71 iet uergeefsch
Zoo kwam de Vrijheid
weer naar Nederland!
DE TEXTIELDISTRIBUTIE NA 1 ME
BIJ DE NEDERLANDERSIN SIAM
Vlissingen moei belangrijk
marinesieunpuni blijven
„Voorby is de namelooze ellende."
Herinneringen aan dagen van spanning.
Onwillekeurig gaan in deze
dagen onze gedachten terug
naar dezelfde dagen van het
vorige jaar, de dagen, waarin
<je Vrijheid terug kwam naar
Nederland.
Het zijn voor ieder van ons
wel de meest bewogen dagen
van zyn leven geweest, dagen
van een koortsachtige span
ning, van diepe zorg om land-
genooten, die nog niet bevrijd
waren en van blij verlangen
naar het oogenbllk, waarop
de kanonnen in ons vaderland
zouden zwijgen.
In het najaar van 1944 was
het grootste deel van Zeeland,
was Noord-Brabant, was het
Zuiden van Limburg bevrijd.
Toen liep het groote offensief
bij Arnhem vast en de hon
gerwinter volgde met zijn na
melooze ellende. Nauwelijks
echter was het voorjaar aan
gebroken, of de geallieerden
Zetten hun massalen aanval
weer in. In de eerste dagen
van Maart werd de rest van
Limburg bevrijd, op 7 Maart
trokken de Amerikanen bij
Remagen over den Rijn, den
24sten Maart trokken de Brit
ten btj Wezel over deze ri
vier en op 29 Maart werd de
Nederlandsche grens bij Dinx-
perlo overschreden.
Dat was het begin van de
grootsche bevrijdingsdagen.
DE OPMARSCH.
Met verrassende snelheid
stieten Britsche en Canadee-
sche troepen door den Gelder-
schen Achterhoek voorwaarts,
allen Duitschen tegenstand
brekend. Op den morgen van
den eersten Paaschdag, 1
April, werd Enschede bereikt
en deze grootste stad van
Overijssel viel na slechts
kleine gevechten. Nog den
zelfden dag werd Hengelo be
reikt, dat den volgenden dag
bezet werd, weer een dag later
werd Almelo genomen en zet
te een hevige strijd om Zut-
fen in. Tegelijkertijd rukten de
troepen echter naar het Noor
den. Reeds op 6 April ston
den zij bij Coevorden en Mep-
pel op 8 APril viel Zutfen,
den tienden Deventer en op
14 en 15 Mei woedde er een
korte strijd om Groningen.
Tegelijkertijd werden Leeu
warden en Dokkum bevrijd,
werd de Dollar bereikt en
weer een dag later woel de
vrijheidsvlag weer boven
Sneek en Harllngen. Het Oos
ten en Noorden waren vrij!
DE PAUZE.
Toen volgde die periode van
martelende onzekerheid over
het lot van het Westen, de
filotselinge, toen onbegrijpe-
tjke stilstand in de krijgsver
richtingen in Nederland.
Iedereen verwachtte, dat de
bevrijding van het Westen nog
slechts een kwestie van en
kele dagen zou zijn, er ge
schiedde evenwel niets, terwijl
men wist, dat de honger rond
ging door de dichtst bevolkte
provincies en met het uur
meer slachtoffers eischte.
Nu weten wtj, dat er toen
besprekingen werden gevoerd
tusschen Nederlanders en
Duitschers. De Duitschers
bleken bereid om geen noode-
looze vernielingen in ons land
aan te richten, als de geal
lieerde legers niet verder zou
den oprukken. Er kwam een
soort van wapenstilstand tot
stand, die noodig was, wilde
men voorkomen, dat de Ger-
maansche furie verwoestte
wat maar verwoest kon wor
den. Nog werd er veel ver
woest. Op 17 April werd het
water in de Waterlinie toege
laten, werd de Wieringermeer
geïnundeerd op 10 April,
werden op den 2l6ten de slui
zen bij IJmuiden vernield.
