Sinterklaas,
Ondernemers in Ned, Indië Even pjulties
Romme
en Nederlandsch Indië
S
.r
door de eeuwen heen
Een voedsel-hoogleeraar
TWEEDE BLAD
Woensdag 4 December 1946
Provinciale Zeeuwsche Courant.
WAT DOET DE KATH. VOLKSPARTIJ
Het Koninkrijk.
,Van onzen parlementairen
redacteur)
ALS eenmaal de Indische
voorstellen in de Tweede
Kamer zullen worden be
sproken zal moeten blijken, hoe
zij door de volksvertegenwoor
digers worden ontvangen. Een
der leden, waar het oog der
natie ongetwijfeld het aller
meest op zal zijn gericht, is de
leider der R.-K. fractie, prof.
mr. C. P. Romme. Van zijn
oordeel hangt natuurlijk enorm
veel af, alsook van de vraag,
of hij er eventueel in slaagt,
de eenheid zijner fractie te
handhaven.
Enkele jaren kunnen veel in
den mensch doen veranderen
en niemand zal willen ontken
nen, dat men gedachten, in 1943
gekoesterd, thans min of meer
loslaat, maar tochprof.
Romme heeft gedurende de
bezetting een ontwerp voor
een nieuwe grondwet samen
gesteld, dat na de bevrijding
in druk verschenen is, dus ook
toen nog kan men aanne
men de meening van den
Het hout-tekort.
De import blijft
teleurstellend.
Nederland is geen aantrek
kelijke ruilpartner, vindt men
in het buitenland, en zoo komt
het, dat wij, die in de eerste
plaats op invoer van hout zijn
aangewezen, een verminderde
leverantie krijgen of dat deze
geheel ls opgehouden Voor de
woningbouw in ons land
vooral in geteisterd gebied
is dit funest. Hierdoor stag
neert de bouw van woningen,
die in het bouwplan 1946 wa
ren opgenomen, hierdoor daalt
de stemming in dat getroffen
gebied.
Zooals Zweden ons Westen
in de hongerwinter hielp, zoo
is dit land. momenteel nog de
beste leverancier met 230.000
kubieke meter hout voor het
loopende seizoen Maar Rus
land en de Oostzeelanden le
veren nog niets, hetgeen door
eigen opbouwproblemen en
verminderde houtvoorraad wel
wordt verklaard. Aan onze in
voer van gezaagd naaldhout
de meest gebruikelijke hout
soort voor de woningbouw
had Rusland voor de oorlog
33 deel, Finland 21
Zweden 19 Polen 15 en
de Baltische Staten 9 Fin
land kan ook nu nog weinig
leveren door afstand van bosch
in Karelië en zware verplich
tingen aan Rusland, nl. beta
ling van 300 millioen dollar,
waarva 100 millioen in hout
producten
Zoo werd het opbouwpro-
bleem ten nauwste verbonden
met het internationale pro
bleem betreffende de hout
voorraden over de geheele we
reld. Nieuwe betrekkingen zijn
aangeknoopt en men verwacht
uit de Vereenigde Staten, Ca
nada, Tsjecho-Slowakije, Bra
zilië en Portugal voor de pe
riode 1 Augustus 1946 tot 1
Juli 1947 680.000 kubieke m.
naaldhout. En dit tegenover
een vooroorlogschen invcer
van 1.6 millioen kubieke meter
gezaagd naaldhoutEn het
hout, dat men denkt te krijgen,
Ct nog niet voor de volle
derd procent naar de ge
teisterde gebieden, een groot
deel gaat naar de emballage-
en meubelindustrie. De behoef
te in de wederopbouwsector
wordt dus in geenen deele ge
dekt.
hooggeleerden schrijver weer
gaf. Het boekje „Nieuwe
Grondwetsartikelen" is dan
thans ruim een jaar oud. Wel
nu, de heer Romme heeft als
art. 1 geprojecteerd ons huidi
ge art. 1: „Het Koninkrijk der
Nederlanden omvat het grond
gebied van Nederland, Neder-
lanseh-Indlë, Suriname en Cu
rasao". onder den eersten titel
„Van het Koninkrijk der Ne
derlanden" met als Hoofdstuk
I: „Van de grondslagen van
het Koninkrijk der Nederlan
den".
In de toelichting zegt prof.
