PROVIHCIALE ZEEUWSCHE COURANT
Dl DIJKEN VAN WALCHEREN ZIJN DICHT
Titanenstrijd tegen het water
DRIE BESLISSENDE
MOMENTEN.
„Na bovenmenschelijken
strijd
Een voorbeeld aan ons Vaderland
De data der Vertoornde
dichting.
De Britsche hulp
watergeesten
Hoofdredacteur (3. Baltlntijn (met
rednclioneele medewerking van dr
W. H. Beekenkamp). Uitgave: Stich
ting P-Z-C., Middelburg, Druk. flrin»
F. van de Velde |r„ Vlissingen
Commissie van Bijstand I. L. van
Leeuwen, Da. M. L- W. Schoch, Vlis-
aingen.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zott
en feestdagen.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSCHE, VLISSINGSCHE, GOESCHE EN BRESKtNSCHE COURANT
Zaterdag 23 Febr. 1946
189e Jaargang Nummer 46
ABONNEMENTSPRIJS 46 cent p»i
week. t 3-20 per kwartaal, franc»
Eer oost. t 3-45 per kwartaal,
oaae nummer» ft cent ADVER»
TENTIEPRIJS 12 cent per mnu,
minimum oer advertentie I 2—
Bureaux cevest- 'd te Vlissincrn Walstraa' 58-6(1. telefonn 10 '2 lilnenl. Middelburg
l.nndensche Kaal 29. telefoon 2077 en 2924- Qoe* Tnrfkade 15. telefoon 2475- Terneuien Nleuwedlcpatraat 23 Poatrekming 359300 Prov Zeeuwsche Courant Middelburg.
y-i>ï -•%. '-:Vi
L 'f - -> 'ïiVy 'v.
De directeur-generaal van
den rijkswaterstaat, ir. W. J.
H. Harmsen, heeft, na Vrij
dag de herstellingswerken
aan de dijken van Walche
ren te hebben geïnspec
teerd en na voorgelicht te
zijn door de directie van den
dienst „Droogmaking Wal
cheren", verklaard, dat het
herstel van de dijken thans
zoover Is gevorderd, dat
Walcheren menschelijker-
wijs gesproken weer veilig
binnen zijn waterkeering ligt
Ben overzichtsfoto van het dgkgat bij Veere. Op den achtergrond het oude stadje.
(Foto J. de Haas),
TOT IN LENGTE VAN
DAGEN ZAL VAN DEZE
PRESTATIE WORDEN
GEWAAGD.
De dyken van Walcheren ztyn
dicht!
Het zyn woorden, die klin
ken als muziek. Woorden, die
niet alleen den rechten Zeeuw,
maar .eiken goeden Nederlan
der met ontroering vervullen.
Het z\jn woorden, waarvan
men oven stil wordt, als men
neerschrijft. Omdat men
nauwelijks beseffen kan, dat
het einde beteekenen van
•en grootschen strijd tegen
het water, van ©en worsteling
op leven en dood, zooals Wal- beslissende
•heren er ln zijn geschiedenis
vermoedelijk geen enkele heeft
gekend.
verbijstering, ondanks de ellen,
de, die eensklaps over Wal
cheren was gekomen, klemde
men de tanden op elkaar en
duizenden hebben dien avond
gezegd: „Walcheren moet her
rijzen".
Die woorden klonken niet
slechts in de harten van hen,
die hier een der mooiste tuk
ken van den vaderlandsc-hen
bodem door een ramp overwel
digd zagen, z\j klonken ook
uit de monden van hen, die ln
Londen en In overig Neder
land machteloos het ontstel
lende nieuws vernamen met
een brok van ontroering ln
hun keel en slechts konden ho.
pen, dat dit zware, zware of
fer niet vergeefs zou z\jn go-
bracht
Drie 'beslissende momenten
Walcheren moet herrij
zen!
Het waren woorden, die van
beteekenis waren.
