Provinciale Zeeuwsche Courant
Woensdag 12 September 1945
BUNKERBOUWERS VERDIENDEN MILLIOENEN.
Moedige woorden.
In het Dordtsch Dagblad
(30 Aug. '45) verheft de heer
J. Bleeker, burgemeester van
Dordrecht, een waarschuwende
stem, dat Nederland zal toe
zien geen zwarte bladzijde in
zfn historie te schrijven. Wel
worden er nu geen al of niet
gerechtelijke moorden ge
pleegd met bloedvergieten,
maar velen, die men toch ze
ker niet van verraad of van
heulen met den. vijand kan be
schuldigen, mannen in verant
woordelijke posities, van af
den Secretaris-Generaal van
binnenlandsche zaken tot la
gere ambtenaren en beamb
ten die op hun post ble
ven en trachtten tered
den wat te redden was en
te voorkomen of te remmen,
wat kwaads de bezetter
trachtte uit te voeren, of
zooveel mogelijk te sabotee-
ren. Dezèn zijn zg. gestaakt
en wachten nu al maandenlang
op een veroordeeling of op
rehabilitatie. Veroordeeling zal
in de meeste gevallen niet
kunnen volgen, maar rehabili
tatie vindt niet plaats en al
komt die -te eeniger tijd, het
kwaad is geschied en de smet
van zoo lang als het ware
aan den schandpaal ge9taan
te hebben, blijft in de oogen
van het publiek. Over de tech
niek van hun verzet tegen
den vijand kan men verschil
lend denken; het verzet naar
hun beste vermogen was er
en dus waren zij goede vader
landers. Laat men hen weer
op hun plaats stellen, waar
van men ze niet had moeten
verdrijven. Bovendien waren
de instructies van de regee
ring in Londen niet ten allen
tijde gelijk. In het eerst heette
het: allen op hun post blijven,
om chaos te voorkomen, later
onderduiken enz.
In gevallen van landverraad,
van kennelijk „likken" van den
vijand, van promotie enz. als
loon voor den vijand bewezen
diensten of stilzwijgende on-
dei'handsche medewerking,
straf, gerechte straf. Die ge.
vallen zijn vrij duidelijk er
eenvoudig. In de gevallen,
waarin geen schuld is, maar
hoogstens een inzicht, afwij
kend van de diehards, daar
herstel, opheffing van de mar
telende „staking".
Bij de bestaande politieke
constellatie in Nederland be
hoort er een zekeren moed toe
deze meening te verkondigen.
Bravo, Burgemeester Bleeker.
ONTWAPENING VAN
JAPAN.
Volgens mededeeüing van het
hoofdkwartier van generaal
Mac Arthur verloopt de de
mobilisatie van Japansche
strijdkrachten regelmatig. Een
gezameïijke actie van land- en
zeemacht werd ingezet om
twee viootbases in het gebied
van Tokio, Katsuura en
Katsoejama onbruikbaar te
maken. Ondertusschen landen
steeds meer Amerikaansche
troepen in Japan en versprei
den zich over de hoofdeilanden
volgens een ..voorzichtigheids
schema". Het is niet waar
schijnlijk, dat 't"tot massale ar
restatie van oorlogsmisdadi
gers zal komen, voordat de Ja
pansche strijdkrachten zijn ge
demobiliseerd en de geallieer
de krijgsgevangenen zijn ge
repatrieerd.
Uit Singapore is de repatri-
eering van bijna 40.000 geal
lieerde krijgsgevangenen en
burgerlijke geïnterneerden
naar Nederland, de Ver. Sta
ten, Australië en Britsch-Indië
begonnen.
Volgens radio Singapore heb.
ben 500 Japansche officieren
harakiri gepleegd na een af-
scheidsfuifje.
Generaal Mac Arthur
heeft een bevel tot arrestatie
van Tojo uitgevaardigd, die
ten tijde van den aanval op
Pearl Harbour eerste minister
van Japan was.
WIJDVERTAKTE NAZI
ORGANISATIE IN
DUITSCHLAND.
Volgens Reuter's bijz. corr.
te Lausanne, bestaat er in
Duitschland een wijdvertakte
nazi-organisatie en hebben de
geallieerden het leidende cen
trum daarvan nog niet ont
dekt, aldus deelden verschei
dene neutrale waarnemers
mede, die onlangs uit Duitsch
land in Zwitserland zijn terug
gekeerd. Het schijnt, dat hon
derden, ja zelfs duizenden fa
natieke nazi's, vermomd als
buitenlandsche arbeiders, of
als teruggekeerde krijgsgevan
genen, zich nog vrij in
Duitschland bewegen en het
gevaar is niet denkbeeldig, dat
zij zich zullen aaneensluiten
tot een krachtige beweging,
tenzij de geallieerde autoritei
ten spoedig hun schuilplaats
ontdekken, alsmede de namen
van de leiders. Men fluistert
zelfs, dat de beweging onder
de persoonlijke leiding van
Hitier zou staan.
