PROVINCIALE ZEEUWSCHE COURANT
Afwijzende reactie
der Indonesiërs
Stalin zweeg - Molotof sprak
UIT DE PROVINCIE
MIDDELBURG HERDACHT
ZIJN BEVRIJDING
Snel handelen
in Indië
geboden
Hoofdredacteur G- Batüntijn (met
redactioneele medewerking van dr.
W. H. Beckcnlcamp). Uitgever F.
B. den Boer, Middelburg. Druk
firma F. van de Velde Jr., Vlissingen.
Commissie van Bijstand W. 't
Hooft te Goes, J. L. van Leeuwen,
Ds. M. L. W. jSchoch, Vlissingen. B.
A. van Verre, C. Zwagerman, M'burg,
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSCHE, VLISSINGSCHE, GOESCHE EN BRESKENSCHE COURANT
Donderdag 8 Nov. 1945
188e Jaargang Nummer 179
ABONNEMENTSPRIJS 25 cent per
week, 3-20 per kwartaal, franco
per post, 3-45 per kwartaal.
Losse nummers 5 cent. ADVER
TENTIEPRIJS 12 cent per ram-,
minimum per advertentie 2
Bureaux gevestigd te Vlissingen Walstraat 5S-60, telefoon 10 (2 lijnen)Middelburg: Londensche Kaai 29, telefoon 2077 en 2924. Goes: Turfkade 15, telefoon 2475. Terneuzen Nleuwediepstraat 23. Postrekening 359300 Prov- Zeeuwsche Courant. Middelburg.
„Wij willen niets met Nederland te maken hebben"
Revolver-journalistiek
in Batavia.
Dr. van Mo,oh heeft, voordat
de gisteren door ons gepu
bliceerde verklaring der Ne-
derlandsch-Indisclie regeering
uitgaf, medegedeeld dat lig tot
publicatie gedwongen was om.
dat eenige correspondenten op
onwettige wijze den Nederland-
schen tekst in handen gekregen
en gepubliceerd hadden.
De eerste reactie van de In
dische nationalisten is niet
gunstig.
„Ik ben er in het geheel niet
van onder den indruk", zei Soe-
karno naar aanleiding van de
verklaring. „Het is slechts een
herhaling van de oude bekende
verklaring van Koningin Wil
helm ina". Toen de ANP/Aneta-
correspondent Coniston hem
speciaal de zinsnede onder het
oog bracht, waarin gezegd
wordt: „Indonesië zal, overeen
komstig de toezegging van H.
M. de Koningin, tot een volle
dig deelgenootschap in het ko
ninkrijk worden geroepen", ver
klaarde Sockarno: „Wy willen
niets te maken hebben met het
koninkrijk der Nederlanden"
en hjj knikte ernstig.
Soekarno verklaarde ook,
dat het „politieke manifest",
uitgegeven door zijn „regee
ring" en dat hij persoonlijk
aan de correspondenten had
overhandigd, op zichzelf al een
antwoord aan van Mook was.
Het manifest zei o.a.: „de Ne
derlanders hebben geen enkel
moreel recht om in Indonesië
binnen te komen teneinde him
oude imperialistische politiek
weer op te vatten, waarbij zij
zich zelfs nog aanmatigen, dat
hun geen blaam treft voor hun
vroegere zonden of voor hun
capitulatie, die tot resultaat
had, dat 70 millioen Indonesiërs
aan de goede zorgen van het
Japansche militarisme waren
overgeleverd.
De gerechtigheid verbiedt
hun eenige inmenging in onze
zakenTot nog toe is er
geen teeken, dat de Nederlan
ders wat anders van plan zgn
dan hun oude koloniale sy
steem te herstellen, ondanks
de verklaring van Koningin
Wilhelmina in 1942
De Nederlandsehe regeering
en het Nederlandsehe volk heb-
ben nu het punt bereikt, waar
op zg hun gedachten omtrent
Indonesië moeten bepalen",
„De minister van buitenland-
sche zaken", Soebardjo, deed
het voorstel, dat er onder op
pertoezicht van de Vereenigde
Volkeren een referendum zou
worden gehouden om na te
gaan, of Nederlandsch-Indië
wel of niet met Nederland ver
bonden zou blijven. „Zelfs als
het referendum zou bewijzen,
dat Nederlandsch-Indië geheel
afzonderlijk zou wenschen te
z\jn, kunnen we met Nederland
nog steeds vriendschappelijke
betrekkingen onderhouden, op
basis van een verdrag. Wij zou
den Nederland preferente
rechten kunnen toestaan. Ne
derland zou ons ook kunnen
helpen bij den wederopbouw
van Indië door het leveren
van grondstoffen". Soebardjo
besloot met te verklaren ervan
overtuigd te zijn, dat zulk een
referendum te zien zou geven
dat de Indonesiërs zich wen
schen af te scheiden.
