Hij verbeterde motoren
en werd millionnair
Hel SaascliJSner
van professor Denker
De dichter
Paaschfeest
Onze haringvisscherij in 1945
Goede vooruitzichten, ook voor export
De landing bij Baarland
Wonderkind.
Het ia niet altijd beslist noo.
dig krantenjongen te zijn ge
weest, om een schitterende
loopbaan te makem. De Hilver
summer H. van der Horst is
daar van 'een sprekend voor
beeld. Zyn punt van uitgang
was de graad van scheikundig
ingenieur en in deze hoedanig
heid had hg een groote belang
stelling voor allerlei motoren.
Het trok zijn aandacht, dat
de cylinders door de steeds
op en neer gaande beweging
van de zuigers /.an bijzondere
slijtage onderhevig waren. Na
betrekkelijk korten tijd sloten
de zuigers niet heelemaal meer
af en kon de motor eigenlijk
wel op zolder worden gezet.
Ieder mensch heeft plannen,
zoo vertelt „De Volkskrant".
Het eene plan voorziet in be
tere economische verhoudin
gen, het andere vormt de basis
voor den bouw van groote
werkobjecten. Het idee van H.
van der Horst bestond slechts
hierin, dat hij meende, dat met
het -aanbrengen van een
chroomlaagje op de cylinder-
voering, het tempo van slijtage
zeer vertraagd zou worden.
Het was het idee waarvan
wereldfabrikanten dachten,
dat het immer een illusie zou
blijven. De heer Van der
Horst zou echter doorzetten.
Vele jaren voor den oorlog
ging hij met Stork in Hengelo
Eraten. Zijn vinding, waarop
ij intusschen patent had aan
gevraagd, wilde hij daar ver-
koopen. Stork wilde er niet
direct aan, al begreep ook hij
heel goed dat indien de theorie
van dien kleinen Hilversum
mer door de practyk zou
worden gedekt, dit een zekere
omwenteling in het motoren
vak zou teweegbrengen. Er
werd een middenweg gekozen.
Van der Horst zou bij Stolk
de cylindervoeringen chroom-
harden, waardoor hij zelf ge
legenheid zou hebben om met
zijn procédé de noodige erva
ringen op te doen.
De praktijk gaf goede uit
komsten. Het chroomlaagje,
op electrolystische wijze op
de voering van den cylinder ge
bracht bleek volkomen slijt
vast en olievasthoudend te
zijn, zoodat de voering bijzon
der goede loopeigenschappen
vérkreeg. De ingenieurs van
Stork kunnen zich nog goed
herinneren, hoe daar in een
afgelegen hoekje van de fa
briek. een klein mannetje druk
in touw was met zijn vinding,
waarvan iedereen dacht, dat
het apekool was. Maar wat zij
niet konden vermoeden, was,
dat dit vriendelijke onopvallen
de heertje een doorzettings
vermogen met zich mee droeg,
dat' tot groote resultaten zou
leiden.
gens het procédé Van der
Horst.
Voor zijn groote diensten
aan de geallieerde zaak be
wezen is Van der Horst on
langs in Amerika het docto
raat van een Amerikaansche
universiteit aangeboden.
Hij is directeur van drie
Amerikaansche fabrieken met
een groot personeel. En
met al dat harde werken is hij
hard op weg zich te voegen
onder die schare van Ameri
kanen, die door hun vindingen
op bijzondere werken millioe-
nen hebben veroverd. Het lijkt
heel lang geleden, dat Van der
Horst een eenvoudig, onbelang
rijk mannetje was.
NAAR AMERIKA.