De centrale leiding hand
haaft het contact met nazi-
groepen in verschillende dee-
len van de bezette zónes, voor
namelijk met het doel, ver
trouwde nazis op verantwoor
delijke posten te plaatsen. De
onbekendheid van de geallieer
de autoriteiten met de Duit-
sche aangelegenheden, heeft
het betrekkelijk gemakkelijk
gemaakt, om met behulp van
knap vervalschte papieren,
nazis op sleutelposities te
brengen van plaatselijke be
stuurslichamen.
Leeft Hitler nog?
De plaatsverv. burgemeester
van Berlijn heeft verklaard dat
hij er vast van overtuigd is dat
Hitier nog leeft. Een dergelijke
meening wordt ook verkondigd
in een Engelsch blad door een
deskundige van Scotland Yard.
KONINGIN BEZOEKT
BLOEMEN
TENTOONSTELLING.
H. M. de Koningin heeft
Maandagochtend te Leiden een
bezoek gebracht aan de dahlia
tentoonstelling. Tijdens den
rondgang liet de Koningin ver
scheidene kweekers aan zich
voorstellen en zich inlichten
over bijzonderheden van de cuL
tuur en de bedrjfsmoeilijkhe-
den, in de oorlogsjaren onder
vonden.
H. M. de Koningin ontvangt
den G. G.
De gouverneur-generaal van N.
O. I., jhr. mr. A. W. L. Tjarda
van Starkenborg Stachouwer
is, na ongeveer 9 jaar afwezig
heid. Maandagavond door H.
M. de Koningin in particuliere
audiëntie ontvangen.
Particulier secretaresse van
Prinses Juliana.
Tot particulier secretaresse
van H. K. H. Prinses Juliana
benoemd mej. mr. H. A.
Schnellen, die haar werkzaam
heden zal verrichten naast den
particulier secretaris, baron
Baud.
Directeur kabinet van
H. M. de Koningin.
H.M. de Koningin heeft aan
jhr. mr. G. C. W. van Tets
van Goudriaan op zijn verzoek
eervol ontslag verleend als
directeur van het kabinet van
de Koningin, met dankbetui-
ging voor de vele en gewich
tige diensten in een lange reeks
van jaren en onder moeilijke
omstandigheden aan kroon en
land bewezen en benoemd tot
directrice van het kabinet mej.
mr- M. A. Tellegen, in de ille
galiteit zeer bekend als „Mari.
anne" en als „Mr. Max".
MINISTER LOGEMAN IN
AUSTRALIË.
De minister van overzee-
sche gebiedsdeelen. prof. dr.
J. H. A. Logeman, is per
vliegtuig in Brisbane (Austra
lië) aangekomen, waar hij met
den luitenant-gouverneur-gene
raal dr. Van Mook en hoog
geplaatste ambtenaren be
sprekingen zal voeren over
kwesties van algemfeen belang
voor Ned. Indië.
EEN RIJKSCONFERENTIE.
De minister voor overzeesche
gebiedsdeelen heeft een com
missie van onderzoek ingesteld
ter voorbereiding van een
Rijksconferentie over de nieuwe
structuur van het Koninkrijk,
die door H. M. de Koningin in
haar historische radiorede van
7 December 1942 werd aange
kondigd.
Rotterdamsche havenarbeiders
ontevreden.
De Eenheidsvakcentrale, afd.
Rotterdam, deelt mede, dat de
havenarbeiders een motie heb
ben aangenomen, waarin
scherpe afkeuring wordt uit
gesproken over het trage tem
po der onderhandelingen en
over het absoluut onvoldoende
resultaat dezer besprekingen.
De motie is ter kennis ge.
bracht van den minister van
sociale zaken.
Stijgende petroleumaanvoer.
De hoeveelheid petroleum
welke te Rotterdam wordt aan
gevoerd, is stijgende. Werd in
Juni van dit jaar 18.000 ton
aangevoerd, in Juli en Augus
tus was dit cijfer reeds tot
42.000 resp. 95.000 ton ver
hoogd, terwijl in de eerste
week van September de aan
voer al gestegen was tot 40.000
ton.
DE K.L.M. KREEG ZWARE
SLAGEN.
De K.L.M. staat gereed haar
eervolle plaats in de interna
tionale luchtvaart te hernemen.
Alle krachten worden samen
gekoppeld om Nederland op
den korst mogelijken termijn
in het groote internationale
verkeer in te schakelen.
In de afgeloopen 5 jaar had
de K.L.M. .zware slagen te in-
casseeren. De internationale
luchtvaartknooppunten in Ne
derland, de luchthavens Schip
hol en Waalhaven en haar mo
derne en kostbare inrichtingen
werden door bombardementen
grondig vernield. Meer dan
1500 arbeiders zijn thans aan
het werk gezet om Schiphol
zoo spoedig mogelijk weer in
gebruik te kunnen nemen. Een
startbaan van 1300 m. lengte
is reeds gereed gekomen, zoo
dat daar reeds alle typen vlieg
tuigen. w.o. ook 4-motorige,
veilig kunnen landen en opstij
gen.