Niemand weet, op welken
dag het tweede beslissende
moment gedateerd moet wor
den, op welken dag met de
Bgn er geweest in dezen tita- droogmaking van Walcheren
nenstrrjd. een begin is gemaakt. Wie zal
Het eerste viel op den 3den zeggen, waaruit dit begin
October 1944. In de middag-heeft bestaan?
uren, die noodlotsuren waren Bestond het uit het schet-
voor Walcheren. Er naderde sen van de eerste, o zoo vage
vliegtuiggeronk vanover dedroogmakingsplannen Uit het
gr\jze zee. Tevoren waren er .bijeenbrengen van het weinige
pamfletten neergedaald over bruikbare materiaal, dat onze
steden en dorpen en boeren-aartsvijanden in Nederland
hoeven, die de waarschuwing hadden achtergelaten? Uit het
inhielden: „Verlaat deze plaats in werking stellen van de
des onheils! Zoo spoedig mo
gelijk!"
Ontelbaren hebben de schou
ders opgehaald. Zij waanden
aich veilig. Maar toen op dezen
grauwen Octoberdag de vlieg-
uigen naderden, toen zij de was en waardoorheen hon-
e^rste machines
Het doet er immers niet toe.
Maar op een dag hebben
eenige honderden menschen
voor een dijkgat gestaan, dat
eenige honderden meters breed
zeewering bij Westkapelle be
reikten, toen er bommen met
een gewicht van duizenden ton
nen explodeerden en eensklaps
het water kolkend de Walche r-
sche landouwen overstroomde,
toen greep een panische schrik
de bevolking aan. De onder
gang van het eiland scheen
aangebroken en al begreep
men, dat hier oorlogsnoodzaak
in het spel was, dat de strijd
om de Scheldemonding, om
het vrije gebruik van de haven
van Antwerpen was aange
vangen toch stond men even
verpletterd en vroeg zich af,
waartoe dit alles leiden zou...
Nog dienzelfden dag echter
Viel de beslissing. Ondanks alle
derdduizenden kubieke meters
water bg vloed zich een weg
naar het eiland baanden en bg'
eb hun weg weer terugzochten
naar de elndelooze zee. Dit
groepje menschen moet zich
nietig en machteloos hebben
gevoeld bü het aanschouwen
van dit dgkgat, dat de schei
ding vormde tusschen de bin
nenzee, die eenmaal Walche.
ren heette en de Noordzee
daarbuiten.
Zwak waren hun krachten,
ongeschikt was hun materiaal,
voorwereldlijk-primitief waren
hun levensomstandigheden
Maar onbuigzaam was hun
wil, hard als metaal het pant
ser van hun energie, waarmede
zg zich wapenden tegen tegen-
De bres in de zeewering
bij Westkapelle
(Foto J. de Haas)
slagen, die natuurlijk niet uit
zouden blijven. Hoe xg den
vijand, hec water, zouden aan
grepen, zjj wisten het nauwe
lijks. Hoe zij tegenslagen te
boven zouden moeten komen,
er was er geen een, wien dit
duidelijk was. Maar zij zetten
met taaie vastbeslotenheid, en
met een geestdrift, die in geen
woorden uiting vond, maar
straalde uit ieders oog en
sprak uit de scherpe groeven
om vele toegeknepen monden,
den titanenstrijd in.
En van dat oogenbllk af la
de vijand geweken.
Dat was het tweede beslis
sende moment.
En toen er weken lang was
gezwoegd en geslaafd, toen
ingenieurs zich moe getuurd
hadden op de teekeningen
van bun operatieterrein, toen
de dijkwerkers eelt in hun
handen hadden gekregen van
hun rusteloozen arbeid, toen
er zinkstukken waren neer
gelaten en duizenden basalt-
brokken de dijken hadden ver
zwaard, toen de uitvoerders
elkander met glanzende oogen
aankeken, omdat ze het zoo
netjes „hadden gelapt", toen
het eerste dijkgat bij de
Nolle gedicht was en de eerste
triomf was behaald, toen on
dernamen de elementen nog
eenmaal een wanhoopsaanval
op dit menschenwerk.
De wind stak op en zwol
aan tot een storm, die huizen
hooge golven naar Walcherens
kusten stuwde en de water
massa's met beukend geweld
op de zwakste dijkplek smak
te. Wakende oogen zagen het
gevaar naderen en een leger
tje van mannen spoedde zich
naar de bedreigde plaats. Er
werd gezwoegd om den dijk
j te behouden. De kerels werk
ten als paarden. Doch het
baatte niet en de dgk brak
door.
Op den 25sten September.