De Nederlanders tuurden
weer naar het buitenland. Zy
zagen Weenen bezetten, op
den 16den het Sowjet-offen-
sief tegen Berlijn inzetten, zy
zagen het front in Italië in
eenstorten en den slag om
Berlijn beginnen. Op 28 April
kwam het groote nieuws, dat
de Duitschers de capitulatie
hadden aangeboden aan Enge
land en de V. S., op 29 April
brachten Britsche en Ameri-
kaansche vliegtuigen eindeiyk
voedsel naar Nederland. Op 1
Mei maakte radio Hamburg
bekend, dat Hitier niet meer
tot de levenden behoorde en
den 2 den Mei capituleerde
Berlijn.
laatste ceremoniën den vol
genden dag in Hilversum vol
trokken.
BOET KONINKLIJK
WOORD.
Maar reeds in den avond
van den 5den Mei hadden toen
voor radio „Herrijzend Neder
land" de blyde woorden van
Koningin Wilhelmina geklon
ken:
.,Onze taal kent geen woor
den voor hetgeen in ons hart
omgaat Eindeiyk zijn wy
weer baas op eigen erf, ver
slagen ls de vyand, verdwe
nen zijn de gevangenissen en
de martelkampen, voorbij is de
namelooze druk, die U vijf
jaren gekweld heeft, voorbij de
verschrikking van den hon
gerdood".
Historische woorden, die de
schoone verklanking vormden
van de onbeschryflijke vreug
de en dankbaarheid, die zich
meester maakten van het
gansche Nederlandsche vólk,
vreugde en dankbaarheid om
de zoo vurig verlangde uit
redding, vreugde en dankbaar
heid om den terugkeer van
de Vryheid!
Op den 7den Mei capituleer
de Duitschland onvoorwaarde-
lyk, den 8sten Mei werd de
capitulatie in Berlyn gerati
ficeerd.
en 9 Mei werden in de
gansche wereld als de dagen
der overwinning geviert^
HET GROOTE UUR.
En toen, toen had ook voor
Nederland het groote uur ge
slagen. Op 4 Mei meidde
maarschalk Montgomery, dat
alle Duitsche strijdkrachten
in Nederland, Noord en West
Duitschland en Denemarken
de overgave hadden aangebo
den en dat het oogenblik der
capitulatie was bepaald op
Zaterdag 5 Mei, des ochtends
pm 8 uur.
De capitulatie-onderhande
lingen voor Nederland werden
gevoerd in het bekende Wa-
genlngsche hotel „De Wereld",
tusschen den bevelhebber van
het le Canadeesche leger,
Prins Bernhard als bevelheb-
ber der Nederlandsche Bin-
nenlandsche Strydkrachten en
den Duitschen bevelhebber,
generaal Blaskowitz. Toen de
Overeenkomst was afgesloten
en het document getikt moest
worden, bleek in Wageningen
fghter geen schrijfmachine te
Maden. Daarom werden de
Vliegveld Haamstede
wordt hersteld.
Binnenkort zal een begin
worden gemaakt met de her
stelwerkzaamheden van het
vliegveld Haamstede, dat door
den bezetter o.a. door het gra
ven van slooten geheel onbruik
baar werd gemaakt.
Naar wy vernemen is dit om
vangrijke werk door het bu
reau aanleg, beheer en onder
houd vliegvelden te Amster-
dani (B.A.B.O.V.) gegund aan
de firma Heijmans te Rosma
len voor ae somma van
89.000. De werkzaamheden,
welke o.a. bestaan ih het dem
pen en daarna vastleggen te
gen verstuivingen van een 14-
tal slooten ter breedte van 2
meter en een totale lengte van
ongeveer 9 kilometer, moeten
in drie maanden gereed zyn.
Voorts zal een startbaan in
de meest voorkomende wind
richting O. W. in orde worden
gemaakt. In verband met het
tekort aan arbeidskrachten
zullen arbeiders en woonbarak
ken van elders aangevoerd
moeten worden. Over de moge
ïykheld, dat de K.L.M. dezen
zomer haar diensten op Haam
stede zal hervatten is nog niets
bekend.
Het vliegveld Haamstede, dat
oorspronkelyk 36 H.A. groot
was. is door de Duitschers tot
ongeveer 56 H.A. uitgebreid.
