Tliet uergeefsch
Zoo kwam de Vrijheid
weer naar Nederland!
DE TEXTIEL-DISTRIBUTIE NA 1 MEI.
BIJ DE NEDERLANDERS IN SIAM
Vlissingen moet belangrijk
marinesteunpunt blijven
„Voorby is de namelooze ellende/1
Herinneringen aan dagen van spanning.
Onwillekeurig gaan in deze
dagen onze gedachten terug genden dag in Hilversum voL-
naar dezelfde dagen van het trokken.
vorige jaar, de dagen, waarin
de Vrijheid terug kwam naar
Nederland.
Het zijn voor ieder van ons
wel de meest bewogen dagen
van zgn leven geweest, dagen
van een koortsachtige span-
ning, van diepe zorg om land-
genooten, die nog niet bevrijd
waren en van blij verlangen
naar het oogenblik, waarop
de kanonnen in ons vaderland
zouden zwijgen.
In het najaar van 1944 was
het grootste deel van Zeeland,
was Noord-Brabant, was het
Zuiden van Limburg bevrijd.
Toen liep het groote offensief
bij Arnhem vast en de hon
gerwinter volgde met zijn na
melooze ellende. Nauwelijks
echter was het voorjaar aan
gebroken, of de geallieerden
zetten hun massalen aanval
weer in. In de eerste dagen
van Maart werd de rest van
Limburg bevrijd, op 7 Maart
trokken de Amerikanen bij
Remagen over den Rijn, den
24sten Maart trokken de Brit
ten bg Wezel over deze ri
vier en op 29 Maart werd de
Nederlandsche grens bij Dinx-
perlo overschreden.
Dat was het begin van de
grootsche bevrijdingsdagen.
DE OPMARSCH.
Met verrassende snelheid
stieten Britsehe en Canadee-
sche troepen door den Gelder-
schen Achterhoek voorwaarts,
allen Duitschen tegenstand
brekend. Op den morgen van
den eersten Paaschdag, 1
April, werd Enschede bereikt
en deze grootste stad van
Overijssel viel na slechts
kleine gevechten. Nog den
zelfden dag werd Hengelo be
reikt, dat den volgenden dag
bezet werd, weer een dag later
werd Almelo genomen en zet
te een hevige strijd om Zut-
fen in. Tegelijkertijd rukten de
troepen echter naar het Noor
den. Reeds op 6 April ston
den zij bij Coevorden en Mep-
pel, op 8 April viel Zutfen,
den tienden Deventer en op
14 en 15 Mei woedde er een
korte strijd om Groningen,
Tegelijkertijd werden Leeu-
warden en Dokkum bevrijd,
werd de Dollar bereikt en
weer een dag later woei de
vrijheidsvlag weer boven
Sneek en Harlingen. Het Oos
ten en Noorden waren vnj!
laatste ceremoniën den vol-
HET KONINKLIJK
WOORD.
Maar reeds in den avond
van den 5den Mei hadden toen
voor radio „Herrijzend Neder
land" de blijde woorden van
Koningin Wilhelmina geklon
ken:
„Onze taal kent geen woor
den voor hetgeen in ons hart
omgaat. Eindelijk zijn wjj
weer baas op e%en erf, ver
slagen is de vijand, verdwe
nen zijn de gevangenissen en
de martelkampen, voorbij Is de
namelooze druk, die U vijf
jaren gekweld heeft, voorby de
verschrikking van den hon
gerdood".
Historische woorden, die de
schoone verklanking vormden
van de onbeschrijflijke vreug
de en dankbaarheid, die zich
meester maakten van het
gansche Nederlandsche volk,
vreugde en dankbaarheid om
de zoo vurig verlangde uit
redding, vreugde en dankbaar
heid om den terugkeer van
de Vrijheid!
Op den 7den Mei capituleer
de Duitschland onvoorwaarde
lijk, den 8sten Mei werd de
capitulatie in Berlijn gerati
ficeerd.
8 en 9 Mei werden in de
gansche wereld als de dagen
der overwinning gevierd.
DE PAUZE.
Toen volgde die periode van
martelende onzekerheid over'
het lot van het Westen, de
plotselinge, toen onbegrijpe
lijke stilstand in de,1 krijgsver
richtingen in Nederland.
