WAT HET AFGELOOPEN JAAR BRACHT 1945: het overwinningsjaar Veel kwam in 1945 tot stand DE ZEEUWSCHE BALANS Een jaar van herstel en wederopbouw. Het einde van den oorlog in Europa. - De ineenstorting van Japan. - De verschij ning van de atoombom. Wantrouwen, achterdocht HET PERSPECTIEF 3? Jl Tot in lengte van dagen zal het jaar 1945 in de wereldge schiedenis bekend biyven als 't laar, waarin èn Duitschland èn Japan het hoofd moesten bui gen en de wapens in den schoot moesten leggen. Het is het jaar geweest, waarin de mensch- heid verlost werd van een on- menscheiyke barbarij, een jaar waarin aan het licht kwam, tot welk een vernederende ver- dierlgking de mensch kan af dalen. Een jaar echter ook, waarin na den roes der over winning het moeizame worste len om den vrede is begonnen. Het zette vrfl somber in, dit Ïaar. De Duitschers hadden in december nog eenmaal alle krachten ingespannen voor een tegenoffensief in de Ardennen, dat gepaard had moeten gaan met een tegenoffensief in Bra bant. Het doel was de verove ring van Antwerpen en het sluiten van den ravitaillee- rinesweg via de Schelde. Zij boekten verbluffende aanvangssuccessen en wisten de geallieerde stellingen volle dig te doorbreken en op enkele punten de Maas te bereiken. Toen werden zij echter opge vangen en toen het jaar 1945 inzette, was reeds een vijfde deel van het door de Duit schers in dit offensief bezette gebied weer heroverd. Eind Januari verbonden de geallieer den zich weer in hun oorspron kelijke stellingen. De zege in Europa. Terwijl deze bloedige stryd, die de Duitschers van nun laat ste restje aanvalskracht be roofde, nog in vollen gang was, zetten de Russen tusschen Oostzee en Zuid-Karpathen hun weergalooze offensief in en zij beukten zoo zwaar, dat reeds in den eersten aanloop Warschau kon worden her overd. Eerst in Febr. begon evenwel de groote debacle voor 't Hit- Ierregime. Op 30 Jan. voerde Hitler voor het laatst 't woord en sprak daarbij de gedenk waardige woorden: Als een maal na dit werelddrama de vredesklokken luiden, dan zal waarneembaar zyn, wat het Duitsche volk aan het natio naal socialisme te danken heeftProfetische woorden, al zal het Duitsche volk min der dankbaar zfln, dan Hitier meende Begin Februari begon im mers de groote aanval der ge allieerden in het Westen, ge combineerd met een luchtof- fensief, dat tot ongekende in tensiteit werd opgevoerd. Over de geheele linie werden de Hit- lerianen zoowel in Oost Europa als in het Westen teruggedron gen; geen Duitsche strategie was bestand tegen de aanvals- kracht der oprukkende keur- scharen en op de eerste dagen van Maart was de Rjjn reeds over een breed front bereikt. Den 6en Maart viel Keulen, den 7den trokken de Amerika nen bg Remagen over den Rijn, den 14den ontbrandde de slag om Saar en Palts en den 24 eten trokken Britten en Cana- deezen by Wezel over den Ryn. Nu begon de bevryding van Nederland, maar tegeiykertyd duurde de opmarsch naar het hart van Duitschland voort, uit Oost en West en toen het einde van April in zicht kwam, was het pleit beslecht- Óp 24 April stortte het ItA- Jiaansche front volkomen ineen, Üenzelfden dag konden Ameri kanen en Russen elkaar aan de Elbe de hand reiken, op 26 April overschreden de Ameri kanen de Oostenryksche gren zen, op 27 April werd Potsdam door de Russen veroverd, op SO April beroofde Hitier zich van het leven. Den 2den Mei capituleerde Italië, werd Berlijn door de Russen veroverd, den 5den Mei capituleerden de Duitschers in