Tevens werden in de omgeving
een groot aantal dienstgebou
wen, bunkers, verdedigingsstel
lingen en kleine hangars ge
bouwd. Voor vele millioenen
zyn hier toen aan loonen en
materialen ten koste gelegd.
In 1943 werd echter alles af
gebroken en vervoerd naar
het verder van de kust gele
gen vliegveld Waesdrecht.
Dit was ook het lot van de in
Maar als ik leven mag tot de bevrijding
en juichen op het overwinningsfeest,
God, doe mij dan dit wet^n: wat voorbijging
aan nood en leed is niet vergeefsch geweest.
Laat hier een volk herrijzen, wijzer, schooner
dan toen het neerdaald' in Uw doodsgebied,
dat van Uw aard opnieuw een vrij bewoner
staag naar de kim van Uw voleinding ziet.
Omdat dan van dit land de horizonnen,
rijp werden door Uw licht van Eeuwigheid.
Omdat Uw martelaars hier overwonnen
en met het bloed de bodem is gewijd....
Laat hun dit land zoolang Uw zon zal schijnen
God, doe het ons ontvangen uit hun hand.
Laat ons slechts wat zij wonnen met hun pijnen,
herboren worden tot één Vaderland l
Uit het Geuzenliedboeck.
1938 door den Nederlandschen
militairen luchtvaartdienst ge
bouwden hangar. Het veld
werd onbruikbaar gemaakt
door het grav-en van slooten,
enz. en door het leggen van
een groot mijnenveld. Dit nüj
nenveld is hel vorige jaar door
Duitsche krijgsgevangenen on
der toezicht van de genie op
gegraven en onschadelijk ge
maakt.
Een moeilijk probleem vormt
thans nog de vernietiging en
afvoering van deze mynen, die
op 't veld zyn verzameld en die
een totaal gewicht van onge
veer 200.000 k.g. vertegenwoor
digen. Het laten springen ter
plaatse is ongewenscht gezien
de schade aan terrein en om
geving Wel is het mogeiyk de
ze mynen op het strand tot
ontploffing te brengen, waar
voor de marine-mijnoprui-
mingsdienst zyn medewerking
heeft toegezegd Voor het ver
voer zyn momenteel echter
geen vrachtauto's beschikbaar.
Verder bestaan er plannen
om het K.L.M.-stationsgebouw-
café-restaurant dat inwen
dig ernstige schade heeft
opgeloopen, terwyi de ver
keerstoren gedeeltelyk werd
afgebroken, te restaureeren en
zoo mogelyk uit te breiden.
Voorts zal het in de naaste
omgeving van 't vliegveld gele
gen bekende hotel „De Schouw-
sche Boer" geheel gerestau
reerd worden, het zou in Juni
wederom geopend worden.
ZUINIGHEID NOG STEEDS GEBODEN.
Geen vergunningen méér.
H.K.H. Prinses Juliana
heeft zich bereid verklaard
het beschermvrouweschap
over de vereeniging „Neder
land-Canada" te aanvaarden.
Na afloop van een zitting
van het tribunaal te Hilver
sum, tydens welke een Hilver-
sumsche jongevrouw, die lid
van de N.S.B. en medewerk
ster van den Omroep was ge.
weest, tot 1 jaar en 3 maanden
was veroordeeld, hebben be
kenden getracht deze vrouw
te bevryden toen zy weigerde in
den auto te stappen, welke
haar naar het interneerings.
kamp zou terugbrengen. De
marechaussee moest met den
gummiknuppel de orde her
stellen.
Nu het publiek in het bezit
is van de nieuwe textielkaart,
ryst de vraag: „Wat kan ik
met deze textielkaart doen""
By de beantwoording van
déze vraag dient in de eerste
plaats er nogmaals op te wor
den gewezen, dat allerlei rem
mende factoren in de afgeloo
pen maanden de productie van
textielgoederen hebben beïn
vloed, zoodat de voorraden
nog zeer beperkt zyn. Vele
artikelen zullen eerst in den
loop van den zomer ver
krijgbaar zyn. Het verdient
zelfs aanbeveling om thans
reeds rekening te houden met
de textielgoederen, welke men
voor het a.s. najaars. en win
terseizoen wil aanschaffen.
