WAT HET AFGELOOPEN JAAR BRACHT
1945: het overwinningsjaar
Veel kwam in 1945 tot stand
DE ZEEUWSCHE BALANS
Het einde van den oorlog in
Europa. - De ineenstorting
van Japan. - De verschij
ning van de atoombom.
Wantrouwen, achterdocht
HET PERSPECTIEF.
Tot ln lengte van dag-en zal
het jaar 1945 in de wereldge-
«chiedenis bekend blijven als 't
Jaar, waarin èn Duitschland èn
apan het hoofd moesten bui
gen en de wapens in den schoot
moesten leggen. Het is het jaar
geweest, waarin de mensch-
neid verlost werd van een on.
menscheiyke barbarij, een jaar
waarin aan het licht kwam.
tot welk een vernederende ver-
dier lg king de mensch kan af
dalen. Een jaar echter ook,
waarin na den roes der over
winning het moeizame worste
len om den vrede is begonnen.
Het zette vrij somber in, dit
Jaar- De Duitschers hadden in
)ecember nog eenmaal alle
krachten ingespannen voor een
tegenoffensief in de Ardennen,
dat gepaard had moeten gaan
met een tegenoffensief in Bra
bant. Het doel was de verove
ring van Antwerpen en het
«luiten van den ravitaillee-
ringsweg via de Schelde.
Z\j boekten verbluffende
aanvangssuccessen en wisten
de geallieerde stellingen volle
dig te doorbreken en op enkele
punten de Maas te bereiken.
Toen werden zij echter opge
vangen en toen het jaar 1945
inzette, was reeds een vijfde
deel van het door de Duit-
echers in dit offensief bezette
srebied weer heroverd. Eind
Januari verbonden de geallieer
den zich weer in hun oorspron
kelijke stellingen.
De zege in Europa.
Terwijl deze bloedige strijd,
die de Duitschers van Run laat
ste restje aanvalskracht be
roofde, nog in vollen gang was,
zetten de Russen tusschen
Oostzee en Zuid-Ka rpathen
hun weergalooze offensief in
en zy beukten zoo zwaar, dat
reeds ln den eersten aanloop
Warschau kon worden her
overd.
Eerst in Febr, begon evenwel
de groote debacle voor 't Hit-
Ierregime. Op 30 Jan. voerde
Hitier voor het laatst 't woord
en sprak daarbij de gedenk
waardige woorden: Als een
maal na dit werelddrama de
vredesklokken luiden, dan zal
waarneembaar zijn, wat het
Duitsche volk aan het natio
naal socialisme te danken
heeftProfetische woorden,
al zal het Duitsche volk min
der dankbaar zijn, dan Hitier
meende
Begin Februari begon im
mers de groote aanval der ge.
allieerden in het Westen, ge
combineerd met een luchtof.
fensief. dat tot ongekende in
tensiteit werd opgevoerd. Over
de geheele linie werden de Hit-
lerianen zoowel in Oost Europa
als ijl het Westen teruggedron
gen; geen Duitsche strategie
was bestand tegen de aanvals-
kracht der oprukkende keur-
scharen en op de eerste dagen
van Maart Was de Rijn reeds
over een breed front bereikt.
Den 6en Maart viel Keulen,
den 7deu trokken de Amerika
nen by Remagen over den Ryn,
den 14den ontbrandde de slag
om Saar en Palts en den 24
sten trokken Britten en Cana-
deezen by Wezel over den Ryn.
Nu begon de bevryding van
Nederland, maar tegeiykertyd
duurde de opmarsch naar het
hart van Duitschland voort, uit
Oost en West en toen het einde
van April in zicht kwam, was
het pleit beslecht.
Op 24 April stortte het Ita-
llaansche front volkomen Ineen,
denzelfden dag konden Ameri
kanen en Russen elkaar aan de
Elbe de hand reiken, op 26
April overschreden de Ameri
kanen de Oostenryksche gren
zen. op 27 April werd Potsdam
door de Russen veroverd, op
30 April beroofde Hitier zich
van het leven.
Den 2den Mei capituleerde
Italië, werd Berlijn door de
Russen veroverd, den 5den Mei
capituleerden de Duitschers in
Nederland, N.W. Duitschland
en Denemarken en den 7den
Mei werd in Reims de onvoor-
waardeiyke capitulatie der
Duitsche strijdkrachten een
feit.