Nederland, N.W. Duitschland en Denemarken en den 7den Mei werd in Reims de onvoor- waardehjke capitulatie der Duitsche strydkrachten een feit. De 8ste en de 9de Mei wer den over de geheele wereld als de V.E. dagen gevierd, als de dagen der overwinning in Europa. Toen viel er een wonderiyke stilte over de geheele mensch- heid en het kostte moeite, zich te realiseeren, dat de oorlog nu werkeiyk voorby was. Men had de maanden, die aan de capitulatie voorafgingen ge leefd in een adembenemend tempo, men had geen tyd meer gehad om zich te verdiepen in de beteekenis van alles wat er zich afspeelde, men had ge leefd by den dag, by het uur... Nu kon men de balans opma ken. Problemen na den slorm. De onthullingen kwamen los over de gruwelen der Duitsche martelkampen, eensklaps ont stonden er vredesproblemen. accentueerden zich, nu het ge- meenschappeiyke einddoel, de overwinning, bevochten was, scherper geschillen tusschen de overwinnaars. Waar eendracht en vertrouwen geweest waren, kwamen eensklaps wantrou wen, achterdocht en hebzucht zich aanmelden. Nu de wape nen rustten, kreeg de diploma tie weer haar kans en helaas, wy hebben aan die achterdocht, aan die hebzucht, aan dezen angst voor eigen veiligheid, een reeks problemen te dan ken, die. als men niet waak zaam blyft, den vrede weder om in gevaar kunnen brengen. Een Poolsch probleem en een Balkanprobleem, een Itali aan sch probleem en een Duitsch probleem, 'n Iraansch probleem en een Turksch pro bleem. Oliegeschillen, Roerge schillen, stryd om Zuld-Tirol, om Fransch-Italiaansch grens gebied, strijd om het grootste aandeel in de schadeloosstellin gen, die Duitschland op zal moeten brengen, stryd over den bestuursvorm van Duitsch land, stryd over de vredesvoor waarden en de toekomstige vredespolitiek De overwinning heeft ons waariyk niet in een paradgs gebracht. Potsdam Het bleek reeds onmiddellijk toen in Mei in Potsdam de groote Drie bijeenkwamen om de in de eerstvolgende maan den te volgen politiek vast te leggen. Churchill was nog aan wezig, Stalin eveneens, presi dent Roosevelt evenwel had op den 12den April het tydeiyke met het eeuwige verwisseld en was geen getuige meer ge weest van de eindoverwinning. Het viel moeiiyk in Potsdam overeenstemming te bereiken en een schok ging door de we reld. toen tijdens de conferen tie het resultaat bekend werd femaakt van de op 5 Juli in ngeland gehouden verkiezin- fen en aan het licht kwam, at Churchill en de zynen een verpletterende stembusneder laag hadden geleden en dat het Engelsche volk in over- groote meerderheid de voor keur gaf aan een socialisti sche boven een conservatieve regeering. Nieuwe mannen kwamen in Engeland aan het roer; zooals Truman en Byrnes Roosevelt en Hull vervangen hadden, zoo vervingen Attlee en Bevin Churchill en Eden. Nieuwe ge zichten we zullen er maar over zwy- gen. Niemand weet, hoe in het komende jaar de toestand wor den zal in Joego Slavië, in Griekenland, in Bulgarye, Roe menië en Albanië, zelfs weet niemand, wat het lot voor j'ur- kye in haar schoot verborgen houdt. Maar dat hier proble men op oplossing wachten, die schier onoplosbaar zyn, we weten het maar al te goed. De overwinning in Azië. Ook buiten Europa echter hebben zich groote dingen af gespeeld. Ook Japan is tot onvoorwaardeiyke overgave ge dwongen. Het is in een tempo gegaan, veel sneller, dan ook maar iemand kon vermoeden. Op den 9den Januari landden de Amerikanen op Luzon, na dat zy zich in den loop van 1944 sprongsgewgze van eilan