Het begon met Eva***
Oorlogsellende over Tholen
in Spaanschen tijd
VASTE STEMMING OP DE BELEGGINGSMARKT.
GOOCHELAARS UIT VELE LANDEN BIJEEN
De psychologie van het
goochelen.
EEN doodgewoon uitziende
heer kwam de zaal van
Krasnapolsky te Amster
dam binnenstappen. Hij gaf
zijn jaa af aan de vestiaire en
betaalde een dubbeltje, maar
werd er echter op attent ge
maakt, dat het maar een 2 %-
centstuk was. Met een veront
schuldigend gebaar vroeg de
bezoeker of de juffrouw het
geldstuk even in haar vuist
wilde stoppen, even knijpen.
simsalebimDe heer liep
weg en de juffrouw staarde
verbaasd naar een dubbeltje in
haar hand. Lang tijd om zich
erover te verwonderen had ze
niet, want er kwamen nieuwe
menschen om hun jas kwnt
te raken. Onze heer passeerde
inmiddels een groep menschen,
waaruit er één naar voren
echoot en aan hem vroeg even
een hoofdhaar van hem te mo
gen leenen. Na een haar kwijt
geraakt te zijn, vervoegde de
heer zich bij een bureau, waar
hem een kleurig insigne en een
programma uitgereikt werden
aldus le-en wij in „De Gooi
en Eemlander".
Om twee uur wemelde de
zaal van menschen met deze
insignes en kon het Interna
tionale Congres voor de Goo
chelkunst door den president,
den heer J. H. Vermeyden, ge
opend worden, die in het bij
zonder de vele buitenlanders
hartelijk welkom heette.
Nadat de heer Bakhuizen,
voorzitter van den vakbond
voor artisten, eveneens allen
welkom geheeten had, bedank
ten de leiders der verschillende
delegaties voor hun invitaties
en spraken den wensch uit, da*
het congres mocht slagen. De
Engelsche delegatie-leider
voegde hier nog aan toe. dat
19 September a.s. in Londen
een nationaal congres zal wor
den gehouden, en dat alle aan
wezigen hierbij uitgenoodigd
werden om er eveneens aan
deel te nemen.
Hierna kwam de wetenschap
aan het woord. De psychologie
van het goochelen kon pas be
ginnen, toen er menschen op de
wereld waren en vangt dus
aan by Adam en Eva. Aldus
was het begin van de causerie
door Dr. van Wieringen. De
oudste vorm van goochelkunst
welke ons bekend is. is die,
welke door de oude priesters
toegepast werd om aan hun
geesten en goden een geloof
waardiger tint te geven.
2800 JAAR GELEDEN.
Als tastbaar bewijs voor het
magisch bedrijven der oude
priesters, was op het congres
een vaas aanwezig, die men
leeg kon toonen, om er daarna
vloeistof te doen uitstroomen.
Geleerden schatten den ouder
dom van deze vaas op 2300
jaar.
De moderne menech echter
weet, dat by by het goochelen
gefopt wordt en daarin ligt
ook juist de charme. Want
één oogenblik, al is het maar
een tiende van een seconde,
felooft hij, wat hy ziet. om
et daarna als onmogelijk te
verwerpen en zich er vrooliik
over te maken, dat hy zoo by
den neus is genomen. Kleine
kinderen daarentegen vinden
in het goochelen niets won-
deriyks. dagelijks zien ze de
groote menschen immers won
deren doen. Moeder schept soep
op uit een schaal, een gooche
laar haalt bloemen uit
hoed. Hoogstens maken
kleuren en de vorm, dat de
kinderen geamuseerd toekij
ken. Om een wonder ten volle
te kunnen genieten moet men
ook weten, wat mogelijk is m
wat niet. Een individueele geest
schept er een genoegen in om
voor den gek gehouden te wor
den Geloofde hij in een won
der, dan was de verbazing weg,
en daarmede het genot,
DE GOOCHELAARS.
Er heerschte een ongekende
spanning onder de aanwezigen
in de volle zaal van Krasna
polsky, toen het doek open
zwaaide en de eerste gooche
laar James Austin Charles-
worth voor 't publiek zichtbaar
werd. Hy brachf op magische
wgze hulde aan Nederland en
toonde hoe hjj een leeg post
zegelalbum binnen de tien tel
len volplakte. Tot slot plaatste
hy een melkglas op zgn hand.
Hokus Spocus, Weg!
