PROVINCIALE ZEEUWSCHE COURANT w1 Parijsche Vredesconferentie nadert haar einde JANSMUTS: Vandaag staatsman en soldaat Voor China bestemde rijst naar Indonesië Het millioen van Majoor Fabius 189e Jaargang - Nr. 235 Uitg.: Stichting Provinciale Zeeuw- sche Courant, Middelburg. Druk: Fa.' F. van de Velde Jr.. Vlisslngen. Comm. van Bijstand: J L. van Leeu wen, Ds. M. L. W. Schoch, Vlisslngen. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon en feestdagen. WAARIN OPGENOMEN DE M1DDELBURGSCHE, VLISSINGSCHE, GOESCHE EN BRESKENSCHE COURANT Woensdag 9 Oct. 1946 ABONNEMENTSPRIJS 25 cent per week. 3-20 per kwartaal, franco per post, 3.45 per kwartaal. Losse nummers 5 cent. ADVER TENTIEPRIJS 12 cent per mm. minimum per advertentie 2— Bureaux gevestigd te Vllssingen Walstraat 58-60, tel. 10 (2 lijnen) Middelburg Londensche Kaai 29. tel 2077 en 2924. Goes Turfkade 15. tel. 2475. Oostburg Gratemastraat 3, tel. 102, Terneuzen: Brouwerijstr.2. Postrek. nr. 359300 P-Z.C., Middelburg. VOORWAARTS! j IE verleden week het uitermate belangrijke congres van het de partement Zeeland van de Ned. Mij voor Nijverheid en Handel heeft bijgewoond, heeft welbestede dagen gehad. Er zijn hier nopens de toe komst van Zeeland nieuwe dingen gezegd over onderwer pen, die de laatste maanden in steeds breedere kring wer den besproken. Juist daarom was het verblijdend, dat zoo- velen, die geroepen zijp om aan onze provincie leiding te geven of die op de meest verschillende terreinen van het openbare leven een in vloedrijke rol spelen, op dit congres aanwezig waren. Zg allen hebben, dank zij de voortreffelijke sprekerskeuze, nieuwe stof tot nadenken ge kregen, omdat de inleiders in de eerste plaats hun onder werp waarlijk meesterlijk be- heerschten, zich in de tweede plaats echter moeite hadden gegeven om zich te verdiepen in de speciale problemen, die voor Zeeland gelden en ern stig trachtten, nieuwe moge- lijkheden aan te geven. Ir. Staf deed dit voor land bouw en fruitteelt: mechani satie, doelmatige verkaveling, inpoldering, kweeken van be- waarfrpit, roomexport naar Engeland, oesterexport naar de Ver. Staten. Ir. den Hol lander pleitte voor ordening, samenwerking en efficiency ten aanzien van het verkeer, betere binding der deelen van Zeeland onderling en betere binding van Zeeland als ge heel met de rest van Neder land. Drs. Kohnstamm, wiens magistrale inleiding tot de industrialisatieproblemen die pe indruk maakte, gaf ten slotte richtsnoeren, die ge volgd zullen moeten worden om het bedrijfsleven te sti- muleeren. De levendige discussie be wees, dat in Zeeland meer en meer het besef groeit, dat deze zwaarst getroffen pro vincie niet lijdelijk mag af wachten of en in hoeverre 's lands regeering haar uit de grauwe modder helpt. De Zeeuwen moeten, de deprimee- rende ellende van het heden ten spijt moedig zelf een nieuwe toekomst Scheppen. De bereidheid daartoe is er: er valt een spontane geestelijke activiteit te constateeren. Opvallend is echter, dat alle inleiders op dit congres de noodzaak hebben onderstreept dat aan practische werkzaam heid grondig researchwerk vooraf gaat endat Zeeland een research insti tuut nog altijd ontbreekt. Andere provincies hebben hun Economisch Technolo gisch Instituut, dat vaak uit stekend werk verrichtte. Lim burg dankt er zijn aluminium- industrie aan, Overijssel een bloeiende eternitfabriek in Goor en zijn voor de oorlog eveneens bloelende fabrieken van houten huizen en houten speelgoed in Vroomshoop. Zeeland heeft dit instituut nog niet. De plannen tot stichting ervan zijn uitgewerkt. De ver wachting was, dat het reeds verleden jaar het blijde levens licht zou aanschouwen. Deze hoop is helaas niet vervuld. Wij weten niet, wat hier van de oorzaak is, maar spre ken hier de hoop