De 8ste en de 9de Mei wer
den over de geheele wereld als
de V.E. dagen gevierd, ala de
dagen der overwinning in
Europa.
Toen viel er een wonderiyke
stilte over de geheele mensch-
heid en het kostte moeite, zich
te realiseeren, dat de oorlog
nu werkeiyk voorby was. Men
had de maanden, die aan de
capitulatie voorafgingen ge
leefd in een adembenemend
tempo, men had geen tijd meer
gehad om zich te verdiepen ln
de beteekenis van alles wat er
zich afsoeelde. men had ge
leefd by den dag, bij het uur.,.
Nu kon men de balans opma
ken.
Problemen na den storm.
De onthullingen kwamen los
over de gruwelen der Duitsche
martelkampen, eensklaps ont
stonden «r vredesproblemen.
accentueerden zich, nu het ge
meenschappelijke einddoel, de
overwinning, bevochten was,
scherper geschillen tusschen de
overwinnaars. Waar eendracht
en vertrouwen geweest waren,
kwamen eensklaps wantrou
wen, achterdocht en hebzucht
zich aanmelden. Nu de wape
nen rustten, kreeg de diploma
tie weer haar kans en helaas,
wy hebben aan die achterdocht,
aan die hebzucht, aan dezen
angst voor eigen veiligheid,
een reeks problemen te dan
ken, die, als men niet waak
zaam biyft, den vrede weder
om in gevaar kunnen brengen.
Een Poolsch probleem en
een Balkanprobleem, een Itall-
aansch probleem en een
Duitsch probleem, 'n Iraansch
irobleem en een Turksch pro-
ileem. Oliegeschillen, Roerge
schillen, strijd om Zuid-Tirol,
om Fransch-Italiaansch grens
gebied, stryd om het grootste
aandeel in de schadeloosstellin
gen, die Duitschland op zal
moeten brengen, stryd over
den bestuursvorm van Duitsch
land, stryd over de vredesvoor
waarden en de toekomstige
vredespolitiek
De overwinning heeft ons
waariyk niet in een paradys
gebracht.
Potsdam
Het bleek reeds onmlddeliyk
toen in Mei in Potsdam de
groote Drie bijeenkwamen om
de in de eerstvolgende maan
den te volgen politiek vast te
leggen. Churchill was nog aan
wezig, Stalin eveneens, presi
dent Roosevelt evenwel had op
den 12den April het tydelrjke
met het eeuwige verwisseld en
was geen getuige meer ge
weest van de eindoverwinning.
Het viel moeilijk in Potsdam
overeenstemming te bereiken
en een schok ging door de we
reld toen tydens de conferen
tie net resultaat bekend werd
remaakt van de op 5 Juli in
Ingeland gehouden verkiezin
gen en aan het licht kwam,
dat Churchill en de zynen een
verpletterende stembusneder
laag hadden geleden en dat
het Engelsche volk in over-
groote meerderheid de voor
keur gaf aan een socialisti
sche boven een conservatieve
geering.
Nieuwe mannen kwamen in
Engeland aan het roer; zooals
Truman en Byrnes Roosevelt
en Hull vervangen hadden, zoo
vervingen Attlee en Bevln
Churchill en Eden. Nieuwe ge
zichten
Frankrijk.
Petaln verscheen voor zyn
rechter en werd ter dood ver
oordeeld wegens verraad je
gens FrankryX Laval ver
scheen voor zgn rechters en
werd eveneens ter dood ver
oordeeld. Maar terwyi eerstge
noemde begenadigd werd en
levenslang kreeg, kwam Laval
voor het vuurpeleton te staan,
evenals de Noor Quisling. Ko
fels maakten een eind aan
lun leven.