dengroep tot eilandengroep een weg daarheen hadden ge baand en met hun vloot en luchtwapen de Japansche oor logsvloot vleugellam hadden geslagen. Op 4 Februari werd Manilla, de hoofdstad van de Philippgnen, door Mac Arthur bevrijd en kon deze veldheer, die drie jaar en vyf maanden daarvoor door de Jappen van de Philippijnen was verdreven er zijn glorierijken intocht hou den. Op 19 Febr. volgde de landing op Iwojima. waar de Jappen zich letterlijk tot den laatsten man verdedigden, maar dat toch op 15 Maart ge heel gezuiverd was. Op 20 Maart werd de Japansche vloot opnieuw verpletterend ver slagen, ditmaal in de Japan sche wateren zelve en zoo schreed van maand tot maand de zegetocht tegen Japan voort. Een einde aan de worsteling kwam er echter toch nog on verwacht, toen de Amerikanen op 6 Augustus voor den dag kwamen met een nieuw wa pen, de atoombom, dat sedert dien de geheele wereld in op schudding heeft gehouden, om dat het het vreeselgkste en vernietigendste wapen is, dat de menschheid ooit heeft ge kend. Twee Japansche steden wer. den elk door een enkele atoom bom getroffen: Hirosjima op 6 Augustus en Nagasaki op 9 Augustus. Het was voldoende om Japan te doen capituleeren. Zoo afschuwwekkend waren de gevolgen, zoo moordend was de uitwerking van dit bombarde ment, dat de Japanners inza- Frankrijk. Petain verscheen voor zyn rechter en werd ter dood ver oordeeld wegens verraad je gens Frankrgk. Laval ver scheen voor zyn rechters en werd eveneens ter dood ver oordeeld. Maar terwyi eerstge noemde begenadigd werd en levenslang kreeg, kwam Laval voor het vuurpeleton te staan, evenals de Noor Quisling. Ko gels maakten een eind aan hun leven. Frankryk worstelde met het probleem van een nieuwen staatsvorm, een probleem, dat nog steeds niet geheel is opge lost. Toch kan reeds met be- trekkelgke zekerheid worden voorspeld, dat de Gaulle zich als leider van Frankrgk zal kunnen handhaven. Hy heeft getoond onvermoede kwalitei ten als staatsman te bezitten, handig gebruik te kunnen ma ken van de mogeiykheden, die een tijd als deze hem biedt, om de verschillende scherp te genover elkaar staande par tyen tot samenwerking te dwingen. Hy heeft echter meer gedaan. Hy heeft tevens de in ternationale positie van Frank rgk op behendige wyze weten te consolldeeren ondanks de devaluatie van den franc, en Frankryk onverwacht snel een nieuw aanzien in Europa te ge ven. Nog steeds staat hy op de bres om op betere wijze dan na den vorigen oorlog ge schiedde, Frankryk te beveili gen voor een nieuw gevaar van Duitschen kant. De laatste dictators. Ten Zuiden van Frankryk zitten de twee laatste Euro- peesche dictatoren nog op hun zetel: Franco en Carmona, die zooals bekend is samenwerkt met prof. Saiazar. Hun stoel wankelt, maar indachtig aan de perioden van onrust, die aan hun tot de macht komen voor afgingen, behandelen de groo te mogendheden hen niet al te hardhandig. De stoelen staan nog. Maar voor hoe lang? Te recht eiscüeu velen, dat ook de laatste dictators uit Europa verdwenen. Italië is een probleem op zich zelf. In Centraal Europa, Duitschland inbegrepen, is het als gevolg van de tegenstrgdl- ge belangen der domineerende staten, weinig minder dan een warboel. In het Oosten houdt Moskou er den wind onder, verschaft zich een steeds groo teren invloed en schynt aller minst bereid om van dien in vloed ook maar iets prys te geven. En op den Balkan, gen, dat de volledige vernieti ging van Japan en het Japan sche volk voor de deur ston den, zoo