1946 Nederland herdenkt een jaar van vreugde en leed HET DRENT5CHE LAND WEDEROPBOUW VORDERDE FLINK, ONDANKS VELE MOEILIJKHEDEN Jobje's groote avontuur honderden dooden Nationale rampen. Wanneer wjj bij de jaarswls- selng een terugblik werpen op hetgeen 1946, het eerste volle jaar, dat geheel Nederland weer "vrij was, ons heeft ge bracht, moeten we constatee- ren, dat het wederom een jaar van vreugde en van leed was. Vreugde en smart ln het per soonlijk leven van velen onge twijfeld, maar ook in ons na tionale leven, dat gekenmerkt werd door een reeks van ge beurtenissen welke ook de le zers van de Prov. Zeeuwsche Courant hebbeT1 kunnen vol gen in de berichtgeving en voorlichting, welke ons blad steeds op zoo ruim mogelijke wijze heeft willen brengen BLIJDE GEBEURTENIS. Om te beginnen met de din gen, die vreugde in ons nati onale leven hebben gebracht, willen we in herinnering bren gen het officieele bericht van Palels Soestdrjk, dat den vol- ke kond deed van de te ver wacht^ blijde gebeurtenis in't Prinselijk gezin. Prinses Juli ana neemt met haar man, die op 16 Juli te Utrecht de doc torstitel verwierf, en haar drie kindertjes een gróote plaats in in de harten van het Neder- landsche volk en met spanning wordt de dag verbeid, dat de drie Prinsesjes er een broertje of een zusje bij gekregen zul len hebben. WEDEROPBOUW. Vreugde, zij het dan van ge heel andere aard, verschafte ons ook de vele kranige prestaties, waartoe de besten uit ons volk in het nu achter ons liggende jaar weer in staat bleken. Wat was er al niet gehavend en verwoest, mate rieel zoowel als moreel, maar wie de toestnd nü vergelijkt met die by de aanvang van 46 zal tot de erkenning moeten komen dat de vooruitgang in menig opzicht enorm is, ook al zijn we nog lang niet waar we wezen moeten. Denken we bijv. maar eens aan dQ bruggen en spoorwegen Hier in Zeeland mopperen we nog wel eens omdat we mee- nen en misschien niet ten onrechte dat er voor Zeeland in dit opzicht nog meer gedaan zou moeten worden, maar dat neemt toch niet weg, dat we gaarne mede onze bewondering uitspreken over de wijze, waarop al zoo heel veel werd hersteld. Van de 21 groote spoorbruggen, welke verwoest werden, wachten nog slechts die van Zaltbommel en Hedel op de voltooiing van haar her stel. Vooral het gereedkomen van de beide bruggen aan de Moerdijk die voor het weg verkeer op 2 Januari en de spoorbrug op 26 Augustus beteekende voor Zeeland een belangrijke verbetering in de verbinding met Holland, DE VLIEGENDE HOLLANDER Maar er waren nog andere kranige prestaties, het snelle herstel van onze nationale luchtvaartmaatschappij, de K. L.M bijv., in welk verband speciale vermelding verdient de opening van de directe luchtverbinding met New York, welke de naam van den Vliegenden Hollander nieuwe vermaardheid bezorgde. Ook de in October aangevangen ex. peditie van de eerste Neder- landsche walvischvaarder van de moderne tijd mocht zich in sterke mate in de belangstel ling van het Nederlahdsche pu bliek verheugen BETREKKINGEN MET HET BUITENLAND. Onze betrekkingen met het buitenland waren in het alge meen van de meest prettige aard. Als getrouw bondgenoot heeft ons land gedurende de tweede Wereldoorlog immers epn internationale goodwill verworven, welke in de moei lijke periode van herstel en wederopbouw op verschillende wijzen aan de dag treedt. Speciale vermelding verdie nen hierbij onze betrekkingen met België en Luxumburg, met welke landen Nederland economische en cultureele overeenkomsten sloot, welke op de duur zelfs zullen lel den tot epn wegvallen van ver. schillende grenzen De over eenkomst betreffende de spel lingswijze