Romme woordelijk: „De over
winning op de koloniale ge
dachte, op de gedachte van
moederland en koloniaal gebied
of, om het vriendelijker te zeg.
gen, van voogd en pupil, is een
mijlpaal, waarbij men twee
dingen kan doen: elkaar be
danken en zich gereed maken
om ieder zijns weegs te gaan,
of wel elkaar bedanken maar
toch voor het leven samen
gaan. Het eerste komt niet in
aanmerking blijft derhalve
het voor het leven samengaan
over: het is over en weer van
belang niet alleen, maar ook
rechtvaardigheidshalve, dat wij
de Indiën. en de Indiën ons,
nimmer verliezen maar steeds
behouden".
.Grondwettelijk brengt dit,
geloof ik, logisch met zich mee,
dat we krijgen één Grondwet
voor het geheele Koninkrijk".
„Wanneer ik zeg, dat we
voor het geheele Koninkrijk
één Grondwet moeten krijgen,
bedoel ik daarmede, dat de
staatsregelingen van alle ge-
biedsdeelen in één document
worden vereenigd, en dat in die
ééne Grondwet aan deze
staatsregelingen vooraf ga een
stel bepalingen, dat voor alle
gebiedsdeelen tezamen geldt".
„Zoo een Grondwet lijkt mij
begeerenswaardig, omdat zij de
hoogste getuigenis vormt, van
Volk en Vorst, voor het feit,
dat het Koninkrijk der Neder
landen is: een imperium zon
der imperialisme, een wereld
rijk zonder overheersching. De
eerste titel van de nieuwe
Grondwet heb ik daarom ge
wijd aan het Koninkrijk der
Nederlanden, de vier gebieds
deelen tezamen".
Scheuring in de Katholieke
fractie moet leiden tot verwer
ping van het accoord van Che-
ribon, tot een val der regeering
en tot een groote politieke ver
warring in Nederland en in
Ned. Indië.
Proces tegen Tiso.
Het proces tegen Josef Tiso,
president van de „Slowaaksche
republiek" tijdens de Duitsche
bezetting van Tsjecho-Slowa-
kije, is voor een volksgerechts
hof te Bratislawa begonnen
met de voorlezing van de acte
van beschuldiging, welke 213
bladz-iu-n omvat.
Tiso wordt er van besschul-
'T1 con^ar-t -. ebben gezocht
met de leidende nazi's, zooais
Goering en von Ribbentrop,
teneinde hun steun i «'erkrrj-
gen bp" de afscheiding van
Slowakije van de Tsjechoslo-
waaksche staat. Tiso ver
zocht om het zenden van Duit
sche terroristen naar Bratis
lawa om de politici, die zich
tegen de afscheiding verzet
ten, te intimideeren Het laat
ste gedeelte m de beschul
diging handelt over Tiso's
maatregelen in Slowakije zelf,
in bnzr -1 :jn strijd te
gen de partisanen en de de-
porta4'" van Joden.
kcr^raaJsd
"V
eccm
De Prov Zeeuwsche Courant looft voor de
goede oplossing van dit St. Nicolaasraadsel
een prijs van 10.en een prijs van 5.
uit.
Deze prijzen worden onder de inzenders
van de goede oplossingen verloot.
Oplossingen vóór of op Zaterdag 7 Dec.
1946 in te zenden bij een der bureaux van
de Prov. Zeeuwsche Courant.
Het was een echt gezellige Sint Nicolaasmiddag geweest
bij de familie Sanders. Ja, dat zit zoo: het zou voor de
kleintjes te laat zijn geworden, wanneer ze bij de viering
's avonds hadden mogen opblijven, dus was er afge
sproken, dat ze 's middags met enkele vriendjes en
vriendinnetjes hun Sinterklaas zouden vieren.
In levende lijve was de goede heilige verschenen en had
zoowel voor de kleine Sanders'en als voor de andere
kinderen wat meegebracht. Tenslotte waren de peper'
noten voor de dag gekomen. De Sint moest dit jaar erg
zuinig zijn, had hij verteld en daarom zou hij de peper
noten uitdeelen en niet zooals voor de oorlog, laten
strooien. Jan Sandersdie het best had opgepast, kreeg
eerst één perpernoot en toen nog het negende deel van
het aantal dat Sinterklaas overhad. Kleine Mies Sanders,
die van de meisjes het best had opgepast, kreeg daarna
twee pepernoten en nog het negende deel van wat er
tóén nog over was. Anton kreeg eerst drie pepernoten
en daarna het negende deel van de rest en zoo voort;
toen de Sint het laatste kind zijn aandeel had gegeven,
waren de noten juist schoon op. Maar ja, hoe zijn kin
deren, hè?