zy niet tydig de wa pens strekten. Op 10 Augustus vond de ca pitulatie plaats .Ook de laatste vyand van vryheid en demo cratie was verslagen. Atoom vrees. Sedert dit oogenblik is er in het Oosten veel gebeurd. De Japanners hebben in Indonesië een erfenis achter gelaten, die voor Nederland wel zeer zwaar te aanvaarden valt Zal, als de rust eindeiyk terugkeert, hier nog iets van onze oude glorie resten? En buiten het Oosten? De atoombom heeft de menschheid met vrees bezield. Overal ter wereld vraagt men zich af, of dit nieuwe wapen vooruitgang of ondergang zal beteekenen, of het den vrede dan wel den oorlog zal die nen En er is niemand, die het antwoord weet Terwijl de schuldigen aan den voorbyen oorlog in Neurenberg voor hun rechters staan, is het wapen voor een nieuwen oorlog reeds gesmeed. Tenzy niet slechts de men- schen, doch ook de volken tot inkeer komen en eendrachtig besluiten om voort te bouwen aan de groote organisatie der Vereenigde Volkeren, tot wel ker oprichting in San Fran cisco werd besloten en haar macht zoo groot te maken, dat inderdaad 'een gewapend con flict tusschen haar leden een onmogeiykheid wordt. Maar dat is de muziek van een verre, verre toekomst Nederland vóór en na de bevrij ding. - Uit diepe poelen van ellende naar het licht der vrijheid. Toch een goed jaar. 1946 HOUDT BELOFTEN IN. Het jaar 1945 is voor een groot gedeelte van de Neder- landsche burgery een jaar ge weest van de grootste tegen stellingen; uit de diepste poe len van ellende kwam zg in het licht der vrijheid. De groote dag van 1945 was 4 Mei, toen 's avonds even na half negen o.m- de capitulatie van het in de Vesting Holland verblijven de Duitsche leger door de ra dio werd bekend gemaakt. Ein delijk was geheel Nederland vrij! En heeft het deze vrij heid gebruikt om een begin te maken met den opbouw van alles wat door den oorlog en de Duitschers vernield of uit zyn verband gerukt werd Men is licht geneigd te zeggen, dat er nog niets geschied is en dat de verbeteringen op de vingers van één hand te tellen zyn. Werpt men echter een blik achterom, zooals dat by de jaarswisseling een goede treu ditie is, dan zal men bij het zien der feiten moeten toege ven, dat er heel wat tot stand gekomen is en men, wat het binnenland betreft, de toe komst met vertrouwen tege moet mag zien- Honger en razzia's. V:y gaan terug met de ge nachten naar Januari. Zeelanc was bevrijd. maar het Noorden van Neder'and had te ïyden onder hongersnood en brute ter. reur der Duitschers. In het reed3 bevrijde deel van ons land begon men met het vor men van een voedselvoorraad, welke onmiddelhjk na de over winning ter beschikking zou worden gesteld van c o i rende landgenooten- De Duit schers hielden razzia's in xvot- NA DE BEVRIJDING. Er terdam, Schiedam, Delft, Den komt weer voedsel. Glunder Haag, Haarlem, 't Gooi, Apel- lachend gaat het moedertje doorn, de Veluwe en talrijke huiswaarts. andere gemeenten. De mannen (Anefo/De Bruyn P.) moesten uit het bezette gebied worden weggevoerd om te voorkomen, dat de Duitschers in den rug verzet zouden on dervinden- In het Zuiden werd diezelfde maand het College van Algemeene Commissaris sen voor Landbouw, Ngverheid en Handel ingesteld welke commissie belast werd met de zorg voor de volkshuishouding in bevrgd gebied. Nieuw offensief en een nieuw kabinet. In Februari bood Zweden hulp aan de bewoners van 't be zette gebied; vrachtschepen met levensmiddelen werden ge zonden en ter beschikking van de groote steden