van de Nederland- sche taal leidde aan ónze zyde van de grens echter nog niet tot het resultaat, dat er van verwacht werd. maar wellicht zal 1947 ons ln dit opzicht toch wel verder brengen. De hartelijke betrekkingen met onze Zuiderburen werden overigens nog eens geaccen tueerd door het officieuze be zoek, dat Koningin Wilhelmina in de tweede helft van October aan Brussel en Antwerpen bracht. Trouwens, ook Nederland kreeg eenige malen hoog be zoek uit het buitenland, zooals dat van Winston Churchill en veldmaarschalk Smuts, dieJum doctorshui in ontvangst Ima- men nemen, en van generaal de Lattre de Tassigny. NATIONALE RAMPEN. Dat waren enkele van de vreugden, welke 1946 ons bracht. Helaas was er ook leed en teleurstelling en op een dag als deze. past het ook hierbij een oogenblik stil te staan. Tweemaal bracht een verschrikkelijke vliegramp rouw over het land. Op 7 October stortte een vliegtuig van de Marine luchtvaartdienst op het gym nastieklokaal van de Chr. H. B.S. van Apeldoorn, waarbij behalve de piloot meer dan 20 leerlingen de dood vonden. Het medeleven was algemeen, evenals trouwens by de vlieg ramp op Schiphol, welke op 14 November aan een 21-tal pas sagiers en 5 leden van de be manning het leven kostte, o.w. de bekende schrijver Herman de Man (S H. Hamburger) en de thesaurier-generaal dr. J. Ridder. Moeilijkheden, welke ten slotte toch geheel of gedeelte lijk overwonnen werden, lagen In de stakingen, welke zich eenige malPT1 voordeden: in de voorzomer de havenstaking, welke voor de E.V C., voor wie het ten slotte een prestige kwestie was geworden, op weinig- meer dan een debacle uitliep, evenals de staking, welke uitbrak naar aanleiding van de troepen-verschepingen naar Indonesië. Ook de radio bleef een staking nipt be spaard, maar deze was eigen lijk slechts onderdeel van een heele reeks gebeutenissen rond en in het omroepbedrijf, welke overigens alle tezamen nog steeds niet konden leiden tot epr, oplossing van het radio- vraagstuk, dat dus ook in 1947 nog wel de noodige hoofdbre kens zal kosten. ZUIVERING EN BERECHTING. Veel deining en lang niet altijd ten onrechte was er cm de kwestie van berechting en zuivering, waarvan steeds duidelijker werd, dat de afstand tussehpn heioven en doen soms heel groot kan zijn. Minister van Maarsseveen zag tenslot te blijkbaar het meeste heil in een tamelijke omvangrijke vrij lating van „lichte gevallen", waardoor 't aantal gedetineer den ten slotte in October dan toch tot onder de 40.000 daal de. Aan de andere kant wer- dPn aanzienlijke vorderingen gemaakt met de berechting van de werkelijke groote ver raders, van wie Mussert en Blokzijl tpn slotte dan toch met hun leven voor hun mis daden hebben moeten boeten. In tal van andere gevallen werd voorts nog de doodstraf uitgesproken maar bij slechts twee hiervan werd de tenuit voerlegging gelast In dit verband mogen ten slotte ook niet onvermeld blij ven de moeilijkheden in het bewaringskamp Duindorp. wel ke een oogenblik zelfs het ka rakter van een opstand aan namen, het complot van Hoek van Holland, dat zyn oorzaak vond in ontevredenheid in be paalde kringen t.a.v. de gang van zaken by de berechting, en de bomaanslag op St. Ni- colaasavond in Den Haag, wel ke ook al ep.n politieke achter grond bleek te hebben. Ook de affalre-Arnold Meijer en de daaruit voortge vloeide actie van twee P.R.A - rechercheurs en een journalist trokken geruime tijd de alge- meene belangstelling, evenals het optreden van den heer Vorrink als alg. Regeerings- gemachtigde en voorzitter van de Party van de Arbeid, welke combinatie van functies toch niet wenschelijk bleek en ten slotte ook