„Hoeveel noten heb jij gehad?" ,,En hoeveel jij?" Maar
wat bleek? De Sint is niet alleen een goed man. maar ook
een wijs man, want alle kinderen hadden precies evenveel
pepernoten'gekregen. Met z'n hoevelen waren de kin
deren dien middag bijeen en hoeveel pepernoten had de
Sint gehad om te verdeelen?
'n Feest van oude datum.
Heel vroeger zeiden we geen
Sinterklaas, maar Sint her
Claes, omdat het de gewoonte
was tusschen Sint en de naam
van den heilige het woordje
heer in te voegen. Dit bewijst,
hoe oud de viering van Sint
her Claes in ons land al
Oude oorkonden bewaren
de herinneringen aan. In de
stadsrekeningen van Dordrecht
uit het jaar 1360 staat al aan-
geteekend, dat „die schoelers
voer her oorlof op St. her Ni-
claesdag" (dat de schoolkinds-
ren voor hun vacantie op Sin
terklaas) een extraatje kregen
om feest te vieren.
Het bekende liedje:
„Sinterklaasje bisschop
Zet je hooge muts op
Trek je beste tabberd an".
luidt in zijn oorspronkelijke
spelling:
„Sinterclaes biscop
Settie hooge mutse op".
En dan dateert het van voor
de tijd der Hervorming, toen
ons land waarschijnlijk neg
geen sinaasappelen kende, zoo
dat de appeltjes van oranje,
waarvan de kinderen tegen
woordig in hetzelfde liedje
zingen, er pas na de tachtig
jarige oorlog, dus anderhalve
eeuw later, bijgekomen zgn.
In 1522 speelden de Utrecht-
sche stadsmuzikanten op de
avond voor Sinterklaas toe
passelijke liedjes en op de
feestdag zelf kregen de zes
misdienaars elk een paar nieu
we schoenen.
DE BISSCHOP VAN
MYRA.
Nicolaes wer<j op het einde
van de derde eeuw geboren als
zoon in een rijk gezin. Een
oom van moeders zijde, die
aartsbisschop van Myra was,
zorgde er voor, dat de knaap
werd opgeleid tot geestelijke.
Kort nadat hij tot priester
was gewijd, verloos hij zijn
ouders. Dit bracht hem er toe
zich geheel terug te trekken
uit de wereld, maar al spoedig
keerde hij terug onder de men-
schen om een zoo goed moge
lijk gebruik te maken van de
rijkdommen, hem door zijn
ouders nagelaten.
Zijn weldadigheid gepaard
aan een zeer sobere levenswij
ze bracht hem in een roep van
heiligheid en zijn benoeming
tot aartsbisschop van Myra.
als opvolger van zijn oom, werd
met groote vreugde begroet.
Op 6 December 352 overleed
deze aartsbisschop en zijn stof
felijk overschot werd bijgezet
in de kerk te Myra, waar het
bleef rusten tot 1089. De le
gende had echter zijn faam
verspreid en in dat "jaar reis
den eenige rijke Venetianen
naar Myra om het stoffelijk
overschot van den goeden hei
lige naar Italië over te bren
gen.
In Bari aan de Adriatische
Zee werd terstond een basiliek
gebouwd en onder een altaar
tombe, versierd met een zilve
ren beeld van den heilige in
bisschoppelijk ornaat, werd St.
Nicolaas opnieuw ter aarde be.
steld.
Van dat cogenblik af ver
breidde de vereering voor de
zen heilige zirh over Europa.
Tal van kerken zijn hem ge
wijd en de stad Amsterdam
koos hem tot patroon.
Zeo is dit kinderfeest uit het
yrijze verleden tot ons. twin
tigste eeuwers, overgekomen
En dit jaar vieren we het met
grooter vreugd en iets meei
mogelijkheden dan tijdens de
bezetting.
feuilleton.
Cenle
in een oud hart
&oor Udo van Ewoud.