Van de K.L.M.-luchtvloot
werden 18 vliegtuigen geheel
vernield en 8 beschadigd. Eén
vliegtuig kon op 14 Mei 1940
naar Engeland ontsnappen; 7
vliegtuigen werden, na herstel
ling, door de Duitschers in ge
bruik genomen. Bij het uitbre
ken van den oorlog bevonden
zich 2 vliegtuigen in Engeland,
9 op den luchtweg Amsterdam-
Batavia en 8 in West-Indië. De
zeven zich in Australië bevin
dende K.L.M. en K.N.I.L.M.
vliegtuigen werden in het mid
den van 1942 aan de Amerika
nen overgedragen. Gedurende
den oorlog heeft de K.L.M. 8
toestellen aan haar vloot kun
nen toevoegen.
Door oorlogsgeweld verloor
det K.L.M. niet minder dan 50
harer medewerkers; verschil
lende onder hen lieten hun le
ven in gevangenschap. Direc
teur A. Plesman werd een jaar
gevangen gehouden in Sche
veningen. De bekende vlieg
tuigbestuurder Tepas werd op
een der lijnvluchten tusschen
Lissabon en Bristol door een
vijandelijk toestel neergescho
ten. nadat in April 1943 Par-
mentier aan een aanval had
weten te ontsnappen.
De K.L.M. exploiteerde
Europa de luchtlijn Bristol—
Lissabon v.v. met eigen perso
neel en materieel in charter
van de British Overseas Air
ways Corporation.
Abonn.-pr. 25 ct. p. w. 3.20 p. kW.
Adv.pr. 12 ct p mm., min. p. adv ƒ2.—
Bur. Vlissingen tel. 10, M'burg tel.
2077 en 2924. Goes tel. 2475, Terneuzen J88e Jaargang
Nummer 130
Hoofdred.
medcw. van
Uitgever F.
Druk fa. F
P. Zandijk (met red.
dr. W. H. Beekenkamp).
B. den Boer, Middelburg,
v. d. Velde Jr.. Vlissingen
Studiecommissie voor emigratie van
politieke gevangenen.
Een verslaggever van Ass.
Press heeft een onderhoud ge
had met den minister-president
prof. ir. W. Schermerhorn. Vol
gens het verslag zeide de min-
president o.m. dat 't Ned. ka
binet heeft besloten een com
missie te benoemen om de mo
gelijkheden te onderzoeken van
gedwongen emigratie van de
politieke gevangenen. De stem
men uit den kring der geinter-
neerden zelf, zijn mede aanlei
ding geweest dit onderwerp in
studie te nemen.
De min.-pres. merkte op dat
wat er in het algemeen met de
verdachte elementen gebeuren
moet, een der lastigste proble
men der regeering is. Bijzon
dere gerechtshoven hebben
doodvonnissen geëischt en ook
reeds uitgesprken, ofschoon
nog geen groote landverraders
hebben terecht gestaan. De
eerste van deze soort: Max
Blokzijl verschijnt 11 Sept.
voor het hof, terwijl het vol
gens den premier ook niet lang
zal duren voordat het proces
tegen Mussert zal beginnen.
Het werk van het kabinet
zou belangrijk verlicht kunnen
worden als het een parlement
had, maar eerder dan in Oct.
zal dat noodparlement, waar
voor de machinerie nu in be
weging is gezet, niet bijeenge
roepen kunnen worden- April
is waarschijnlijk het vroegste
tijdstip dat men voor het hou
den van verkiezingen ver
wacht.
De betrekkingen met de V. S
aldus de premier, zijn uitste
kend- De beëindiging van de
Leen- en Pachtwet kwam wel
eenigszins als een slag maar de
premier gaf uitdrukking aan
zijn vertrouwen dat er regelin
gen getroffen zouden worden
om ongehinderd plannen te
kunnen blijven uitvoeren. Han
delsbetrekkingen met de Sov
jet Unie nemen, zeer definitief
een belangrijke plaats in op
het program van de regeering.
Een begin werd hiermee reeds
vóór den oorlog gemaakt en wij
zijn van plan deze politiek op
een belangrijk uitgebreide
schaal te hervatten, aldus de
premier. Hij verklaarde ten
slotte dat onder de eerste
agendapunten van het nood
parlement zich de ratificatie
van het Handvest der Ver.
Volken zal bevinden.
Ministers van buitenlandsche
zaken naar Londen.