aanleiding werd tot zyn aftreden uit eerstgenoem de. PERSONALIA. Wanneer we dan besluiten met het vermelden van enkele personalia, denken we ln de eeftte plaats aan eenige be langrijke benoemingen, zooals die van rar. A. J. d'Ailly. in wien de hoofdstad des lands haar eersten „roede" burge meester kreeg. Een «andere burgemeestersbenoeming wel ke sterk de aandacht trok was die. waarby mevr. C Th. M. SmuldersBeilen als Neder lands eerste vrouwelijke bur gemeester of moeten we burgemeesteres zeggen wylen haar echtgenoot opvolg de in de gemeente Oost-, West en Middelbeers. Zij, die heengingen. Er vallen ook dooden te herdenken. Op 5 Januari over leed de bekende journalist en oud-voorzitter van de Ned. Journalistenkring D. Hans; op 18 Februari het Eerste Ka merlid, prof. jhr dr. B. C. de Savornln Lohman. Ook stier ven er twee bekende Amster- damsche hoogleeraren: prof. R J. Oranje op 6 April en prof. P. Scholten op 29 April. Op 28 Juni kwamen de tooneêlschrij- ver Eduard Veterman en zijn echtgenoote bij een auto-onge val bij Laren om het leven. De oud-commandant van het Le ger des Heils in Nederland, Bouwe Vlas, stierf op 26 Juli te Zeist Een van onze beste Nederlandsche romanschrij vers, Arthur van Schendel, overleed op 13 September, ter wijl op 9 October dr. G. Nolst Trenité (Oharivarius), die op geheel andere wyze ook veel voor de schoonheid van onze taal heeft gedaan, heenging Ten slotte noemen we nog twee bekende figuren, die in de „Londensche" tyd zelfs mi nister zijn geweest: prof. ir. J I. J. Schmutzer, die op 27 Sep tember stierf, en Ir J. van den Broek (overleden op 23 October), directeur van de Bi- liton-My. Prinses Elisabeth van Engeland met Prins Philip van Grie kenland, die als haar toekomstige verloofde wordt genoemd EENS WAS HET EEN ARME STREEK. ^/A. HIJ VERDWAALDE IN DE SNEEUW Iedereen kent Jobje, het kleine kereltje, dat altijd een rood schortje draagt en een bruin pluchen aapje op e.n plankje met wie 1 etjes achter zich aantrekt. Deze Jobje nu heeft een Oudejaars-avontuur beleefd. Het is de dag voor Oude. jaar. Jobje is een beetje boos het huis uitgeloopen. Moeder en de zusjes zijn druk be. ig in de keuken met koekjesbax. ken en oliebollen maken en kleine Job hebben ze daar niet by noodlg. Als hij een paar maal is afgescheept met 0011 handvol koekkruimels en wat rozijnen, neemt hij zijn aapje en loopt hethek uit. Het is koud buiten, maar Jobje wil niet teruggaan om zijn ja3ie te halem Het mist een beetje en als hij vooraan het bosch. fad loopt, begint het fijntjes e sneeuwen. Job neemt zijn aapje onder de arm, stopt zijn handen zoo diep mogelijk in de zakken van zijn roode schortje en stapt verder. Wat stil is .\et nu! De hoornen staan zoo roer. loos langs het pad en nergens is iemand te zien. Jobje besluit toch maar te. rug te keeren, want de sneeuw valt al dichter en zijn roode schortje is heelemaal witbe. spikkeld. Als hij nu dwars doorsteekt, komt hij zoo weer op de weg uit en is hij binnen tien minuten thuis. Hij stapt een beetje vlugger voort. Is hy nu nog niet op de weg? Be. sluiteloos blijft hij staan, hij moest er allang zijn. Hy k'jkt om zich hee", maar niets dan hooge zwijgende stammen en de sneeuw, die al dichter neer. dwarrelt. Jobje wordt ineens bang. Waar is hij? Waar is de weg, zijn huis Hij begint te loopen, vallend en struike lend over boomwortels en kui. len en dan ineens, pinkt er een lichtje recht voor hem uit. Het is een boerderijtje met een laag rieten dak. Als Jobje op de deur klopt wordt er open gedaan door een vrouw, (.te met een verbaasd gezicht haar handen 'neen slaat. En dan wordt Jobje de keuken inge. trokken, waar