Het was in 1939, dat Van
der Horst op een gegeven
oogenblik zijn jas aantrok,
den heeren Stork vertelde, dat
hg nu genoeg ervaring had
opgedaan en een reisje naar
Amerika wilde maken. Van
der Horst trachtte zgn patent
daarop in Amerika te verkoo-
8en, maar bg wie hg ook aan
e deur klopte, men ontving
hem met de noodige reserve,
want 't was toch eigenlgk een
dwaasheid te denken, dat zoo'n
kleine Hollander een vinding
in zgn zak had, waarop de ge-
heele Amerikaansche motor
industrie reeds lange laren
zat te wachten. „Geen kans,
mr. Van der Horst", zei een
Amerikaan, „probeer net maar
eens bjj de marine",
In die dagen was de oorlog
in Europa begonnen. De Ame
rikaansche marine mocht geen
enkele kans voorbij laten gaan,
om de oorlogsuitrusting te
kunnen perfectionneeren. Van
der Horst begon er als bank
werker en een maand later
kreeg hy veertig cylinders,
om daar de chroomproef mee
te kunnen nemen. Het was
technisch een eenvoudig pro
cédé, maar de marinemenscnen
zelf brachten er niets van te
recht. Van der Horst boekte
groote resultaten
SUCCES.
Toen jaren later de landin
gen op Airikaansch grondge
bied plaats vonden, was er
geen Sherman-tank en geen
amphibie-wagen, of hij was
voorzien van de chroomgeharde
cylindervoeringen volgens het
procédé Van der Horst. Bij
de landingen in Italië, de in*
vasie in Normandië, bij den
zegevierenden opmarsch door
Duitschland, overal waren de
gevechtswagens, de tanks,
vliegtuigen en schepen voor
zien van motoren met chroom-
geharde cylindervoeringen vol-
GEDENKW AARDIGE
VOETBALWEDSTRIJD.
In het gebouw Tweede Ka
mer had Woensdagmiddag een
merkwaardige plechtigheid
plaats. De heer Joekes heeft
daar namelyk aan den Kamer
voorzitter een herinnerings-
prent aangeboden naar aanlei
ding van een voetbalwedstrijd,
destijrs gehouden in het gij
zelaarskamp te Gestel tusschen
Tweede Kamerleden en men-
schen van de pers.
De aftrap geschiedde door
oud-minister de Wilde. Ge
constateerd dient te worden,
dat beide partyen aardig tegen
elkander opwogen. Wonnen
eerst de Kamerleden met 31,
een revanche party bracht de
persmannen met 31 in de
meerderheid.
Bovenbedoelde gedenkplaat
is geteekend door jhr. ir. J. de
Sianitz, inspecteur der volks
huisvesting te Bergen op Zoom,
VERGETEN
MARINIERS?
Eenige Zeeuwsche mariniers
schrgven ons:
Ergens op Oost-Java! Ver
moeid stappen zoo juist van
de frontlgn afgeloste mariniers
uit de trucks. Wg zyn in onze
ruststelling aangekomen.
Rondkgkend zien we eenige
tenten staan, verscholen tus-1
schen het groen. Geen slechte
plaats voor ontspanning, nf
een vermoeiden tijd. Een lui
tenant geeft kalm aanwijzin
gen en deelt ons in. We zetten
onze veldbedden op. en strek
ken als proef even onze lede
maten er op uit. Lachend ky-
ken we elkaar eens aan. Ein
delijk weer eens rust. Einde-
ïyk weer eens heerlgk slapen,
en wat nog meer. Ja, wat nog
meer? Al gauw komen we tot
de ontdekking, dat passagieren
er niet bij is! Dat is bljjkbaar
alleen voor de Gezagsbatal-
jon s; en dan nog door middel
van ons eigen motortranaport.
Recreatie dan? Een zaal is
er natuurlijk niet voor hier in
het veld. Maar als je er mate
riaal voor hebt, is voor ont
spanning niet altgd een zaal
noodig. Lezen byvoorbeeld.
Een goed boek, een tijdschrift?
O. en O. bezit ze niet, of ze
moeten nog ergens op een
vergeten plaats liggen. Tijd
schriften waren anders nog
wel uit Holland te versturen.
Maar dafc is kostbaar. Op een
postkantoor in Nederland
kreeg een dame, die een klein
pakketje lectuur wilde verstu
ren naar onze jongens, ten
antwoord: „Dat zal wel gaan,
maar dat kost u 9.40!" Is
dat niet een beetje te erg?
Destijds, toen wij op Malak-
ka vertoefden, arriveerde, vol
gens de radio, een Dakota-
vliegtuig aldaar, vol met re
creatie- en ontspanningsmate
riaal. Wg mariniers echter,
schenen bg de verdeeling er
van vergeten te zgn. We za-
fen er niets van! Zijn wg dan
eelemaal vergeten in Hol
land?