uit, dat het congres der Ned. Mij. van Nijverheid en Handel bij allen, die de totstandkoming ervan kunnen bevorderen, de over tuiging heeft gewekt, dat het nu de tijd voor daden is en dat Zeeland niet langer mag wachten. Zooveel bemoedigends is er op dit congres gezegd, dat het slotparool niet anders kan luiden dan: „Voorwaarts!" Laat Zeeland nu de eerste stap doen op de Weg vooruit en zijn researchinstituut het levenslicht schenken. Het kan er slechts baat bg' hebben. Het Wereldgebeuren KRIJGT ENGELAND EEN VOORRAAD ATOOMBOMMEN? Paerson contra Patterson. De Parijsche vredesconferen tie nadert haar einde; er rest nog slechts een week om de rapporten van de verschillende commissies aan de voltallige vergadering voor te leggen. Deze zal drie maal per dag vergaderen en vandaag moet men volgens het rooster ge reed komen met de stemming over de 78 artikelen plus de negen aanhangsels van 't ont-, werp vredesverdrag voor Ita lië. Tijdens de eerste van de vol tallige vergaderingen heeft ge neraal Smuts zich tot tolk van velen gemaakt door het een teleurstellende en ontmoedi gende trek te noemen, dat de Slavische en Westersche blok ken voortdurend tegengesteld hadden gestemd. Toch moest deze conferentie de algemeene vrees niet vergrooten en niet l^pt begin zrjn van nog grocter worstelingen. Er is geen fun- damenteele verdeelingslijn tus- schen Oost en West, meende Smuts, dit is grootendeels een nasleep van de vijandelijke propaganda tijdens de oorlog. Er zijn geen verschillende mee ningen, die niet met elkaar verzoend en geen tegenstellin gen, die niet overbrugd kunnen worden. Hoe moeilijk dit ech ter is, bleek uit de redevoerin gen van den Amerikaan C eq ually en den Rus Manoeilsky. die na Smuts spraken. Conal- ly betoogde, dat het statuut voor Triest, het moeilijkste probleem voor de conferentie, Straf geëischt voor mgr. Stepinatz. Door den openbaren aankla- ger in het proces te Zagreb is een rechtvaardige straf geëischt tegen aartsbisschop Stepinatz en de andere beklaagden. In zijn requisitoir liet hij duidelijk uitkomen," dat mgr. Stepinatz de geheele kerk en de katholieke pers gebruikt heeft om verraad jegens zijn eigen volk te plegen. Ten aanzien van de gedwoni_ bekeering van orthodoxen zeide de aanklager, dat zulks een pe netratie van Italiaansch impe rialisme door het Vaticaan be- DEEL VAN DOODEN- SPOORWEG VERKOCHT. Optredend voor de belang hebbende geallieerden heeft Engeland ruim 250 km. van den spoorweg BirmaSiam aan laatstgenaamd land ver kocht, De prijs bedroeg 1.250.000 pond sterling. Van de opbrengst ontvangen aller eerst die landen, die van rol lend materieel beroofd zijn, een gedeelte, te weten Burma, Malakka en Nederlandsch Oost-Indlë. Het overblijvende wordt beschouwd als deel uit makende van de Japansche herstelbetalingen. URANIUM EN PLUTONIUM NAAR ENGELAND. Volgens de „Daily Express" zal Engeland van Amerika een hoeveelheid uranium plutonium ontvangen voor het doen van onderzoekingen. Dit bericht sluit aan op de ver klaring van den Amerikaan- schen journalist Drew Pear son, welke van Amerikaansche zijde werd tegengesproken. Van officieele Engelsche zijde heeft men aldus de „Daily Express", verzekerd, dat het materiaal zal worden gebruikt voor onderzoekingen en in geen enkel opzicht in verband staat met het ver vaardigen van atoombommen. Sowjel Zweedsche handelsovereenkomst. De onderhandelingen be treffende 'n Sowjet-Zweedsche handelsovereenkomst zgn be ëindigd. De overeenkomst zal Dinsdagmiddag door den voorzitter van de Zweedsche delegatie, Sohlman. en den Sowjet-minister van buiten- landsche handel geteekend worden. Naar verluidt zal een cre- diet van een milliard kronen, verdeeld over 5 jaar, en bij komende ruilhandelsregelingen vermoedelijk ongeveer 15 pet. van