De Britsche hoofdstad zal
vanaf Dinsdag weer een cen
trum zijn van de internationale
diplomatieke activiteit met de
opening van de bijeenkomst
van den raad van ministers
van buitenlandsche zaken der
vereenigde naties. De agenda
behelst plannen voor een vre
desverdrag met Italië, de be
schikking over Duitschlands
steenkool in het Rurhrgebied,
Saargebied en elders, stappen
voor democratiseering van den
Balkan en Zuid-oost Europa
en een plan voor een alge-
meene controle van de vier
groote mogendheden op de
Europeesche waterwegen.
Nawerking van atoombom.
De Daily Express meldt, da'
haar verslaggever, na zijn be
zoek aan het door de atoom
bom getroffen Hirosjima, te
Tokio in observatie is geno
men teneinde vast te stellen
of de witte bloedlichaampjes
in zijn bloed al dan niet zijn
aangedaan door radio-activi
teit. De wetenschappelgke me
dewerker van genoemd blad
verklaart, dat volgens de
meening van vooraanstaande
doktoren en radiologen te Lon
den alle achteraf aan den dag
tredende verschijnselen van
de uitwerking der atoom,
bom voornamelijk moeten wor
den toegeschreven aan de
gammastralen. Dit zijn korte-
golf-stralen, die vrij komen bij
splitsing van het uranium
atoom, en welke o.a. worden
aangewend ter bestrgding van
kanker. Deze stralen gaan
door het menschelijk lichaam
heen, doch beschadigen het
weefsel. Gedeelten van de huid
sterven af en beginnen
verloop van dagen te c
binden. Na enkele weken valt
het haar uit. Het meest wordt
het merg van de beenderen
aangetast.
China, Frankrijk en de
Sovjet-Unie zullen een verzoek
richten tot de 5 mogendheden-
conferentie van ministers van
buitenl. zaken om in het bezit
worden gesteld van de
atoombomformule.
QUISLING TER DOOD
VEROORDEELD.
Radio Oslo heeft meege
deeld, dat Quisling ter dood
is veroordeeld. Zijn bezit van
millioen kronen vervalt aan
den staat.
Nederlandsche schepen te
Lübeck teruggevonden.
In de haven van Lübeck
zijn tal van Nederlandsche
schepen teruggevonden. Ver
schillende schepen bevinden
zich reeds op de thuisvaart.
Verder werden een groot
aantal rijnaken in deze ha
ven „aan den ketting ge
legd", geladen met machines
afkomstig uit Rotterdam en
Dordrecht.
Auto reed op myn.
Een vrachtauto met arbei
ders uit Eede is op een vlak
langs den weg liggende mijn
gereden. De pas gehuwde 23-
jarige H. S. werd gedood, en
14 andere arbeiders werden
allen zeer zwaar gewond.
DENK AAN DE H.A.R.K.
Kent u de H.A.R.K.? „Ja,
natuurlijk" zult u zeggen. Ja,
maar kent de H.A.R.K. u?
Vergeet niet, dat de H.A.R.K.
is in het Zuiden en doet in
het Zuiden, wat Volksherstel
is en doet in het Noordelijker
deel des lands. U hebt na
tuurlijk al voor de H.A.R.K.
geofferd, prachtig. Maar de
H.A.R.K. heeft nog veel noo-
den te lenigen en daartoe
moet u blijven helpen. Denk
aan de H.A.R.K., denk aan
onze getroffen medeburgers!
Koning Leopold van Bel
gië zal zich nabij Genève (Zwit
serland), vestigen.
SPORT
Gouden, jubileum van „Goes
De G.V. en A.V. „Goes" be
staat op 15 Sept. a.s. 50 jaar.
Dit gouden jubileum zal met
een receptie en een feestelijke
samenkomst gevierd worden.
.Goes" is de oudste voetbal-
vereeniging in Zeeland. Zij
moge soms een kleine naams
verandering hebben onder
gaan, haar werkzaamheden
met athletiek enz. hebben uit
gebreid, het bieef ..Goes" en
vooral in de lnatste 10 jaar
het bijzonder met eere.
Waren de eerste 40 jaren
voorbijgegaan zonder dat
„Goes" zich van- de derde
naar de tweede klasse wist op
te werken, het seizoen 1934—
1935 eindigde met het kampi
oenschap en het volgende jaar
zag „Goes" zich opgenomen
in de rij der tweede kiassers.
Dit resultaat werd bereikt,
door goede leiding en gestage
training. Maar „Goes" bleef
naar hooger streven en einde
lijk in het seizoen 19431944
werd zij kampioen van
Zuidelijke 2e klasse, doch de
promotiewedstrijden hadden
geen succes. Er zal zeker ook
voor 't voetbal weer een betere
en normaler tijd aanbreken en
daar „Goes" het geluk heeft
gehad, dat de oorlog onder
haar leden geen slachtoffers
maakte, zal ook zij dan paraat
zijn om haar plaats in de rij
der Zeeuwsche vereenigingen
te handhaven en zöo mogelij k
te verhoogen. onder de krach
tige leiding van het bestuur
waarvan wij noemen de heeren
P. Koster, voorzitter; M. J. C
de Kok, secretaris; A. J.