Ook naar Reuter uit Batavia
bericht is Soekarno „teleurge
steld" door de verklaring van
dr. van Mook. Hij heeft o.m.
geantwoord, dat iedere Neder
landsehe poging om met ge
weld het gezag weer Ln Indo
nesië tc vestigen slechts „cin-
delooze verspilling van bloed en
opoffering van levens" tot re
sultaat zal hebben. „Twee
maanden lang heeft de geheele
wereld gezien hoe vast besloten
de Indonesiërs zijn in hun af-
wgziging van 't Nederlandsehe
imperialisme. Wij wenschen
slechts de erkenning van onze
onafhankelijkheid en de moge
lijkheid om onze eigen wijze
van re geer en ten uitvoer te
leggen".
In Soerabaya heerscht nog
spanning, doch het blijft rustig.
Er moeten nog 1000 vrouwen
en kinderen geëvacueerd wor
den. Op West Java heeft de
zgn. Indonesische gouverneur
samenwerking met de Britten
beloofd. Te Magelang is thans
door Britten en Indiërs een
overeenkomst gesloten.
Te Djokjakarta wordt op 10
November een groot jeugdcon-
gres gehouden, de eerste groo
te demonstratie der nationa
listen.
Op Borneo, Nieuw Guinea en
andere gebieden is een razzia
gehouden onder de Japansche
oorlogsmisdadigers. Alleen op
Borneo werden er 448 gevan
gen genomen, elders eveneens
honderden. Er zijn afschuwe
lijke vondsten gedaan van door
de Japanners vermoorde gevan
genen.
De Britten hebben 5 Duit-
sche marine-officieren die bij
schietpartgen in Batavia be
trokken ziin geweest, gear
resteerd. Zij behoorden tot den
onderzeedienst en verbindings
dienst met de Japanners.
Te Sydney gingen commu
nisten demonstreeren by het
schip „Stirling Castle" met
Nederlandsehe troepen die voor
Java bestemd waren. De Ne
derlandsehe soldaten beant.
woordden hun gejoel met
hoera-geroep en vaderlandsche
liederen. De communisten wer
den bekogeld met flesschen en
borden, waarna de Nederland
sehe soldaten de brandslang op
de menigte richtten. Overal
braken gevechten uit, zoodat
de politie moest ingrijpen.
Twee gewonden kwamen in het
ziekenhuis terecht.
Nieuws in een notedop
Tusschen Nederland en
Noorwegen is een financieele
overeenkomst gesloten.
De regeering van Tsjecho
Slowakije is afgetreden. De re
den is nog niet bekend-
De Amerikanen hebben
thans medegedeeld, dat zy van
plan waren om Hitier door val
schermtroepen in Berchtesga.
den gevangen te nemen. Zgn
zelfmoord verijdelde dit plan.
Moskou deelt mede, dat
Tsjecho Slowakije wèl ont
ruimd zal worden, zelfs binnen
enkele weken.
De vier grootste Japan
sche financieele en industieele
familieconcerns worden op last
van Mac Arthur ontbonden.
Tot burgemeester van
New York is gekozen William
O'Dwyer, tot voor kort briga
de-generaal.
De Spaansche troonpre
tendent Don Juan weigent nog
steeds naar Spanje terug te
keeren als Franco niet volledig
van het tooneel verdwijnt.
Twee tabaksrantsoenen
Tot eind 1946
gegarandeerd
De directeur van het rijks
bureau voor tabak heeft in
radiocauserie gesproken
over de problemen der tabaks-
rantsoeneering. Hij deelde o.m.
mede, dat de klacht, dat onvol
doende sigaren op de bonnen te
verkrijgen zijn, binnenkort
wordt ondervangen doordat
men een kleine sigaar, het zgn.
knak je zal gaan fabriceeren,
waarvan er 6 per rantsoen ver
strekt moeten worden. Boven
dien zal spoedig een klein mo
del cigarillo, het zgn. sprietje,
op de markt gebracht worden,
waarvan er per rantsoen 20
stuks worden geleverd.