Zweden's exporthandel beslaan. Naar men meent te weten bestaan de Russische behoeften voor het meeren- deel uit uitrustingen voor de zware industrie en electrische uitrustingen. voldoende waarborgen bood vcor het internationale karak ter van het vrije gebied. De macht van den gouverneur is beperkt, het volk kan een wet gevende vergadering kiezen en de landen van Centraal-Euro- pa hebben vrij toegang tot het gebied van Triëst. De Ameri- teansche delegatie verzocht conferentie dan ook dringend het voorstel van de commissie als uitdrukking van haar eigen oordeel aan de Raad van Mi nisters door te zenden. Min der tevreden was echter Ma noeilsky. Hij betoogde, dat Groot-Brittannië en de Ver. Staten de gerechtvaardigde aanspraken van Joego-Slavië hadden genegeerd. Nederland zou zeker bezwaren hebben, indien men Rotterdam tot vrije stad had willen verklaren. Toch had dit land de Angel saksen gesteund. Manoeilsky waarschuwde, dat de conferen tie niet in de fouten van Ver sailles moest vervallen en dat zij Joego-Slavië een verdrag moest voorleggen, dat dit lana zou kunnen onderteekenen. Het eind van het debat zal wel zijn, dat het ontwerp-verdrag met Itrali met de stemmen van het Slavische blok tegen, zal worden goedgekeurd. De Amerikaansche journa list Drew Pearson 'heeft op merkwaardige wijze de aan dacht op zich gevestigd. Zater dagavond onthulde hij vcor de radio, dat de Ver. Staten aan Engeland een voorraad atoom bommen hebben toegewezen, welke voorraad in Noord-En- geland zou worden opgeslagen. Hij voegde er aan tce: Dit is zeer belangrijk. Het is voor het eerst, dat Engeland atoom bommen ln voorraad krijgt, ofschoon het deelgenoot was bij de fabricatie ervan. Robert Patterson, de Amerikaansche minister van oorlog, heeft daarom aanstonds in een ver klaring deze mededeeling van Pearson ten stelligste ontkend en in geen enkel opzicht' juist genoemd. Drew Pearson heeft het daarbij echter niet laten zitten en op zijn beurt het dementi gedementeerd. De Ver Staten hebben aanvankelijk een desbetreffend verzoek van den Britschen premier Attlee afgewezen, zoo onthulde hij nader Omdat Canada dreigde de atoom-overeenkomst tus- schen de drie landen op te zeggen, indien Groo'.-Brittan- nië geen atoombommen tot zijn beschikking zou krijgen, heb ben de Ver. Staten tenslotte toegegeven. Anders zouden de Vep. Staten het zonder het Canadeesche uranium hebben moeten stellen, hetgeen de aanmaak van atoombommen ten zeerste zou hebben be moeilijkt. Pearson weigerde echter te zeggen, wie hem had ingelicht en hoewel dit be grijpelijk is, verhoogt het niet de bewijskracht van zijn me- dedeelingen. Wapenstilstand in Perzië. Uit het hoofdkwartier der Perzische regeeringsstryd- krachten wordt gemeld, dat de gevechten' in Zuid-Perzië (Fars, Sjiras en. aUe garni zoenen) sinds 6 October ge ëindigd zgn. Nasseer Kasjkai, het hoofd der opstandige Kasjkaistam. heeft den Perzisehen premier Ghavan es Soeltanen, her opening- der onderhandelingen aangeboden. Hij heeft zijn volgelingen geboden een wa penstilstand te eerbiedigen. Op het oogenblik hebben besprekingen plaats tusschen Kasjkai, den gouverneur-ge neraal van Fars en generaal Zahedi, die het bevel voert over de Perzische regeerings- troepen. MILITAIRE ORGANISATIE IN JAPAN? Radio Moskou heeft mel ding gemaakt van het bestaan van een geheime legerorgani- satie in Japan, die beschikt over groote wapenvoorraden en geheime codes. Officieren manschappen van het voormalige Japansche leger zouden deel uitmaken van de organisatie, gecamoufleerd in landbouwcoöperaties en de- mobillsatiebureaux. SCHACHT OPNIEUW VOOR EEN TRIBUNAAL. Volgens een bericht uit Stutt gart heeft de. WUrtemburgsche minister voor de zuivering ge zegd, dat Schacht binnen een maand voor een speciaal ge rechtshof zou verschijnen. Met het oog op zijn belangrijkheid zal Schacht vermoedelijk ge vangen worden gehouden, zulks op grond van de Zuiveringswet. is het twee jaar gele den dat in W.