koevorden is Emmen het midelpunt van deze Drent, sche streek en het voortva rende gemeentebestuur weet zijn plaats niet alleen tot een prettig, mooi en geriefelijk woonoord te maken het draagt door stelselmatige industriali satie ook zorg voor de werk- ;elegenheid van de velen, die oor de voortgaande veiwan- ;ing der vervening door bouw- loerderyen, hun bestaansmo- ,-elijkheid zouden verliezen, jaar op dezelfde grond waar een boerdery van zeg 30 ha. wordt gevestigd nog slechts 1 2 arbeiders buiten de boer werk vinden van de 20, die er onder de vervener hun brood verdienen. Het jaar 1946 bracht voor de Overzeesche Gebledsdeelen van Nederland geen onver deelde vreugde. Op de Antillen en in Suriname heerschte voorspoed, maar in Ncder- landsch Indië namen helaas de ellende en chaos toe. Onder de moeilnkst-denkibare omstan digheden hebben Nederlandsche mannen en vrouwen tezamen met geallieerde militairen en gesteund door goedwillende groepen uit de inheemsche we reld, gepoogd in het jaar 1946 het Koninkrijk der Nederlan den in de Indische Archipel te doen voortbestaan en het op te stuwen naar een nieuwe toe komst. In de eerste plaats past ons een woord van stil her denken voor degenen die vielen voor de goede zaak van Nederland en Indië. Deze mannen en vrouwen van velerlei landaard En- gelschen, Britsch-indlërs, Chineezen. Indonesiërs en Nederlanders offerden hun leven niet tevergeefs: ook voor Ned. Indië zal een nieuwe dag aanbreken Op 3 Januari 1946 kwam de eerste groep repatrieerenden uit Ned. Indië in Nederland aan om na de verschrikking van oorlog pn revolutie een rust tijd in Nederland door te bren gen. Nadien hield de stroom van een parlementaire com- diezelfde maand besloot de Tweede Kamer tot het zenden van ven parlementaire-eom- missie naar Ned. Indië. Kort daarop volgde de reorganisatie van het Kon. Ned Ind. Leger, dat onder commando van Ge neraal S. H. Spoor werd ge plaatst. In Februari volgden de eer ste onderhandellngen met In donesiërs op Java en publi ceerde de Regeering haar voorstellen tot vorming van het Gemeenebest Indonesië. Schout bij Nacht Pinke werd vlootvoogd in Ned. Indië De maand Maart bracht een generaal pardon voor politieke overtredingen in Ned. Indië, voortgaande onderhandelingen met minister-president Sjahrir en geleidelijke landing van Ne derlandsche troepen en mari niers op de kleine Soeda-eilan- den en Java De commissie Van Poll ver trok naar Indië. waar evenwel het kabinet Sjahrir een crisis doormaakte en weinig resul taat werd verkregen. In de maand April begaven zich toen de Engelsche be middelaar Sir A Clark Kerr, Dr. H. van Mo'ok tezamen met eén Indonesische delegatie naar Nederland voor een con ferentie, die niet tot resultaat leidde. Intusschen versterkte het republikeinsche gezag zich O] Java en Sumatra. De Nederlandsche regeerin^ verklaarde zich in Mei bereid tot de facto-erkenning van de republiek op Java en Sumatra en ging tegelyk over tot het zenden van troepen, terwijl Dr. H. van Mook verklaarde, dat de grens der concessie'! was bereikt. Gearresteerd. Het Parrjsche blad „Com bat" vindt het een schande, dat Fransche soldaten in Duitschland meisjes, met wie ze nader willen kennismaken, op straat arresteeren, ook als deze meisjes in gezelschap van haar ouders of verloofden zyn. Automaten. In U.S.A. worden op sta tions enz. automaten voor ver koop van warme koffie ge plaatst. In voorbereiding zijn automaten voor verkoop van melk, boter en ijs. Voorts wor den de benzinepompen in de U.S.A. geautomatiseerd. Sjahrir deelde in Juni mede, dat de geïnterneerden in vrij heid gesteld zouden worden, maar wees de Nederlandsche voorstellen af en deed tegen voorstellen Op 27 Juni nam Soekarno het geheele gezag in handen. Op 5 Juli deelde minister president Beel mede, dat Ne derland vasthield aan de Ko ninklijke rede van 7 Dec. 1942. Intusschen was de rust op de Buitgewesten zoover her steld dat de conferentie van Malino gehouden kon worden. De Indonesische republiek was zoover geconsolideerd, dat zij eigen bankpapier uitgaf. De Troonrede op 23 Juli bracht de aankondiging, dat een commissie-generaal naar Ned Indië zou gaan. In Augustus nam het aan tal Indonesische militaire ac tie's op Java sterk toe en moesten omvangrijke afweer- maatregelen genomen worden. Lord Killearn kwam als be middelaar in Batavia en re gelde het aanstaande vertrek van de Britsche troepen, die door Nederlandsche troepen ver vangen zouden worden Op 16 September werden tenslotte de besprekingen met de Indone siërs hervat, nadat een ccm- missie van Nederlandsche amb tenaren het republikeinsche gebied had bereisd en daar een gunstige indruk had gekre gen. Eerst in October werd een wapenstilstand gesloten en daarna namen de Nederhnd- sche troepen de posltie's van de Britsche troepen over. In November nam het aan tal botsingen tusschen Inione- sische troepen en de Nder- landsche bewakingstroepèi ge leidelijk toe ondanks het be stand. De commissie-generaal pa rafeerde na een conferntie met Soekarno te Linggdjatl een politieke basis-ovfeen- komst, die in de maand Deem- ber door tal van politiet in stanties op Java en, in Pier land uitvoerig wérd than- deld. De Tweede Kamer keuie op 20 Dec. deze overeenomst >ed. Intusschen hadden hdiaal- delijk op Java en Sumata. he vige botsingen plaats tuiehen Indonesische en Nederlaische troepen. Ook in de MalO-ge- bieden nam de onrust fc en op de conferentie te Den Pasar, die 18 Dec ppend werd, bleek dat ook d<e ge bieden vérgaan le ona.anke- lijkheid wenschten voo hun staat, die zich Oost-Iionesië wil noemen. Nieuwe ndellen. De Amerikaanschi auto- industrie ontwerpt vr 1948 geen nieuwe modelï. De kosten zijn te hoog. Shaw. Bernard Shaw: „s meer dan 10 van hetentoon- stellingspubliek eenchilderrj moei vindt, moet heferbrand worden, want de is het slecht". Kerst- en Nieuwjaarsgroeten uit radio.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1946 | | pagina 22