In bonte ry volgden de goo
chelaars elkaar nu op. De
eene kleurige show na de an
dere. Voor de zooveelste maal
gaat het doek open, het too-
neel is volkomen leeg. Er be
weegt iets in de coulissen en
daar komt een klein dik man
netje, met opgestroopte mou
wen en een hoogen hoed aan
wandelen. John Ramsey de
Schot. In zyn hand heert hg
een meter lange goochelstok,
deze wordt rechtopgezet, krijgt
pootjes, de hooge hoed erbo
ven op en een „tafeltje" Is ge
fabriceerd. Een greep in de
lucht, een gulden, twee gul
den, een sigaret, tien sigaret
ten. Om en door de vingers
van deze onverstoorbaar zwij
gende figuur zwermen de
munten en sigaretten, terwijl
het publiek als gebiologeerd
toekijkt. Dan gaat de hoed
weer op het hoofd en her
neemt de goochelstok weer zijn
normale proporties. Het kleine
mannetje scnuifelt weg. Dit
is niet gewoon meer, het pu
bliek vergeet van verbazing
te applauaiseeren.
Het licht gaat over in zacht
rood en daar walsen een man
in witte rok en een ranke
vrouw in avondtoilet het too-
neel op. Flezki's. Beweging,
muziek en figuren snellen sa
men tot één zalige melodie,
waarin de meest wonderiyke
dingen gebeuren. Niemand ver
wondert zich er echter over. In
deze sfeer kan alles
MET EEljfr GROOTE G.
De conferencier kondigt
schertsenderwijs aan: „En ter
afwisseling krijgen we nu een
Goochelaar." Inderdaad kwam
er nu een goochelaar met een
groote G.
Op het tooneel staat een ge.
zellig uitziende heer in een
lichtbruin zomerpak, Jean Val-
ton. De Franschman pakt een
spel kaarten en dan begint het
spel met den duivel, iedere
kaart wordt een levend wezen.
Ze vliegen door de lucht, ko
men weer terug, kruipen over
de armen en beenen, verande
ren van kleur, verdubbelen
zich, vormen zich om tot een
kaartenwaaier, deze splgt zich
tot twee, drie waaiers, om dan
als pakjes kaarten op den
arm gelegd te worden. Ze
worden in de lucht geworpen.
Tik-tik-tik de drie hoopjes met
één hand gevangen. Een be
geesterd applaus dondert los,
iedereen gaat op zgn stoel
staan, leuningen worden ge
kraakt, het orkest wordt te-
•en het tooneel platgedrukt.
)e orkaan van enthousiasme
is overweldigend, en iedereen
voelt: hier staat de „King of
Magie".
Later werden de pryswin-
naars bekend gemaakt. Jean
Valton eerste prys (Fransch
man), John Ramsey, tweede
prys, (Schotland), De Flezki'
derde pnjs, (Holland).
Mussolini's lijk.
De kist met het stoffelijk
overschot van Mussolini is
Woensdagmorgen in het Itf-
kenhuis van Milaan geopend.
Het lijk bevindt zich in een
vèrgaanden staat van ontbin
ding. Het kon echter geïden
tificeerd worden, doordat zich
op den schedel sporen bevin
den, veroorzaakt door het uit
halen van de hersenen. Deze
werden, zooals men zich zal
herinneren ter onderzoek naar
de V.S. opgezonden. De pries
ters Zucca en Pari, die be
schuldigd werden van pogin
gen tot wederoprichting van
de fascistische partij, zijn in
de gevangenis San Vittone
opgesloten. Het liik van Mus.
solini zal aan zgn weduwe
teruggegeven worden. Dit
werd besloten tijdens een bij
eenkomst onder voorzitter
schap van Nenni, plaatsver
vangend eersten minister,
Op onze bureaux te Mid
delburg, Vlissingen, Goes
en Oostburg, ligt thans de
passagierslijst van de „Ko.
ta Agoeng" ter inzage die,
met ruim 800 repatriee-
renden aan boord, vermoe
delijk 19 Augustus te Rot
terdam zal arriveeren.
Op gemelde kantoren
ligt eveneens de passa
gierslijst van de „Johan
van Oldenbarneveldt" ter
inzage, die, met ruim 1900
repatrieerenden, vermoede-
In k 23 Augustus te Am
sterdam zal aankomen.
FRANSCH GEZANT.
De Fransche gezant in ons
land zal binnenkort worden
opgevolgd door den heer Jean
Rivière, tot dusver Fransch
gezant te Dublin.
De stroomlevering uit
Dultschland.
Sedert eenlgen tijd ontvangt
Nederland gelijk wy reeds
eerder meldden, electrische
energie, welke uit het groote
Duitsche koppelnet, via Bel
gië te Lutterade wordt gele
verd aan het 150.000 volt-net,
dat Limburgmet Noord-Bra_
bant (met Tholen en Schou
wen en Duivel and) en Zuid-
Holland verbindt.