gesteld. Op 10 Februari werd ten Zuiden van Ngmegen door de gealli eerde legers, die naar den zin van de nog niet bevry'de be volking al veel te lang gerust hadden, een nieuw offensief in. gezet. Den dag daarvoor had min-pres- Gerbrandy het ont slag van het kabinet aangebo den, waarop hy opdracht kreeg 't te reconstrueeren met krachten uit het bevrgde ge bied. Reeds 14 dagen daarna was er een nieuw Nederlandsch kabinet in Londen. Terwgl in het Noordeüjke deel bevol kingsregisters door de K.P- worden vernietigd, distribu tiekantoren worden geledigd, de electriciteit volkomen wordt afgesneden voor burgerlijk ge bruik, de Duitschers willekeu- rig gekozen slachtoffers bg wgze van „represaille" in de steden neerschieten, hun lgken ten voorbeeld laten liggen en een ieder dwingen er naar te kijken, wordt er in het Zuiden hard gewerkt en gevochten. Nederlandsche kinderen naar het buitenland. Op 5 Maart is de provincie Limburg bgna geheel gezui verd. Nederlandsche kinderen uit bevrijd gebied gaan naar Engeland en Zwitserland. Ge memoreerd dient te worden 't betreurenswaardige bombarde ment op 3 Maart van 's-Gra- venhage door de RA.F., waar door 28.000 inwoners dakloos werden en velen den dood von den. Snelle opmarsch der Canadeezen. Tydens de Paaschdagen be gint de bevrijding van Noord- Nederland, Enschede, Hengelo, Winterswgk en tal van andere plaatsen worden op de Duit schers veroverd en m snel tem po gaat bet deze maand April door. De Betuwe wordt gezui verd! Zutphen wordt, evenals Assen, Coevorden en Doesburg door de geallieerde troepen be zet. Op 11 April zet de aanval op midden Nederland in. Bg Deventer trekken de Canadee zen den LJsel over. Het gaat ontzettend snel en op 16 April is N.-O.-Nederland practisch bevrgd met den val van Zwol le, Leeuwarden, Winschoten en Groningen. Den dag daarop valt Apeldoorn in handen der bevrijdingstroepen. De Duit schers hebben nog niet genoeg gruwelen bedreven aan de Ne derlanders; zy willen het volk nog zooveel mogelijk slagen toebrengen. In enkele uren tgds moeten de bewoners van den Wleringermeerpolder hun huizen verlaten en de dyken worden opgeblazen. Rond Weesp, tusschen den Haarlem mermeerpolder en den spoor weg AmsterdamAbcoude, is het land geïnundeerd, terwyi voorts de sluizen by IJmulden worden opengezet. De Cana deezen bereiken in de tweede helft van April het LJselmeer en staan voor de Grebbelinie. Arnhem, dat inmiddels ook bevrgd is, i3 een doode stad_ geworden. Op 21 April trekt" de Irene Brigade den Bomme- lerwaard in, waar zware ver liezen worden geleden. Dan op 29 April, werpen geallieer de bommenwerpers voedsel af boven bezet Nederland; in vier dagen P000 ton! De uitgehon gerde bevolking der groote ste den kan weer behoorlgk voed sel eten! Wij kunnen tevreden zijn- Een jaar van harden ar beid loopt ten einde. Een jaar dat voor onze geteisterde pro vincie geheel in het teeken van herstel en wederopbouw stond. 1945 werd, ofschoon onze provincie op Schouwen na, reeds geheel bevrgd was, een bijzonder moeiiyk jaar. Moei- lgk en zwaar, doch tegelijk ook ongelooflgk schoon. Want al bleven nog vele wenschen onvervuld, al zgn wy op veler lei gebied nog lang niet waar wg zgn moeten, bjj het opma ken van de balans over dit jaar mogen wg toch ongetwij- feld constateeren, dat de krachtsinspanning by den op bouw van ons gewest, tot prachtige resultaten heeft ge leid. Resultaten, die ons alle vertrouwen schenken voor de toekomst, voor de herrgzenis van ons zoo zwaar getroffen Zeeland. De