53
Ze fietste daar onder
een stralend blauwen he
mel, die allerlei schoone
beloften scheen in te houden
en stil genietend van het ont
luikende leven om haar heen,
dat zich in zoo velerlei opzich*:
openbaarde. De lammeren dar
telden in het frissche, licht-
froene gras waar hier en
aar madelieven en speen
kruid zoowaar hun witte en
gele bloemblaadjes reeds lie
ten bewonderen of zij verdron
gen elkaar in hun bestendige
vrees -te kort te zullen komen
onder de gelaten wachtende
moeder. Kieviten vlogen be
drijvig heen en weer om de
aandacht van hun nest met de
zoozeer begeerde eieren af te
leiden en hoog in de heldere
lentelucht verhief zich, luid
sjilpend en fluitend, een veld
leeuwerik, om dan plotseling
omlaag te schieten^ naar het
wijfje, dat haar eerste taak
van het vogelhuishouden
het zoeken van een geschikte
nestgelegenheid bereids op
zich had genomen
Langs de slooten, waardoor de
smalle weg werd begrensd, ge
waagden boom en struik al even
zeer van het naderende voorjaar.
De elzen stonden reeds dik in
knop cn de wilgen tooiden zich
met hun zilvergrijze parelpracht.
Nieuw riet schoot in pluimen om
hoog en uit de wirwar van half
vergane lisch- en kalmoesplanten,
pijl- en pijpekruid, sproten jonge
bladerlinten.
Thea genoot met volle teugen.
Voor jonge menschen, zooals zij
en Freek, had ook de winter zijn
bekoring, maar al deze sympto
men van de naderende lente, deze
zich allerwegen openbarende ver
nieuwing in de natuur, waar de
regenereerende krachten den
strijd tegen het verval hadden
aangebonden en hun opbouwende
arbeid waren begonnen, wekte
nieuwe mogelijkheden, nieuwe
plannen en idealen, zooals die
slechts de jeugd vermogen te be
zielen. Eens moest toch ook voor
Freek de groote kans komen, de
kans van zijn leven, die hij na
tuurlijk zou weten te grijpen en
dan-.. O, Thea begreep best, dat
ze er dan nog niet zouden zijn:'
er zouden nog heel wat hinder
palen uit de weg geruimd moe
ten worden in de eerste plaats
het hardnekkige verzet van de
wederzijdsche papa's, maar ze
was zich nu toch ook wel zeer
bewust, dat dit verzet steun vond
in het feit, dat Freek nog niet de
minste vooruitzichen had en dit
was voor ouders nu eenmaal het
meest voor de hand liggende mo
tief om een hun niet welgeval
lige verhoudnig van den zoon of
de dochter te veroordeelen, be
lachelijk te maken of, in het erg
ste geval, zelfs geheel te verbie
den. Als Freek eenmaal voor
zichzelf kon zorgen, zouden zij
sterker staan en desnoods... Ach.
wat er desnoods zou kunnen ge
beuren, daaraan wilde Thea op
dit oogenblik maar liever niet
denken. Het dreigde haar opge
wekte stemming te zullen doen
overslaan in een bui van neer
slachtigheid en daarvoor bestond
op deze heerlijke vrije Zaterdag
middag, in het vooruitzicht op
een ongestoord samenzijn met
Freek, niet de minste aanleiding.
Bij een scherpe bocht in de weg
zag ze „Waterlust" reeds voor
zich en vrijwel tegelijkertijd ont
waarde ze den jongeman, die het
zich op de primitieve, door dlas
beschermde veranda zoo gemak
kelijk mogelijk had gemaakt.
Het was nog wat te vroeg in
het jaar om de hengelaars en
watersportliefhebbers in grooten
getale naar de landelijke uitspan
ning te lokken. Voor de visscherij
was het seizoen nog niet aange
broken cn de roeilustigen kwa
men gewoonlijk eerst opdagen,
wanneer een verblijf op en in het
water een remedie beteekende te
gen zomersche plagen.
Freek scheen haar komst met
ongeduld te verbeiden. Hij kon
niet eens wachten tot ze haar
fiets in het daarvoor bestemde
rek had gezet, maar snelde haar
uit de veranda tegemoet en toonde
zich zoo opgewonden, dat ze hem
verbaasd opnam.
Té da-ag, kom gauw
mee, ik heb een nieuwtje een
daverend nieuwtje! Hij greep
haar bij de arm en sleurde haar
bijna mee naar de veranda, waar
hij haastig een der wankele, van
verschoten kussens voorziene rie
ten stoelen voor haar bijschoof.
Wat heb je in 's hemels
naam? vroeg Thea, nog steeds
niet van haar verbazing beko
men. Uit de loterij getrok
ken?
'T Ja nce, nog iets veel be
ters! Té kind, je raadt het nooit.
Ik heb een baan of eigenlijk,
nee ik krijg een baan, voor-
loopig honderd vijfentwintig zil
verlingen in de maand met
kans op spoedige promotie en uit
zicht op een levensbetrekking.