Voor deze levering wordt
gebruik gemaakt van de door
de Duitschers tijdens de bezet
ting gebouwde 220.000 volt-
lgnen van Keulen naar Luik
met een aftakking naar de
staatsmijn Maurita te Lutte
rade, welke ïynen door de oor
logshandelingen 1944-'45 zwaar
beschadigd werden. In overleg
met geallieerde autoriteiten,
België en Nederland zyn deze
lijnen weer zoo spoedig moge_
lgk hersteld. Dank zy een
groote krachtsinspanning,
waarbij speciaal de staatsniy-
nen mogen worden genoemd,
is het gelukt deze verbinding
tot stand te brengen. Op 24
Juni j.l. kon een eerste proef
worden genomen, waarbg de
Nederlanasche centrales in
Limburg en Zuid-Holland pa
rallel werden geschakeld met
het volledige Belgische net en
het groote Duitsche koppelnet,
waarmede nog waterkracht
centrales in Vorarlberg (Oos
tenrijk) verbonden zijn, aldus
een schakel vormende, welke
van Bludenz over West-
Duitschland-Luik-Lutterade_
Rotterdam tot Leiden loopt."
De kwaliteit van dezen
stroom is helaas niet van zoo-
danigen aard als men in Ne
derland gewend is. Tengevolge
van een tekort aan centrale-
capaciteit is men er in de ons
omringende landen van West
Europa noodgedwongen toe
over moeten gaan de frequen
tie gedurende de uren van de
hoogste belasting te laten zak
ken, hetgeen onder meer ten.
gevolge heeft, dat de syn~
chroon-tyd-aanwijzing niet
meer betrouwbaar is Het is
echter aan te bevelen deze
klokken niet ,.by" te zetten,
daar een eventueel achterloo-
pen op andere tijdstippen weer
wordt ingehaald.
Van 24 t.m. 31 Augus
tus zal voor de tweede maal
de internationale signifische
conferentie te Naarden bijeen-
komen. Het congres zal ge
richt zyn tegen het ondoor
dachte taalgebruik, waarvan
zelfs de vakwetenschappen
hebben te lgden en welke ook
het politieke leven van het
volk ondermgnt
KUNNEN NAD-OFFICIEREN
GOEDE NEDERLANDERS
ZIJN?
Voor het Haagsche tribunaal
stond terecht de voormalige
hoofdarbeidsleider van den
Ned. Arbeidsdienst, de heer
A. Duitgenius, die tot Sept.
1944 in deze functie dienst
had gedaan. Majoor Veld,
hoofd van de afd. politieke
zaken van het bureau afwik
keling Ned. Arbeidsdienst,
verklaarde, dat talrijke voor
malige N.A.D.-officieren thans
weer, na gezuiverd te zyn, in
werkeiyken dienst zijn.
De voorzitter van het tri
bunaal was van meening, dat
verdachte niet gehandeld had
als een goed vaderlander door
tot de liquidatie van den Ar-
beidsdienst in dienst te blij
ven.
De verdediger, mr. Barents,
gaf diverse voorbeelden om
aan te toonen, dat diverse ar-
beids_ en hoofdarbeidsleiders,
die tot Sept. 1944 in dienst
waren, ook thans weer een
leidende functie bekleeden.
Zelfs de huidige minister van
oorlog is geruimen tijd bij den
N.A.D. werkzaam geweest.
Het tribunaal bepaalde de
uitspraak op 28 Augustus.
DE JAMPRIJZEN.
Zooals bekend zullen de jam-
prijzen worden verhoogd. Deze
verhooging staat in geen enkel
verband met de hooge prijzen
voor het versche fruit.
Voor de onderscheidene ver
pakkingen van hulshoudjaim n
zijn de volgende kleinhandels
prijzen vastgesteld:
Glazen potten, met een inhoud
van 450 gram 0.58; Cartonnen
bekers, met een inhoud van 450
gram 0,60: Perga's, met een
inhoud van 450 gram 0,54; Los
uitgewogen jam per 100 gram
0.12%.
Huishoudjem I wordt uitslui
tend in potten van 450 gram
verkocht tegen een winkelprys
van 71 cent
Nieuws In een notedop
Op 17 Aug. a.s. wordt
te Utrecht en landeiyke wed
strijd gehouden van leden der
brandweer. Hierin zullen de
16 hoogst geklasseerds groe
pen van de afdeelingswed-
strijden tegen elkaar uitko
men.
Begin November a.s. zal
de Algem. Ned. Ver. voor
Vreemdelingenverkeer te New
York een eigen bureau openen
ten behoeve van de toeristi
sche propaganda van Neder
land in de Ver. Staten.
BEURSOVERZICHT.
EEN KALME DAG.