MEER MOGELIJKHEDEN.
Tegenover de beperkte voor
raden staat echter een ver
ruiming van de mogelijkheden,
die de nieuwe textielkaart zal
bieden. Niet alleen zal deze
kaart, evenals de textiel-leder-
kaart gecombineerd door alle
leden van het gezin kunnen
worden gebruikt, doch boven
dien kunnen zonder byvoeging
van vergunningen, alle klee-
dingstukken en kleedingstoffen
(met uitzondering van Man
chester werkkleeding en over
alls) alsmede huishoudgoede-
ren, zooals hand-, thee- en an
dere doeken, tafelgoed, lakens
en sloopen. voor zoover reeds
by den winkelier voorradig,
worden gekocht. Bovendien
zullen de geldige punten in
het vervolg ook moeten wor
den gebruikt voor alle repa
ratie- en keerwerk.
Alle textielpunten zoowel
speciale punten als die van de
textiel-leaerkaart VA 510 bly-
ven tot nadere aankondiging
Het aantal goederen, dat
zonder inlevering van distri
butiebescheiden kan worden
gekocht (vrygestelde textiel
producten) is uitgebreid. Hier
onder vallen o.a. dekens, min
der dan 20 wol bevattend,
dweilen, band, lint, sokophou
ders, bretelles, jarretelles en
andere kleinvak-artikelen,
tweedehandsch goederen, enz.
DE BORDJES IN DE
ETALAGES.
Na overleg met de vakorga
nisaties uit den textielhandel
is bepaald, dat, gezien het
toenemend misbruik, alle aan
duidingen in étalages e.d.,
waaruit blykt, dat textielgoe
deren niet direct voor den
verkoop beschikbaar zyn, zoo-
ais „verkocht" of „decoratie"
verboden zyn.
De nieuwe textielpunten.
Nader wordt gemeld, dat niet
de nummers 100 t.m. 119. maar
de nummers 101 t.m. 121 van
de textielkaarten zyn geldig
verklaard. Van de textielkaart
VF 605 zyn de punten 101 t.m.
200 aangewezen.
TWEEDE BLAD
Provinciale Zeeuwsche Courant
Vrijdag 8 Mei 189e Jaargang Nummer 108.
Bezoek aan de graven van hen, die stierven.
De staking in de haven van
Amsterdam.
De staking in het Amster-
damsche havengebied begint
ernstige vormen aan te nemen.
Voortdurende actie van de
E.V.C. heeft bewerkstelligd,
dat ook de meeste vaste boot
werkers het werk thans hebben
neergelegd. Slechts een kleine
groep van deze havenarbeiders
bij de K.N.S.M. is nog aan het
werk.
In het geheele gebied rond het
havencomplex surveilleert de
Amsterdamsche politie. Onge
regeldheden hebben zich nog
niet voorgedaan.
By de industrieën, die aan
de haven gelegen zyn, blyft de
staking zich beperken tot die
by de Dole- en Scheepsbouw
Mij., welke is gericht tegen de
z.g. tariefloonen. Een deel van
de arbeiders, werkzaam in an
dere verwante bedrijven, staat
10 van hun loon af voor de
stakers by de genoemde N.V.
Volgens insiders is het einde
van deze conflicten niet te
zien, omdat men weigert met
de E.V.C. te onderhandelen.
speciale verslaggever
van het A.N.P. schryft uit Can
Chana Bury (Kanbury).
Meer dan drieduizend Ne
derlandsche krijgsgevangenen
betaalden den aanleg van den
Birmaspoorweg met hun leven
en ver van het land, dat
lief hadden en waarvoor
bereid waren het hoogste offer
te brengen, liggen hun licha
men langs den doodenspoorweg
die van Bangkok tot Moelmein
reikt. Op meer dan 144 ge
ïmproviseerde kerkhoven wer
den zy door hun kameraden
ter ruste gejend en, wanneer
de Japanneee het toeliet, wer
den hun graven voorzien van
een eenvoudig houten kruis,
waarin de naam en de datum
van overiyden werden gebei
teld. Vele laatste rustplaatsen
konden, om welke reden dan
ook, niet gekenmerkt worden;
het waren afzonderlijke graven
langs de lijn en de wildernis
overwoekerde ze snel.