Weinigen zullen er zich een
voorstelling van kunnen ma
ken, welke hoeveelheid tabak
er noodig is, om de binnenkort
beschikbaar te stellen 2 rant
soenen tabaksartikelen voor
mannelijke en 1 rantsoen voor
vrouwelgke rookers boven 18
jaar, te doen fabriceeren. Aan
nemende, dat er ca. 3 millioen
mannen en ca. 1% millioen
vrouwen zyn, die een rookers-
kaart kiezen, beteekent dit,
dat er per week IV» millioen
rantsoenen tabaksartikelen be-
schikbaar moeten zijn, waar
voor noodig is ca. 175.000 kg.
tabak.
De tabakspositie Is thans
zoodanig, dat de distributie
van tabaksartikelen op basis
van 2 rantsoenen voor mannen
1 rantsoen voor vrouwen
per week, tot einde 1946 ge
garandeerd is.
Aangenomen wordt, dat voor
verwerking in 1947 een hoe
veelheid tabak zou moeten
worden aangekocht, welke een
waarde van -tusschen de 40 en
45 millioen gulden vertegen
woordigt. Het is te hopen, dat
tegen dien -tijd ook weer Ne-
derlandsch-Indische tabak ver
krijgbaar zal zgn. Wat betreft
Java-tabak wordt dit door des
kundigen voor mogelijk gehou.
dien, voor Sumatratabak echter
niet. t
HET WERELDGEBEUREN
Geen onoplosbare moeilijkheden
Atoombom mag geen
Amerikaansch
monopolie blijven
Nog steeds geen
samenwerking in
Oost-Azië
Bg de herdenking van den
28sten verjaardag van de Sov
jet-revolutie op 6 Nov. heeft
Stalin, dwars tegen alle ver
wachtingen in en in strijd met
de voorafgaande mededeelin-
gen, geen rede gehouden.
Stalin woonde zelfs de her
denkingsplechtigheid niet bij
en vaardigde de herdenkings
dagorder aan het roode leger
niet zelf uit
De geruchten over een ziek
te van Stalin zullen daardoor
nieuw voedsel kragen natuur
lek. In Amerika beweerde men
zelfs, dat de roode Tsaar niet
meer in leven wasStal ins
zwggen en zgn afwezigheid
doen nu in allen ernst de vraag
rijzen, wat er met hem is
In de plaats van Stalin heeft
nu de Sovjet-minister van bui
tenlandsche zaken Molotof het
woord gevoerd. Hy deed be
langwekkende mededeelingen.
Zoo verklaarde hy, dat de
vredelievende naties bewapend
zullen blgven om den vrede te
handhaven en dat het geheim
van de atoombom niet onder
berusting mag blgven van een
enkelen staat of stalengroep,
„zooals zekere partggangers
van het imperialisme buiten
onze grenzen willen". Molotof
verklaarde voorts, dat de in
stelling van een geallieerde
controlecommissie in Japan
noodzakelgk is en Japansche
agressie in de toekomsf onmo
gelijk zal maken. Hij zeide
verder, dat Rusland tegen
blokvorming van staten is en
merkte langs zijn neus op, dat
in het Westen pogingen worden
gedaan om een blok te vor
men, dat kennelgk tegen Rus
land is gericht
Nopens de overwonnen sta
ten merkte Molotof op, dat hun
vreedzame herrijzing niet belet
mag worden, maar dat de laat
ste nesten van het fascisme
moeten worden uitgeroeid. Dat
hiermede in Europa Spanje en
Portugal werden bedoeld, is
natuurlijk duidelgk.
Van veel beteekenis was
verder wat Molotof zeide over
de samenwerking tusschen de
Groote Drie. Men vraagt zich
af, zoo zeide hy, of de samen
werking wel zoo hecht is als
tijdens den oorlog. Het fiasco
van de Conferentie van Londen
wekt te dien aanzien twijfel.
Laat ons echter niet vergeten,
dat ook tijdens den oorlog tus
schen de Ver. Volkeren moei
lijkheden zijn gerezen en dat
deze steeds na een bepaald
tgdsverloop zgn opgehelderd."
Molotof pleitte voorts voor
de int. organisatie tot hand
having van den vrede, maar
merkte op, dat deze niet mag
ontaarden in een imperialis
tisch instrument van een enkel
volk.
Ten slotte verklaarde de
minister de democratie in de
Sovjet-Unie boven de Wester-
sche democratie te stellen,
omdat zg beter beschermt te
gen nazisme en fascisme, geen
klassen van onderdrukten en
verdrukkers telt geen ko
loniale en half-koloniale vol
ken kent en de politieke op
voeding van het volk goed be-
behartigt.