droogmaking van Walcheren Wanneer wg teruggrijpen ln ons geheugen naar hoogtepun ten in het afgeloopen jaar, dan denken wy allen ongetwij feld in de eerste plaats aan de droogmaking van Walcheren, een werk waarvan het bestaan van zoovele duizenden Zeeuwen afhankelgk is, een werk van nationale beteekenis, waarop ook het oog van de geheele wereld is gericht. Herinneren wg ons nog hoe medio Januari de eerste oproepen voor arbei ders voor tde droogmakings werkzaamheden werden ge daan? Er werd betrekkelijk klein begonnen, de groote stroom van materiaal en werk krachten kon eerst na de al- geheele bevrgding van "Veder- land en het eind van den oor. log komen, dus in Mei. En nu, nog slechts byna 8 maanden later, zgn ruim 13.500 H.A. van 't eens zoo vruchtbare land weer aan de zee ontworsteld In den letteriyken zin van het woord: ontworsteld! Welke Zeeuw heeft niet in spanning meegeleefd, toen de Water- staatsmenschen op den 25sten September opnieuw den strgd moesten aanbinden tegen de woeste elementen, die den op den 3den September reeds ge dichten Nolledijk opnieuw doorbraken? Op z October mocht men erin slagen het gat ten tweeden .nale te dich. ten. Slechts 10 dagen later werd daarop het 600 m. bree- de gat bg Westkapelle geslo ten en nog dezelfde maand was de dichting van het gat bg Veere een feit. De overlaat in den Kanaaldgk en de sluisjes bg Vlissingen konden in wer king worden gesteld om de millioenen kubieke meters water te loozen, met het ge volg dat begin Dec. het deel van het eiland bewesten het Kanaal vrijwel geheel droog kwam. Deed het betrekkelgk vlot verloopen van deze werk zaamheden het beste verwach ten voor het welslagen van de Elannen: Walcheren vóór 1 ecember droog, helaas heeft dit niet zoo mogen zgn. Pre cies 1 December kwam ook het gat bg Rammekens dicht, de vlaggen werden uitgesto ken, dochnog had men te vroeg gejuicht. De zee gaf zich niet gewonnen, een storm stak op en in één enkelen nacht deden de woedende gol ven al het werk, door weken lang zwoegen en sjouwen be reikt, te niet. De ponton die het gat blokkeerde, een kolos saal gevaarte, werd onder- spoeld en opnieuw stroomde het water met volle kracht landinwaarts. Niet ontmoedigd door dezen grooten tegenslag, gaan de Waterstaatsmenschen verder, hun feestdagen er aan opofferend. De strijd moét ge wonnen worden. Mogen zy hierin spoedig slagen, tot heil van ons gewest en als be kroning van een werk dat als een der grootste in de geschie denis van de Nederlandsche waterbouwkunde zal big ven voortleven! Ook op het gebied der huis vesting zijn in het afgelooj jaar vele verbeteringen gel men, al dient hieraan direct te worden toegevoegd, dat er op vele plaatsen nog toestan den heerschen die dringend om een oplossing vragen. Bezien we echter met welk een ener gie thans het herstel van de beschadigde woningen en de bouw van noodwoningen ir verschillende geteisterde dee- len van onze provincie worden aangevat, dan mogen wg ze ker t.a-v. dit vraagstuk met een zeker optimisme de toe komst tegemoet zien. De vele, onontbeerlijke hulp die ons bg dit opbouwwerk door overig Nederland en ook door het buitenland geschon ken wordt, is zeker niet het minst het resultaat van de vele hooge bezoeken die dit jaar aan onze provincie wer den gebracht. Historische dagen. Een gebeurtenis van de grootste historische beteeke nis voor Zeeland, ja voor ons geheele land, mochten wy be leven toen H. M. de Konin gin op den 13den Maart in het door het oorlogsgeweld van den