Reeds eenige maanden gele
den echter is men begonnen met
registreeren en opsporen van
de graven en sinds kort is men
er toe overgegaan alle strijd
makkers naar welverzorgde
goed-aangelegde kerkhoven te
Kanbury, Tsjoenkal en Than-
byuzayat over te brengen.
Dezer dagen brachten enkele
leden van de Nederlandsche
Roode Kruis-missie een be
zoek aan den doodenakker te
Kanbury. Het kerkhof is ge
legen op een heuvelachtig met
struiken en boomen begroeid
terrein, dat beheerscht wordt
door woeste bergformaties op
den achtergrond. Op niet meer
dan enkele meters afstand
loopt de lugubere spoorweg.
Zeventienhonderd Nederlan
ders zijn hier, na overal langs
den „Railroad" opgegraven te
zyn, opnieuw aan den schoot
Oproep tot het
Nederlandsche volk.
Een aantal vooraanstaande
politici en vertegenwoordigers
van vele kerkelijke richtingen
hebben tot het Ned. volk den
volgenden oproep gericht
,,Door samenwerking van
overheidszorg en het in de
Stichting 1940r-1945 gebundel
de particulier? initiatief kan
rechtvaardige verzorging ver
wezenlijkt worden van hen,
die zich door daad of houding
tegen den Duitschen bezetter
hebben teweergesteld en daar
van slachtoffer zyn geworden,
zoomede van hun gezinnen en
nabestaanden. Een ieder drage
biertoe het zyne by."
G. B. Neering (Chr. Dem.
Volksp.); J. Schouten (A.R.
Staatsp.); mr. D. U. Stikker
(Party v. d. Vryheid); mr. D
P J. \Vittermaa (R.K. Volks
party); Ds D. van Dijk (Ger.
V. in Ned.'Art. 31 K.O.); prof
dr K. Dyk (Ger. K. in Ned.):
dr J. G. Geelkerken (Ger. K
in Ned. in H.V.); dr. K. H. E
Gravemeyer (Ned. Herv.
Kerk); ds. M. W. Nieuwen-
huyze (Chr. Ger. Kerk); ds. C.
Nydam (Doopsgez. Br.)H. W.
Tilanus (Chr. Hist. Unie); K.
Vorrink (Party v. d. Arbeid);
G. Wagenaar (Comjn, Party
Ned.); dr. J. de Jong (Kard-
Aartsbisschop)ds. F. Kleyn
(Remonstr. Br.); Mgr. E. La-
gerwey (Oud-Kalh. Kerk);
ds. J. P. van Heest (Ev. Luth.
Kerk)
Niet slechts een vaderlandsch, doch ook een
internationaal belang.
Wal de geschiedenis
ons leert.
In de „Provinciale Zeeuw
sche Courant" van 18 April,
.3. k.l. staat een verslag
van een conferentie te Mid
delburg belegd door den Ma
rinevoorlichtingsdienst over de
Marine te Vlissingen.
Ik acht mij gedrongen op
te komen tegen eenige op
vattingen, die volgens dit ver
slag In deze conferentie zijn
verkondigd, omdat vele niet
deskundige lezers zonder te
genspraak het met veel stel
ligheid medegedeelde als
grondbeginselen zouden kun
nen aanvaarden.
Inmiddels heeft de Minister
van Marine op de vragen van
het Zeeuwsche Tweede Ka
merlid, mr. Mes, o.a. geant
woord, dat het niet juist is
om te zeggen, dat de Marine
uit Vlissingen wordt terugge
trokken en dat de vraag,
waar marinebases in Neder
land moeten worden gevestigd,
in studie is. Dit is gelukkig
een geheel ander geluid. Van
dezen Minister van Marine
is geenszins te verwachten,
dat hy de Nederlandsche ma
rinetradities aan de Schelde-
monding niet zou handhaven.