Nordiohne, penningm. en J
Weststrate.
Uitslagen junioremvedstrgden
Z.V.B. te Axel
TerneuzenHontenisse 4
1; AxelSteen 05; Steen-
Terneuzen 31.
Doodstraf tegen
Blokzijl geëischt.
Dinsdagochtend heeft de
procureur-fiscaal bij het bij
zonder gerechtshof te 's-Gra-
venhage de doodstraf geëischt
tegen Max Blokzijl, wegens het
opzettelijk in tijd van oorlog
den vijand steun verleenen.
De zitting werd gehouden in
het vroegere paleis van H.K.
H. Prinses Juliana aan den
Kneuterdijk, dat indertijd door
de Duitschers tot propaganda-
ministerie was ingericht er
waar Blokzijl zetelde. In de
rechtszaal hing een groote
imitatieklok aan den wand
die symbolisch op 5 minuten
over twaalf stond. Blokzijl zag
er vermagerd en bleek uit.
De procureur-fiscaal, mr. J.
Zaarjer las een 13-tal citaten
voor uit den bundel „Bran
dende kwesties", waarin de
verschillende radiopraatjes van
Max waren opgenomen. Van
zelfsprekend werden verschil
lende beschuldigingen, door
Blokzijl ontkend. In zijn re
quisitoir noemde de procu
reur-fiscaal het optreden van
Blokzijl doortrapt en gemeen:
hij kon niet anders vragen
dan de doodstraf, ontzegging
uit actief en passief kies
recht en van het recht als
journalist of radiomedewer
ker op te treden. Ook stelde
de procureur-fiscaal voor aan
verdachte geen verlof tot cas
satie te verleenen. Het Hof
zal 25 September uitspraak
doen.
FAMILIE VAN ROST VAN
TONNINGEN.
In een klooster te Goslar,
dat tijdelijk tot interneerings-
kamp is ingericht, vertoeft
momenteel mevr. Rost van
Tonningen met haar drie
kinderen. Zij is de ephtge-
noote van mr. M. M. Rost
van Tonningen, den N.S.B.
president van de Nederland
sche Bank.
Mevr. Rost van Tonningen
had kans gezien met een
Duitsch bootje uit Terschel
ling naar Cuxhaven te ont
snappen. In hetzelfde inter-
neeringskamp verblijft ook een
broer van mr. Rost van Ton
ningen.
Oorlogsmisdadigers
opgehangen.
De plaatsvervangend burge
meester van Praag, prof Jo
seph Pfitzner, is als oorlogs
misdadiger ter dood veroor
deeld en opgehangen. Bij' zijn
executie waren 5000 menschen
tegenwoordig. Zijn laatste
woorden waren „ik sterf voor
Duitschland".
Haarsnijders.
Door de straten vart Rome
zwerven in het donker troep
jes Italiaansche jongelieden
rond, „Tosatori" (haarsnijders)
genaamd, die de meisjes wel
ke met geallieerde soldaten
uitgaan kaal knippen en van
hun kleeren berooven, terwijl
zij den betreffenden soldaat
dwingen daarbij toe te zien.
PROVINCIENIEUWS
DOODELIJK ONGEVAL
MET HANDGRANAAT.
Dinsdagmorgen waren in een
huis aan den Boulevard Ban-
kert te Vlissingen twee be
jaarde arbeiders R. D. en P.
H. bezig met puinruimen. D.
vónd daarbij een kleine hand
granaat, waarmede hij vermoe
delijk. onvoorzichtig omging.
Plotseling ontplofte het pro
jectiel. waarbij de gep. ge-
meente-riolist R. Daane zeer
werd verminkt en op slag
werd gedood.
De andere werkman,
Huiszoon. werd, nadat dr.
Detmar de eerste hulp had ver
leend, zwaar gewond naar het
St. Joseph-ziekenhuis vervoerd.
Één dezer dagen is opnieuw
een klein transport N.S.B.-ers
Middelburg .aangekomen en
ui het „militair Hospitaal"
ondergebracht. Het gezelschap
bestond uit de heeren H. van
der Wel, ex-burgemeester var.
Oostkapelle, A J. van der
de Sprundel. idem van Arne-
muiden. J. H. van der Ven
uit Vlissingen, J. J. Back,
eveneens afkomstig uit Vlis
singen, A. D. H. Broeksma,
landwachter uit Middelburg,
D. Be*ois, N.S.B.-er, en A.
Frederiks, N.S.B.-er en W.A.-
man, beiden eveneens uit Mid
delburg, en J. J. Maas, sym-
pathiseerend lid van de N.S.B.
uit Domburg. -
Zoo spoedig mogelijk zal te
Vlissingen, na de dichting van
den Noïledijk, een begin ge
maakt worden met het op
spuiten van het groote ter
rein waar vroeger het Nolle-
bosch was gelegen, en dat
door het water geheel vernie
tigd is. De schepping van oud
burgemeester van Woelderen
is daardoor geheel teloor ge
gaan. Het opgespoten terrein
zal bestemd worden tot den
bouw van woonwijken enz. De
boschaanleg zal in de toe
komst meer landinwaarts ge
schieden.