Wat zeg je daarvan?
Voorloopig echter zei Thea
nog niets. Ze keek den opgewon-
i n jongeman tegenover haar
slechts met open mond en daar
door niet bijster intelligent aan
en dat duurde zóó lang, dat
Freek zijn ongeduld niet meer ver
mocht te bedwingen.
Ja, ja, daar zit je paf van,
hè? zei hij, met een komisch
vertoon van waardigheid zijn dui
men in zijn vestgaten stekend en
met de vingers zijn borst betrom
melend. Honderd vijfentwintig
piek in de maand en binnenkort
aanhet hoofd van een bankinstel-
stelling! Een begeerenswaardige
partij1
Deze laatste, weliswaar als
grapje bedoelde, maar nochtans
bedenkelijk naar zelfoverschatting
riekende opmerking, gaf Thea
haar spraakvermogen terug.
Pas maar op, dat m'n vader
het niet hoort! zei ze lachend.
Maar afgezien van die begee-
renswaardigheid. jongen ik
vind 't reusachtig, ik vind het
heerlijk voor je. Hbe kom je in
's hemelsnaam ineens aan zoo'n
goeie baan en bij wien is het?
Zou je me nou eerst niet
eens een zoen geven? vond
Freek, terwijl hij zich over het
wankele, door biervoltjes in zijn
taak gesteunde tafeltje naar haar
toe boog. Mij dunkt, dat zoo'n
nieuwtje toch wel een door een
kus onderstreepte gelukwenscch
waard is!
Straks! weerde Thea hem
plagend af. Eerst moet ik er
alles van weten. Je bent me niets
te goed om me een kat in de zak
te verkoopen!
Maar Té...! Freek keek
haar kwasi verwijtend aan. En
met dat wantrouwen zou je een
verbond voor het leven met me
wilen aangaan foei! Heb ik ie
ooit aanleiding gegeven aan m n
oprechtheid te twijfelen?
Zeur nou niet vertel lie
ver! drong Thea aan, maar
juist haar nieuwsgierigheid prik
kelde tot verzet.
Als man ben ik baas in
huis, maar wat m'n vrouw zegt,
moet gebeuren! citeerde Freek.
Die spreuk las ik laatst op een
wandbordje in de bazar. Ik ge
loof, dat ik jou maar zoo'n ding
als huwelijkscadeau moest ge
ven
Maak er je aanstaande
schoonmoeder maar liever geluk
kig mee; die zal het meer weten
te waardeeren, veronderstelde
Thea. En als je me nu niet
direct vertelt, hoe jc aan die baan
van honderd vijfentwintig gul
den in de maand met kans op
spoedige promotie en uitzicht op
een levensbetrekking bent geko
men, dan
Dan? vroeg Freek.
(Wordt vervolgd.)
deppen
KANSEN OP ARBEiD EN WELVAART.
•Nieuwe koers.
Wat beteekent het basis-ac-
coord in Ned. Indië voor de
Nederlansche ondernemers en.
de Nederlandsche werkkrach
ten in Indië? Deze vraag iï
gesteld aan vertegenwoordi
gers van het bedrijfsleven in
tatavia en zij wilden haar niet
beantwoorden. Dit staat ech
ter vast, dat voor het be
drijfsleven In Indië de voor-
oorlogsche toestanden niet
zullen terugkeeren. Zoowel de
Nederlandsche bedrijven als
de Nederlandsche arbeids
krachten zullen straks niet
meer uitsluitend met Neder
landsche bestuurs-instanties te
maken hebben, die beslissen
over de import- en exporthan-
del, over de immigratie van
personeel, over de verleening
van concessies en bedrijfsver-
gunningen.
Zij zullen voor al deze vor
men van commercieele en pro-
ductie-activiteit moeten samen,
werken met de nieuwe Indo
nesische bestuursinstellingen,
die eigen Indonesische inzich
ten hebben, welke nu eens
minder en dan weer meer
zullen afwijken van de Ne
derlandsche inzichten. Onge
twijfeld behoeft dit geen be
zwaar te zijn voor een aan
vaardbare samenwerking tus
schen de Nederlanders en In.
donesiërs. Wel zal echter blij
ken, dat de Nederlanders
itraks niet de eenige uitheem-
schen zullen zijn, die bedrijven
in de Vereenigde Staten van
Indonesia willen exploitoeren
en een bestaan willen zoeken
bij de opbouw van het nieuwe
;emeenebest.