-Zeeuwsch- Vlaanderen de Canadee sche landing over de Braakman plaats had; wordt oud-minister Bol- kenstein 70 jaar. De Prinsesjes als bruidsmeisjes. Naar wij vernemen zullen bij het huwelijk van jkvr. S. C. Feith en jhr. ir. J. Röell te Hilversum de drie prin sesjes bruidsmeisjes zijn. Op verzoek van het bruids paar wordt er de aandacht op gevestigd, dat het op prijs zal worden gesteld wanneer de plechtigheid beperkt blijft tot hun persoonlijke vrienden en intieme familiekring. RANTSOEN BOTER, VET EN MARGARINE. Nu reeds gedurende twee veertiendaagsche perioden het aandeel van de boter in het rantsoen voedingsvetten verhoogd, om de krappe mar garine-positie te ontlasten, zal voor de periode van 13 t.m. 26 October margarine, boter en vet weer in de oude verhouding worden verstrekt. Indien mogelijk, zal de sa menstelling van het rantsoen voedingsvetten voorloopig op deze basis gehandhaafd blij~- ven. Thans 21 dooden te Apeldoorn. DE KONINGIN BETUIGT HAAR DEELNEMING. Het aantal slachtoffers van de vliegtuigramp te Apeldoorn is thans tot §1 gestegen, t.w. 19 HJB.S.-ers, de piloot en diens moeder, die het ongeval zag gebeuren en toen een be roerte kreeg. In de ziekenhuizen worden thans nog zeven slachtoffers verpleegd. Voor hen scheen geen onmiddellijk levensgevaar aanwezig te zijn. H.M. de Koningin heeft door den burgemeester van Apeldoorn, mr. A. L. des Tom be, haar deelneming laten be tuigen aan de ouders van de leerlingen van de Chr. H.B.S., die bij de vliegtuigramp het leven zrjn gekomen. Spel met de dood. In het derde kwartaal 1946 heeft het aantal ongevallen met munitie zich in dalende lijn be wogen. Het is verminderd met ruim 26 De gevolgen waren echter ernstiger; het aantal slachtoffers daalde, nl. met ca 20 77 (v. kw. 89 der on gevallen waren te wijten aan spelen, experimenteeren, kort om „eigen schuld". Van de pro vincies stond Gelderland we derom aan de spits met 36 van het aantal ongevallen 41 van het aantal slachtof fers. Eerste oorlogservaringen tegende Engelschen Staking te Medan. Indonesië zal ten zeerste gebaat zijn met de nieuwe regeling, die door het bureau van Lord Killearn te Singa pore Dinsdag is bekend ge maakt. Hierbij heeft de Chi- neesche vertegenwoordiger in de internationale noodvoedsel- raad er in toegestemd, dat de Chineesche toewijzing van Siameesche rgst naar In donesië, Malakka, Indië, Bor neo en Hongkong gedurende de maanden October Novem ber en December zal worden gestuurd. Men is ten aanzien van deze wijziging der be stemming van de voor China bestemde rgst tot overeen stemming gekomen onder voorwaarde, dat de rijst op 31 Maart 1947 zal worden teruggegeven. India is thans bezig Indo nesië te voorzien van textiel- goederen, landbouwwerktui gen, rijwielbanden, keukenge rei en medicamenten. Op de conferentie van Pangkal-pinang heeft dr. v. Mook in een rede de spre kers beantwoord en verklaard, getroffen te zijn door de „góbdwill" die men op deze conferentie heeft getoond. Met betrekking tot een ver tegenwoordigend lichaam wordt thans een herziening van het besluit tot instelling van de volksraad overwogen in dien zin, dat een regeling voor een vertegenwoordigend lichaam op korte termijn mo gelijk zal zijn, zoo verklaarde dr. v. Mook. CHINEEZEN STAKEN. Alle industrieën te Medan, die gebruik maken van Chi neesche arbeidskrachten, zijn gesloten tengevolge van een totale staking onder alle Chi. neezen. ^.an hun eischen tot loonsverhooging, naar voren gebracht door de Chineesche vakvereeniging, heeft de A.M. A.C.A'.B. niet voldaan. Er hebben zich tot dusver geen demonstraties