Denkt u, dat het voor een
Hollandschen jongen een pret-
tigen indruk maakt, dat wg
met Kerstmis een „Ameri-
kaansch" Roode Kruis-pak-
ketje ontvingen, en van Ne
derlandsche zgde heelemaal
niets hoorden of zagen?
De „Pen-Gun" is het eenige
blad, wat wy hier tamelgk re
gelmatig krggen. Er staan
groote artikelen in over Regi
menten Infanterie en Gezags-
bataljons. Over de Mariniers
met moeite een klein stukje.
Hooren wy er niet meer bij?
Het eenige wat wg vragen
is: Kan er voor het Korps
Mariniers nu ook eens iets
fedaan worden? Niet alleen
oor onze families, maar ook
door Nederlandsche instanties,
ook al zgn wy dan Ameri-
kaansch getraind! Laten wij
het beste er van hopen.
..Zooals je weet", sprak on
ze eminente puzzelaar Pror.
Denker tot zyn trouwen butler
Piet Pienter. „Zooals je weet,
is het elk jaar een gewoonte
van my geweest met Paschen
voor enkele meer intieme
vrienden en kennissen een
klein dineetje te geven. Na-
tuuriyk zal ik ook dit jaar niet
van deze traditie afwijken. Ik
heb dan ook enkele personen
uitgenoodigd en wel: De fami
ne's Rood en Groen, respectie-
vehjk met hun zoon en dochter,
die, zooals je ongetwijfeld be
kend zal zyn, eerlang in 't hu-
welgksbootje hopen te stappen.
Verder verschgnen ook nog de
heer en mevrouw Blauw en
het echtpaar Geel. In totaal
dus tien personen. Dank zij
eenige moeite heb ik ook nog
beslag kunnen leggen op tien
eieren, die ik geverfd heb in
de kleuren van de namen van
mijn gasten. Er zgn telkens
zooveel eieren van een bepaal
de kleur als er personen van
dien naam zijn. Tot dusverre is
alles natuurlgk vrij eenvoudig
te volgen De moeilijkheden ko
men echter met de tafelschik
king. Hét is nameiyk de
wensch van mgn gasten dat er
Seen personen van gelgkluiden-
e namen naast elkaar zitten,
evenmin, als zij wenschen dat
zn een ei ontvangen, dat de
kleur van hun naam draagt.
Verder hebben de kinderen
Groen en Rood te kennen ge
geven naast elkaar te willen
heeft mevrouw Blauw telken-
jare een ei gehad in dezelfde
kleur als mevrouw Groen, ter
wijl zij ieder jaar, vanwege de
oude vriendschap, naast me
vrouw Rood heeft gezeten. Ik
zou het zeer op prijs stéllen
ook dit jaar deze oude tradities
niet. te verbreken. Mynheer
Blauw zou het, dat weet ik
zitten en respectievelgk bg hun
bord een ei te vinden in de
kleur van den naam van hun
aanstaanden bruidegom en
bruid. Mevrouw Groen wenscht
uitdrukkelgk tusschen de
schoonouders van haar dochter
te komen zitten en heeft verder
to kennen gegeven liever geen
ei te consumeeren dat de kleur
heeft van den naam die haar
dochter of schoonzoon draagt.
Verder weet ik dat; zij een
afschuwelijke hekel heeft aan
blauw Dit Paaschdiner ls vol
tradities, waarde Pienter. Zoo
zeer zeker, zeer op prijs stel
len naast de toekomstige bruid
te zitten en op zyn plaats een
ei te vinden dat overeenstemt
wat kleur betreft met den
naam van zyn tafeldame.
Mevrouw Geel, excentriek als
zy is, wenscht steeds naast die
persoon te komen zitten die de
eega of echtgenoot is van een
van beide personen die een ei
ontvangen dat de kleur van
haar naam draagt, terwijl haar
man ieder jaar een ei ontvan
gen heeft dat de kleur heeft
van den naam van den tafel
heer of dame die zyn vrouw op
deze wijze werd toebedeeld.