De effectenbeurs te Amster
dam had Woensdag een zeer
kalm voorkomen. Het meest
opvallende verschijnsel was de
vaste stemming die zich op de
beleggingsmarkt openbaarde
en die klaarblgkeiyk weer ver_
band hield met de aflossing
van 50.000.000 van de 4
Nederland 1941. De 4
staatsobligatiën waren met uit
zondering van de le leening
1940 allen wat hooger. De
3% jongere staatsleeningen
konden zich eveneens weer iets
verheffen. De oude schuld lag
zeer vast in de markt. Integra
len werden afgedaan tegen
83% bg een vorigen pro's van
83%, terwijl de 2% groot-
boekobligatiën 84 konden be
dingen. De staffelleening was
mede niet onbelangrijk beter,
terwgl ook de Indische leenin
gen boven de vorige prgzen
werden afgedaan. Voor pand
brieven bestond vraag en er
was bijna geen aanbod. Waar
noteeringen tot stand kwamen
waren deze hooger dan de vo
rige prijzen. In doorsnee bewo
gen ae 3% pandbrieven zich
tusschen 101 en 101%, Ook
voor de gem. en prov. obliga-
tiën waren koopers in de
markt. De 3% leeningen
bewogen zich globaal tusschen
102 en 102%
De affaire in aandeelen wa3
klein. Koninkiyken waren wat
beter en gingen een tweetal
punten omnoog tot 392, terwyi
de claims monteerden van
763 tot 769. In industrieelen
was heel weinig te doen. Van
de toonaangevende aandeelen
waren Unilever een vyftal pun.
ten beter. De scheepvaart
markt was stil, bijna onveran
derd en waar veranderingen
voorkwamen, waren deze
slechts gering. De bankaan-
deelen bleven op peil. Evenals
den laatsten tyd, bestond voor
cultuuraandeelen bgna geen
belangstelling.
Prolongatie 2%
ChurchlH
en de sigaren.
By een bekend Rot-
terdamsch restaurateur
was onlangs een kistje
sigaren terechtgekomen
uit de „nalatenschap"
van Herman Goering.
Het was een luxe kistje
met 10 sigaren en voor
zien van de mededeeling
„Spezial angefertigt für
ReichsmarschaU Herman
Goering".
De restaurateur com
bineerde het begrip ai-
gaar onmiddeliyk met
den naam Churchill en
via een van Churchill's
stafofficieren werd het
exceptioneele kistje si
garen aan den beroem
den Britschen staatsman
aangeboden, die het in
dank aanvaardde... en
een eigenhandig onder-
teekende brief terug
zond waarin hy zei dit
kistje sigaren als een in
teressante curiositeit te
zullen bewaren.
Churchill kan dus
biykbaar ook van siga
renafblgven.
WEDVLUCHT.
Zondag 11 Augustus hield de
postduivenvereeniging „De
Bonte Duif te Aardenburg
een wedvlucht met 82 duiven
vanuit Arras (Fr.) afstand 119
km. De uitslag luidt als volgt:
1 en 4 O. de Wispelaere, 2 Fr.
Maenhout 3 en 8 A Baarde-
maeker 5 en 10 A. de Clerck,
6 en 22 M. Baardemaeker, 7
18 en 19 J. Reijniers, 9 R. de
Windt, 11 Ar. de Vos, 12 M. de
Smet, 13 P. Blaeke, 14 Gebr.
de Rycke, 15, 16 en 20 Fr.
Staelens, 17 A. Aalbregtse, 21
en 27 E. Blaecke, 23 en 26 Fr.
Leekens 24 K. Mornout. 25
C. Marclé.
De Postduivenvereeniging
„De Posthoorn" te Vlissingen
hield Zondag jongstleden
een wedvlucht met jonge dui
ven vanuit Qvrain, afstand 115
km. De prgzen werden als
volgt behaald: 1, 7 P. v.
Duyn; 2, 8 J. Aarsens; 3, 19
F. de Nooh'er; 4 C. Mommaas;
5, 20, 24 B. de Ridder; 6
Ingelse; 9, 12, 14, 17 W.
de Ruyter; 10, 16 A. v. Keu
len; 11, 13, 18, 22 L v. Sorge;
15, 25 J. v. d. Weéle; 21, 23
J. v. Gemert.
Sport
Het Bromley-elfial.
Het Bromley-elftal, dat Za
terdag a.s. tegen Vlissingen
speelt is als volgt opengesteld:
Doel: G. Barron; achter: R.
Holder (aanvoerder) en G.
Stevens; midden: E. Fright, S-
Aldous en M. Mc. Nally; voor:
S. Reece, E. Viles, G. Brown,
L Scott en C. Martin.
Scheidsrechter is de heer
Faas uit Bergen op Zoom.
VAN VLEET WON IN
ZURICH.
Dinsdagavond vonden te
Zürich wederom internationale
wielenvedstrgden plaats. In
het middelpunt der belangstel
ling stond wel de internatio
nale sprintwedstrgd voor pro
fessionals, welke op fraaie
wijze door Arie van Vliet werd
gewonnen.