een man bij het fornuis een pijp zit i rooken. Jobje krijgt een kopje anijsmelk en dan moet Wij ver. tellen, waar hij vandaan komt. „Je moest hem maar even thuis brengen met het wagen, tje", zegt de vrouw, „zijn ouders zullen wel erg ongerust zijn". Zo zit Jobje even later in het kleine wagentje, diep ingestopt onder een dikke de. ken. Op zyn schoot staat het aapje en een zakje oliebollen. Gelukkig brommen vader en moeder niet erg als hij even later voor de deur wordt '1- gezet. „Ik zag de oliebollen al zonder Jobje erbij", zegt moe. der. „en wie had 'dan de witte poedersuiker er op moeten strooien?" „Ik zal nooit meer wegloopen", zegt Jobje -huid. bewust. BLOEDIG 1946 DIE IN NED.-INDIË STIERVEN VOOR HET KONINKRIJK Nu welvarend. Van onzen specialen verslaggever) Wij staan op de Emmer schans en zien uit over de breede vlakte van het Drent- sche land, niet meer arm nu, maar welvarend, met bewo ners, die niet meer achterlijk, maar vooruitstrevend zijn. On ze begeleider, vertegen woordiger in de Eerste Kanier voor dit gebied en wethouder van Emmen, vertelt. Hij is een rasechte Drent, uit een geslacht dat zeven eeuwen teruggaat en hij is met deze prachtige streek aan de uit. loopers van de Hondsrug ver groeid en vertrouwd. De Emmerschans beheersch- te de oude weg door het veen van Munster naar Coevorden. Nu is het een verlaten basti on, een leege diepte tusschen hooge wallen, met een boer derijtje in de buurt. Het ligt onder de hoede van „Natuur monumenten". Maar men over ziet er een groot stuk van Zuidoostelijk Drente en ziet er in de verte enkele van de 12 dorpen, die samen de ge meente Emmen vormen, 28.000 ha. groot, na Apeldoorn en Ede de derde van ons land wat uitgestrektheid aangaat, met een inwonertal van 53.500. Een landschap van schoone afwisseling Denk niet, dat ge hier midden in het bruine turfland zit; dat ie hier al lang afgegraven en ge moet verder naar het Oosten trek ken om nog een echte verve- ner te ontmoeten. Want het gaat snel: over een kwart eeuw zal de laatste turf hier gestoken zijn, dat wil zeggen, dat er dan ook werkelijk geen veengrond meer zal zyn in dit deel van Drenthe. Wel aan de overzijde, in Duitsch- land; daarheen richten de Drentsche verveners dan ook reeds hun blik, want de Duit- schers doen er niet veel aan. Men ziet hier dan ook graag een annexatie van deze uit gestrekte veengronden, waar de turfwinning nog tientallen jaren lang velen een goed be staan zal kunnen verschaffen. De vervener trekt met het veen mee, hij graaft het uit en verscheept de turf en de uitgediepte grond wordt dan later ontgonnen, vermengd met de bovenste laag die er eerst van is afgegraven, vóór de vervening begon en zoo schuift achter de vervener de boer aan, die op deze dalgrond zyn bedrijf vestigt. De verve- nershuisjes, die eerst als op een smalle terp hoog boven de grond zijn blijven staan, worden vervangen door boer derijen en na een jaar of wat kan men slechts nog aan de kanalen en wijken merken, dat hier eerst een veenkolonie was gevestigd. Het geboomte groeit be schermend en fraai over de eertijds kale vlakte heen en de dorpen wedy'veren in schoonheid met de echte Drentsche zanddorpen, waar van Noord- en Zuidbarge zul ke prachtige typen zijn. Slechts de wegen en vaar ten blijven recht en lang. En dis wjj later recht toe recht aan rijden van de Emmer-ge- meenschapsweide oftewel Era- mercompascum, naar Klaziena- veen dan zuchten wij wel eens om «eze eentonigheid, al suist de auto er snel langs en vra gen wij ons af of hier na de ontginning ook niet moet wor den gelet op het landschap en de aanleg der dorpen. Maar dan moet men er nu reeds mee rekenen. Er