In de afgeloopen week wer
den te Vlissingen, Middelburg
en Goes vergaderingen gehou
den van den plaatselijken Chr.
Besturenbond met de besturen
van de aangesloten vakorgani
saties. De heer Schipper, se
cretaris van het Chr. Nat.
Vakverbond uit Utrecht sprak
over de op handen zijnde be
drijfsorganisatie en het regle
ment van samenwerking tus
schen het N.V.V., C.N.V. en
R.K.W. Spr. wees op het groo
te belang van de „Stichting
van den Arbeid", het lichaam
dat het bedrijfsleven in Ne
derland vertegenwoordigt.
Werkgevers en werknemers
dienen er van doordrongen te
zijn, dat zij niet tegenover el
kaar moeten staan, maar moe
ten erkennen, dat beide groe
pen in het productieproces van
groote beteekenis zgn.
De afdeeling aannemers,
bouwers en aanverwante be
drijven van het bureau voor
vooronderzoek collaboratie
heeft thans 3000 belangrijke
zaken in onderzoek. Ongeveer
1500 bunkerbouwers hebben
in Nederland den vijand ge
holpen. De gegevens door de
heeren bunkerbouwers ver
strekt zijn zeer onbetrouw
baar. Verscheidene sociale
verzekeringsbanken kunnen
echter cijfer-materiaal uit
loonlijsten en ongevallen-uit-
keeringen geven die zeer
waardevol zijn. Over de frau.
duleuze boekhouding van de
bunkerbouwers en de maatre
gelen die de Duitschers hier
tegen namen, over hun wins
ten en uitgaven, het volgende
In 1941 namen de Duitschers
diverse boekhoudingen in be
slag en het bleek, dat in de
periode 1940/41 op de voor de
weermacht uitgevoerde wer
ken tusschen de 100 en 200
winst is gemaakt. Daar
deze enorme winstpercentages
uiteindelijk ook een economi
sche chaos in het Duitsche
systeem mee zouden helpen
veroorzaken, is hier toen van
Duitsche zijde tegen opgetre
den. Vastgesteld werd toen
dat een winstmarge van 8
kon worden toegestaan,
terwijl een geregelde Duitsche
controledienst op de boekhou
ding van bouwers en aanne.
mers in werking trad. On
danks dezen contróle-dienst
kan als vaststaand worden
aangenomen, dat in de jaren
1942, 1943 en 1944 gemiddeld
35 winst werd gemaakt op
weermachtswerken. Uit de
boekhoudingen echter kon dit
niet blijken, omdat de winst
kunstmatig gedrukt werd
vaak met instemming van de
Duitsche ambtenaren, die hoo-
ge bedragen toucheerden voor
hun medewerking. Het druk.
ken van de winstmarge ge
schiedde door de bedrijfson-
kosten op enorme wijze op te
voeren. De privé-uitgaven van
den ondernemer 500ƒ1000
per week) werden gewoonlijk
als bedrijfsonkosten genoteerd,
Een groot deel der geval
len zijn groote justitiezaken
en dossiers van 60 70 vel
len zijn geen zeldzaamheid.
Veel bunkerbouwers hebben
een financiecle carrière ge
maakt waar men verstomd
van staat. Een geval is be
kend dat een bunkerbouwer,
die millioenen verdiend heeft,
kort voor den oorlog eens
10 van een vriend wilde
leenen, terug te betalen in 4
termijnen van 2.50. Hun uit
gaven waren enorm. Een had
in het kleine kasboekje dag-
posten van den volgenden in
houd: drank 200, spek en
eieren 300, brood 75, enz.
Waarschijnlijk voor de lunches
die den Duitschen contröle-
ambtenaren werden voorgezet.
Een bekend geval is ook dat
van een bunkerbouwer die -in
de periode 19401943 bijna
200.000 per jaar uitgaf. Hij
had dit geld verdiend met het
maken van prikkeldraadver.
sperringen en gecamoufleerde
bunkers. Aan zijn 950 arbei
ders keerde hij in deze pe
riode 9 000.000 loon uit. Deze
man stond in 1923 terecht als
offerblokken-lichter en werd
daarvoor bestraft.