Iedereen verwachtte, dat de
bevrijding van het Westen nog
slechts een kwestie van en
kele dagen zou zijn, er ge
schiedde evenwel niets, terwijl
men wist, dat de honger rond
ging door de dichtst bevolkte
provincies en met het uur
meer slachtoffers eischte
Nu weten wij, dat er toen
besprekingen werden gevoerd
tusschen Nederlanders en
Duitschers. De Duitschers
bleken bereid om geen noode-
looze vernielingen in ons land
aan te richten, als de geal-
lieerde legers niet verder zou
den oprukken. Er kwam een
soort van wapenstilstand tot
stand, die noodig was, wilde
men voorkomen, dat de Ger-
maansche furie verwoestte
wat maar verwoest kon wor
den. Nog werd er veel ver
woest. Op 17 April werd het
water in de Waterlinie toege
laten, werd de Wieringermeer
i geïnundeerd op 19 April,
werden op den 21sten de slui
zen bg LJmuiden vernield.
De Nederlanders tuurden
weer naar het buitenland. Zij
zagen Weenen bezetten, op
den 16den het Sowjet-offen-
sief tegen Berlgn inzetten, zij
zagen het front in Italië in
eenstorten en den slag om
Berlgn beginnen. Op 28 April
kwam het groote nieuws, dat
de Duitschers de capitulatie
hadden aangeboden aan Enge
land en de V. S., op 29 April
brachten Britsehe en Ameri-
kaansche vliegtuigen eindelijk
voedsel naar Nederland. Op 1
Mei maakte radio Hamburg
bekend, dat Hitier niet meer
tot de levenden behoorde en
den 2den Mei capituleerde
Berlijn.
HET GROOTE UUR.
En toen, toen had ook voor
Nederland het groote uur ge
slagen. Op 4 Mei meidde
maarschalk Montgomery, dat
alle Duitsche strgdkrachten
in Nederland, Noord en West
Duitschland en Denemarken
de overgave hadden aangebo
den en dat het oogenblik der
capitulatie was bepaald op
Zaterdag 5 Mei, des ochtends
om 8 uur.
De capitulatie-onderhande
lingen voor Nederland werden
gevoerd in het bekende Wa-
geningsche hotel „De Wereld",
tusschen den bevelhebber van
net le Canadeesche leger,
Prins Bernhard als bevelheb
ber der Nederlandsche Bin-
nenlandsche Strijdkrachten en
den Duitschen bevelhebber,
generaal Blaskowitz. Toen de
overeenkomst was afgesloten
en het document getikt moest
morden, bleek in Wageningen
«uvter geen schrgfmachine te,
Wnden. Daarom werden de
Vliegveld Haamstede
wordt hersteld.
Binnenkort zal een begin
worden gemaakt met de her
stelwerkzaamheden van het
vliegveld Haamstede, dat door
den bezetter o.a. door het gra
ven van slooten geheel onbruik
baar werd gemaakt.
Naar wg vernemen is dit om
vangrijke werk door het bu
reau aanleg, beheer en onder
houd vliegvelden te Amster
dam (B.A.B.O.V.) gegund aa»
de firma Hehmans te Rosma
len voor ae somma van
89.000. De werkzaamheden,
welke o.a. bestaan in het dem
pen en daarna vastleggen te
gen verstuivingen van een 14-
tal slooten ter breedte van 2
meter en een totale lengte van
ongeveer 9 kilometer, moeten
in drie maanden gereed zgn.
Voorts zal een startbaan in
de meest voorkomende wind
richting O. W. in orde worden
gemaakt. In verband met het
tekort aan arbeidskrachten
zullen arbeiders en woonbarak
ken van elders aangevoerd
moeten worden. Over de moge_
lijkheid, dat de K.L.M. dezen
zomer haar diensten op Haam
stede zal hervatten is nog niets
bekend.
Het vliegveld Haamstede, dat
oorspronkelijk 36 H.A. groot
was. is door de Duitschers tot
ongeveer 56 HA uitgebreid.