Molotof besloot met de op
merking, dat in dit „tijdperk
der atoomenergie" de geleer
den van de Sovjet-Unie niet
achter mogen raken bg die van
andere mogendheden. Ook wg,
zoo zeide hri, moeten atoom
energie en alle andere dingen
hebben.
Deze Sovjet-rede behoeft
nauwelijks commentaar. Hij is
bemoedigend, voor zoover zg
de internationale samenwer
king betreft, omdat ook Molo
tof weer te kennen geeft, dat
de bestaande moeilijkheden
overwonnen kunnen worden.
Zg is nuchter, waar zij consta
teert, dat het probleem van de
atoombom in de toekomst de
internationale nolitiek zal be-
heerschen. Zg is zorgelgk,
waar hg opmerkt, dat de sa
menwerking der gjoote gealli
eerden in het Verre Oosten
nog steeds veel te wenschen
laat, ja, dat zelfs nog geen
accoord is bereikt over de
vorming van een controlecom
missie voor Japan... Problemen
te over dus
In de V. S. bestaat het
voornemen om alleen de mili
taire toepassing van de atoom
energie geheim te houden-
968,6 km. per uur
Kapitein Wilson heeft met
het schroeflooze Britsche vlieg,
tuig „Britannia" vier proef
vluchten gemaakt voor den a.s.
aanval op het wereldsnelheids
record. Hy bereikte een gemid
delde snelheid van 968.6 km.
per uur.
Het record van 755.1 km. dat,
op naam van Dttitschland
stond, is hiermede reeds offi
cieus gebroken.
De wrijving van de lucht
langs het metaal van het vlieg
tuig veroorzaakte by een zoo
groote snelheid een dusdanige
stijging van temperatuur in de
cockpitdat de piloot genood,
zaakt is zich slechts luchtig
te kleeden. Hoe meer men de
snelheid van het geluid 1222
kilometer per uur) nabij komt,
des te meer last ondervindt
men van de samenpersing der
lucht voor den scherpen kant
van de draagvlakken. Tenslot
te zou men een punt bereiken,
waarop de samengeperste lucht
zich niet meer zou laten schei
den en dm een vaste barrière
zouvormen.
De turbines van de Britan
nia" kunnen 6000 P.K. ontwik,
kelen, per min. verwerken zij
8/i ton lucht.
LAATSTE NIEUWS
H.M. de Koningin terug
H. M. de Koningin is Woens
dagmiddag per vliegtuig uit
Engeland teruggekeerd, na in
Londen afscheid genomen te
hebben van den Koning en de
Koningin en de Engelsche ko-
ninklgke familie, en na haar
persoonlgke zaken geregeld te
hebben-
Dinsdagmiddag hebben prin
ses Alice en later koningin. Ma
ry H. M. de Koningin in haar
hotel bezocht en afscheid van
haar genomen.
Churchill en Bevin
spreken.
ENGELAND WIL
WESTELIJK BLOK O-A. MET
NEDERLAND.
Als leider van de oppositie
heeft Churchill gisteren in het
Lagerhuis bg de debatten over
de buitenlandsche politiek, o.m.
verklaard, dat de gevoelens
van kameraadschap en vriend
schap, welke tusschen het Brit
sche en Russische volk zijn
ontstaan, niet alleen behouden,
doch voortdurend versterkt
moeten worden. Het is niet
mogelijk over de Vereenigde
Staten te spreken, zonder ge
wag te maken van den ande
ren deelgenoot in de Britsche
overwinning, de Sovjet-Unie.
Zelfs indien er groote verschil
len bestaan, mag er geen stem
ming in het land komen, die de
banden verbreekt of doet ver
slappen.
De minister van buitenland
sche zaken, Bevin, die hierna
sprak, verklaarde, dat de re
geering haar macht en ver
plichtingen niet kan overdra
gen aan de geleerden, die be
last waren met de ontwikke
ling der atoomenergie.
In zijn rede deed Bevin ver
der namens de Britsche regee
ring een beroep op de groote
mogendheden open spel te
spelen. Engeland is daartoe be
reid. Zg zal in de Oostelijke
febieüen niets ondernemen,
at schadelgk kan zgn voor
de Sovjet-Unie.