Mgnheer Groen en mevrouw
Geel hebben steeds eenzelfde
gekleurd ei op hun plaats ge
vonden, evenals mijnheer
Blauw en mevrouw Rood Mijn
heer Rood heeft tot nu toe
steeds een blauw ei ontvangen,
iets wat ik ook dit jaar in eere
zou willen houden. Het is steeds
een gewoonte geweest geen der
gasten een ei voor te zetten dat
de kleur van zgn ohaar naam
draagt, tenvyi evenmin op mijn
Paasclidisch ooit twee eieren
van geüjke kleur naast elkaar
hebben gestaan, en steeds heeft
mynheer Groen tusschen me
vrouw Blauw en mijnheer Geel
in gezeten.
Al deze dingen, zoowel de
wenschen van my'n gasten als
de reeds jaren oude tradities
moet ik als gastheer eerbiedi
gen
Piet Pienter verzekerde zijn
meester dat hy voor de juiste
tafelschikking zorg zou dra
gen. Een probleem dat niet
makkelijk was, doch ook niet
zoo moeiiyk als het op het
eerste gezicht ïykt. Wy ver-
&ss£s=s£a=sÊ)ss
hef
De beide hoogtepunten van het kerkelijk jaar,
Kerstmis en Paschen spreken, door den eenvoud en
grootheid van hun gebeuren, op zeer bijzondere
wijze tot den Christen en de Christelijke maat
schappij. Het' is dan ook niet te verwonderen, dat,
de eeuwen door, de dichters en schrijvers zich van
deze stof hebben meester gemaakt, om in een
beeldhouwwerk van woorden hun ontroering over
deze hoogtepunten in het religieuze leven uit te
zingen. Zoowel de binnen- als bultenlandsche lite
ratuur bevatten hiervan voorbeelden te over. Wie
kent niet de ontroerend schoone Christus-Legenden
van Selma Lagerlöf, om slechts één voorbeeld te
noemen?
Toch is er in de literatuur een opmerkelijk ver
schil te constateeren tusschen Paasch- en Kerstproza
of -poëzie. Een verschil, dat niet direct betrekking
heeft op verschil der gebeurtenissen, dan wel op
het karakter van het geschrevene. Zonder dit in
alle opzichten te willen generaliseeren, kan er van
een zekere overeenkomst gesproken worden tusschen
Kerst- en Paaschliteratuur wat betreft de Inhoud van
beiden. De blijde boodschap, het zich uit liefde
geven aan een verworden wereld, is Immers in beide
gevallen dezelfde. Het verschil ligt dan ook niet in
den inhoud, maar in het weergeven daarvan. Met
Kerstmis knielt de dichter aan de Kribbe, maar met
Paschen nagelt hij Jezus mee aan het Kruis. Kerst
mis staat- in de literatuur veelal los van het „ik",
is rustig en beschouwend, gedragen door het ver
langen naar innerlijken vrede. Maar aan de Paasch-
poëzie ligt de belijdenis van Willem de M ér ode ten
grondslag, die zong:
Ik heb op Golgotha gestaan
en zag het gelaat van Jezus aan,
die men als een ellendeling
aan het kruishout hing.
Ik moest daar hangen, ziel en lijf,
de wereld tot een tijdverdrijf!
Paaschpoëzie is noch rustig, noch beschouwend,
maar fel en bewogen in het besef van eigen on
vermogen en onmacht.
Paschen dwingt den dichter zijn toeschouwerhou
ding te laten varen en te erkennen dat Goede Vrijdag
mede door zijn schuld heeft plaats gehad. En dat
pakt hem en laat hem niet meer los. Paaschlitera
tuur is niet gedragen door den innerlijken vrede, die
de Kerstpoëzie kenmerkt, maar door den schreeuw
naar dien vrede.
Onvergelijkelijk mooi heeft Goethe dat getypeerd
in de figuur van Faust, die op Paaschmorgen, moe
van zijn arme leven, den gifbeker aan zijn lippen
zet, terwijl net op dat moment door het open raam
het koor der Engelen den lofzang aanheft:
Christus is verrezen,
Juich nu, oh sterveling..
En dan kan hij niet meer drinken!