Maar toen hebben Nederland-
sche mannen laten zien, dat
zij vechten konden als het
erop aan komt. Vier dagen
en vier nachten hebben zij In
den letterlijken zin des woords
Gelnkwensch van
minister-president
Zoo is hel dan na een
bovenmenschelijken
strijd gelukt, Walche
ren weer van de zee
a! te sluiten.
Wat door geweld ver
woest werd, is dooi
taaien arbeid weer
opgebouwd.
De bevolking van eer
van Neerlands mooi
ste en vruchtbaarste
eilanden heeft samen met Nederlandsche arbeiders
uit andere streken een voorbeeld aan ons vaderland
gegeven.
„Luctor et Emergo", gij hebt getoond het voeren van dit
devies in Uw wapen meer dan waardig te zijn. ik ben
er trotsch op als minister-president mijn gelukwenschen
en mijn grooten dank te mogen overbrengen.
SCHERMERHORN.
Nu de groote stryd tegen het
water gestreden is, trekt nog
eenmaal de geschiedenis der
droogmaking aan ons voorbij
Op 3 September werd het
eerste dijkgat gedicht, het gat
in den Nolledijk- dat 350 meter
breed was geweest en een diep
te had van meer dan 11 meter
Op 25 September brak de dtjk
echter weer door en het duur
de tot 2 October eer hfl ten
tweeden male gedicht was.
Op 12 October werd het 800
meter breede gat bij Westka-
oelle- dat een diepte had van
bijna 18 meter, gesloten en nog
~een veertien dagen later, op
23 October was ook het 375
meter tweede gat bij Veere
dicht, dat op sommige plaatsen
meer dan 20 meter diep was
Teweest
Daarmede was een zeer be-
ingrijk resultaat bereikt. Alle
lijkgaten, die het water door-
ieten naar het Westelijk deel
'an Walcheren waren gesloten,
"en oppervlakt van ruim 13.500
ï.A. kwam daarmee langzaam
ir oog-
Er restte toen nog een gat,
dat bij Fort Rammekens. dat
750 meter breed was en de
grootste diepte had, nL van
circa 25 meter. Hier was ook
de stroom het sterkst en de
dichting dus het moeilijkst.
Voortdurend dreigde hier het
gevaar, dat de stroom zon ver
nietigen wat met veel moeite
was opgebouwd.
Maar ook hier werd succes
geboekt en daarmede was ook
de Zuid-Oosthoek van Walche
ren gered.
oogen traanden van gebrek
aan slaap, tot hun slapen
bonsden en hun voorhoofd pijn
deed.
Zy hebben zichzelf wegge
cijferd, zichzelf vergeten. Zg
hebben, vier dagen, vier nach
ten lang, slechts één doel ge.
kend, naar slechts één ding
gestreefd: naar net dichten
van het nieuwe dykgat, omdat
van het welslagen daarvan
op de bres gestaan, om Wal-'het lot van Walcheren afhing.
?heren, dat ten tweeden ma'ejzy hebben tjjd en omgeving
bedreigd werd, te behouden. ZU vergeten, zg hebben geen moe
hebben gewerkt tot hun rug
gen er pfln van deden, tot hun
Zo@ zag het gat ia NöUcdjjk
oio J. de Haas)
heid gevoeld en niet om rust
gevraagd, zy hebben zelfs hun
ma<yden laten staan,
de worsteling op haar hevigst
was.
En zjj hebben den stryd ge.
wonnen. De Nolle kwam weer
dicht. Toen de storm luwde,
was de dyk weer heel en wat
daarna gekomen ls elschte nog
wel ingenieurskunst en uit
voerderservaring, maar was
kinderspel, vergeleken by den
„slag aan de Nolle".
Westkapelle kwam dicht,
Veere kwam dicht En nu is
Rammekens dicht Het laatste
dijkgat, dat ongekende inspan
ning gekost heeft, waar nog
eenmaal het water listig
trachtte menschenwerk tot
mislukking te doemen.
Maar de dyken van Walche
ren zgn dicht
Het zgn woorden, die klin
ken als muziek. Woorden, die
niet alleen den rechten Zeeuw,
maar eiken goeden vaderlan
der met ontroering vervullen.