„Wanneer wg die verzeke
ring geven, kan ik mg niet
voorstellen, dat de natuurlgke
reactie zou zgn, dat men de
deur sluit en dat men alle con
tact tusschen menschen, hetzg
voor den handel of iets anders
zou verbieden. Ik ben ook niet
van zins om de positie te aan
vaarden, die radio-Moskou zoo
vaak uitbazuint: zg eischen
het recht om goede betrekkin
gen te onderhouden met hun
naburen, terwijl ik een misda-
dadiger ben, wanneer ik vraag
om goede betrekkingen met
de landen, die aan onze gren
zen gelegen zijn.
Engeland eischt het recht op
met Frankrijk, Nederland,
België, Scandinavië of andere
landen in een Westelijk blok
in contact te treden. landen,
die Engelands coltureele vrien
den waren en die eenzelfde
opvatting van democratie heb
ben als Engeland".
Stalin niet bij de parade
Voor de eerste maal sinds
Stalin leider van de Sowjet-
Unie is, was liy Woensdag niet
aanwezig by de parade op het
Roode plein. In zijn plaats ging
Molotof voorop op de trappen
van het grafmonument van
Lenin. Mien veronderstelt, al
dus Reuter, dat Stalin zich nog
in zy'n vacantie-oord te Sotsji
bevindt.
EEN VERLIES VOOR
WALCHEREN.
Phllips-Van Houten te
Arnemuiden gaat verdwijnen-
Volgens het A.N.P. zouden
wegens ngpend gebrek aan
werkkrachten, eenige In
dustrieën uit Walcheren ver
dwijnen, o.a. de Zeeuwsche
confectiefabriek, de Vega-tri-
cotagefabriek en de vitamine-
fabriek van Philips-van Hou
ten.
Dit bericht is niet geheel
juist. Van een verdwynen van
de Zeeuwsche confectiefabriek
is nog geen sprake. Wel wordt
verplaatsing overwogen, doch
definitieve besluiten zijn nog
niet genomen.
Het verdwijnen van de fa
briek van PhilipsVan Hou
ten is niet een gevolg van een
gebrek aan arbeidskrachten.
De oorzaak van dit verdwHnen
is een gevolg van een gebrek
aan grondstoffen en een veran
dering in het afzetgebied. De
grondstoffen, welke deze fa
briek verwerkte, bestonden uit
mosselen. De aanvoer van dit
product is, door verschillende
omstandigheden, niet meer
voldoende. De prijs van het
eindproduct van deze fabriek,
vitaminen en eiwit, is momen
teel van dien aard, dat men
er niet meer voor kan werken.
De fabriek is opgezet om uit
mosselen vitamine te produ-
ceeren. Het procédé, dat hier
voor gebruikt werd, is in de
oorlogsjaren echter volkomen
gewijzigd. Thans kan het pro
duct vitamine goedkooper langs
synthetischen weg bereid wor
den. Dit alles is oorzaak, dat
er voor deze fabriek op Wal
cheren geen bestaansmogelijk
heid meer is. Het is zeker zeer
te betreuren, dat deze industrie
van Walcheren gaat verdwij
nen. Wat de Vega-tricotagefa-
briek betreft, het bericht hier
over is voorbarig te noemen.
Het staat nog geenszins vast
dat ook deze industrie ver
dwijnt.
REGISTRATIE EN
DOMEINEN VOOR ZEELAND
IS OPGEHEVEN.
Met ingang van 1 Nov. is
de directie der registratie en
domeinen voor Zeeland en W.-
Noord-Brabant, gevestigd te
Middelburg, officieel opgehe.
ven. Genoemd bureau is gefu-
sionneerd met de directie der
directe belastingen, accgnzen
en invoerrechten te Den Bosch,
onder den naam Directie van
,'s rijksbelastingen en domei,
nen.
Het nieuwe bureau zal zoo
dra de kantoorruimte daar
voor gereed gekomen is, te
Breda worden gevestigd.
DE FABRICAGE VAN
LUCIFERS.
De lucifersvoorziening
blijft vooreerst nog zorg
baren. Hiervan is de
beperkte houttoewgzing
de belangrgkste reden.
In normalen tgd produ-
ceeren de drie lucifers
fabrieken te Eindhoven,
Breda en Weert onge
veer 1% millioen doos
jes per dag. De twee
eerste fabrieken ver
bruikten hiervoor on
geveer 20.000 populie
ren per jaar. Thans
moet men het met het
derde deel doen. De
voorziening met ande
re grondstoffen gaat
redelgk wel.