kan hier voor het nageslacht nog veel goeds worden gedaan. Maar overigens is het land schap hier mcoi. Erica is een fleurig dorp en hoe prachtig ligt Nieuw Amsterdam onder de hooge boomen langs de Hoogeveensche vaart, welker rechtheid hier en daar door een ophaalbrug wordt gebro ken. De Emmer Centrale Wo- ningbouw-vereeniging heeft in de veendorpen gezorgd-, voor goede arbeiderswoningen en ook verder treft het, hoe wel gebouwd de huizen hier zrjn, Emmen heeft villawijken waar menige Hollandsche stad trotsch op zou zijn. woonoord te maken, het draagt brood verdienden. Uit alles blijkt, hoe hier een volk woont en werkt, dat van aanpakken weet en de dingen klaar én zakelijk be kijkt, maar dat zich zeker niet alleen tot het zakelijke beperkt en ook van de goede dingen des levens weet te ge nieten. Hét bosch van Emmen is 800 ha. groot, een prachtig wandel- en verpo:zingsoord voor velen in de streek. Het Emmer-dierenpark trekt zyn bezoekers uit vier provincies. Met bussen en vrachtauto's komen elke zomerdag de dui zenden hierheen en ook het lokaaltje, dat van Zwolle af er 2 y2 uur over puft, voert velen naar hier, waar zij op de fraaie brink van Emmen de toegang tot de dierentuin vinden en ook tot de Drent sche oudheidkamer, waarin veel uit het oude leven is ver zameld Meer dan het stillere en saaie Koevorden is Emmen het midelpunt van deze Drent sche streek en het voortva rende gemeentebestuur weet zijn plaats niet alleen tot een prettig, mooi en geriefelijk woonoord te maken het draagt door stelselmatige industriali satie ook zorg voor de w.erk- felegenheid van de velen, die oor de voortgaande vervan ging der vervening door bouw- boerderijen, hun bestaansmo gelijkheid zouden verliezen, daar op dezelfde grond waar een boerderij van zeg 30 ha. wordt gevestigd nog slechts 1 a 2 arbeiders buiten de boer werk vinden van de 20, die er onder de vervener hun brood verdienen. Het jaar 1946 bracht voor de Overzeesche Gebiedsdeelen van Nederland geen onver deelde vreugde. Op de Antillen en ln Suriname heerschte voorspoed, maar in Ncder- landsch Indië namen helaas de ellende en chaos toe. Onder de moeilrjkst-denkbare (Omstan digheden hebben Nederlandsche mannen en vrouwen tezamen met geallieerde militairen en gesteund door goedwillende groepen uit de inheemsche we reld, gepoogd in het jaar 1946 het Koninkrijk der Nederlan den in de Indische Archipel te doen voortbestaan en het op te stuwen naar een nieuwe toe komst. In de eerste plaats past ons een woord van stil her denken voor degenen die vielen voor de goede zaak van Nederland en Indië. Deze mannen en vrouwen van velerlei landaard En- gelschen, Britsch-indiërs, Chineezen. Indonesiërs en Nederlanders offerden hun leven niet tevergeefs: ook voor Ned. Indië zal een nieuwe dag aanbreken Op 3 Januari 1946 kwam de eerste groep repatrieerenden uit Ned. Indië in Nederland aan om na de verschrikking van oorlog pn revolutie een rust tijd in Nederland door te bren gen. Nadien hield de stroom van een parlementaire com- diezelfde maand besloot de Tweede Kamer tot het zenden van ven pariementaire-eom- missie naar Ned. Indië. Kort daarop volgde de reorganisatie van het Kon. Ned Ind. Leger, dat onder commando van Ge neraal S. H. Spoor werd ge plaatst. In Februari volgden de eer ste onderhandelingen met In donesiërs op Java en publi ceerde de Regeering haar voorstellen tot vorming van het1 Gemeenebest Indonesië, Schout bij Nacht Pinke werd vlootvoogd in Ned. Indië De maand Maart bracht een generaal pardon voor politieke overtredingen in Ned. Indië, voortgaande onderhandelingen met minister-president Sjahrir en geleidelijke landing van