Frankryk worstelde met het
probleem van een nieuwen
staatsvorm, een probleem, dat
steeds niet geheel is opge
lost. Toch kan reeds met be-
trekkeiyke zekerheid worden
voorspeld, dat de Gaulle zich
als leider van Frankrgk zal
kunnen handhaven. Hg heeft
fetoond onvermoede kwalitei-
:en als staatsman te bezitten,
handig gebruik te kunnen ma
ken van de mogeiykheden, die
een tijd als deze hem biedt,
om de verschillende scherp te
genover elkaar staande par
ijen tot samenwerking te
dwingen. Hy heeft echter meer
gedaan. Hg heeft tevens de In
ternationale positie van Frank
rijk op behendige wgze weten
te consolideeren ondanks de
devaluatie van den franc, en
Frankryk onverwacht snel een
nieuw aanzien in Europa te ge
ven. Nog steeds staat hy op
bres om op betere wgze
dan na den vorigen oorlog ge
schiedde, Frankrijk te beveili
gen voor een nieuw gevaar
van Duitschen kant.
De laatste dictators.
Ten Zuiden van Frankryk
zitten de twee laatste Euro-
peesche dictatoren nog op hun
zetel: Franco en Carmona, die
zooals bekend is samenwerki
met prof. Salazar. Hun stoel
wankelt, maar indachtig aan
de perloden van onrust, die aan
hun tot de macht komen voor
afgingen, behandelen de groo
te mogendheden hen niet ai te
hardhandig. De stoelen staan
nog. Maar voor hoe lang? Te
reent eischen velen, dat ook
de laatste dictators uit Europa
verdwHnen.
Italië is een probleem op
zich zelf. In Centraal Europa,
Duitschland inbegrepen, is het
als gevolg van de tegenstrijdi
ge belangen der domineerende
staten, weinig minder dan een
warboel. In Ret Oosten houdt
Moskou er den wind onder,
verschaft zich een steeds groo
teren invloed en schijnt aller
minst bereid om van dien in
vloed ook maar iets prgs te
geven. En op den Balkan.
onvoorwaardelijke overgave ge
dwongen. Het Is in een tempo
gegaan, veel sneller, dan ook
maar iemand kon vermoeden.
Op den 9den Januari landden
de Amerikanen op Luzon, na
dat zg zich in den loop van
1944 sprongsgewyze van eilan
dengroep tot eilandengroep
een weg daarheen hadden ge
baand en met hun vloot en
luchtwapen de Japansche oor
logsvloot vleugellam hadden
geslagen. Op 4 Februari werd
Manilla, de hoofdstad van de
Pijnen door Mac Arthur
en kon deze veldheer,
de Philippynen was verdreven
er zgn glorierijken intocht hou
den. Op 19 Febr. volgde de
landing op Iwoiima, waar de
Jappen zich letterlgk tot den
laatsten man verdedigden,
maar dat toch op 15 Maart ge
heel gezuiverd was. Op 20
Maart werd de Japansche vloot
opnieuw verpletterend ver
slagen, ditmaal in de Japan
sche wateren zelve en zoo
schreed van maand tot maand
de zegetocht tegen Japan
voort.
Een einde aan de worsteling
kwam er echter toch nog on
verwacht, toen de Amerikanen
op 6 Augustus voor den dag
kwamen met een nieuw wa
pen, de atoomhom, dat sedert
dien de geheele wereld in op
schudding heeft gehouden, om
dat het het vreeseiykste en
vernietigendste wapen is, dat
de menschheld ooit heeft ge
kend.
Twee Japansche steden wer
den elk door een enkele atoom
bom getroffen: Hiroejlma op 6
Augustus en Nagasaki op 9
Augustus. Het wae voldoende
om Japan te doen capituleeren.
Zoo afschuwwekkend waren de
gevolgen, zoo moordend was de
uitwerking van dit bombarde
ment, dat de Japanners inza-
we zullen er maar over zwjj-
;en. Niemand weet, hoe in het
;omende jaar de toestand wor
den zal in Joego Slavlë, in
Griekenland, in Bulgarye, Roe
menië en Albanië, zelfs weet
niemand, wat het lot 'oor ur-
kye in haar schoot verborgen
houdt. Maar dat hier proble
men op oplossing wachten,
die schier onoplosbaar zgn,
we weten het maar al te goed-
De overwinning In Azië.
Ook
hebben zich
buiten Europa echter
groote dinL
gespeeld. Ook Japan is tot
ngen af-
vrgd
die drie jaar en vyf
daarvoor door de Ja
maanden
fappen van
gen, dat de volledige vernieti
ging van Japan en net Japan
sche volk voor de deur ston
den, zoo
pens streki
Op 10 Augustus vond de ca
pitulatie plaats .Ook de laatste
vyand van vryheld en demo
cratie was verslagen.