Tevens werden in de omgeving
een groot aantal dienstgebou
wen, bunkers, verdedigingsstel
lingen en kleine hangars ge
bouwd. Voor vele millioenen
zijn hier toen aan loonen en
materialen ten koste gelegd.
In 1943 werd echter alles af
gebroken en vervoerd naar
het verder van de kust gele
gen vliegveld Waesdrecht.
Dit was ook het lot van de in
Maar als ik leven mag tot de bevrijding
en juichen op het overwinningsfeest.
God, doe mij dan dit weten: wat voorbijging
aan nood en leed is niet vergeefsch geweest*
Laat hier een volk herrijzen, wijzer, schooner
dan toen het neerdaald' in Uw doodsgebied.
dat van Uw aard opnieuw een vrij bewoner
staag naar de kim van Uw voleinding ziet.
Omdat dan van dit land de horizonnen,
rijp werden door Uw licht van Eeuwigheid.
Omdat Uw martelaars hier overwonnen
en met het bloed de bodem is gewijd..
Laat hun dit land zoolang Uw zon zal schijnen
God, doe het ons ontvangen uit faun hand.
Laat ons slechts wat zij wonnen met hun pijnen,
herboren worden tot één Vaderland 1
Uit het Geuzenliedhoeck.
1938 door den Nederlandschen
militairen luchtvaartdienst ge
bouwden hangar Het veld
werd onbruikbaar gemaakt
door het graven van slooten,
enz. en door het leggen van
een groot mgnenveld. Dit mij
nenveld is het vorige jaar door
Duitsche krijgsgevangenen on
der toezicht van de genie op
gegraven en onschadelgk ge
maakt.
Een moeilgk probleem vormt
thans nog de vernietiging en
afvoering van deze mgnen, die
op 't veld zgn verzameld en die
een totaal gewicht van onge
veer 200.000 k.g. vertegenwoor
digen. Het laten springen ter
plaatse is ongewenscht gezien
de schade aan terrein en om
geving Wel is het mogelgk de
ze mgnen op het strand tot
ontploffing te brengen, waar
voor de marine-mgnoprui-
mingsdienst zgn medewerking
heeft toegezegd. Voor het ver
voer zgn momenteel echter
geen vrachtauto's beschikbaar.
Verder bestaan er .plannen
om het K.L.M.-stationsgebouw-
café-restaurant dat inwen
dig ernstige schade heeft
opgeloopen, terwijl de ver
keerstoren gedeeltelijk werd
afgebroken, te restaureeren en
zoo mogelijk uit te breiden.
Voorts zal het in de naaste
omgeving van 't vliegveld gele-
gen bekende hotel „De Schouw-
sche Boer" geheel gerestau
reerd worden, het zou in Juni
wederom geopend worden.
ZUINIGHEID NOG STEEDS GEBODEN.
TWEEDE BLAD
Provinciale Zeeuwsche Courant
Vrijdag S Mei 189e Jaargang Nummer 103.
Bezoek aan de graven van hen, die stierven.
H.K.H. Prinses Juliana
heeft zich bereid verklaard
het beschermvrouweschap
over de vereeniging „Neder
land-Canada" te aanvaarden.
Na afloop van een zitting
van het tribunaal te Hilver
sum, tijdens welke een Hilver-
sumsche jongevrouw, die lid
van de N.S.B. en medewerk
ster van den Omroep was ge.
weest, tot 1 jaar en 3 maanden
was veroordeeld, hebben be
kenden getracht deze vrouw
te bevrgaen toen zg weigerde in
den auto te stappen, welke
haar naar het interneerings-
kamp zou terugbrengen. De
marechaussee moest met den
gummiknuppel de orde her
stellen.
Geen vergunningen meer
Nu het publiek in het hezit
is van de nieuwe textielkaart,
rgst de vraag: „Wat kan ik
met deze textielkaart doen?"
Bg de beantwoording van
deze vraag dient in de eerste
plaats er nogmaals op te wor
den gewezen, dat allerlei rem
mende factoren in de afgeloo-
pen maanden de productie van
textielgoederen hebben beïn
vloed, zoodat dc voorraden
nog zeer beperkt zgn. Vele
artikelen zullen eerst in den
loop van den zomer ver
krijgbaar zijn. Het verdient
zelfs aanbeveling om thans
reeds rekening .te houden met
de textielgoederen, welke men
voor het a.s. naj aars, en win
terseizoen wil aanschaffen.