of ordeversto ringen voorgedaan. Een groot zoon yan Zuid Afrika. De schoolmeester van het Zuid-Afrikaansche dorp Rie- beek-West kreeg in 1880 een bleeke en 'wat schuwe leer ling op zijn school. Deze 10- jarige knaap ontwikkelde zich tot een der meest leergierige en intelligente pupillen, die ooit zijn broek op die school banken versleet. Dat was Jan Christiaan Smuts, zoon van een calvinistische, Hollandsche boer uit Malmsbury, 50 km. ten Noorden van Kaapstad, en van een afstammelinge der Fransche Hugenooten. Toch liep die leerling wel wat hard van stapel. Hij ver slond letterlijk boeken er werkte zoo hard voor het toe latingsexamen van de Victo- riaschool te Stellenbosch, dat hij ziek werd. Desondanks slaagde hij met vlag en wim pel en daarna volgde weer een tijd van hard werken en ijverig studeeren, die hem tot zrja volgende doel bracht: Cambridge in Engeland. Smuts voltooide in Enge land zijn rechtenstudie. DE BOERENOORLOG. De jonge advocaat raakte vanzelfsprekend in de politiek verzeild. Hp was aanvanke lijk een vurig voorstander van de gezichtspunten van Cecil Rhodes, totdat de overvallen van Jameson een einde aan die illusies maakten. Van .toen af was Sn®ts aanhan- ;er van Paul Kruger. Jan muts deed daarbij geen half werk. Hij voerde een heftige anti-Britsche campagne werd benoemd tot procureur- generaal van de Republiek. In 1899 brak de boerenoor log uit. Jan Smuts Werd sol daat. Hij streed na de val van Pretoria met de la Rey ln West-Transvaal en voerde met 250 man een jaar later, toen de Engelschen vrijwel iedere tegenstand hadden ge broken, over de Oranje-rivier een aanval in de Kaapkolonie uit. Botha en Smuts zijn de RESOLUTIE DER E.V.C. Het bes:uur der E.V.C. heeft aan de U.N.O. een resolutie gezonden, waar zij voor het Wereld Vakverbond de plaats die het N.V.V. in de U.N.O, toekomt, opeischt. Tevens werd mededeeling gedaan, dat ln de loop van deze week het fusie rapport ter verzending aan de afdeelingen gèreed is, om aan de leden uitgereikt te worden Tengevolge van het neerstorten van een York toe stel der RAF in de zee ten Noorden van het eiland Pinang voor de Westkust van Malakka zijn veertien passa giers en zes leden der beman ning gedood. ZEEUWSCH OUD-BURGEMEESTER VERRICHT KRANIG WERK IN INDIË. Het Motortransportbataljon van de Mariniers IEDEREEN In Zeeland weet zoo langzamerhand wel, dat oud-burgemeester K. Fabius van Oostkappel, die in de oor logsdagen op de bressen van zijn verdronken gemeente heeft gestaan, naar Indië is vertrok ken met de Mariniers. Maar wat hij daar doet, weet niet Iedereen. Nu hg in Soerabaja een mijlpaal is gepasseerd, mogen we er wel iets van ver tellen. Die mijlpaal draagt het opschrift: „1 millioen". HET MOTORTRANSPORT BATALJON. Majoor Fabius is comman dant over eanige honderden Amerikaansche trucks er jeeps. Onder zijn leiding wer ken op volle kracht een aan tal reparatie-werkplaatsen en bij elkaar heeft hij dientenge volge ook zooveel honderd mo derne Mariniers in het gare 1 te houden. Dit alles tezamen vormt het Motortransportba taljon van de le Mariniersbri gade en dit bataljon heeft de zer dagen het feit herdacht, dat het met zgn trucks in het gebied van Soerabaja de mil- lioenste kilometer heeft afge- légd. Van Maart tot Augustus 1946 één millioen kilometer! Het zal duidelijk zgn, dat dit heel wat beteekent. En dat met een minimum aantel on gelukken. Majoor Fabius kwam naar Indië met een stel menschen, van wie velen nog vrijwel on geoefend waren als mi"tair- chauffeur. Zij moesten op de trucks, want er diende gereden politie wordt ingesteld en die ontbreekt nog in de frontstad Soerabaja. Het burgerlijk 'even begint zich pas te herstellen en als je dan met groote haast naar het front moet om de troepen daar met levensmidde len te