DOODELIJK ONGEVAL-
Tgdens het lossen van een
schip met kolen te Terneuzen
is de 54-jarige ongehuwde ar
beider J. J. M., toen hg voor
een grijper wilde uitwgken, van
een steigertje gesprongen. Hg
kwam helaas zoo ongelukkig
terecht, dat hij met een sche
delfractuur werd opgenomen
en kort nadien is overleden.
GEVECHTEN
OM WALCHEREN IN
BELGIË HERDACHT.
Dinsdagmorgen heeft com
mando 10, dat onder bevel
staat van majoor G. Danloy en
te Marche-les-Dames (België)
is ingekwartierd, in een korte
plechtigheid de gevechten her.
dacht, welke een jaar geleden
om Walcheren werden gele
verd.
Verleden week hebben eenige
Zwitsersche radioreporters
Walcheren bezocht om daar de
eerste groote buitenlandsche
reportage van de Zwitsers te
maken. Op 12 November wordt
deze uitgezonden door Bero-
münster. Voor het Fransche
station van Zwitserland werd
Den Doolaard geïnterviewd.
Zeeuwsche Dambond.
In een Zaterdag jl. te Goes
gehouden vergadering besloot
het bestuur van den Zeeuw-
schen Dambond, dat de wed
strijd om het persoonlgk kam
pioenschap van Zeeland over
enkele weken zal beginnen.
Aan dit to urnooi kan één
gesloten- waardoor dit tournooi
speler van elke bg den bond
aangesloten vereeniging deel
nemen- Hoewel door deze bepa
ling enkele sterke Zeeuwsche
spelers van deelname zgn uit-
wellicht iet® van zgn aantrek
kelijkheid verliest, is de meer
derheid van het bestuur van
meening, dat dit in deze over
gangsperiode de beste oplossing
is en het meest animeerend
voor de vereenigingen.
In de buitenwgken van
Middelburg en langs de vesten
zgn met het vallen van het
water reeds op verscheidene
plaatsen kisten munitie, hand
granaten en patronen gevon
den. Den ouders wordt in ver
band hiermee ernstig aangera.
den hun kinderen hiervoor te
waarschuwen, daar het gevaar,
lïjke goed niet reeds den eersten
dag verwijderd kan worden.
Ook bg het betreden der hui
zen, speciaal die waar Duit-
schers in gehuisd hebben wordt
de grootste voorzichtigheid
aangeraden.
Maandag- en Dinsdagavond
presenteerde het Babyton-
dansorkést voor de Middel-
burgsche liefhebbers van dans.
muziek, revue en cabaret in de
groote Schuttershof-zaal een
zeer geslaagde muzikale show,
getiteld„Herfst-symphonie",
met medewerking van „The six
show dancegirls" (E.M.M. en
Groen-Wit-girls) en vele ande
ren. Het geheel stond onder
leiding van Baby den Toonder.
Zeer in den smaak viel om.
de Argentgnsche Finale, waar
bij, zooals ook by vele andere
nummers, groote zorg was be
steed aan de costumes. Beide
avonden was de zaal uitver
kocht.
Het personeel van de P.O.D.
te Middelburg heeft een ver
eeniging opgericht welke, in
verband met de komende reor
ganisatie, de belangen van de
leden wil behartigen. Men
Sobere feestviering.
Op 6 Nov. was het een jaar
geleden, dat Middelburg, na
dat de burgers in verband met
de beschieting verscheidene
dagen in hun kelders hadden
doorgebracht, bevrijd werd. De
geallieerde troepen reden de
stad binnen, de Duitschers ca
pituleerden, de burgers kwa
men uit hun kelders te voor-
schgn. Het leed was geleden.
Niet met luidruchtig feest
betoon, maar op sobere en
plechtige wgze heeft Middel
burg zgn bevrijding herdacht
en daarmede hen, die voor de
bevrijding van de stad het le
ven gaven de Engelsche en
de Nederlandsehe militairen,
bg wier graven op het kerkhof
in den morgen een plechtig*
herdenking plaats had.
In zijn herdenkingsrede
wendde de burgemeester, mr.
A. J. v. d. Weel, zich allereerst
tot de vertegenwoordigers der
geallieerden, R. R. Bylands,
Townmajor, en Capitain F. G.
Bignell, vertegenwoordiger van
Civil Affairs in Zeeland, en
zeide o.m. dat deze bevrijding,
die voor ons zoo oneindig veel
beteekende, voor de geallieerde
legers slechts een overwinning
was in de keten van vele over
winningen die voerde tot de
eindzege waarvoor zeker veel
offers gebracht zgn. In diepe
stilte, aldus spr. herdenken
wij de helden, die hier een
laatste rustplaats hebben ge
vonden.