MEER MOGELIJKHEDEN.
Tegenover de beperkte voor
raden staat echter een ver
ruiming van de mogelgkheden,
die de nieuwe textielkaart zal
bieden. Niet alleen zal deze
kaart, evenals de textiel-leder-
kaart. gecombineerd door alle
leden van het gezin kunnen
worden gebruikt, doch boven
dien kunnen zonder bgvoeging
van vergunningen, alle kle
dingstukken en kleedingstoffen
(met uitzondering van Man
chester werkkleeding en over
alls), alsmede huishoudgoede-
ren, zooals hand-, thee- en an
dere doeken, tafelgoed, lakens
en sloopen. voor zoover reeds
bg den winkelier voorradig,
worden gekocht. Bovendien
zullen de geldige punten in
het vervolg ook moeten wor
den gebruikt voor alle repa
ratie, en keerwerk.
Alle textielpunten zoowel
speciale punten als die van de
textiel-leaerkaart VA 510 büj-
ven tot nadere aankondiging
geldig.
Het aantal goederen, dat
zonder inlevering van distri
butiebescheiden kan worden
gekocht (vrijgestelde textiel
producten) is uitgebreid. Hier
onder vallen o.a. dekens, min.
der dan 20 wol bevattend,
dweilen, band, lint, sokophou
ders, bretelles, jarretelles en
andere kleinvak-artikelen,
tweedehandsch goederen, enz.
DE BORDJES EN DE
ETALAGES.
Na overleg met de vakorga
nisaties uit den textielhandel
is bepaald, dat, gezien het
toenemend misbruik, alle aan
duidingen in étalages e.d.,
waaruit blgkt, dat textielgoe
deren niet direct voor den
verkoop beschikbaar zgn, zoo
als „verkocht" of „decoratie"
verboden zyn.
De nieuwe textielpunten.
Nader wordt gemeld, dat niet
de nummers 100 t.m. 119, maar
de nummers 101 t.m. 121 van
de textielkaarten zijn geldig
vërkiaard. Van de textielkaart
VF 605 zgn de punten 101 t.m.
200 aangewezen.
Een speciale verslaggever
van het A.N.P. schrijft uit Can
Chana Bury (Kanbury).
Meer dan drieduizend Ne
derlandsche krijgsgevangenen
betaalden den aanleg van den
Birmaspoorweg met hun leven
en ver van het land, dat zi
lief hadden en waarvoor zg
bereid waren het hoogste offer
te brengen, liggen him licha
men langs den doodenspoorweg
die van Bangkok tot Moelmein
reikt Op meer dan 144 ge
ïmproviseerde kerkhoven wer.
den zij door hun kameraden
ter ruste gelegd en, wanneer
de Japannees het toeliet, wer
den hun graven voorzien van
een eenvoudig houten kruis,
waarin de naam en de datum
van overig den werden gebei
teld. Vele laatste rustplaatsen
konden, om welke reden dan
ook, niet gekenmerkt worden;
het waren afzonderlijke graven
langs de lijn en de wildernis
overwoekerde ze snel.
Reeds eenige maanden gele
den echter is men begonnen met
registreeren en opsporen van
de graven en sinds kort is men
er toe overgegaan alle strijd
makkers naar welverzorgde
goed-aangelegde kerkhoven te
Kanbury, Tsjoenkai en Than-
byuzayat over te brengen.
Dezer dagen brachten enkele
leden van de Nederlandsche
Roode Kruis-missie een be
zoek aan den doodenakker te
Kanbury. Het kerkhof is ge
legen op" een heuvelachtig met
struiken en boomen begroeid
terrein, dat beheersebt wordt
door woeste bergformaties op
den achtergrond. Op niet meer
dan enkele meters afstand
loopt de lugubere spoorweg.
Zeventienhonderd Nederlan
ders zijn hier, na overal langs
den „Railroad" opgegraven te
zijn, opnieuw aan den schoot
De staking in de haven van
Amsterdam.