Er is nog geen beslissing ge
nomen en de gevallen beslui
ten zyn noodmaatregelen in
een noodtoestand. Door het
oorlogsgeweld werd de Vlis-
singsche haven totaal vernield
en nog ij zij tijdeiyk voor de
Marine onbruikbaar, tot ty'd
en wyie de schade weer
eenigszins is hersteld. Het
De marine is uit Vlis
singen vertrokken. Het
is stil gewordeD in de
havenBy wyze van
hopeiyk kortstondig
afscheid plaatsen wy
met genoegen een be
schouwing van de hand
van den heer C. A. van
Woelderen, oud Biirge-
meester van Vlissingen,
die nog eenmaal met
warmte pleit voor het
behoud der marine voor
Vlissingen.
thans zoo dringend mogelyk
elders, vooral in Nederlandsch
Oost-lndië, noodig. Dit is het
juiste standpunt. Ook moet
hierby het woord marinebasis
goed worden onderscheiden,
van het woord marinesteun
punt. In de marinebasis moe
ten personeel en materieel zoo
veilig mogelyk paraat worden
gehouden, waar dit zal gebeu
ren is nog in studie, maar een
krachtig steunpunt voor de
marine zal Vlissingen in elk
geval altijd moeten blyven met
de daarbij beboorende noodige
marine-etablissementen.
Naar myn vaste overtuiging
zullen onze hoogste landsbe
langen steeds verbonden bly
ven aan het behoud van onze
Marine te Vlissingen.
Hieromtrent zy het volgen
de opgemerkt.
EEN INTERNATIONAAL
VRAAGSTUK.
Nederland heeft door dezen
laatsten wereldoorlog het be-
personeel en het materieel zyn ginsel der stipt objectieve
neutrale zelfstandigheidspoli-
tiek losgelaten. Nederland is
thans vast verbonden aan
onze geallieerde bondgenoo-
ten en wy hopen vurig, dat er
een krachtig verbond van W.
Europeesche landen zal blyven
bestaan, dat door wyze maat
regelen de handhaving van den
algemeenen wereldvrede zal
bevorderen. Logisch gevolg van
de veranderde Nederlandsche
internationale positie is, dat
voortaan de Nederlandsche
defensievraagstukken ook een
onderdeel zullen uitmaken van
het Internationale overleg en
de besprekingen van de gene
rale staven der verschillende
betrokken staten
De vraag, of Vlissingen moet
zyn een marinebasis,
dui
in'
us in de eerste plaats een
iternatlonaal vraagstuk ge
worden en moet dus worden
behandeld in verband met de
strategische ligging der Schel-
demonding in West Europa.
Wie zal de belangrijke inter
nationale positie van Vlissin
gen aan de Scheldemonding
ontkennen? Wie dat nog niet
inzag, moet daarvan toen wel
door de beide laatste wereld
oorlogen overtuigd zyn. En de
insiders kennen de groote be
zwaren van onvoldoende voor
bereiding van de maritieme
verdediging van de Schelde
monding.
VEILIGSTE NEDERLAND
SCHE KUSTHAVEN.
Strategisch is hoogst belang
rijk, dat de groote Belgische
wereldhaven Antwerpen ach
ter Vlissingen ligt, dat
haar natuurlijke voorhaven
vormt, en dat hare beide toe-
angswegen vanuit zee naar de
ichelde, de wereldvaarwaters
a onze Nederlandsche terri
toriale wateren, de Wielingen
en het Oostgat, samenvloeien
juist vóór de Vlissingsche
buitenhaven.
Vlissingen 19 bovendien de
meest saillante en veiligst
toegankelyke Nederlandsche
kusthaven en werd daardoor
laatsteiyk in een recent tyd-
perk van hernieuwde opleving
een der beste bunkerstations
van West-Europa, en een
veilige winterverblyfplaats voor
de Groningsche kofschepen
voor de kustvaart.
Zyn de booten van de Stoom-
vaartmaatschappy „Zeelana
sinds 70 jaar niet de beste
propagandiste voor de haven
van Vlissingen T
Dit alles is in het buiton
land welbekend. Maar in de
eerste plaats is dit voor onze
Konlnkiyke Marine van groo-
te waarde. Zoolang dan ook
Nederland een Marine zal be
zitten, zal deze Vlissingen
nooit mogen verlaten. Tot de
Marine-vredestaak behoort de
goede voorbereiding van een
eventueele oorlogstaak te
Vlissingen, want alleen dit
verschaft ons duurzaam ver
trouwen en respect by onze
bondgenooten, daardoor toont
Nederland zich het bezit der
heerl\jke Scheldemonding voor
het oog der wereld waardig!