Na deze woorden werd een
krans gelegd op het graf van
de geallieerde soldaten.
Met de eigen stadgenooten
herdacht de burgemeester
daarop de gevallen Nederland
sehe militairen, de omgekomen
illegale werkers en allen, die
bg de bevrgding het leven heb
ben gelaten. Het gemeentebe
stuur heeft het voornemen te
bevorderen dat er in de ge
meente ter nagedachtenis van
de gevallenen een monument
wordt opgericht.
Eed bijzondere Raads
vergadering.
Des middags heeft in een
bgzondere raadsvergadering de
wnd. burgemeester, nu-. A. J.
v. d. Weel, in sobere woorden
den 6den Nov. 1944 herdacht.
Hij liet den nood der bezettings
jaren nog eenmaal voorby
trekken en herdacht de
illegalen, van wie zoove-
len hun leven opofferden,
schilderde de overstrooming,
de laatste beschieting, de da
gen van hoogspanning, doorge
bracht in de kelders en uit-
eindelgk de bevrgding. Teleur
stellingen zgn ons daarna niet
bespaard gebleven, omdat wg
verwachtten, dat als bg toover-
slag alles nu goed zou worden.
Maar er is toch ook veel ten
goede veranderd in dit jaar.
Weldra zal Middelburg weer
droog zijn!
Mr. Th. Portheine beant
woordde als oudste raadslid
deze toespraak.
Hierna sloot de burgemeester
de bijzondere raadsvergade
ring.
De plechtigheid op den Dam.
Voor in den middag werd
door alle bg den Middelburg-
schen Jeugdraad aangesloten
vereenigingen na een wan
deling door de stad, op de
Markt een jeugddemonstratie
gegeven.
Het programma bestond uit
zang en volksdans. De wnd.
voorzitter, de heer H. J. Ik-
kink, hield een toespraak, meer
speciaal tot de jongeren. De
eigenlijke herdenking, georga
niseerd door de ver. „Uit het
Volk Voor het Volk"
buurtbewoners Dam, begon op
het moment der bevrgding, 4.20
u., en werd aangekondigd door
hoornsignalen van de signaal-
afdeel ing van Achilles, waarop
de Dambewoners, juist als een
jaar geleden, de vlaggen uit
staken.
Na het spelen van het
„Wien Neerlands bloed" en het
Engelsche volkslied, hield de
heer W. de Graaf, voorz. van
„Uit het Volk Voor het
Volk", een herdenkingsrede.
Mej. N. Hesseling droeg twee
fedichten voor, getiteld „Aan
en die vielen" en „Vrijheid".
Het Middelburgsch muziek
korps gaf hierna een concert
van gewijde muziek. Bg het
monument van koningin Em
ma werd door den burgemees
ter een bloemstuk neergelegd
Na het spelen van het En
gelsche volkslied en het Wil
helmus, ging plotseling een
schgnwerper aan en zette het
monumen op den inmiddels
donker geworden Dam, waarop
zich zooveel had afgespeeld, in
een oranje-gloed.
's Avonds werd in de over
volle Noorderkerk een herden
kingsdienst gehouden, waarin
voorgingen ds. P. J. F. v.
Voorst Vader, Ned. Herv. pred.
en dr. N. J. Hommes, Geref
predikant.
De dag werd besloten met
een kerkconcert waaraan me
degewerkt werd door mej. R
Caro, sopraan; mevr. B. Bont-
huis-Dhont, viool, en den heer
Th. C. Ferwerda, orgel. De
netto-opbrengst kwam ten goe
de aan „Hulp aan Indië".
Een waardig slot van deze
herdenking van Middelburgsch
bevrijding.
De gang van zaken in Ned.-
Indië is in hooge mate veront
rustend. Steeds moeilijker
wordt het om met de nationa
listen tot een vergelijk te
Icomen. Pogingen worden daar
toe aangewend en het, is ver
heugend, dat de Nederland
sehe regeering nu voorstellen
heeft gepubliceerd, die ook
voor de nationalisten als basis
voor overleg aanvaardbaar
zullen zijn. Men handele nu
echter snel, doelbewust en eeas.
gezind.