De staking in het Amster-
damsche havengebied begint
ernstige vormen aan te nemen.
Voortdurende actie van dé
E.V.G. heeft bewerkstelligd,
dat ook de meeste vaste boot
werkers het werk thans hebben
neergelegd. Slechts een kleine
groep van deze havenarbeiders
by de K.N.S.M. is nog aan het
werk.
In het geheele gebied rond het
havencomplex surveilleert de
Amsterdamsche politie. Onge
regeldheden hebben zich nog
niet voorgedaan.
Bg de industrieën, die aan
de haven gelegen zgn, blgft de
staking zich beperken tot die
bg de Dok- en Scheepsbouw
ij., welke is gericht tegen de
z.g. tariefloonen. Een deel van
de arbeiders, werkzaam in an
dere verwante bedrijven, staat
10 van hun loon af voor de
stakers bg de genoemde N.V.
Volgens insiders is het einde
van deze conflicten niet te
zien, omdat men weigert met
de E.V.C. te onderhandelen,
Oproep tot het
Nederlandsche volk.
Een aantal vooraanstaande
politici en vertegenwoordigers
van vele kerkelijke richtingen
hebben tot het Ned. volk den
volgenden oproep gericht
„Door samenwerking van
overheidszorg en het in de
Stichting 19401945 gebundel
de particuliere initiatief kan
rechtvaardige verzorging ver
wezenlijkt worden van hen,
die zich door daad of houding
tegen den Duitschen bezetter
hebben teweergesteld en daar
van slachtoffer zgn geworden,
zoomede van hun gezinnen en
nabestaanden. Een ieder drage
hiertoe het zgne bg."
G. B. Neering (Chr. Dem.
Volksp.); J. Schouten (AR.
Staatsp.); mr. D. U. Stikker
(Partij v. d. Vryheid); mr. D.
P J. Witterman (R.K. Volks
partij); Ds D. van Dijk (Ger.
I'. in Ned. Art. 31 K.O.); prof.
dr K. Dgk (Ger. K. in Ned.);
dr. J. G. Geelkerken (Ger. K
in Ned. in H.V.); dr. K. H. E
Gravemeyer (Ned. Herv.
Kerk); ds. M. W. Nieuwen-
huyze (Chr. Ger. Kerk); ds. C
Ngdam (Doopsgez. Br.);H.W.
Tilanus (Chr; Hist. Unie); K.
Vorrink (Party v. d. Arbeid);
G. Wagenaar (Comm. Partij
Ned.); dr. J. de Jong (Kard-
Aartsbisschop)ds. F. Kleyn
(Renlonstr. Br.); Mgr. E. La-
gerwey (Oud-Kath. Kerk);
ds. J. P. van Heest (Ev Luth.
Perk)
der aarde toevertrouwd; de
overige 5300 zgn geallieerde
wapenbroeders. Engels chen,
Amerikanen en Australiërs
liggen hier met Nederlanders
tezamen en hun witte kruisen
vormen een stille aanklacht
tegen hen, die de oorzaak wa
ren van hun dood.
De graven zgn naar natio
naliteit gerangschikt en leder
kruis vermeld naam, rang en
datum van overlgden. Hét ligt
in de bedoeling deze houten
kruisen binnenkort te vervan
gen door een grafzerk met op-
staanden steen en inscripties.
Het opruimingswerk werd
ten zeerste vergemakkeiykt
doordat de Nederlandsche res.
tweede luitenant Mudde, toen
hg als krijgsgevangene aan
den spoorweg moest werken,
met gevaar voor eigen leven,
nauwkeurig aanteekening hield
van de plaatsen waar de
krijgsgevangenen werden ber
graven. Dagelgks bracht hg
deze in kaart, afgaande op
eigen waarneming of op het.
geen hg van anderen hoorde,
en legde hg in het geheim
lgsten aan van dat leger van
sterke en jonge mannen, dat
bezweek aan uitputting, cho
lera, dysenterie, malaria en
vele andere tropische ziekten.
Dank zg deze gegevens was
het mogelijk de gestorven ex-
krijgsgevangenen reeds on-
middellgk na de bevrgding te
registreeren en de familieleden
van him overig den in kennis
te stellen.