Atoomvrees.
Sedert dit oogenbllk is er in
het Oosten veel gebeurd. De
Japanners hebben in Indonesië
een erfenis achter gelaten, die
voor Nederland wel zeer zwaar
te aanvaarden valt. Zal, als
de rust eindeiyk terugkeert,
hier nog iets van onze oude
glorie resten?
En buiten het Oosten?
De atoombom heeft de
menschheid met vrees bezield.
Overal ter wereld vraagt men
zich af, of dit nieuwe wapen
vooruitgang of ondergang zal
beteekenen, of het den vrede
dan wel den oorlog zal die
nen
En er is niemand, die het
antwoord weet Terwijl de
schuldigen aan den voorbyen
oorlog in Neurenberg voor hun
rechters staan, is Ret wapen
voor een nieuwen oorlog reeds
gesmeed.
Tenzy niet slechts de men-
schen, doch ook de volken tot
inkeer komen en eendrachtig
besluiten om voort te bouwen
aan de groote organisatie der
Vereenigde Volkeren, 'ot wel
ker oprichting in San Fran
cisco werd besloten en haar
macht zoo groot te maken, dat
inderdaad een gewapend con
flict tusschen haar leden een
onmogeiykheid wordt.
Maar dat is de muziek van
een verre, verre toekomst.
Nederland vóór en na de bevrij
ding. - Uit diepe poelen van
ellende naar het licht
der vrijheid.
Toch een goed jaar.
1946 HOUDT
BELOFTEN IN.
Het jaar 1945 is voor een
groot gedeelte van de Neder-
landsche burgery een jaar ge
weest van de groot3te tegen
stellingen; uit de diepste poe
len van ellende kwam zg in het
licht der vrijheid. De groote
dag van 1945 was 4 Mei, toen
's avonds even na half negen
o.m- de capitulatie van het in
de Vesting Holland verblgven-
de DuitscRe leger door de ra
dio werd bekend gemaakt. Ein-
delgk was geheel Nederland
vry! En heeft het deze vrij
heid p-ebruikt om een begin
te maken met den opbouw van
alles wat door den oorlog en
de Duitschers vernield of uit
zijn verband gerukt werd?
Men is licht geneigd te zeggen,
dat er nog niets geschied Is
en dat de verbeteringen op de
vingers van één hand te tellen
zijn. Werpt men echter een blik
achterom, zooals dat by de
jaarswisseling een goede tra
ditie is, dan zal men by het
zien der feiten moeten toege
ven, dat er heel wat tot stand
fekomen is en men, wat het
innenland betreft, de toe
komst met vertrouwen tege
moet mag zien.
Honger en razzia's.
V.'ij gaan terug met de Se
uachien naar Januari. Zeelan.
was bevrijd, maar het Noorden
van Nede and had te lgden
jnder hongersnood en brute ter.
reur der Duitschers. In het
reeds bevrgde deel van ons
and begon men mee het vor
men van een voedselvoorraad,
welke onmiddellijk na de over
winning ter beschikking zou
worden gesteld van
rende landgenooten. De Duit
schers hielden razzia's in xvot-
NA DB BEVRIJDING. Er terdam, Schiedam. Delft, Den
komt weer voedsel. Glunder Haag, Haarlem, 't Gooi, Apel-
laohend gaat het moedertje doorn, de Veluwe en talrgke
huiswaarts. andere gemeenten. De mannen
(AnefojDe Bruyn P.) moesten uit het bezette gebied
worden weggevoerd om te
voorkomen, dat de Duitschers
in den rug verzet zouden on
dervinden- In het Zuiden werd
diezelfde maand het College
van Algemeene Commissaris
sen voor Landbouw, Nijverheid
en Handel ingesteld, welke
commissie belast werd met
zorg voor de volkshuishouding
in bevrgd gebied.
Nieuw offensief en een
nieuw kabinet.