Tweede was Gerardin en
derde Scherens.
Bg de amateur-sprint speel,
de de strijd zich hoofdzakelgk
af tusschen Hyzelendoorn en
den Zwitser Plattner. Plattner
wist onzen landgenoot in de
finale tweemaal te slaan.
POSTDUIVENVER.
„DE VOORWAARTS".
Dezer dagen bestond de
postduivenvereeniging „De
Voorwaarts" te Arnemuiden
10 jaar. De voorzitter, H. van
Belzen, sprak een welkomst
woord, waarna de secretaris,
A. W. de Graaff, een kort
verslag gaf over de afgeloopen
10 jaar, waarin hij o.a. de
moeilijke oorlogsjaren in her-
mnering bracht, waarna de
voorzitter de diploma's uit
reikte.
Ter gelegenheid van dit 10-
jarig bestaan werd een jubi
leum vlucht gehouden vanuit
Vilvoorde (B.) over een af.
stand van 83/141 km. De uit
slag luidt als volgt: 1 en 9
B. de Ridder; 2 Gebr. Schroe-
vers; 3 C. de Nooyer; 4 A.
W de Graaff; 5, 10 en 12
G." de Nooijer; 6 KI. van Bel.
zen; 7 Jac. de Nooyer; 8 Jac.
de Ridder; 11 B. van Belzen
Azn.; 13 Job Theune; over-
duif J. Siereveld.
De diploma's, die beschik,
baar gesteld waren door de
vereeniging, werden gewonnen
door: Groot diploma: B. de
Ridder; Middel diploma gebr.
Schroevers; diploma 3e pi
C. de Nooger; dioloma 4e pi
A'. W. de Graaff; 2. E. get
diploma B. de Ridder.
Kerknieuws
Ned. Herv. kerk. Aange
nomen naar Adorp (toez.) E.
J. F. Smits te Loppersum
Huizum (Fr.) J. Uiten-
tuis te Borculo; naar Makkin-
ga c.a. P. A. de Ridder,
cand. en hulppred. aldaar.
Benoemd tot hulppred. te
Appelscha A. Oiemans, cand.
te Pernis, dié deze benoeming
ook aannam.
Geref. kerken n. art. 31
K.O. Aangenomen naar
BerkelRodenrys M. J. C.
Blok te Onnen.
Doopsgez. Broederschap.
Aangenomen naar Steenwgk
mej da. J. H. v. d. Slooten
te ÏJlst.
INTREDE
Ds. F. L. VAN T HOOFT.
Op Zondag 18 Augustus
's avonds 5 uur, hoopt ds. F.
L. van 't Hooft, gekomen van
Uzendijke, intrede te doen in
de Ned Herv. Gem. van Bie.
zelinge," na in den morgen
dienst in zijn nieuwe gemeente
bevestigd te zijn door zyn va
der ds. N. J. van 't Hooft,
em. pred. en hulpprediker te
Asten (N. Br.).
VRIJZINNIG CHRISTENDOM
EN GELOOFSVRIJHEID.
De eerste conferentie na den
oorlog van het Internationaal
Verbond voor Vrijzinnig Chris
tendom en Geloofsvrgheid vo
rige week te Cambridge ge
houden. werd bijgewoond door
afgevaardigden uit: de Ver.
Staten, Engeland, Tsjecho-Slo-
wakije, Nederland. Zweden.
Zwitserland, Frankrijk. België
en Denemarken. Als resultaat
van de besprekingen over de
verhouding der vrijzinnige ker.
ken tot de problemen van na
den oorlog, nam de conferen
tie volgens de N.R.Ct, de vol
gende resoluties aan:
Moreel en geesteiyk wereld,
herstel: „Wij, afgevaardigden
van de vrijzinnige kerken in
Europa en Amerika, in confe
rentie vereenigd door het IV
VC, geven uitdrukking aan on
ze diepe verontrusting over de
verzwakking van den invloed,
door zedelijke en geestelijke
beginselen op hef leven van
den mensch uitgeoefend. Wg
verbinden ons tot uiterste
krachtsinspanning teneinde den
ernstigen religieuzen nood van
dezen tgd te lenigen en ver
klaren ons bereid samen te
werken met alle menschen van
goeden wille die de waardig
heid van den mensch en het
recht op menechelgke vrijheid
hooghouden en voor wie het
leven en de geeot meer be tee
kenen voor den wederopbouw
der maatschappy, dan eenige
bepaalde kerkelijke vorm."