Ook andere buitenlandsche
ondernemers zullen trachten
de belangstelling van de Indo
nesische bestuursinstantles
voor zich te winnen orn be-
drrjfsconcessies en arbeidsge
legenheid te krijgen
En daarnaast zullen uit de
niet-Nederlandsche bewoners
van Nederlandsch-Indië men
schen naar voren komen, die
meenen. dat zij onder een In
donesisch bestuur een betere
kans hebben voor het cxploi
teeren van bedrijven en het
vervullen van bepaalde beroe
pen, die tot nog toe in hoofd
zaak aan Nederlander-; waren
toegewezen.
Er zal dus zoowel uit het
buitenland als uit Indonesië
zelf een grootere concurrentie
opkomen voor het Nederland,
sche bedrijfsleven. Nu hebben
wij wel vertrouwen in het Ne
derlandsche bedrijfsleven. Het
beschikt voor Indië over' groo
te ervaring en over goede
werkkrachten. Wij zien daar
om de mogelijkheden voor dat
bedrijfsleven voorloopig niet
somber in. Er zal méér con
currentle zijn, maar men za!
daaraan in de eerste jaren
stellig wel het hoofd kunnen
bieden.
In dat bedrijfsleven zullen
nog heel wat Nederlanders
een plaats kunnen vinden,
Minder mogelijkheden zien
wij voor het ambtenarencorps,
r de middelbare en hooge-
re rangen nu colt voor een
groot deel door Indonesiërs
bezet zullen worden en de
Nederlanders vermoedeliik stap
voor stap terugtreden tot de
functies van adviseurs.
Wat meer toekomst zien we
oor het onderwijs, omdat
ook aan retmblikeinsche kant
een neiging is tot bet aanvaar
den van Nederlandsch middel
baar en hooger onderwijs.
Maar Nederland heeft zelf eer
tekort aan onderwijskrachter
en er zal dus geen over-groot
aanbod van onderwijskrachten
zijn voor de Indonesische
dienst.
En wat de baten uit Ned.
Indië betreft, die zullen eerst
eleidelijk van beteekenis wor
den. Er is een jaar geweest
(1937). dat Ned, Indië aan het
buitenland meer dan S00 mil
lioen gulden opbracht. Tn het
diepste malaise-jaar bracht
Ned. Indië op zijn betalings.
balans nog altijd een bedrag
van meer dan 100 millioen gul
den od voor het buitenland
En dat buitenland was toen ir
hoofdzaak: Nederland. Dezr-
enorme bedragen hebben vee'
bijgedragen tot de welvaart
van het geheele Nederlandsche
volk. ook tot die van de ar
beiders in Nederiand. Er zijn
jaren geweest, dat men van
het totale loonbedrag ,ier Ne
derlandsche arbeidersbevolking
ongeveer 15 direct of Indi
rect te danken had aan Ned-
Indië.
Als de verhouding Neder-
land-Indonesia zich gunstig
ontwikkelt, dan kan dat weer
ten deele terugkomen en
kan weer heel wat welvaart
voor het geheele Nederland
sche volk worden geschapen.
Dat bedrag zal misschien niet
zco hoog zijn als vroeger, om
dat andere buitenlandsche be
langen ook een aandeel zullen
vragen en omdat de Indone
siërs meer zef zullen doen en
dus ook meer voor zich zullen
houden. Maar het kan weer
heel belangrijk worden.
Hoofdzaak zal zijn dat de
Nederlanders die in Indonesia
arbeiden zich snel aanpassen
bij de nieuwe verhoudingen
om binnen die neuwe verhou
dingen hun kansen te vinden'
Hollywood-films over
Voor-Indië.
EEN PROTEST.
Saivaidain, de afgevaardig
de van Voor-Indië. heeft in
een bijeenkomst van de sub.
commissie van de Unesco er
tegen geprotesteerd, dat de
in Hollywood vervaardigde
films èen caricatuur van
Voor-Indië geven, waardoor
de Voor-Indische bevolking
verbitterd wordt. De Unesco
moet volgens den Voor-Indi-
schen afgevaardigde hande
lend optreden tegen dit bederf
van de publieke smaak en te
gen dit winstbejag. Volgens
spreker stelde Hollywood
Voor-Indië voor als een land
van buitengewoon rijke Ma-
haradja's en bedeiaars. Beide
voorstellingen hebben volgens
Saivaidain niets met het wer
kelijke leven aldaar te maken.