En dat is, naar ik meen, het kenmerk van de
Paaschpoëzie. Het er zich niet van los kunnen ma
ken. Paschen gaat buiten niemand om, omdat het
drama van Goeden Vrijdag zich in het leven van
ieder van ons voltrekt Kerstmis in de literatuur
is het in dankbaarheid aanvaarden van het feit, dat
God zich aan ons heeft geopenbaard. Maar Paschen
is het weten, dat wij, op Goeden Vrijdag, die Liefde
hebben verloochend, maar dat in de Opstanding, de
Liefde ons niet verloochend heeft
Kerstmis is in de literatuur, het aanvaarden van
een feit.
Daar Is het geschrevene niets minder om natuur
lijk. Er zijn ontroerende en zuivere Kerstgedichten
te over geschreven en de reeds eerder aangehaalde
Christus-Legenden getuigen dat hier vaak' zuivere
kunst geschapen wordt.
Maar de Paaschliteratuur is een belijdenis, fel
en groots, bewogen door een warm voelend en arm
menschenhart. Het is gezegd van mensch tot mensch,
oog in oog, samen staande voor het Kruis en het
geopende graf!
Treffend blijkt dit alles uit een gedicht, dat in
1941 illegaal verscheen en waarmee wij deze be
schouwing willen eindigen:
GOEDE VRIJDAG 1941.
Een is gestorven en Zijn dood werd leven,
Zijn lijden troost. Zijn dorst verzadiging;
Het kruis waaraan zijn trillend lichaam hing,
werd tot het teeken van de hoop verheven.
Nu leven heerschers die een waan beving,
Zij worden door hun demon voortgedreven,
en waar een volk voor hen ten onder ging,
staat in het puin hun dor embleem geschreven.
En velen werden dienaars van de stof
En stierven in den roes van het geweld,
En anderen zinken tot een stom en dof
Berusten voor het lot dat hen niet telt;
En hen, voor wie het oude kruis nog geldt
Beklemt de wanhoop van den olijvenhof.
J. H.
trouwen erop dat onze lezers
ons eveneens zullen kunnen
vertellen hoe de gasten rond de
tafel hebben gezeten en wat
voor kleur ei ieder ontving.
Inzendingen onder het mot
to „Puzzle" aan de redactie
der Prov. Zeeuwsche Courant,
Walstraat 58—60 te Vlissin-
gen tot uiterlijk 29 April. Voor
goede oplossingen stellen wg
zooals gewoonlgk weer 9 prg-
zen beschikbaar, waarvan 3
voor de Walchersche, 3 voor
de Bevelandsche en 3 voor de
Zeeuwsch-Vlaamsche abonné's.
Oplossing
Woordenvraagstuk. -
Zonder direct moeilijk te
noemen te zyn was deze puzzle
toch niet eenvoudig. Het
merkwaardige is dat dit aan
het aantal inzendingen onmid-
dellgk is te constateeren. Onze
abonné's en lezers moeten den
moed zoo gauw niet opgeven.
Elke puzzle die gegeven wordt
is immers op te lossen!
De oplossing was:
Walcheren-Arcen-wel H
Burgemeester-Eem-Ster-berg U
Balklaag-gala-bak L
Enkelspoor-roos-lek-en P.
X werd dus hulp.
Na loting werden de prijzen
toegewezen aan:
A. Suurmond, Walstraat 95,
Vlissingen. J. Maas, Badstraat
A 55, Domburg. G. J. Buyze,
Blauwedijk 3, Middelburg. Z. de
Ruiter, „Dijkzicht", 's-Heer
Arendskerke. P. Knuist, Rim-
melandstraat 6, Goes. C. J.
Leys, Westsingel 115, Goes.
J. J. de Vogelaar, Driew. 433
Biervliet. C. J. H. v. d. Kam,
Minnepoórtstraat 20 IJzendrj-
ke. H. A. de Smidt, Willems-
weg 53, Schoondijke.
Nieuwe afzetgebieden
waarschijnlijk.