Doelstelling: „Het IWC, ln
aanmerking nemende dat de
Wereldraad van Kerken is ge
sticht op een dogmatische ba
sis en dat dientengevolge zoo
wel het Protestantisme als he*
Roomsch Katholicisme be
grensd worden door bindende
geloof so inschrijvingen, beves
tigt opnieuw zyn vryzinnig
Christelijk standpunt- en
spreekt voor allen in de ge-
heele wereld, die Christelgke
broederschap verlangen, als
zgn overtuiging uit, dat de re
constructie van 'n verbrgzel-
de wereld een Christelgke ge
meenschap vereischt, die geen
uitsluiting kent en allen toe
laat. die het Christendom aan
hangen en belijden."
Over het Joolsche vraagstuk:
„Erkennende de moellgkheden,
die ontstaan wanneer menschen
van verschillenden cultureelen
en religieuzen aard in nauw ver
band met elkander leven,
spreekt het IWC opnieuw zyn
overtuiging uit, dat elke van
de algemeene maatstaven af
wijkende behandeling van
Joodsche en andere dergelijke
minderheden noodlottig is, zoo
wel voor vervolgers als voor
vervolgden. Het verwerpt de
houding van sommige Christe
nen. die de Joden in de eerste
plaats beschouwen als een ob
ject van zending en dringt er
by al zyn ledengroepen op aan.
de menschen op te voeden in
den waren Christelijken geest
van broederschap en weder
zijdsch begrip."
WERKGEMEENSCHAP
GEREF. JONGEREN.
Tal van bladen, die als uit
gaven der Gereformeerde Ker
ken in Nederland verschijnen,
maken den laatsten tijd mel
ding van de oprichting van de
„Werkgemeenschap van Gere
formeerde Jongeren" (W.G.J.).
De titel van een geschrift, dat
deze werkgemeenschap in het
licht gaf, is: De Gereformeerde
iongeren en hun Kerk Opval
lend in het werkprogramma
dezer jongeren is. dat zij
blgkbaar geen voldoenden steun
vinden in en genoegen nemen
met de bestaande 3 groote
jeugdorganisaties op Gerefor
meerden Grondslag; bovendien
gaat hun verlangen uit naar
nauwer contact met anders
denkenden. waarvan zij den
grooten zegen ervaren nebben
in de illegale beweging in de
oorlogsjaren; tenslotte schroo-
men zij niet, gedreven door hun
liefde tot de Kerk. aan wier
opvoeding en prediking zij
zooveel te danken hebben,
krasse dingen te zeggen over
de verstarring, die naar him
meening in hun kerkelijk le
ven dreigt. Adviseurs der W.
G. J. zijn de hoogleeraren Ba-
vinck, Berkouwer, Brillen-
burg Wurth en Waterink.
OOK DE WATERGEUZEN MAAKTEN HET
EILAND ONVEILIG.
DOOR M. D. LAMMERTS.
n.
Het zgn niet alleen de Span
jaarden. die den pachters het
leven ondrageliiK maakten, ock
de vganden van den koning
van Spanje, nl. de Watergeu
zen, maakten zich aan hetzelf
de euvel schuldig, alhoewel niet
in zoo groote mate. v
Cornells de Zoete ia de pach
ter. die het eerst wordt ge
noemd. De soldaten hadden al
zgn koren van zyn land ge
roofd, uitgedorscht en wegge
voerd. De volgende pachter
was er veel slechter afgeko
men, niet alleen zyn koren en
graan was weggevoerd, ook
zyn schapen en vee hadden zij
geroofd. Hy was geheel ver
armd en van armoede en ver
driet gestorven, nalatende zes
of zeven jonge kinderen.
Van G. W. Brabander was
behalve zgn koren, ook nog
zgn huisraad gestolen, zoodat
hij geen bed meer overhield
voor zyn vrouw en kleine kin
deren om op te slapen.
Jacob Souckwech en zijn
zoon waren in 't begin der
troebelen gevangen genomen
en naar Den Briel weggevoerd.
Zy moesten vier honderd caro-
lus gulden aan rantsoen beta
len voor verteerde kosten Van
deze familie waren met den
vloed van het jaar 1570 al hun
beesten verdronken, terwijl de
soldaten nu meer dan vier hon
derd schapen van hun gors
hadden gestolen.
ROOF EN
BRANDSTICHTING
Met Arent Cornelis Arentss.
was het ook slecht gesteld. De
Albaneesche soldaten, gelo
geerd in zijn huis", hadden het
vuur in zgn schuur gebracht,
waardoor al zijn vruchten, die
hg in 1575 had gewonnen, ge
heel verbrandden. Ook zijn vee
en verdere roerende goederen
werden geroofd, zoodat hg met
zgn vrouw en kleine kinderen
niet meer had overgehouden
dan de kleeding. die zij aan
hadden. Uit een kantteekeuing
blijkt, dat de ouders van ar
moede en verdriet waren over
leden. achterlatende drie of
vier jonge kinderen, die dage-
lgks bg de bewoners aan de
deur om brood vroegen.