In Kanbury zal tevens een
groot massagraf worden aan
gelegd, waar diegenen een
laatste rustplaats zullen vin
den, die bg het bombardement
door de geallieerden op Pong
Praduk het leven verloren. Zg
gingen gezamenlijk den dood in
en een marmeren plaat zal hun
namen vermelden... in Tsjoen
kai (enkele kilometers van
Niet slechts een vaderlandsch, doch ook een
internationaal belang.
Wat de geschiedenis
ons
leert.
In de „Provinciale Zeeuw
sche Courant" van 18 April,
blz. 3. k.1, staat een verslag
van een conferentie te Mid
delburg belegd door den Ma
rinevoorlichtingsdienst over de
Marine te Vlissingen.
Ik acht my gedrongen op
te komen tegen eenige op
vattingen, die volgens dit ver
slag in deze conferentie zijn
verkondigd, omdat vele niet
deskundige lezers zonder te
genspraak het met veel stev
igheid medegedeelde als
grondbeginselen zouden kun
nen aanvaarden.
Inmiddels heeft de Minister
van Marine op de vragen van
het Zeeuwsche Tweede Ka
merlid, mr. Mes, o.a. geant
woord, dat het niet juist is
om te zeggen, dat de Marine
uit Vlissingen wordt terugge
trokken en dat de vraag,
waar marinebases in Neder
land moeten worden gevestigd,
in studie is. Dit is gelukkig
een geheel ander geluid Van
dezen Minister van Marine
is geenszins te verwachten,
dat hg de Nederlandsche ma
rinetradities aan de Schelde-
monding niet zou handhaven.
Er is nog geen beslissing ge
nomen en de gevallen beslui
ten zyn noodmaatregelen in
een noodtoestand. Door het
oorlogsgeweld werd de Vlis-
singsche haven totaal vernield
en nog ia zy tgdeiyk voor de
Marine ©^ruikbaar, tot tyd
en wyie de schade weer
eenigszins is hersteld. Het
personeel en het materieel zyn
De marine is uit Vlis
singen vertrokken. Het
is stil geworden in de
havenBij wgze van
hopelijk kortstondig
afscheid plaatsen wg
met genoegen een be
schouwing van de hand
van den heer C. A, van
Woelderen, oud Burge
meester van Vlissingen,
die nog eenmaal met
warmte pleit voor het
behoud der marine voor
Vlissingen.
thans zoo dringend mogelgk
elders, vooral in Nederlandsch
Oost-Indië, noodig. Dit is het
juiste standpunt. Ook moet
hierbij het woord marinebasis
goed worden onderscheiden,
van het woord marinesteun
punt. In de marinebasis moe
ten personeel en materieel zoo
veilig mogelgk paraat worden
gehouden, waar dit zal gebeu
ren is nog in studie, maar een
krachtig steunpunt voor de
marine zal Vlissingen in elk
geval altgd moeten big ven met
de daarbij behoorende noodige
marine-etablissementen.
Naar mgn vaste overtuiging
zullen onze hoogste landsbe
langen steeds verbonden blg-
ven aan het behoud van onze
Marine te Vlissingen.
Hieromtrent zg het volgen
de opgemerkt.
EEN INTERNATIONAAL
VRAAGSTUK.
Nederlandheeft door dezen
neutrale zelfstandigheidspoli-
tiek losgelaten. Nederland is
thans vast verbonden aan
onze geallieerde bondgenoo-
ten en wg hopen vurig, dat er
een krachtig verbond van W.
Europeesche landen zal blgven
bestaan, dat door wgze maat
regelen de handhaving v&n den
algemeenen wereldvrede zal
bevorderen. Logisch gevolg van
de veranderde Nederlandsche
internationale positie is, dat
voortaan de Neder^mdsche
defensievraagstukken ook een
onderdeel zullen uitmaken van
het internationale overleg en
de besprekingen van de gene
rale staven der verschillende
betrokken staten.
De vraag, of Vlissingen moet
zijn een marinebasis, is
dus in de eerste plaats een
internationaal vraagstuk ge
worden en moet dus worden
behandeld in verband met de
strategische ligging der Schel-
demonding in West Europa.