verzorgen, wordt er wel eens boven de 25 mg'l gereden. Het „Mobat" bestaat uit jon gens, die als alle Mariniers naar Amerika trokken om de Nederiandsche zaak te dienen; oorlogskinderen, opgegroeid ln de tijd van onderdrukking, met een felle wil om aan te pakken en de zaken voor elkaar Smuts van Zeeuwsche afkomst. Generaal Smuts is, evenals wijlen Presi dent Roosevelt, trotsch op zijn Zeeuwsche af komst. Zgn voorouders vertrokken in de 17e eeuw uit Middelburg naar Zuid-Afrika. In 1940 had de be kende Nederiandsche j ournaliste-wereldrei- zigster Mary Pos een interview met Smuts, waarbij deze verklaarde eens een brief van Mi- chiel en Daniël Smuts uit Zeeland te hebben gekregen, die hem een afbeelding zonden van hun familiewapen, dat volkomen gelijk was aan het zijne. krijgen. En dat Is noodig in Indië. Majoor Fabius is al weer lang op weg naar zijn tweede te worden, van Singapore tot diep in Malakka en terug, van Soerabaja naar de stellingen ver daar buiten en ter verzor ging van al de verschillende diensten in de zeer wijd uiteen- gebouwde stad. Majoor Fabius is trotsch op zijn Mariniers en men moet hem niet aan 't lijf komen met klachten, dat zg. niet deugen Er wordt wel eens gemopperd. De burgers van Soerabaja. die zelf te kampen hebben met een groot gebrek aan vervoermiddelen, be nijden de Mariniers, die in hun groene hemden, met de helm op het hoofd en bij voorkeur een roode zakdoek om de hals. trotsch op hun mate riaal, door de straten van de geruïneerde stad denderen. Men klaagt dan over woest rijden, over onbehouwen op treden. Dan knijpt Majoor Fabius zijn oog dicht „Mijn menschen Zeker hun militaire oplei ding Is kort geweest; ze doen een beetje Amerikaansch. Maat werken dat ze kun nen Dag en nacht als het moet. En on ongevallenstatis tiek i3 veel lager dan de Engelsche en Amerikaansche. Het verkeer in een stad kan .millioen. En mèt hem zijn on- alleen goed geregeld worden, afscheidelijke chauffeur, sergt. wanneer er een goede verkeers-|Geldof uit Serooskerke De sterrenregen. Zooals bekend wordt er in de nacht van 9 op 10 October mogelijk ook, in de voorafgaan, de of de volgende nacht een sterrenregen verwacht. De werkgroep Meteoren van de Ned. Ver. voor Weer- en Ster renkunde heeft volgens de laatst beschikbare gegevens berekend, dat de aarde op de morgen van 10 October om 3 uur 's mor gens de baan van de komeet Giacobini-Zinner tot op een af stand van niet minder dan 200.000 k.m. zaï naderen. In dien de zwerm op dit punt een even groote doorsnee heeft als het punt waar de aarde de me teoren-wolk in 1933 sneed, dan zou de regen 16 uur duren, te gen 3 uur in 1933. De dichtheid van de wolk zal deze keer ook waarschijnlijk grooter zgn dan in 1933. In verband hiermede heeft de werkgroep gunstige verwachtingen voor het optre den van den sterrenregen. MR. BEUMER IN DE TWEEDE KAMER HERDACHT. In de Dinsdagmiddag gehou den openbare vergadering van de Tweede Kamer heeft de voorzitter, mr. J. H. van Schalk, eenige woorden van nagedachtenis gewijd aan het lid mr. E. J. Beumer, die dezer dagen te Utrecht overleed. Nadat de heer F. J. Goed hart, die prof. Schermerhom als Kamerlid opvolgt, de be lofte had afgelegd, deelde de voorzitter mede, dat de Kamer Donderdagmorgen, 11 uur, weer zal bijeenkomen, o.m. ter behandeling van het wetsont werp dienstplichtvoorzienin gen. INLEVERING SCHEERZEEPBON. De bonnen voor scheerzeep (textiel Am van de textieL- kaart voor mannen) moeten uiterlijk 12 October bg een winkelier worden ingeleverd. groote mannen uit het Trans vaal van die tijd. Het waren ook groote vrienden, die nauw samenwerkten. Smuts bezocht Engeland en kwam met een groot politiek succes thuis; on voorwaardelijk zelfbestuur voor Transvaal. Nadien ijverde hg voor samenwerking van Engelschen