Terstond na de capitulatie
van Duitschland kon een aan
vang gemaakt worden met het
uitrusten van de nog in ons
land overgebleven haringsche
pen. Echter, van de 265 sche
pen tellende haringvloot waren
in Mei 1945 slechts 44 vaartui
gen over, die na het treffen
van de allernoodzakeiykste
■voorzieningen ter haringvis
scherij konden uitvaren. De
rest werd gedurende den oorlog
door de Duitschers gevorderd
en voor marinedoeleinden om
gebouwd.
Dat in de allereerste plaats
de beste schepen werden ge
vorderd, behoeft geen betoog.
Tijdens de bezetting kon men
in onze havens schepen aantref
fen, die kennciyk van Neder-
landschen oorsprong waren,
doch door de Duitschers warer.
omgebouwd. Dit bemoeilijkte
uiteraard na de capitulatie de
opsporing. De Afdeeling Vis-
schery van het Ministerie van
Landbouw, Visscherrj en Voed
selvoorziening zond daarom een
speciale commissie, bestaande
uit deskundigen naar Duitsch
land, die niet alleen de wegge
voerde schepen opspoorde,maar
ook bij de geallieerde marine
autoriteiten duidelijk wist te
maken hoe dringend Nederland
om deze schepen verlegen zat.
De Afdeeling Visscherijen, die
hierin de Nederlandsche Re
geering vertegenwoordigt, stelt
de oorspronkeiyke eigenaren
op haar beurt als bewaarder
van de schepen aan.
Uit Lübeck. Cuxhaven, Ham.
burg en andere Duitsche ha
vens werden de Nederlandsche
schepen weggehaald en nog
steeds gaat dit door. In den
loop van de haringteelt 1945
konden 18 van dergehjke sche
pen omgebouwd en voor de ha-
ringdrhfnetvisschery worden
ingericht.
HET VANGAPPARAAT.
Het aantal deelnemende
schepen bedroeg dus in totaai
62, of 23,4 °/o van de vloot van
1930. Per reederyplaats was de
samenstelling van de vloot als
volgt (tusschen haakjes de cy-
fers van 1940): Vlaardingen
11 (52); Maassluis (2);
Scheveningen 36 (127); Kat-
wgk aan Zee 14 (79); iJmui-
den 2 (4).
Van de 18 uit Duitschland
teruggekeerde schepen behoor
den er 5 in Vlaardingen en 13
in Scheveningen thuis.
De aanvoeren hebben een a*~
leszins bevredigend resultaat
gehad, hetgeen blgk* uit het
onderstaande overzicht. Ten
opzichte van 1939 is de gemid
delde aanvoer in 1945 ongeveer
verdrievoudigd: ten opzichte
van 1938 met 70 vermeer
derd. Tengevolge van den rui
men aanvoer is de reisduur
aanmerkeiyk afgenomen, het
geen vooral voor de bemannin
gen van beteekenls is geweest.
Aan de visscherg in het En-
gelsch Kanaal hebben slechts
enkele schepen deelgenomen,
doch het resultaat is ver bene
den de 'verwachting gebleven.
Op 19 Januari 1946 zyn de laat
ste schepen binnengekomen en
werd de teelt 1945 gesloten.
AFZET.
De aanvoeren werden voor
namelijk in het binnenland af
gezet. De verache haring werd
versch (50 dan wel ge
stoomd (30 verkocht, ter-
wyi een gedeelte (20 aan
de conservenfabrieken ter ver
werking werd toegewezen, zullen worden.
Voor zoover gezouten haring
niet als zoodanig in het bin
nenland werd afgezet, werd
deze ingelegd en gerookt.
Aanvankeiyk werd de haring
op bon gedistribueerd op basis
van 2 zure haringen en 2 bok
kingen per inwoner. Spoedig
bleek in bepaalde gemeenter.
van Gelderland. Noord-Bra
bant. Overijssel en Drenthe
geen belangstelling voor haring
te bestaan, en wel voornamé-
lgk die gemeenten, waar vele
huisslachtingen werden ver
richt. Per 1 Januari i.i. kwam
de verkoop van haring aan
consumenten bonvry.
Naar Palestina. Tsjecho-Slo-
wakije, Luxemburg, Amerika
en Frankrgk werd tot 1 Maan
j.L 693.000 kg. voorname
lijk gezouten haring uitge
voerd.