Omdat hier iets grootsch
werd verricht Omdat hier iets
gepresteerd werd, waarvan tot
in lengte van dagen met eere
zal worden gewaagd.
O. B.
DE WITTE
OLIFANTEN.
Men weet, dat by de dich
ting van de dijkgaten op Wal
cheren nog wel eens gebruik
werd gemaakt van wonderiy-
ke materialen. Op het laatst
verwonderden Waterstaat en
M.U.Z. zich over niets meer.
De Vllssingsche havenmees
ter van de Droogmaking heeft
eens de historische woorden
gesproken
Als ik morgen twaalf wit
te olifanten het eiland op zie
wandelen, waarvan de een met
z\jn slurf de staart van de an
der vast houdt, zal lk alleen
maar vragen: In welk gat
moeten ze gesmeten worden?
Hoofdingenieur J. H. Verhey.
een der leidende figuren van den
Dienst Droogmaking Walche
ren, heeft voor de B.B.C. een
dankwoord tot de Engelschen
gesproken, waarin hg o.m. de
belangrijkheid van de Britsche
hulp bg het beschikbaar stel
len van materialen voor het
herstel der Walchersche dgken
in het licht stelde. De hulp be
trof niet alleen het zenden van
zandzakken, timmerhout, touw,
staaldraad, het beschikbaar
stellen van pontons en cais
sons en de reserve-uitrusting
van de beroemde bg de invasie
in Normandië gebruikte Hul-
berry-haven, maar ook leende
het leger auto's, graafmachi
nes, bulldozers en locomotle-
van aan ons. Voortdurend
stonden 12 dukws ter be
schikking. Niet alleen materi
eel heeft het Britsche volk ge
holpen. Gespecialiseerde Brit-
Er Is by de eerste blokken
ring van het laatste dgkgat op
Walcheren, bij Rammekens,
een komische ceremonie vol
trokken.
Er werd op dien neveligea
eersten dag van December een
gouden olifant geofferd aan
de geesten der zee! Het tro-
pendier, dat met zfln grilden
glans zelfs den mist wist te
doorboren, stond op het hoog
ste en uiterste puntje van den
Phoenix, die voor de blokkee
ring werd gebruikt. En toen
het betonnen gevaarte volgens
de regelen der kunst tot zin
ken was gebracht, greep A.
den Doolaard, die ook hier
vanzelfsprekend tegenwoordig
was. den olifant bg zgn slurf
en stortte hem ln de zilte gol
ven Als offer aan de geesten
der zee.
De olifant weigerde echter
te zinken. Met zijn gouden
bulk naar boven bleef hg vroo-
Ujk ronddobberen over de ba
ren, tot groote woede van de
geestelijke vaders dezer cere
monie, den Doolaard en ir.
Verhey. Tot dat een windvlaag
het olifantenlichaam tegen een
basaltblok stuwde, waar het
dier ln stukken brak en toch
nog onder water verdween.
De olifant was nl. van gipe,
het goud bleek klatergoud
Rest dus te beantwoorden
de vraag: Waar kwam de oli
fant vandaan?
Toen de Rijkswaterstaat
Droogmaking Walcheren zgn
kantoren aan dc Loskade te
Middelburg betrok, vonden de
ingenieurs daar een door de
Duitschers achtergelaten oli
fant, overdekt met een dikke
laag verguldsel. Het beest was
foeileeiyk en velen een doorn
in het oog maar al spoedig
had men besloten om den oli
fant te laten staan tot de dy
ken dicht gingen, zulks tot
prikkeling der energie!
Nu was het zoo ver. En de
gouden olifant is aan de zee
geesten geofferd, volgens dc
regelen der kunst.
In een der kantoorgebouwen
bevindt zich nu nog een gou
den leeuw. Even leelgk ale
eens de olifant was.
Wat daarmede gebeuren zal,
is nog niet bekend.
Zou de eerste blokkeering
mislukt zyn, omdat de „zee
geesten" den olifant te leêlgk
vonden
sche officieren waren op Wal
cheren gedetacheerd om van
dienst te zyn met hun adviezen.
De belangstelling van de
Britsche legerautoriteiten voor
onze problemen was een groo
ten moreelen steun.
DE BLOKKEERING VAN RAMMBKKNS
dëkaat geblokkeerd
Ftog enXets
rPoto Merk)