Ne derlandsche troepen en mari niers op de kleine Soeda-eilan- den en Java De commissie Van Poll ver trok naar Indië. waar evenwel het kabinet Sjahrir een crisis doormaakte en weinig resul taat werd verkregen. In de maand April begaven zich toen d& Engelsche be middelaar Sir A Clark Kerr, Dr. H. van Mook tezamen met een Indonesische delegatie naar Nederland voor een con ferentie, die niet tot resultaat leidde. Intusschen versterkte het republikelnsche gezag zich op Java en Sumatra. De Nederlandsche regeering verklaardè zich in Mei bereid tot de facto-erkenning van de republiek op Java en Sumatra en ging tegelijk over tot het zenden van troepen, terwijl Dr. H. van Mook verklaarde, dat de grens der concessle's was bereikt. Gearresteerd. Het Parysche blad „Com bat" vindt het een schande, dat Fransche soldaten in Dultschland meisjes, met wie ze nader willen kennismaken, op straat arresteeren, ook als deze meisjes in gezelschap van haar ouders of verloofden zijn. Automaten. In U.SA.. worden op sta tions enz. automaten voor ver koop van warme koffie ge plaatst. In voorbereiding zijn automaten voor verkoop van melk, boter en ijs. Voorts wor den de benzinepompen in .de U.S.A geautomatiseerd. Sjahrir deelde in Juni mede, dat de geïnterneerden in vrij heid gesteld zouden worden, maar wees de Nederlandsche voorstellen af en deed tegen voorstellen Op 27 Juni nam Soekarno het geheele gezag in handen. Op 5 Juli deelde minister president Beel mede, dat Ne derland vasthield aan de Ko ninklijke rede van 7 Dec. 1942. Intusschen was de rust op de Buitgewesten zoover her steld dat de conferentie van Malino gehouden kon worden. De Indonesische republiek was zoover geconsolideerd, dat zij eigen bankpapier uitgaf. De Troonrede op 23 Juli bracht de aankondiging, dat een commissie-generaal naar Ned Indië zou gaan. In Augustus nam het aan tal Indonesische militaire ac- tie's op Java sterk toe en moesten omvangrijke afweer- maatregelen genomen worden. Lord Killearn kwam als be middelaar in Batavia en re gelde het aanstaande vertrek van de Britsche troepen, die door Nederlandsche troepen ver vangen zouden worden Op 16 September werden tenslotte de besprekingen met de Indone siërs hervat, nadat een com missie van Nederlandsche amb tenaren het republikelnsche gebied had bereisd en daar een gunstige indruk had gekre gen. Eerst in October werd een wapenstilstand gesloten en daarna namen de Nederland sche troepen de positie's van de Britsche troepen over. In November nam het aan tal botsingen tusschen Indone sische troepen en de Neder landsche bewakingstroepen leidelijk toe ondanks het be stand. De conimissie-generaal pa rafeerde na een conferentie met Soekarno te Linggadjatl een politieke basis-overeen komst, die in de maand Decem ber door tal van politieke In stanties op Java pn in Neder land uitvoerig wérd behan deld. De Tweede Kamer keurde op 20 Dec. deze overeenkomst goed. Intusschen hadden herhaal delijk op Java en Sumatra he vige botsingen plaats tusschen Indonesische en Nederlandsche troepen. Ook in de Malino-ge- bieden nam de onrust toe en op de conferentie te Den Pasar, die 18 Dec geopend werd, bleek dat ook deze ge bieden vèrgaanle onafhanke lijkheid wenschten' voor hun staat, die zich Oost-Indonesië wil noemen. Nieuwe modellen. De Amerikaansche auto industrie ontwerpt voor 1948 geen nieuwe modellen. De kosten zijn te hoog. Shaw. Bernard Shaw: „Als meer dan 10 van het tentoon- stellingspubliek een schilderij moei vindt, moet het verbrand worden, want dan is het slecht". Kerst- en Nieuwjaarsgroeten uit de radio.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1946 | | pagina 14