In Februari bood Zweden
hulp aan de bewoners van 't be
zette gebied; vrachtschepen
met levensmiddelen werden ge-
zonden en ter beschikking van
de groote steden gesteld. Op
10 Februari werd ten Zuiden
van Nymegen door de gealli
eerde legers, die naar den zin
van de nog niet bevryde be-
volking al veel te lang gerust
hadde-j, een nieuw offensief in.
gezet. Den dag daarvoor had
min,-pres- Gerbrandy het ont
slag van het kabinet aangebo
den, waarop hy opdracht
kreeg 't te reconstrueeren met
krachten uit bet bevryde ge
bied. Reeds 14 dagen daarna
was er een nieuw Nederlandsch
kabinet in Londen. Terwyi in
het Noordelgke deel bevol
kingsregisters door de K.P-
worden vernietigd, distribu
tiekantoren worden geledigd,
de electriciteit volkomen wordt
afgesneden voor burgeriyk ge
bruik, de Duitschers willekeu
rig gekozen slachtoffers bg
wgze van „represaille" in de
steden neerschieten, hun lyken
ten voorbeeld laten liggen en
een ieder dwingen er naar te
kgken, wordt er in het Zuiden
hard gewerkt en gevochten.
Nederlandsche kinderen
naar het buitenland.
Op 5 Maart ia de provincie
Limburg bgna geheel gezui
verd. Nederlandsche kinderen
uit bevryd gebied gaan naar
Engeland en Zwitserland. Ge
memoreerd dient te worden 't
betreurenswaardige bombarde,
ment op 3 Maart van 's-Gra-
venhage door de R.A.F., waar-
door 28.000 inwoners dakloos
werden en velen den dood von
den.
Snelle opmarsch der
Canadeezen.
Tydens de Paaschdagen be
gint de bevryding van Noord-
Nederland, Enschede. Hengelo,
Winterswyk en tal van andere
plaatsen worden op de Duit
se 'ïers veroverd en fn snel tem
po gaat bet deze maand April
door. De Betuwe wordt gezui
verd. Zutphen wordt, evenals
Assen. Coevorden en Doesburg
door d" geallieerde troepen be.
zet. Op 11 April zet de aanval
op midden Nederland in. By
Deventer trekken de Canadee
zen den IJsel over. Het gaat
ontzettend snel en op 16 April
is N.-O.-Nederland practisch
bevrgd met den val van Zwol
le, Leeuwarden, Winschoten en
Groningen. Den dag daarop
valt Apeldoorn in handen der
bevrgdingstroepen. De Duit
schers hebben nog niet genoeg
gruwelen bedreven aan de Ne
derlanders; zg willen het volk
nog zooveel mogeiyk slagen
toebrengen. In enkele uren
tgds moeten de bewoners van
Een jaar van herstel en
wederopbouw.
Wij kunnen tevreden
zijn-
Een jaar van harden ar
beid loopt ten einde. Een jaar
dat voor onze geteisterde pro
vincie geheel ln het teeken van
herstel en wederopbouw stond.
1945 werd, ofschoon onze
provincie op Schouwen na,
reeds geheel bevryd was, een
bijzonder moeiüjk jaar. Moei-
lgk en zwaar, doch tegelijk
ook ongeloofiyk schoon. Want
al bleven nog vele wenschen
onvervuld, al zyn wy op veler
lei gebied nog lang niet waar
wy zyn moeten, by het opma
ken van de balans over dit
jaar mogen wy toch ongetwy-
feld constateeren, dat de
krachtsinspanning by den op
bouw van ons gewest, tot
Drachtige resultaten heeft ge
leid. Resultaten, die ons alle
vertrouwen schenken voor de
toekomst, voor de herryzenis
van ons zoo zwaar getroffen
Zeeland,
De droogmaking van
Walcheren
Wanneer wy teruj
ons geheugen naar 1
ten in het afgeloopen jaar,
dan denken wii allen ongetwy-
feld ln de eerste plaats aan de
droogmaking van Walcheren,
een werk waarvan het bestaan
van zoovele duizenden Zeeuwen
afhankelijk is, een werk van
nationale beteekenis, waarop
ook het oog van de geheele
wereld is gericht. Herinneren
wy ons nog hoe medio Januari
de eerste oproepen voor arbei
ders voor de droogmakings
werkzaamheden werden ge
daan? Er werd betrekkelijk
klein begonnen, de groote
stroom van materiaal en werk
krachten kon eerst na de al-
fjeheele bevryding van Neder-
and en het eind van den oor.
log komen, dus in Mei. En nu,
nog slechts byna 8 maanden
later, zgn ruim 13.500 H.A.
van 't eens zoo vruchtbare land
weer aan de zee ontworsteld.