Zoo heeft de bevolking van
Voor-Indië door het toedoen
van de films uit Hollywood
de indruk van Amerika ge
kregen als een land. waar
„acrobatische toeren als dans
en grjntjes als humor worden
voorgesteld", besloot de Voor-
Indische afgevaardigde.
New-York Ierland
in 8i/2 uur.
Door het gunstige weer zijn
achtereenvolgens verscheidene
vilegtuigen erin geslaagd het
.snelheidsrecord op de afstand
New-York-Ierland te verbete
teren. Nadat een vliegtuig van
de Pan American Airways dc
afstand met een snelheid van
525 km. per uur in 9 uur en
10 minuten had gevlogen, leg
de een Britsch toestel het tra
ject in 8 uur en 32 min. af
Hotel.
Een Joodsche vrouw in het
Waldorf-Astoria hotel te New
York, waar de Groote Vier
bijeen komen, schoot op den
Engelschen minister Bevin af:
„Waarom sluit u de ille
gale Joodsche immigranten,
die op Cyprus zitten, niet in,
het Waldorf op?"
Bevin (lachend): „Het
spgt me, mevrouw, maar er
is geen. enkele kamer vrij".
Minder verlies.
Een ritje met de Métro (on-
dergrondsche) in Parrjs kost
2 francs (4 cents). De Métro
lijdt verlies. Zelfs als het ta
rief verdubbeld wordt, zal er
nog verlies zijn.
Stelde een Parijsch gemeen
teraadslid voor: „Gratis ver
voer, sluiting van alle loket
ten en ontslag van de con
ducteurs en controleurs".
Hij had namelijk uitgere
kend, dat bij dit systeem het
verlies minder zou zijn dan bij
het huidige betalings- en con
trole-stelsel!
Zlorg voor Moeder!
De vrouw van Canterbury's
aartsbisschop, mevr. Fisher,
gaat hoogst zelden naar een
schouwburg.
„Als ik ga", zei ze, „is het
stuk zorgvuldig door mijn
zoons voor mij uitgezocht".
Atoom-dag.
Generaal-majoor L. R. Gro
ves van de Amerikaansche
atoombom-afdeeling. wil 2
Dec. 1942 zien als begin van
een nieuw wereldtijdperk. Op
dien dag explodeerde het
eerste uranium-pilletje en wis
ten de geleerden, dat de ge
weldige atoomkracht voor de
menschheid was ontsloten.
Critiek.
In een Russisch blad wordt
„Sherlock Holmes", de be
kende detective-roman-figuur
genoemd: „een zeurige, oude
vertegenwoordiger van het
uitbuiterssysteem".
Stier.
Jack Hoffman, 16 jaar. boe
renzoon in Iowa (U.S.A.)
kocht een kalf voor 50 dollar,
bracht het groot, nam deel
aan de vee-tentoonstelling in
Kansas. Het beest nu
jonge stier kreeg de kam-
pioensprijs en werd verkocht
voor 42.600 dollar. Jack moet
nu 19.801 dollar belasting be
talen.
Races.
In Rusland worden weer
wedrennen gehouden met paar
den Namen van de paarden:
rTactor, Kropotkin, October-
revolutie, enz.
De matroos at rouw vleesch
Het kleine hoedje is gemaakt
van vilt. De versiering be
staat uit een sluier, waarin
witte chenille-bolletjes zijn
genaaid.
Jood en Hindoe.
Van onzen specialen
verslaggever).
„De pi!, professor-..vroegen
'ij aarzelend aan den nieuwbe-
noemden bijzonderen hooqiecraar
h volksvoeding en voedselvoor-
iening aan de gemeentelijke Uni
versiteit te Amsterdam. Het was
nogal een rare vraag, maar dr
M. J. L. Dols, die raad-advi
seur is aan het ministerie van
iandbouw. visscherij en voedsel
voorziening. vond het zoo gek
nog niet daar- de noodiqe aan
dacht aan te besteden. Tenslotte
zijn er menschen. die ons in alle
ernst voorspellen, dat wij na ver
loop van tijd en dat duurt niet
lang meer. zeggen die al te
nuchtere wijzen er dan bij niet
meer zullen eten, maar volstaan
met drie maal per dag een pil in
te nemen uit het buisje in ons
vestzakje. Veel gemakkelijker,
geen vaat te wasschen, qeen tijd
:e verspillen, geen gezanik met
kinderen, die iets niet lusten. Dui
zend problemen opgelost door
middel van een asperinebuisje met
wetenschappelijk samengesteld
sterk geeconcentreerd voedsel.