De vooruitzichten voor de
teelt 1946 zyn over het alge
meen gunstig. Op 7 Mei a.s.
zullen de eerste schepen ter
haringdryfnetvisschery mogen
uitvaren. Deze datum is geko
zen. omdat het reederijbedrgf
dit wenschelijk acht, aangezien
vroegtgdig uitvaren o.m. ten
gevolge kan hebben, dat de toe
gewezen materialen niet doel
matig genoeg worden aange
wend.
Verwacht wordt, dat in
dien zich geen groote stagnatie
in den ombouw der uit Duitsch
land teruggebrachte schepen
voordoet met ongeveer 80
schepen begonnen zal worden,
welk aantal in den loop van de
teelt 1946 zal stygen tot 140.
Een 10- 15-tal schepen, welke
vóór den oorlog de naringvis-
schery beoefenden, zyn door
de Duitschers zoodanig ver
bouwd, dat zg niet meer voor
dezen tak van visscherg kunnen
worden ingericht. Deze vaar
tuigen worden daarom voor de
trawl-visschery bestemd.
Verwacht wordt tevens, dat
de export zich in gunstigen zin
zal blijven ontwikkelen en dat
nieuwe afzetgebieden gevonden
EEN VERRASSENDE AANVAL IN DEN RUG.
De operatie verliep vlot en
voorspoedig.
Het is eigenaardig, dat
over de landing bij Baarland
op 26 October 1944, dus nu
byna 16 maanden geleden, nog
zoo weinig werd geschreven.
Toch was dit een van de be
langrijkste en best voorbereide
operaties in Zeeland, die zeer
beslissende gevolgen had.
Op 25 October was nl.
byna drie weken van hevige
worsteling de Kreekkrakdam
geforceerd en Rilland geno
men. De Duitschers trokken
haastig terug op de zeer ster
ke verdedigingswerken langs
het kanaal door Z.-Beveland
en het lag voor de hand, dat
de stryd daar even verbitterd
en langdurig zou zijn. Doch
daar kwam ln den vroegen
morgen van 26 October de
grootscheepsche aanval over
de Schelde op Baarland, die
alle berekeningen van de Duit
schers in de war stuurden. Zij
verloren finaal het hoofd,
dachten niet meer aan de se
rieuze verdediging langs het
kanaal en waren in drie dagen
Zuid-Beveland uitgeslagen met
achterlating van nun geschut
en een onmeteiyken voorraad
munitie.
TE HONTENISSE.
De ouverture van deze ope
ratie, die uitgevoerd werd door
de 52e laagland-divisie, speci
aal getraind in Schotland,
speelde op Zeeuwsch-Vlaam-
schen bodem. Maandag 23 Oct.
donderden 150 stukken geschut
der Royal Artillerie, de ge
meente Hontenisse binnen, ko
zen positie en zetten Donder
dagmorgens 'n geweldig bom
bardement in, ter weerszoden
van Baarland en dat voorna-Duitsche granaten links en
meiyk het onder water ge
zette Hoedekenskerke trof. Met
vliegtuigen, die in den Kruis
polder opstegen, werd het vuur
gecontroleerd en geleid. Onder,
wijl naderden de landingstroe
pen met een onuitputtelijke
macht van materiaal, zoodal
de wegen voor ander verkeer
totaal waren versperd. Den ge
heelen. nacht hadden de in
woners van Baarland geronk
van vaartuigen op de Schelde
gehoord, totdat ongeveer om
half vier het eedaver van de
granaat-explosies al *t andere
ferucht overstemde. Toen hei
ag werd, zag de familie Zee
vaart, wier hofstede „Deli"
heel dicht by den zeedgk ligt
dat er iets gaande was. Bi
den zg. „IJzeren kolomhoek'"
spatte een stuk dyk weg, buil
dozers groeven het gat wijder
uit en plotseling doken de
eerste amphibietanks te voor
schijn en wentelden de bouw
landen binnen Ongeveer op ge-
lgken tyd had eenzelfde ope
ratie i ats bij Bakendorp, ter-
wyi a's afleidingsmanoeuvre,
ook bij Hoedekenskerke eenige
tanks het vasteland opstorm
den.