In den letterlgken zin van het
woord: ontworsteld! Welke
Zeeuw heeft niet in spanning
meegeleefd, toen de Water-
staatsmenschen op den 25sten
September opnieuw den stryd
moesten aanbinden tegen de
woeste elementen, üe den op
den 3den September reeds ge
dichten Nolledyk opnieuw
doorbraken Op October
mocht men erin slagen het
fat ten tweeden male te dlch-
en. Slechts 10 dagen later
werd daarop het 600 m. bree-
de gat by westkapelle geslo
ten en nog dezelfde maand
was de dichting van het gat bg
Veere een feit. De overlaat in
den Kanaaldyk en de sluisjes
by Vlissingen konden in wer
king worden gesteld om de
millioenen kubieke meters
water te loozen, met het ge
volg dat begin Dec. het deel
van het eiland bewesten het
Kanaal vrywel geheel droog
kwam. Deed het betrekkelijk
vlot verloopen van deze werk
zaamheden het beste verwach
ten voor het welslagen van de
ilannen: Walcheren vóór 1
Jecember droog, helaas heeft
dit niet zoo mogen zgn. Pre
cies 1 December kwam ook
het gat by Rammekens dicht,
de vlaggen werden uitgesto
ken, dochnóg had men te
vroeg gejuicht. De zee gaf
zich niet gewonnen, een storm
stak op en in één enkelen
nacht deden de woedende gol
ven al het werk, door weken
lang zwoegen en sjouwen be
reikt, te niet. De ponton die
het gat blokkeerde, een kolos
saal gevaarte, werd onder-
spoeld en opnieuw stroomde
het water met volle kracht
landinwaarts. Niet ontmoedigd
door dezen grooten tegenslag,
gaan de Waterstaatsmenschen
verder, hun feestdagen er aan
opofferend. De strijd moét ge
wonnen worden. Mogen zy
hierin spoedig slagen, tot heil
van ons gewest en als be
kroning van een werk dat als
een der grootste in de geschie
denis van de Nederlandsche
waterbouwkunde zal blijven
voortleven!
Ook op het gebied der huls
vesting zyn in het afgeloope:
jaar vele verbeteringen gekc
men, al dient hieraan direct
te worden toegevoegd, dat er
op vele plaatsen nog toestan
den heerschen die dringend om
inlossing vragen. Bezien
we echter met welk een ener-
thans het herstel van de
ischadigde woningen en de
bouw van noodwoningen in
verschillende geteisterde dee-
len van onze provincie worden
aangevat, dan mogen wy ze
ker t-a.v. dit vraagstuk met
een zeker optimisme de toe
komst tegemoet zien.
De vele, onontbeeriyke hul]
die ons by dit opbouwweri
door overig Nederland en ook
door het buitenland geschon
ken wordt, is zeker niet het
minst het resultaat van de
vele hooge bezoeken die dit
jaar aan onze provincie wer
den gebracht.
fel
Historische dagen.
Een gebeurtenis van de
grootste historische beteeke
nis voor Zeeland, ja voor ons
geheele land, mochten wy be
leven toen H. M. de Konin
gin op den 13den Maart in
het door het oorlogsgeweld
van den aardbodem wegge
vaagde Zeeuwsch-Vlaamsche
dorpje Eede, na 5 jaren bal
lingschap, weer voet op va-
derlandschen bodem zette. On-
vergetelgke dagen zgn dit voor
ons geworden, deze drie dagen
van haar bezoek, waarin de
Koningin zich persoonlgk op de
hoogte stelde van de ellende en
de verwoestingen, die over
het Zeeuwsche land waren ge
komen. In Mei mochten wg
daarop ook onze Kroonprinses
verwelkomen. Eerst bg haar
bezoek aan Westkapelle, toen
zg de jeugdige bunkerbewo
ners met speelgoed kwam ver
blijden en veertien dagen la
ter bij haar bezoek aan Z.
Vlaanderen.
Wellicht nimmer ln de ge
schiedenis van onze provincie,
hebben wg ook zulk een druk
ministersbezoek gehad, als in
het afgeloopen jaar. Verschei
dene malen bezochten verschil
lende ministers Zeeland, waar
bij vooral aandacht werd ge-
wgd aan de wederopbouwpro-
blemen. Voorts mocht vooral
Walcheren zich in buitenland-
sche belangstelling verheugen.