Snelheid is gebodenomdat
de ontwikkeling in Indië niet
wacht, totdat de Nederlandsehe
regeering eindelijk een besluit
heeft genomen, maar voort
schrijdt. Reeds thans vreezen
vooraanstaande figuren in Ne
derland, dat een uiteenvallen
van ons koninkrijk niet meer
te voorkomen is. Een débacle
kan o.i. nog verhinderd wor
den, doch alleen als snelheid
wordt betracht.
Doelbeioustheid is noodig. De
Indische nationalisten moeten
wetenwaar zy aan toe zijn.
In Den Haag en Batanyia
moge men daarbij bedenken
dat het geen zin heeft, vast
te houden aan de uiteraard vrij
vage toezeggingen, door H.M.
de Koningin in haar rede van
Dec. 19.'f2 gedaan, als de In
dische nationalisten meer dui
delijkheid verlangen. Evenmin
heeft het zin, Soekarno uit te
schakelen, als blijkt, dat diens
stem gezag heeft en men niet
over de middelen beschikt om
zonder zijn medewerking orde
en rust te herstellen.
Eensgezindheid is eveneens
vereischt. Als eerst de land
voogd aftreedt, omdat hy de
regeeringspolitiek niet goed
keurt en daarna do regeering
den hoogsten Nederlandschen
bewindsman desavoueert, om
dat hij, onder den druk der om
standigheden overleg aan
vaardt, ook al maakt dit con
tact met Soekarno onvermij
delijk, dan doet dit geen goed
aan ons internationaal presti
ge. Bovendien moeten de In
dische nationalisten er wel den
indrun. door krijgen, dat Ne
derland verdeeld en zwak is.
Voor Nederland is het van
het allergrootste belang, dat
de eeuwenoude banden met het
rijk overzee onverbroken blij
ven. Wy kunnen voor cms her
stel de economische hulpbron*
nen m Indië niet missen.
Ook voor de Indonesiërs is
een breuk met Nederland ech
ter een consequentie, die zij
slechts in het uiterste geval
zullen aanvaarden. Een breuk
beteekent nog allerminst onaf
hankelijkheid voor Indië. De
internationale situatie in Azië
is verward. Er zeilen kapers
langs de kust....
Men breekt nu eenmaal niet
straffeloos af, wat in den loop
van eeuwen is gegroeid. In
Indië weet men dat even goed
als in Den Haag
Daarom handele men snel,
doelbewust en eensgezind.
Doet men dat niet, dam zal
inderdaad een uiteenvallen van
ons koninkrijk onvermijdelijk
zijn. Eerder, dan men i» het al
gemeen denkt
poogt vooiTang te kit) gen bij
overgang naar 's rgksdienst.
Dergelijke vereenigingen zgn
ook opgericht te Goes. Sluis
kil en Zierikzee.
Van de zgde der gemeente
Vlissingen verzocht men ons
mede te deelen dat het in ver
band met de komende verkie
zingen van zeer groot belang
is, dat ieders juiste adres ter
secretarie bekend is. Ook om
andere redenen is het noodza
kelgk- dat wordt voldaan aan
het wettelgk voorschrift, dat
ieder die binnen de gemeente
is verhuisd, het nieuw adres
opgeeft onder aanbieding van
het persoonsbewijs. Men is tot
aangifte verplicht. In de toe
komst zullen overtredingen
worden gestraft. Thans wordt
een huis-aan-huis contröle ge
houden- Ieder wordt verzocht
hieraan zijn volle medewerking
te verleenen en juist op te ge
ven welke personen op een be
paald adres woonachtig zijn.
Deze contröle staat geheel bui
ten die welke wordt gehouden
door den gem. woningdienst-
Voortaan geeft dus een ieder,
die binnen de gemeente ver
huist, het nieuwe adres op ter
gem. secr., 3e afd.
UITSPRAKEN TRIBUNAAL.
Het Tribunaal te Middel
burg deed o.m. uitspraak in de
volgende gevallen
Ma. Wa. Veis, echtgen. v.
J. A. Hooftman, 53 j. zonder,
te Middelburg 5 j. internee-
ring en verb, verkl. radiotoestel.
Da. Ca. Riemens, 25 j.,
dienstbode te Middelburg5
j. interneering.
KERKNIEUWS
Geref. kerken naar art. 31.
Aangenomen naar Rotterdam-
Delfshaven (2e pred. pl.) Joh.
Francke te Hoek (Z.).
Geref. Genu Tweetal
te M'idelburg D. L. Aangeen-
brug te Leerdam en T. Dorre-
steyn te Opheusden.