Ook van een anderen pach
ter was alles geroofd. Hij was
van armoede „buiten landts'
vertrokken, nadat hij brood
.,voor der goede luiden door3)
had gebeden".
Van Merten Adriaen wordt
verhaald, dat hy zijn schuld
zonder twijfel zou hebben be
taald gezien het goede en vele
gewas. Maar ook bij hem wa
ren al zyn vruchten, koren,
beesten door de soldaten ge
roofd. Zij werden door Z M.
niet betaald. Hij was zoo ge
plunderd. dat hg niet langer
kon dragen de wreedheden door
de soldaten en andere vyanden
begaan aan de schamele onder
zaten. hij met zyn vrouw en
kleine kinderen sedert Aug.
1575 zyn woonplaats heeft
moeten verlaten met al zyn
overgebleven goederen. De sol
daten hebben daarna zijn huis
afgebroken en geheel ver
brand. Door het onderhoud van
de heen en weer trekkende
soldaten was hy geheel ver
armd.
Mr. Sy'mon Hubrechts kan de
pacht niet betalen, aangezien
hij met zgn vrouw binnen den
tgd der troebelen met zyn goe
deren was gevlucht tot Ber
gen4), waar zij beiden door de
pestziekte waren overleden.
De laatstgenoemde pachter
nl. Jan Claes de Oude, werd
al heel slecht behandeld. Hij had
zgn land liggen bg den zeedijk
in de onmiddellgke nabgheid
van de oorlogsschepen van Z.
M. Daardoor kon hy in de ja-
hö
ren 1574 en 1575 zgn land niet
gebruiken. De soldaten hadden
hem beroofd van al zijn
beesten, koeien, paarden, scha
pen en andere goederen. Bo
vendien staken zij zgn huis en
schuren, waarin zgn koren was
geborgen, in brand. Dit alles
was nog niet voldoende. Daar
na werd Jan Claes gevangen
genomen, naar de schepen ge
voerd, vervolgens met touwen
of koorden gebonden, in 't wa
ter geworpen en onder voor
den kiel van 't schip getrok
ken en gesleept»), zoodat hij
nauwelijks nog in leven was.
Tenslotte is hg ..moedernaakt"
op 't land gezet.
Van eenlge pachters waren
zoo veel hoornbeesten en scha
pen afgenomen, dat zy hierdoor
niet in staat waren voldoende
mest bij elkaar te krijgen om
hun land, dalniet van beste
kwaliteit was, te bemesten Zy
konden in vier jaren het land
niet behooriyk bewerken en
nauwelijks hun broodkoren
verbouwen.
Het kwam ook voor dat men
gedwongen werd als „bootsge-
zelle" op de schepen van Z. M.
dienst te doen.
Vooral de soldaten, die te
Sint-Annaland lagen, maakten
zich zoowel by dag als bg
nacht schuldig aan het af
breken of in brand steken van
huizen. In Sint-Annaland wa
ren al de inwoners door de sol
daten verjaagd na eerst alles
te hebben geroofd. „Geen drie
dorpsluiden waren biyven wo
nen
EEN STRENGE WINTER.
De pacht van den acctyns van
het jaar 1572 te Sint-Maar
tensdijk ten bedrage van één
honderd en acht pond gulden
kon door den pachter niet wor
den afgedragen. Door den
strengen en langdurigen winter
in dat jaar, die duurde van
Sint-Maarten^) tot half Maart,
was het niet mogelijk, dat er
schepen uit Holland kwamen
om als naar ouder gewoonte
bier te brengen. Kort daarna
met 1 April, kwamen de troebe
len in Holland en Zeeland en
de scheepvaart uit Holland
naar Sint-Maartensdijk werd
toen geheel belet. Dit wat be
treft de pachters Nu nog een
enkel woord over den rent
meester zelf. Op 18 Juli 1572
had deze bgeen een som van
zes honderd carolus gulden, die
hij had ontvangen van de pach
ters. Hy was van plan om dat
pachtgeld af te dragen aan den
rentmeester-generaal Stee-
landt. De vganden zyn toen ge
komen op 't kasteel van Sint-
Maartensdijk en hebben aldaar
den Baljuw Henrick van
Baexen gevangen genomen en
naar Den Briel weggevoerd.
Vervolgens hebben de vijanden
de kist en het kantoor van den
Rentmeester, waarin -het
pachtgeld was geborgen, open
gemaakt en dit bedrag, bene
vens zyn ringen en andere
kostbaarheden, en het contante
sreld ter waarde van één hon
derd carolus gulden, buitge
maakt.