Zoo bezocht o.a. op 13 Maart
de toen nog plaatsvervangen
de premier van Engeland, Att
lee, Vlissingen, waarbg hg de
dgkdoorbraken enz. in oogen-
schouw nam.
Herstel van het verkeer.
Ten aanzien van het ver
keer, dat tengevolge van het
oorlogsgeweld totaal was ge
desorganiseerd, zyn in 1945
vele verbeteringen ingetreden,
op 19 Maart de spoor-
Roosendaal—Vlissingen
Nadat oi
lUn
was heropend, hoewel deze
dienst nog gedeeltelijk met
bussen moest worden uitge
voerd in verband met het ver
nield zyn van de Vlake-brug,
kon in Juni een rechtstreek-
sche treinverbinding met Bra
bant tot stand komen, later
aansluiting gevend naar overig
Nederland. In Juli begon ook
het treintje Goes-Hoedekens-
kerke weer te rgden, Arnemui-
den kreeg een vliegveld voor
kleine vliegtuigen, terwgl de
aanleg van vliegvelden ln Z.
Vlaanderen en Goes nu ln
voorbereiding is. Oolt in de
bootverbindingen tusschen de
eilanden is allengs verbetering
gekomen, al zal net materiaal,
door het vrgwel geheel verlo
ren gaan van de provinciale
vloot, voorloopig een p-ront
probleem biyven. Een belang-
fQke verbetering voor de Z.-
Vlamingen kwam op den 19den
November tot stand, toen de
veerverbindingen over de Wes-
terschelde kosteloos werden.
Ongetwgfeld zal deze reeds ja
ren vurig verlangde maatregel
veel bijdragen, om de bewoners
van dit deel van ons vader
land uit hun Isolement te ver
lossen.
Het cultureele- en
vereenigingsleven.
Naast den materieelen op
bouw, maakte ook de geeste-
Ujke opbouw in 'Seeland goede
vorderingen. Als een hoogte
punt mag hlerbg zeker ge
noemd worden de stichting
van de Zeeuwsche Volksuni
versiteit, een instituut, dat,
aanvankeiyk in Middelburg
opgericht, zich weldra over de
geheele provincie uitbreidde en
zgn duizenden leden in den
ko.*ten tgd van zijn bestaan
reeds een keur van kunst- en
wetenschappelgke avonden
heeft geboden, waarvan wg
jaren verstoken zgn geweest
en waarmee wy eigenlijk voor
den oorlóg ook reeds stiefmoe
derlijk werden bedeeld, üp 28
November hervatte ook het
Zeeuwsch Genootschap der
Wetenschappen zgn normale
werkzaamheden.
Voorts kwam het organisa
tie- en vereenigingsleven tot
nieuwen bloei. De 100 jaren
oude Zeeuwsche Landbouw
Maatschappg hervatte haar
werkzaamheden, de verschillen
de vakbewegingen herleefden,
nieuwe organisaties, werkend
op het terrein van de jeugd,
o.a. de L.J.O., werden opge
richt enz.
Om tenslotte nog enkele gre
pen te doen uit dit op veler
lei gebied rijk aan gebeurtenis
sen zynde jaar de beperkte
plaatsruimte laat nu eenmaal
geen volledige opsomming toe
willen wg nog memoreeren
de prachtige hulp, die Zeeland
bood aan de honger-Drovincies
in het kader van de actie
„Zuid helpt Noord", den dank
van boven de rivieren in den
vorm van het adopteeren van
vele getroffen gemeenten, de
bigde bevrydlngsfeesten, die
hun climax vonden in de Ko-
ninginnefeesten op 31 Aug., de
instelling van de tödelijke ge
meenteraden, de ontstane ac
ties in verband met de 3Cha
deloosstelling aan ooriogsge
troffenen. waarvan voor ons
geteisterde gebied zoo veel af
hangt.
Resümeerend: wg mogen
over 1945 tevreden zyn, al
heeft het ons nog tang niet
alles gebracht, vat wg ervan
verwachtten en hoopten.