aardbodem wegge vaagde Zeeuwsch-Vlaamsche dorpje Eede, na 5 jaren bal lingschap, weer voet op va. derlandschen bodem zette. On- vergetelgke dagen zyn dit voor ons geworden, deze drie dagen van haar bezoek, waarin de Koningin zich persoonlijk op de hoogte stelde van de ellende en de verwoestingen, die over het Zeeuwsche land waren ge komen. In Mei mochten wg daarop ook onze Kroonprinses verwelkomen. Eerst bg haar bezoek aan Westkapelle, toen zij de jeugdige bunkerbewo ners met speelgoed kwam ver blijden en veertien dagen 'ia- ter bij haar bezoek aan Z. Vlaanderen. Wellicht nimmer in de ge schiedenis van onze provincie, hebben wy ook zulk een druk ministersbezoek gehad als in het afgeloopen jaar. Verschei dene malen bezochten verschil lende ministers Zeeland, waar. bij vooral aandacht werd ge vrijd aan de wederopbouwpro- blemen. Voorts mocht vooral Walcheren zich in buitenland- sche belangstelling verheugen. Zoo bezocht o.a. op 13 Maart de toen nog plaatsvervangen de premier van Engeland, Att lee, Vlissingen, waarbg hg de dykdoorbraken enz. in oogen- schouw nam. Herstel van het verkeer. Ten aanzien van het ver keer, dat tengevolge van het oorlogsgeweld totaal was ge desorganiseerd, zgn in 1945 vele verbeteringen ingetreden. Nadat op 19 Maart de spoor- ïyn RoosendaalVlissingen was heropend, hoewel deze dienst nog gedeeltelgk met bussen moest worden uitge- voerd in verband met het ver nield zgn van de Vlake-brug, kon In Juni een rechtstreek- sche treinverbinding met Bra bant tot stand komen, later aansluiting gevend naar overig Nederland. In Juli begon ook het treintje Goes-Hoedekens- kerke weer te rijden, Arnemui- den kreeg een vliegveld voor kleine vliegtuigen, terwijl de aanleg van vliegvelden in Z. Vlaanderen en Goes nu ln vooi-bereiding is. Ook in de boot verbindingen tusschen de eilanden is allengs verbetering gekomen, al zal het materiaal door het vrgwel geheel verlo ren gaan van de provinciale v'oot, voorloopig een zroni probleem blgven. Een belang rijke verbetering voor de Z. Vlamingen kwam op den 19den November tot stand, toen de veerverbindingen over de Wes- terschelde kosteloos werden. Ongetwijfeld zal deze reeds Ja ren vurig verlangde maatregel veel bijdragen, om de bewoners van dat deel van ons vader land uit hun isolement te ver lossen. Het cultureele- en vereenigingsleyen. Naast den materieelen op bouw, maakte ook de geeste- lgke opbouw in Zeeland goede vorderingen. Als een hoogte punt mag hierbg zeker ge noemd worden de stichting van de Zeeuwsche Volksuni versiteit, een instituut, dat. aanvankelijk in Middelburg opgericht, zich weldra over de geheele provincie uitbreidde en zijn duizenden leden in den korien tgd van zgn bestaan reeds een keur van kunst- en wetenschappelgke avonden heeft geboden, waarvan wij jaren verstoken zijn geweest en waarmee wij eigenlijk voor den oorlog ook reeds stiefmoe- derlgk werden bedeeld. Op 28 November hervatte ook het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen zgn normale werkzaamheden. Voorts kwam het organisa tie- en vereenigingsleven tot nieuwen bloei. De 100 jaren oude Zeeuwsche Landbouw Maatschappg hervatte haar werkzaamheden, de verschillen de vakbewegingen herleefden, nieuwe organisaties, werkend op het terrein van de jeugd, o.a. de L.J.O., werden opge richt enz. Om tenslotte nog enkele gre pen te doen uit dit op veler lei gebied rjjk aan gebeurtenis sen zijnde jaar de beperkte plaatsruimte laat nu eenmaal geen volledige opsomming toe willen wg nog