Wie zal de belangrgke inter
nationale positie van Vlissin
gen aan de Scheldemonding
ontkennen? Wie dat nog niet
inzag, moet daarvan toch wel
door de beide laatste wereld
oorlogen overtuigd zyn. En de
insiders kennen de groote be
zwaren van onvoldoende voor
bereiding van de maritieme
verdediging van de Schelde
monding.
VEILIGSTE NEDERLAND
SCHE KUSTHAVEN.
Strategisch is hoogst belang
rijk, dat de groote Belgische
wereldhaven Antwerpen ach
ter Vlissingen ligt, dat
haar natuurlgke voorhaven
vormt, en dat bare beide toe-
angswegen vanuit zee naar de
Ichelde, de wereldvaarwaters
in onze Nederlandsche terri
toriale wateren, de Wielingen
en het Oostgat, samenvloeien
juist vóór de Vlissingsche
buitenhaven.
Vlissingen is bovendien de
meest saillante en veiligst
toegankelijke Nederlandsche
perk van hernieuwde opleving
een der beste bunkerstations
van West-Europa,
veilige winterverblgfplaats voor
de Groningsche kofschepen
voor de kustvaart.
Zgn de booten van de Stoom
vaartmaatschappij „Zeeland
sinds 70 jaar niet de beste
propagandiste voor de haven
van Vlissingen?
Dit alles is In het buiten
land welbekend. Maar in de
eerste plaats is dit voor onze
Koninklgke Marine van groo
te waarde. Zoolang dan ook
Nederland een Marine zal be
zitten, zal deze Vlissingen
nooit mogen verlaten. Tot de
Marine-vredestaak behoort de
goede voorbereiding van een
eventueele oorlogstaak te
Vlissingen, want alleen dit
verschaft ons duurzaam ver
trouwen en respect by onze
bondgenooten, daardoor toont
Nederland zich het bezit der
heerlijke Scheldemonding voor
het oog der wereld waardig,'
WAT DE GESCHIEDENIS
LEERT.
De Geschiedenis, deze be
proefde wgsgeer der mensch-
heid, leert ons, dat bg ver
vaging of verdwgning der
staatkundige grenzen in West-
Europa, de beteekenis van
Vlissingen als havenplaats
toeneemt.
Karei V schreef in zgn be
kend „Politiek Testament"
over zgn wereldrgk voor zgn
zoon Philips, dat hg Vlissingen
in het bgzonder in de zorg
van zgn zoon aanbeval, welke
haven hg „de Koninginne en
Sleutel van Nederland" noem
de (zie M. Smallegange Cro-
nic van Zeeland, blz. 564; vgl.
laatsten wereldoorlog het be- kusthaven en werd daardoor
raals en de bakermat der
groote Zeeuwsche vermogens.
Het buitenland kende het be
lang van Vlissingen 'en be
zette het in beslissende Euro
peesche tijdsgewrichten, zoo
als tijdens Leicester en Na
poleon. In tgden van slapte,
van Holland op z'n smalst en
Jan Salie is gedurende te
lange perioden Vlissingen ten
nadeele van 's Lands belangen
uitgeschakeld geworden. Zoo
iets mag zich zeker niet da-
delgk na de ervaringen van
dezen wereldoorlog waar gaan
herhalen,
PRIMAIRE
LANDSBELANGEN
Dit zijn .primaire hooge
landsbelangen bg het Vlissing
sche niarinevraagstuk betrok
ken. Vele andere factoren, hoe
belangrgk ook, zijn secundair.
Biji'. als er te Vlissingen ge^n
woningen zgn, dan moeten zg
er worden gebouwd; als
geen marinegebouwen zgn,
moeten zy er worden gesticht;
als de buitenhaven te klein
is, moet er een nieuw haven
bassin worden gegraven; als
marinepersoneel liever in een
groote stad woont, moet het
geholpen worden zich aan de
gezonde landeiyke Zeeuwsche
sfeer aan te passen; als er
voor Vlissingen geen geld is,
moet de verdeeling van het
marinebudget voor de marine
havens ten voordeele van Vlis
singen worden veranderd,
maar er is in Nederland moei
lgk een beter oefenterrein
voor de marine te vinden met
oeroude marinetradities als ln
de breede Scheldemonding.