In leder geval hebben wg
toch ook getoond, dat het
Zeeuwsche wapendevies „Luc-
tor et Emergo" geen gdele
leus is. Wg worstelen, wg zgn
er nog lang niet, doch
wy zti'Ion er komen!!!
den Wieringermeerpolder hun
huizen verlaten en de dijken
worden opgeblazen. Ron<I,.
Weesp, tusschen den Haarlem
mermeerpolder en den spoor
weg Amsterdam Abcoude, is
het land geïnundeerd, terwyi
voorts de sluizen by IJmuiden
woi'den opengezet. De Cana
deezen bereiken ln de tweede
helft van April het IJselmeer
en staan voor de Grebbelinie.
Arnhem, dat inmiddels ook
bevrgd is, is een doode stad
geworden. Op 21 April trekt
de Irene Brigade den Bomme*
lerwaard in, waar zware ver
liezen worden geleden. Dan
op 29 April, werpen geallieer
de bommenwerpers voedsel af
boven bezet Nederland; in vier
dagen K000 ton! De uitgehon-
ferde bevolking der groote ste
en kan weer behooriyk voed
sel eten!
Capitulatie.
Het einde ls naby, lederen
dag kan de beslissing vallen.
H. M. Koningin Wilhelmlna
richt voorloopig haar residen
tie in Breda in, terwyi ook
Prinses Juliana zich ln deze
plaats vestigt. Den dag daar
op, den 4en Mei, des avonds
om half negen, wordt bekend
gemaakt, dat de Duitsche
troepen Zaterdag 5 Mei zou
den capituleeren.
Slechte en goede berichten.
De vryheid kwam en wie
moest trachten uit de chaoti
sche toestanden een weg te
vinden, die Nederland naar
herstel zou lelden? Eerst
ruim twee maanden daarna
zou het antwoord op deze
vraag komen. Voorloopig had
men het te druk onder lei
ding van het Militair Gezag
met het uitsnyden van het na
zi-ettergezwel. N.S.B.-ers, ver
dachten, collaborateurs, allen
werden door de Binnenland-
sche Strijdkrachten in bewa
ring gesteld en geïnterneerd.
Het Zuideiyke deel was een
sprong voor en de tribunals-
begonnen hier naar bulten van
hun werkzaamheden blgk te
geven. Westelgk Nederland
krggt nu 2500 ton voedsel per
dag toegevoerd en niet minder
dan 29 voedselteams zgn er
aan het werk. Op 10 Mei. pre
cies vgf jaar na den inval,
worden de verduisteringsvoor
schriften opgeheven. De Ne
derlanders kunnen het licht
weer naar buiten laten schy-
nen. En dan komt de tyd,
waarin slechte berichten af
wisselen met goede, maar hoe
meer het einde van het jaar
nadert hoe beter de berichten
worden. In Westeiyk Neder
land zyn de waterwegen alle
onbevaarbaar, de havens der
steden zgn verwoest, spoor
bruggen zyn kapot. Mr. L. J.
A. Trip, de president van de
Nederlandsche Bank, vertelt,
dat de nationale schuld tot
rond 18 milliard gulden zal
stygen. Het kabinet Gerbran
dy treedt op den 17en Mei af,
de Duitsche troepen verlaten
in grooten getale Nederland,
de departementen keeren terug
uit Engeland en er worden bu
reau's voor oorlogsvrywilllgers
opgericht. Bgna is de mairnd
Mei ten einde als prof. ir. W.
Schermerhorn en W. Drees be
noemd worden tot kabinets
formateurs. Voor de xerste
maai in onze geschiedenis wor
den er twee formateurs be
noemd. De maand Juni begint
met de opheffing van de de-
marcatielgn, waardoor het
Westen van Nederland, zy het
ook met reisvergunning, weer
bezocht kan worden. Arnold
Meger, de leider van Nationaal
Front, ontsnapt -iit Vught en
heeft zich dit jaar nog niet
laten pakken. Misschien heb
ben de P.O.D.-en .n 1946 meer
succes? Den 2en Juni brengt
de laatste uitzending van Ra
dio Oranje, waarmee ?en der
weinige aangename herinne
ringen aan ien oorlog ver-
dwgnt. Vier dagen tater is het
briefverkeer hersteld. Rost
van Tonningen durft zgn rech
ters niet af te wachten en
pleegt zelfmoord.
-/*rervola on jvagina 3