HET KAN.
„Het kan", zeide de heer Dols,
„d.w.z. he: is mogelijk in een paar
pillen 3000 calorieën, de noodige
vitaminen, vetten, eiwitten, kool
hydraten enz. samen te vatten,
voldoende om 24 uur van te le
ven. Alleen zal men erbij moeren
drinken. Tijdens de oorlog had
den parachutisten zulke noodrant
soenen geconcentreerd voedsel bij
zich en zij konden er dagenlang
op leven achter de vijandelijke
linies. Maar dat het kan ljetee-
kent nog niet, dat u-ij het doen.
Zoo'n pil is niet lekker. En eten
is immers heel wat meer dan zich
voeden. Het is ook een stuk le
vensvreugde. Men moet de
maaltijd ook psychologisch en
aesthetisch bekijken. Wat zou het
leven zijn zonder de gezelligheid
van restaurants, zonder de prac-
tijk van 't verandering-van-spijs-
doet-eten. De pil is een moge
lijkheid, zeker, maar een stomvér-
velende mogelijkheid. Daar komt
dan nog bij, dat een hoeveelheid
voedsel behalve voedingswaarde
ook een zeker volume moet heb
ben. Neemt men dat volume blij
vend weg, dan schept dat niet
alleen een onbehaaglijk gevoel,
het zal op den duur ook van in
vloed zijn op de darmflora, het-
qeen tot nog onbekende gevolgen
kan leiden. Die zijde van het
vraagstuk is nooit onderzocht".
WISKUNDE?
De leerstoel In volksvoeding en
voedselvoorziening is nieuw en
dus vroegen wij hoe zij gerubri
ceerd moet worden. Medische fa
culteit? Wis- en natuurkunde?
„Officieel wis- en natuurkun
de antwoordde dr. Dols. ..maat
Het onderwerp houdt ook :o-
nauwste vc:'>r>-> "iet de cc-'"
heidsleer, met dc economie cn
zelfs met de internationale poli
tiek. In landen als het onze. waar
voedsel ingevoerd moet worden,
is de vraag wat en hoe wij eten
mede afhankelijk van hetgeen an
dere landen wenschen uit te voe
ren. En op dat terrein regeert
niet de wetenschap, maar de po
litiek. ja vaak het enge egoïsme,
dat internationale afspraken tor
pedeert".
„LI hebt ongetwijfeld de ge
schiedenis van het voedsel en van
de eetgewoonten hier en elders
bestudeerd. Mag ik u nu vragen,
professor, was en is de intuïtieve
keuze van het voedsel van onze
niet-wetenschappelijk geschoolde
voorouders en van primitieve
stammen heden ten dage verstan
dig of niet?"
„Velen meenen, dat de intuïtie
ve of instinctieve keuze over het
algemeen fout is. En men komt
dan met het beroemde voorbeeld
van de kip en de tien qebakïes
met verschillende voedingszouten.
Zoo'n kip heeft de vrije keur en
doet het heelemaal verkeerd, d.w.
z. zij kiest niet het voedsel, dat
zij noodig heeft om een paar hon
derd eieren per jaar te kunnen
leggen. Maar wat zegt dat? Een
natuurlijke kip legt misschien 20
eieren oer jaar en zal dus anders
leven. Neen. mijn ervaring is, dat
de intuïtieve keuze vaak verras
send goed was. Er zijn eens drie
matrozen op Groenland aange
spoeld. Twee stierven er weldra,
de derde bleef in leven. Waar
om? Omdat hij zich aanpaste bij
de zonderlinge gewoonte der es
kimo's en bijvoorbeeld ook rauwe
rendiermagen en -darmen ging
eten. Dat is voor dit volkje de
eenige manier om aan vitamine C
te komen. Dat weet geen enkele
eskimo, maar de ondervinding
heeft hem wijs gemaakt. Maar op
dit gebied valt nog veel te on
derzoeken. Waarom eten de Jo
den geen varkens- en de Hindoes
geen rundvleesch? Wetenschap
pelijk zijn deze en vele andere
vragen nooit beantwoord. Dat
zijn ook niet de meest actueele
vragen. Wat ik precies zal do-
ceeren staat nog niet heelemaal
vast: maar he" terrein is zoo uit
gebreid. dat i'-r zeker niet natf
onderwer--n zal behoeven 9
zoeken--."