WAT DE GESCHIEDENIS
LEERT.
De Geschiedenis, deze be
proefde wysgeer der mensch-
heid, leert ons, dat by ver
vaging of verdwijning der
staatkundige grenzen in West-
Europa, de beteekenis van
Vlissingen als havenplaats
toeneemt.
Karei V schreef in zyn be
kend „Politiek Testament"
over zyn wereldryk voor zyn
zoon Philips, dat hy Vlissingen
in het byzonder in de zorg
van zyn zoon aanbeval, welke
haven hy „de Koninginne en
Sleutel van Nederland" noem
de (zie M. Smallegange Cro-
nic van Zeeland, blz. 564; vgl.
ook Prof. Dr. K. Brandi, „Kei
zer Karei V").
Later trad'het belang van ken*
raals en de bakermat der
groote Zeeuwsche vermogens.
Het buitenland kende het be
lang van Vlissingen en be
zette het ln beslissende Euro
peesche tydsgewrichten, zoo
als tydens Leicester en Na
poleon. In tyden van slapte,
van Holland op z'n smalst en
Jan Salie is gedurende te
lange perioden Vlissingen ten
nadeele van 's Lands belangen
uitgeschakeld geworden. Zoo
iets mag zich zeker niet da
delijk na de ervaringen van
dezen wereldoorlog waar gaan
herhalen.
PRISLURE
LAN DSBELAN GEN
Dit zyn .primaire hooge
landsbelangen by het Vlissing
sche marinevraagstuk betrok
ken. Vele andere factoren, hoe
belangryk ook, zyn secundair.
Byv. als er te Vlissingen ge^ji
woningen zyn, dan moeten zy
er worden gebouwd; i
geen marinegebouwen zyn,
moeten zti er worden gesticht;
als de buitenhaven te klein
is, moet er een nieuw haven
bassin worden gegraven; als
marinepersoneel liever in een
groote stad woont, moet het
geholpen worden zich aan de
gezonde landeiyke Zeeuwsche
sfeer aan te passen; als er
voor Vlissingen geen geld ls,
moet de verdeeling van het
marinebudget voor de marine
havens ten voordeele van Vlis
singen worden veranderd,
maar er is in Nederland moei
lijk een beter oefenterrein
voor de marine te vinden met
oeroude marinetradities als ln
de breede Scheldemonding.
Daar moge onder alle wereld
vlaggen, die er b(J de drukke
scheepvaart gevoerd worden,
het Nederlandsche vlagvertoon
der Marine nimmer ontbre-
der aarde toevertrouwd; de
overige 5300 zijn geallieerde
wapenbroeders. EngeLschen,
Amerikanen en Australiërs
liggen hier met Nederlanders
tezamen en hun witte kruisen
vormen een stille aanklacht
tegen hen, die de oorzaak wa
ren van hun dood.
De graven zyn naar natlo.
naliteit gerangschikt en ieder
kruis vermeld naam, rang en
datum van overiyden. Het ligt
in de bedoeling deze houten
kruisen binnenkort te vervan
gen door een grafzerk met op-
staanden steen en inscripties.
Het opruim ingswerk werd
ten zeerste vergemakkeiykt
doordat de Nederlandsche res.
tweede luitenant Mudde. toen
hij als krijgsgevangene aan
den spoorweg moest werken,
met gevaar voor eigen leven,
nauwkeurig aanteekening hield
van de plaatsen waar de
krijgsgevangenen werden ber
graven. Dagelyks bracht hy
deze in kaart, afgaande op
eigen waarneming of op het
geen hy van anderen hoorde,
en legde hy in het geheim
lysten aan van dat leger van
sterke en jonge mannen, dat
bezweek aan uitputting, cho
lera, dysenterie, malaria en
vele andere tropische ziekten.
Dank zij deze gegevens was
het' mogelyk de gestorven ex-
krijgsgevangenen reeds on
middellijk na de bevrijding te
registreeren en de familieleden
van hun overiyden in kennis
te stellen.