Een andere bunkerbouwer
nam per jaar gemiddeld
250.000 op voor zijn privé-
uitgaven. terwijl een collega
van hem, die waarschijnlijk
nattigheid ging voelen, aan
het eind van 1944 maar liefst
1.000.000 en een buitenver
blijf aan de B.S. als cadeautje
aanbood. Weer een ander bood
bij zijn arrestatie aan zijn
kapitaal van 2.5 millioen te
deelen met den arrestatie-of
ficier om zich zoo vrij te koo-
pen. Een topprestatie leverde
de bunkerbouwer die 't klaar
speelde in 1 maand tijd bij
een werkje waaraan 150 ar
beiders meededen 1.650.000
te verdienen. Bij zijn arresta
tie bezat hij 3.000.000, be-
legd in effecten, huizen er
schilderijen. Het bij elkaar ge
bunkerde grootste kapitaal is
f 7.000.000. Enkele bouwers
hadden het zoover gebracht,
dat zij hun arbeiders bij de
groene politie gingen halen
na een razzia. Toen een dezer
heeren ondervraagd werd,
zeide hij de arbeiders te heb
ben noodig gehad voor „eenig
graafwerk". Dit „eenig graaf
werk" bleek een tankgracht
geweest te zijn van 1 km
lengte.
In de periode 19401944
gebruikten de bouwers voor
de door hen aangelegde vlieg
velden en bunkers 1.386.000
ton h«tnn.
Voor leden van- de Z.V.U.
zal de bekende schrijver en
radiospreker A. den Doolaard
een rede houden over het on
derwerp: „In wat voor wereld
leven wij Beschouwingen
over internationale politiek".
Het voorloopige programma
luidt17 Sept. Middelburg, 18
Sept. Goes, 26 Sept. Vlissingen
en 27 Sept. Terneuzen. De
andere afdeelmgen zullen hier
na aan de beurt komen.
Zaterdagmiddag vond te
Driewegen de teraardebestel
ling van wijlen den heer J. G.
Nieuwenhuize plaats. Aan de
groeve sprak de heer G. A. v
Noort namens de boerenleen
bank en de wnd. burgemeester
G. J. de Jager namens het bur
gerlijk armbestuur. Voorts
sprak ds. Van Burgeier, Ned.
Herv. predikant die eindigde
met het „Onze Vader".
Tenslotte dankte de zoon van
den overledene voor de laatste
eer aan den doode bewezen.
Maandagmorgen vergader
de de tijdelijke gemeenteraad
van Kattendijke voor de eerste
'maal. De burgemeester be
sprak de gebeurtenissen tijdens
de bezetting en wees er op dat
de gemeente er tamelijk goed
is afgekomen. De raad herkoos
als wethouder den heer C.
Burger en koos. als wethou
der den heer M. Wisse. De
burgemeester bracht dank
aan den heer G. Lindenberg,
die zich om gezondheidsrede
nen niet meer beschikbaar
stelde.
Er is nog geen bericht ont
vangen waar de klokken der
gemeente zich bevinden. Een
klacht over het doen springen
van munitie is aan den Com
missaris der Koningin gezon
den met verzoek daarin te
trachten wijziging te brengen.
Naar aanleiding van een op
merking tijdens de rondvraag
zeide de burgemeester, dat
zoolang de burgerij nog niet
voldoende gas en electriciteit
kan bekomen, het niet verant
woord is volop straatverlich
ting te geven. Wel zal ge
tracht worden dat op enkele
gevaarlijke punten te doen.
Op een andere vraag zeide
de burgemeester dat de ge
meenteveldwachter niet in die
functie zal terugkomen Er zal
alleen marechaussee blijven.
Door een inwoner van
Krommenie, wiens liefhebberij
het is om de tijdens de be
zetting geroofde klokken op
te sporen, werd medegedeeld,
dat hij te Amsterdam één
van de klokken van Kapelle
heeft gevonden. Een drietal
klokken is nu nog zoek.
Zaterdag jl. vierde de heer
O. Rijk te Ovezande zijn 50-
l'arig lidmaatschap van de
handboogsocieteit „Willem
Teil". De eere-voorzitter, bur
gemeester Eikhuizen feliciteer,
de den jubilaris. Hierna begon
onn cours, waaraan 102
schutters deelnamen van 20
verschillende sociëteiten. De
uitslag is als volgt Hoofd
vogel: niet afgeschoten, ver
vallen in een klcpprigs. Ie
klep: C. Lous. Edele Hand
boog. Oudelande met toeken
ning van de Wisselbeker
2e klep: I. van Wingen, Zorg
vliet. Ellewoutsdijk3e klep:
C. Remijn, Doel naar Hooger,
Wolphaartsdijk; 4c klep: J.
Rijk Willem Teil, Ovezande
5e klep J. van Doorn. Zorg
vliet. Ellewoutsdijk: 6e klep:
A. de Jonge, Willem Teil, Ove
zande: le zrjvogel: D. Hoon-
dert, Willem Teil, Ovezande;
2e zijvoegelJ. v- 't Westeinde,
Victoria Kwadendammc; le
kal: G. Doene. Willem Teil,
Ovezande; 2e kal: P. de Kos
ter, Soranus. Heinkenszand; 3e
kal: I. Slabbekoorn. Willem
Teil, Kloosterzandc; 4e kal: L.