Daar moge onder alle wereld
vlaggen, die er by de drukke
scheepvaart gevoerd worden.
(enkele kilometers
Kanbury) en in Thanbyuzayat
(Birma) zullen de overige
Nederlanders ter aarde worden
besteld.
Japaneche krijgsgevangenen
zorgen voor het opgraven en
overbrengen van de stoffelgke
resten naar de centrale be
graafplaatsen en zg zgn voor-
oopig ook belast met het ver
zorgen der graven. Zg doen
hun werkzaamheden met een
nauwgezetheid en tegelgkertgd
met een onbewogenheid, die
pgnlgk aandoen.
Zoo zgn dan deze menschen,
die het slachtoffer werden van
de Japansche barbaarschheid,
aan den greep der jungle ont
rukt en zullen deze dierbare
doodenakkers door de zorgen
van een commissie, die blgvend
toezicht zal houden op de gra
ven, niet meer overwoekerd
worden door het verstikkende
leed van het oerwoud. Langs
de fraai aangelegde' perken
zullen groene struiken groei
en, zullen tropische bloemen
haar heerlgke kleuren ten toon
•spreiden en zullen treurwilgen
hun takken uitstrekken over
hen die hier de eeuwige i*ust,
hebben gevonden. Moge Neder
land hen niet vergeten
ook Prof. Dr. K. Brandi, „Kei- h®* Nederlandsche vlagvertoon
zer Karei V"). |der Marine nimmer ontbre-
Later tradhet belang van ken
Partij yan de Daad.
Na de Party van den
Arbeid en de Party van
ie Vrgheid heeft Neder-
'and nu ook een Partg
van de Daad gekregen.
Leden van de Ned. Bel-
lamyparty hebben nl.
een nieuwe politieke
formatie van dezen
aaam in het leven ge
roepen.
De nieuwe party staat
overeenkomstig haar
grondwet op een volko
men geweldloos en pa
cifistisch standpunt en
wenscht de kapitalisti
sche staatshuishouding
in een zuiver socialisti
sche te veranderen naar
ie ideeën van Edward
Bellamy.
De Partij van de Daad
heeft de bedoeling in
1951 een volksstemming
:e houden over de Bel-
amy-economie, aange
past aan den Nederland
schen volksaard.
Vlissingen als veilige kust- en
vluchthaven naast Duinkerken
voor de kaapvaart euphe-
mistisch de vrye neringhe ge
noemd sterk op den voor
grond.
Vlissingen werd een leer-
ginsel der stipt objectieve laatstelijk in een recent tgd- school voor onze groote admi-
Voor het sneller tot stand
komen van den wereldvrede
moest Vlissingen opgeofferd
en vernield worden om het
achterliggende Antwerpen
spoediger te bevryden. Recht
en biliykheid, maar evenzeer
de algemeene defensie belangen,
eischen, dat te Vlissingen
minstens alles hersteld worde
wat daar tevoren door be
kwame marinedeskundigen
weloverwogen gesticht werd
voor 's Lands defensie.
Lgnrecht tegenovergesteld
aan het beweerde in de con
ferentie te Middelburg conclu
deer ik dan ook, dat door de
eeuwen heen is bewezen, dat
zoowel strategisch als econo
misch het Nederlandsche
landsbelang eischt, dat Vlis
singen een goed geoutilleerd
marinesteunpunt bliive.
Tgdens den bestaanden
noodtoestand moeten natuur-
Igk alle Nederlandsche mari
nekrachten zooveel mogelgk
naar Nederlandsch-Indië wor
den gezonden. Doch dit sluit
volstrekt niet in, dat van
Vlissingen speciaal moet 8®*
zegd worden „dat de marine
voorbeschikt is om grooten-
deels naar Indlë te vecdwg-
nen". Als mettertgd weer nor
male toestanden zullen, heer-
schen zullen de levensbelangen
van het Moederland van het
Rijk in Europa, ook bij onze
Marine nimmer uit het oog
noger worden verloren.
C. A. VAN WOELDEREN,
Maioor b.d. der Artillerie,
Oud Burgemeester van Vlis
singen.