In Kanbury zal tevens een
groot massagraf worden aan
gelegd, waar diegenen een
laatste rustplaats zullen vin
den, die by het bombardement
door de geallieerden op Pong
Praduk het leven verloren. Zy
gingen gezamenlijk den dood in
en een marmeren plaat zal hun
namen vermelden... in Tsjoen
kal (enkele kilometers van
Kanbury) en in Tlianbyuzayat
(Birma) zullen de overige
Nederlanders ter aarde worden
besteld
Japaneche krijgsgevangenen
zorgen voor het opgraven en
overbrengen van de stoffelijke
resten naar de centrale be
graafplaatsen en zy zyn voor-
Ioopig ook belast met het ver
zorgen der graven, zy doen
hun werkzaamheden met een
nauwgezetheid en tegelijkertyd
met een onbewogenheid, die
pijniyk aandoen.
Zoo zijn dan deze menschen,
die het slachtoffer werden van
de Japansche barbaarschheid,
aan den greep der jungle ont
rukt en zullen deze dierbare
doodenakkers door de zorgen
van een commissie, die blyvend
toezicht zal houden op de gra
ven, niet meer overwoekerd
worden door het verstikkende
leed van het oerwoud. Langs
de fraai aangelegde' perken
zullen poene struiken groei-
zullen tropische bloemen
haar heerlijke kleuren ten toon
spreiden en zullen treurwilgen
hun takken uitstrekken over
hen die hier de eeuwige rust
hebben gevonden. Moge Neder
land hen niet vergeten
Vlissingen als veilige kust- en
vluchthaven naast Duinkerken
voor de kaapvaart euphe-
mistisch de vrije neringhe ge-
noemt sterk op den voor
grond.
Vlissingen werd een leer
school voor onze groote adzni-
Voor het sneller tot stand
komen van den wereldvreck
moest Vlissingen opgeofferd
en vernield worden om het
achterliggende Antwerpen
spoediger te bevryden. Recht
en blliykheid, maar evenzeei
de algemeene defenslsbelangen.
Partij van de Daad.
Na de Party van den
Arbeid en de Partij van
de Vryheid heeft Neder
land nu ook een Partij
van de Daad gekregen.
Leden van de Ned. BeJ-
tamypartij hebben nl.
een nieuwe politieke
formatie van dezen
naam in het leven ge
roepen.
De nieuwe party staat
overeenkomstig haar
grondwet op een volko
men geweldloos en pa
cifistisch standpunt en
ivenscht de kapitalisti
sche staatshuishouding
in een zuiver socialisti
sche te veranderen naar
de ideeën van Edward
Bellamy.
De Party van de Daad
heeft de bedoeling in
1951 een volksstemming
:e houden over de Bel-
amy-economie, aange
past aan den Nederland
schen volksaard.
eischen, dat te Vlissingen
minstens alles hersteld worde
wat daar tevoren door be
kwame marinedeskundigen
weloverwogen gesticht werd
voor 's Lands defensie.
Lynrecht tegenovergesteld
aan het beweerde ln de con
ferentie te Middelburg conclu
deer lk dan ook, dat door de
eeuwen heen is bewezen, dat
zoowel strategisch als econo
misch het Nederlandsche
landsbelang eischt, dat Vlis
singen een goed geoutilleerd
marinesteunpunt blijve.
Tydens den Des taan den
noodtoestand moeten natuur-
lyk alle Nederlandsche mari
nekrachten zooveel mogelijk
naar Nederlandsch-Indië wor
den gezonden. Doch dit sluit
volstrekt niet in dat van
Vlissingen speciaal moet ge
zegd worden „dat de marine
voorbeschikt is om grooten-
deels naar Indië te verdwij
nen". Als mettertyd weer nor
male toestanden zullen neer-
schen zullen de levensbelangen
van hef Moederland van het
Ryk in Europa, ook by onze
Marine nimmer uit het oog
nnger worden verloren.
O. A. VAN WOELDEREN,
Matoor b.d. der Artillerie,
Oud Burgemeester van Vlis.
sinten.