Het volgende jaar hebben zg
den baljuw naar Zier'kzee
overgebracht; de rentmeester
werd ook hierheen gevoerd. Hij
had zijn geld ter waarde van
vgftig pond „in de aerde" be
graven. Dit geld is later op zyn
verzoek door den pastoor en
den secretaris van Sint-Maar
tensdijk opgegraven. Doch de
soldaten hebben zich met ge
weld meester gemaakt van een
gedeelte van dit opgegraven
geld, het restant moest aan den
kolonel Mondragon worden
overgeleverd. De rentmeester
heeft zich verscheidene keeren
tot dien kolonel gewend om het
geld te mogen terug ontvan
gen. doch steeds zonder suc
ces.
ONDRAGELIJKE LASTEN.
Teneinde de ondragelgke
lasten en kosten tegen te gaan
of te verminderen, hadden de
baljuw schout, schepenen,
ögkgraaf en gezworenen van
de genoemde heerlijkheden den
graaf van Barlaymont verzocht
om eenige remedie oft ver-
troostinge en voor het geval,
dat hierin niet zou worden
voorzien, zij dan ieder in zyn
eigen functie zouden verzoe
ken daaruit te worden ontsla
gen. Deze pogingen hebben
echter geen resultaat opgele
verd.
Ook nè. 1575 waren de kosten
en lasten, welke de ingezetenen
te dragen hadden, zeer groot
dit blgkt uit het volgende „de
ductie van de seer sware ende
excessive costen en de lasten
by die gemeynten van St. Mar-
tensdyck ende Scherpenisse ge-
supporteert bynnen den tyde
deser troublen tot den Jaere
deser rekening Incluys alleen
lick, die daer nae noch veel
meerdere geweest syn die dese
Rendant hier gestelt heeft'
Weerbericht
AFNEMENDE BUHGHEED.
Weersverwachting medege
deeld door het K.N]M.I. geldig
van Donderdagavond tot Vrij
dagavond.
In den ochtend en voormid
dag plaatselijk mist. Overigens
meest licht tot halfbewolkt
met voornamelijk in het bin
nenland nog hier en daar een
regenbuitje. Zwakke wind. Iets
hoogere temperatuur dan gis
teren.
ZON EN MAAN.
De zon komt op om 5.26 en
gaat onder om 20.02.
De maan komt op om 22.08
en gaat onder om 10.36.
HOOG- EN LAAG WATER.
Zaterdag is het hoog water
om 4.44 en 16.59, resp. 2.04
en 1.92 N.A.P
Laag water om 11.11 en
23.49, resp. 1.78 en 2.13
N.A.P.
8) Deur.
4) Bergen-op-Zoom
5) Het z.g. kielhalen
6) 11 November,
Scheepvaartberlchten
Aangekomen te Vlissingen
op den 15den de „Paraat" van
Antwerpen.
Vertrokken uit Vlissingen
op den 14den de „Constant"
naar Aberdeen. „Gruno" naar
Methyll, „Zeus" naar Loncfc%
.Wolr' naar Portugal.
Gepasseerd van Antwerpen
<3e „Rica" naar Goole, „Vase"
naar Rotterdam en „Fream"
naar Goole.
Radioprogramma's
Zaterdag 17 Aug. Hilvers. I
(K.R.O.) 7.— Ber.; 7.45 Gram.;
8.Ber.; 8.20 Pluk den dag;
10.Radio Onderwijs Congres;
11Zonnebloem; 12.03 Ballet-
muz.; 12.3013.20 Lunchconc.;
14 Eng. platen; 14.45 Marsch-
muz.: 15.Voor de jeugd; 16
Pianoconc. Chopin; 17.Ra
dio-onderwijs; 17.15 Jonge Kun
stenaars; 18.Klaas vail
Beeck; 19Ber.; 19.20 Klaas
van Beeck; 20.Ber.; 20.30
Gram.; 20.40 Voor de jeugd;
21.Zweedsch progr.; 22.
Ber.; 22.40 Conc.; 23.Amus-
muz.; 23.15 Reportage.
17 Aug. Hilversum II (V.A.
R.A.) 7Ber.; 7.30 Ontbijt-
muz; 8 Ber.; 8.20 Gram.; 9.50
Conc.; 10.Morgenwijd.; 10.35
Pianorecital; 11Met vacan-
tie; 12.Gram.; 12.35 Edcry-
Walis; 13.— Ber.; IS.25 Matro
zenkoor; 13,45 Strykkwartet;
14.15 Sport; 14.30 Philharm..
orkest; 15.15 Boekbespr.; 15.30
Militaire kapel; 16.30 Men
vraagt...: 17 Om en nabij
de twintig; 18.Ber.; 18.15
Miller Sextet; 19.Conc;
20.Ber.; 20.05 En nu... oké!
21.80 Binnenl. pol.; 21.45 Luis
terspel; 22 15 Metropoleorkest:
23.— Beft