memoreeren de prachtige hulp. die Zeeland bood aan de honger-Drovincies in het kader van de actie ..Zuid helpt Noord", den dank van boven de rivieren in den vorm van het adopteeren van vele getroffen gemeenten, de blijde bevrgdingsfeesten, die hun climax vonden in de Ko- ninginnefeesten op 31 Aug., de instelling van de tüdelgke ge meenteraden, de ontstane ac ties in verband met de scha. deloosstelling aan oorlogsge. troffenen, waarvan voor ons geteisterde gebied zoo veel af hangt. Resumeerend: wg mogen over 1945 tevreden zgn, al heeft het ons nog lang niet alles gebracht, vat wg ervan verwachtten en hoopten. In ieder geval hebben wg toch ook getoond, dat het Zeeuwsche wapendevies „Luc- tor et Emergo" geen gdele leus is. Wij worstelen, wg zgn er nog lang niet, doch Wij 71'Uen er komen!!! Capitulatie. Het einde is naby, lederen dag kan de beslissing vallen. H. M. Koningin Wilhelmlna richt voorloopig haar residen tie in Breda in, terwyi ook Prinses Juliana zich in deze plaats vestigt. Den dag daar op, den 4en Mei, des avonds om half negen, wordt bekend gemaakt, dat de Duitsche troepen Zaterdag 5 Mei zou den capituleeren. Slechte en goede berichten. De vryheid kwam en wie moest trachten uit de chaoti sche toestanden een weg te vinden, die Nederland naar herstel zou leiden? Eerst ruim twee maanden daarna zou het antwoord op deze vraag komen. Voorloopig had men het te druk onder lei ding van het Militair Gezag met het uitsnyden van het na zi-ettergezwel. N.SJB.-ers, ver dachten, collaborateurs, allen werden door de Binnenland- sche Strgdkrachten in bewa ring gesteld en geïnterneerd. Het zuideiyke deel was een sprong voor en de tribunalen begonnen hier naar buiten van him werkzaamheden blijk te geven. Westelgk Nederland krggt nu 2500 ton voedsel per dag toegevoerd en niet minder dan 29 voedselteama zgn er aan het werk. Op 10 Mei, pre cies vgf jaar na den inval, worden de verduisteringsvoor schriften opgeheven. De Ne derlanders kunnen het licht weer naar buiten laten schg- nen. En dan komt de tgd, waarin slechte berichten af wisselen met goede, maar hoe meer het einde van het jaar nadert hoe beter de berichten worden. In Westelgk Neder land zgn de waterwegen alle onbevaarbaar, de havens der steden zgn verwoest, spoor bruggen zyn kapot. Mr. L. J. A Trip, de president van de Nederlandsche Bank, vertelt, dat de nationale schuld tot rond 18 milliard gulden zal stygen. Het kabinet Gerbran dy treedt op den 17en Mei af, de Duitsche troepen verlaten in grooten getale Nederland, de departementen keeren terug uit Engeland en er worden bu reau's voor oorlogsvrijwilligers opgericht. Bgna is de maand Mei ten einde als prof. ir. W. Schermerhorn en W. Drees be noemd worden tot kabinets formateurs. Voor de ■jerste maal ln onze geschiedenis wor den er twee formateurs be noemd. De maand Juni begint met de opheffing van de de- marcatielgn, waardoor het Westen van x4ederland, zy het ook met reisvergunning, weer bezocht kan worden. Arnold Meger, de leider van Nationaal Front, ontsnapt uit Vught en heeft zich dit jaar nog niet laten pakken. Misschien heb ben de P.O.D.-en in 1946 meer succes? Den 2en Juni brengt de laatste uitzending van Ka- dio Oranje, waarmee ?en der weinige aangename herinne ringen aan den oorlog ver- dwynt. Vier dagen later ls het briefverkeer hersteld. Rost van Tonningen durft zgn rech ters niet af te wachten en pleegt zelfmoord. CVervolg op pagina 3)

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1945 | | pagina 11