Verdonk. Concordia, 's Hee-
renhoek (bij loting toegekend).
De landbouwhuishoudschool
te Ovezande heeft Maandag
jl. haar deuren weer geopend.
Onder leiding van de directri
ce mej. E. Vermeulen is de
cursus begonnen met plm. 80
leerlingen.
Zondagavond werd te Wol
phaartsdijk een bijeenkomst
voor jonge Herv. lidmaten ge
houden. Ds. W. A. Versteeg
van Kortgene hield een refe
raat over ..Zijn wij gelukzoe
kers?" Voorts werd de bijeen
komst opgeluisterd met zang
van een kwartet en een duet en
enkele voordrachten. Ds. v.
Dijk sprak het openings- en het
slotwoord.
Te Wolphaartsdijk werd er
Vrijdag en Zaterdag feest ge
vierd. Nadat op den vooravond
kransen waren gelegd op de
graven van 2 gevallenen uit
deze gemeente, werden de fees
ten geopend met reveille en mu
ziek van den toren. Voorts wa
ren er kinderzang, kinder
spelen en een optocht.
Zaterdag werden door de
buurtcommissies onderling nog
eenige volksspelen georgani
seerd. 's Avonds gaf „Adven-
do" een concert op de tent te
Oostkerke.
Zaterdag vierde Bath den
verjaardag van H. M. de Ko
ningin. Des ochtends werden te
Rilland kransen gelegd op de
graven van een Canadeesch sol
daat, van een in Mei '40 ge
sneuvelden soldaat van 14 R.I.
en van een Ó.D.-er. Daarna
ging men terug naar Bath waar
de voorzitter van de feestcom
missie de feesten met een toe
spraak opende. Verder werd de
dag met volksspelen gevuld. In
den namiddag kwam de muziek-
ver. „Rillandia" en 's avonds
was er dansmuziek.
Schore hield Zaterdag jl. het
Oranjefeest. Er vonden een
ringrijderij, volks- en kinder
spelen plaats. Des middags
werd een mooie optocht gehou
den. Des avonds was er op het
versierde en verlichte dorp
vroolijke muziek van ,,Ons Ge
noegen" uit Kapelle en leden,
van „Scheldegalm" uit Hans-
weert.
Te Schore werden een twee
tal gevallen van de (besmet
telijke) ziekte van Weil ge
constateerd. Men zij voorzich
tig en zwemme niet in stil
staand water.
Te Axel is een comité van
actie opgericht inzake de
annexatie van Duitsch grond
gebied. Het comité stelt zich
ten doel in deze streek meer
propaganda tc maken en de
noodzakelijkheid van annexa
tie van Duitsch grondgebied
bij ons land in breederen kring
toe te lichten.
Het bestuur bestaat uit de
heeren J. Buma, R. J. de
Kraker, A. Scheele. C. de
Smet en G. Werjns.
„Elk naar zjjn krachten" van
Hoek gaf Zaterdagavond onder
groote belangstelling te Ter
neuzen een concert op de
Markt.
Het was jammer dat de
goede muziek vaak werd ver
stoord door de baldadige
jeugd en een groote kwajon
gensstreek was het, toen, bij
het einde van het concert, één
der muzikanten door een to
maat werd getroffen.
Woensdagavond hebben eeni.
ge leden van het bekende Re
sidentieorkest uit Den Haag
onder den naam van het „Hof
stad-strijkkwartet" in Cadzand
geconcerteerd. Er werd mu
ziek ten gehoore gebracht van
Mozart, Huydn en Dvorak.
Burgerlijke Stand
GOES.
Geboren: Bernardus Johan
nes, z. v. P. C. van der Endt en
C. de Kok. Cornelia Catharina,
d. v. J. Pieters en C. J- Baa-
rends.
Overleden: Bernardus Johan
nes Maria Martens, 4 weken, te
Kruiningen.
Ondertrouwd: J. Sinke. 25 j.
te Kloetinge en J. P. van der
Endt.
Getrouwd: P. Potter, 30 j- en
F. S. Adriaanse, 28 j. I. van
der Graaff, 29 j., te 's-Heer
Arendskerke en A. M. K. Ver-
maire. 30 j. B. L. Strating. 24
j., te 's-Gravenhage en D. Roo-
se, 28 j. H. Hijman. 47 j„ te
Utrecht en T. N. Wijna, 44 j.
KERKNIEUWS
Ned. Herv. kerk. Beroepen
te Berlicum (N.-Br.) dr. M.
Hansen te Kats.
Gerei'. Geni. Tweetal te
Kampen ds. J. v. d. Berg te
Krabbendijke en R. Kok te
Veenendaal.
Aangenomen naar Scherpe-
nisse-Poortvliet A. Visser tc
Aa*t*kerkt-Domburg.