en Boeren, waar bij hij veel critiek en tegen stand ondervond. De jaren tot de eerste we reldoorlog waren gewijd aan opbouw en interne regelingen. In 1914 "vonden de meeste Zuid-Afrikaanders, dat zg met de oorlog niets te maken had den en er brak zelfs een op stand in West-Transvaal uit. Botha en Smuts maakten korte metten met die opstand en voerden daarna een expe ditie tegen de Duitschers in West-Afrika aan, die tot een succesvol einde werd geleid. Nadien kreeg Smuts als En- gelsch luitenant-generaal het bevel over de campagne in Oost-Afrika. Zoo was deze van oorsprong Nederiandsche staatsman op nieuw soldaat geworden. Het merkwaardige is, dat hij' zijn eerste oorlogservaringen op deed in de strijd tegen- de Engelschen. Maar dit ver hinderde toch niet, dat hij in 1917 deelnam aan de oorlogs conferentie van het Britsch Imperium en zelfs in het oorlogskabinet van Lloyd George werd opgenomen. MINISTER-PRESIDENT Na reizen na de oorlog door het geteisterde Europa keer de Jan Smuts naar Zuid- Afrika terug. Daar overkwam hem een groot verlies: zgn oude vriend Botha stierf. Smuts werd minister-presi dent. Tijdens de eerste kabi netsvergadering onder zijn lei ding gaf hij uiting aan zijn verdriet toen hg zeide: „Ik heb tact noch geduld en gg zult mij moeten nemen, zoo- Is ik ben In de volgende jaren kwam zgn oude vijand Herzog weer in het geweer; er waren sta kingen Jn het mijndistrict de „Rand" en ook de ras-ver schillen lieten zich steeds meer voelen. Met harde hand greep Smuts in, doch in 1924 werd hij bg de algemeene verkie zingen verslagen en Herzog werd. minister-president van de eerste nationalistische regee ring. SAMENWERKING. De rol van Smuts als staatsman was echter nog niet uitgespeeld. In 1932 verliet Zuid-Afrika de gouden stand aard. Door de economische en sociale moeilijkheden van het land gedreven sloegen de beide aartsvijanden Smuts en Herzog de handen ineen en bij' de algemeene verkiezingen in 1933 kwamen zg samen te rug met de sterkste regee ring uit de geschiedenis van Zuid-Afrika Deze regeering hield tot 1939 stand tot op nieuw een oorlog verdeeld heid in de Unie bracht. Er dreigde zelfs een neutrali- teitsverklarmg. In twee da gen tgds werd een regee- ringscrisis, ontstaan door het drijven van Herzog naar neu traliteit, opgelost. Smuts kwam aan het hoofd van een regeering, die een duidelijke meerderheid achter zich had. Hij bood den Duitschen am bassadeur diens paspoort aan Generaal Smuts werd ln 1942 opnieuw tot lid van het Engelsche oorlogskabinet be noemd en beoleitte al spoedig het overgaan tot een offen sieve strijd na een defensieve periode. Op 24 Mei had hij de maarschalkstaf gekregen. Tegen het einde van de oorlog maakte maarschalk Smuts zich zeer verdienstelijk met plannen en arbeid voor het herstel van hongerend Europa. Zijn arbeid voor de Ver. Naties, die in 1945 voor het eerst te San Francisco bijeen kwamen, zoowel als voor de Vredesconferentie is zeer be langrijk geweest. Doodstraffen geëischt en uitgesproken. De advocaat-fiscaal bij de Groninger Kamer van het Bij zondere Gerechtshof te Leeu warden heeft de doodstraf ge- eischt tegen G. Laurens, die in September 1944 kapelaan J. G. Boeden had doodgeschoten. De advocaat-fiscaal eischte ook de doodstraf tegen J. v. Efferen en C. Minch, die lid waren geweest van een „Silber- tanne-kommando" in het Noor den des lands en verschillende moorden op hun geweten had den. Het Bijz. Gerechtshof te Am sterdam heeft uitspraak gedaan in de zaak tegen de N.SB.-bur gemeester van Velzen, T. v. d. Weide, die in zgn gemeente een ware terreur had uitgeoefend. Conform de eisch werd hij veroordeeld tot de doodstraf. Het recht van cassatie werd hem verleend.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1946 | | pagina 1