OPGEWONDEN
DUITSCHERS!
De Duitschers, die om de 20Ü
m. een mitrailleurnest langs
den dgk hadden, verkeerden in
de grootste opwinding en voer
den niet - eel uit. Eerst heel
wat later kwam hun artillerie
in actie maar was over het
algemeen slecht ingeschoten,
waaraan de lichte mist ook
niet vreemd was. Slechts twee
tanks werden getroffen: een
derde, die naby den oever on
klaar was geraakt, bliezen de
Engelschen zelf op. Hoewel de
TWEEDE BLAD
van de
Provinciale Zeeuwsche
Courant.
van Zaterdag 20 April 19^6
189e Jaargang, no. 93.
In UUanger, in het Noor
den van Zweden, teeft een 3-
jarig wonderkind, Maud Wes-
tin geheeten. Door te luisteren
naar de radionieuwsberxehten
leerde zg de aardrijkskunde
en de steden van Europa. Zg
kan reeds lezen, schrgven en
rekenen, terwgl zg verder
zingt en reciteert
Haar fenomenaal geheugen
blgkt wel uit het feit, dat zg
de troonrede van den koning,
bij de opening van den Rgks-
dag gehouden, zonder haperen
opzegt. Het merkwaardige is
daarbij, dat zg begrip heeft van
hetgeen zij zegt.
rechts om de tanks ontploften,
manoeuvreerden zg kalm ver
der. opvallend was het hoe zy
de wegenvermeden, biykbaar
uit vrees voor landmynen.
DE BEVRIJDING.
Een kleine colonne infanterie
sloop langs de hofstede „Deli",
waar mr. Vriezendorp, die daar
zat ondergedoken, contact
kreeg met den commandant.
Hij stelde voor langs een bin
nen paadje van achter het dorp
binnen te vallen. De officier
ging hierop in en het plan ge
lukte schitterend. Zg vielen de
verraste kleine Duitsche bezet
ting op het Ujf, die terstond
capituleerde; de commandant,
die in een putje zat, werd op
aanwijzing van een burger ook
in den kraag gepakt. Zoo was
Baarland des morgens al be
vrijd. Het dorp had weinig ge-
.eden doordat 't granaatvuur
hoofdzakelijk achter het dorp
was gevallen, wat wel niet de
bedoeling zal zgn geweest.
Daar de Engelschen bezorgd
waren, dat de Duitschers
Baarland zouden bombardee
ren, brachten zg alle bewoners
uit de kom der gemeente per
amphibie naar Oost-Zeeuwsch
Vlaanderen.
DE STAF OP „DELI".
De Engelsche staf nam haar
intrek op „Deli" en leidde van
daar uit de operaties, die er
allereerst op waren gericht het
bruggenhoofd te verdiepen en
zooveel mogeiyk van den
Schelde-oever in te palmen. Na
den eersten schrik herstelden
de Duitschers zich hier en
daar, maar moesten tegenover
de gemotoriseerde Engelsche
troepen het loodje leggen.
Langs het spco-inntje tusschen
Baarland en Oudelande werd
het felst gevochten, alsmede
om een Duitsche geschutspo-
sitie rond de hofstede van
Meulenbeig. Om half zeven 's
avonds was Oudelande in het
bezit der Engelschen, die toen
van daaruit op Ellewoutsdgk
en Ovezande aantrokken. De
rest der landingstroepen ging
op Hoedekenskerke aan, dat
na een beschieting van 74 uur
ook werd bevrgd. Het hoofd
doel: Voorkoming van het ver
zet der Duitschers bij het ka
naal, was toen reeds bereikt.
Het verlies der Engelschen was
uitermate klein. Op 't kleine
kerkhof, onder Baarland voor
de Engelschen gemaakt, liggen
ongeveer 30 gevallenen begra
ven waarbg dan nog 'n aantal
komt, die in de twee getroffen
tanks omkwamen. Het aantal
slachtoffers onder de Duit
schers bedroeg ruim tachtig;
het getal gevangenen was vele
malen grooter; de meesten
gaven zich over als zy er de
'kans toe kregen.