JOZO MOR/NE .VANDYKE De Goedkoope Simon, Goes. Cén loensch uit vele wenschen Modehuis „Amerikaan" BADZO Ik wensch U het beste Ik wensch UDroste Nederland in 1942. 1942—1943. De Rijwielcentrale wenscht haar clientèle een voorspoedig Nieuwjaar. d M. van Wezel Kondekerksche weg 59, VUsslngen. BOEKHANDEL HILDERNISSE Vlasmarkt 44, Middelburg. 1943 MAAND KALENDERS WEEKKALENDERS ALMANAKKEN LOSSE BLOKKEN VOOR DAGKALENDERS AGENDA'S BOUWBEDRIJF LAVALEIJE Wenscht U een voorspoedig Nieuwjaar met goede bouw- kansen toe. FLINKE DAGDIENSTBODE gevraagd. Goed loon. Zondags vrjj. Bakk. DE LA VTENNE, Gravenstraat, hoek Markt, Middelburg. P0TL000EN EN RAOEERQUMMI EBERHARO FABER Imp. Parker Service Beurs - Damrak - A'dam Wat ik voor 't nieuwe jaar zou wenschen Is: Echt Interlock, voor alle menschen is zeker in dezen tyd goede kleeding te koopen. Dié wensch - kan bij ons nog in vervulling gaan, want wij hebben een goede sorteering in: HEEREN- EN JONGEHEEREN-COSTUMES TWEEDJASSEN WINDJACKS KINDERJASJES (op speciale vergunning) OVERHEMDEN DASSEN, PETTEN ENZ. Stamkaart medebrengen. By ons vragen, meer kans van slagen. BIERKAAI 36 MIDDELBURG KONINKLIJKE NEOERLANOSCMF ZOUTINOUSIR1E WENSCHT U IN Zout uit Neérlands Jicoem ALS ALLE LICHTEN WEER BRANDEN Ja, als alle lichten weer branden en de lichtreclames hun kleuren weer tegen den avondhemel afteeke- nendandè.n is het weer vrede 1 Endan komt zeer spoedig ook weer onze bekende Mazon rijst in zyn fleurige verpakking l Onze Mazon itjstmet znn mooie glanzende korrels zooals U die altyd vóór den oorlog zag I U weet dat toch nog wel? De verpakking ligt al klaar ARNEMU1DEN L KRAAMEK en F am. Tijdelijk te Zutphen. P- AXEL NAEIJE'S Meubelhandel Axel - Terneuzen. P* P. DEM, Café „De Sport". Allen een gelukkig jaar. BRESKENS De Vereenlgde Beurtschip pers van Breskens wen schen vrienden en begun stigers een voorspoedig 1943. DEKKER-VERMEULEN Mag. „Transvaal", wenscht zijn geachte cliöntèle een voorspoedig Jaar toe. Hotel „'s LANDS WELVAREN" Noordstraat. Gelukkig Nieuwjaar. H. S. O. PORTH, Hotel „Het Gulden Vlies", wenscht zijn geachte cliöntèle een voorspoedig en gelukkig jaar toe. DISTRICTS-LN SPECTIE BOUW KAS „ROHYP" F. DE RIJKE Pieter Pauluqstraat 26 W. KARREMAN Wikkelen en herstellen van motoren Boulevard 108 Breskens m.g. Hotel-, Café-, Restaurant „SCHELDEZICHT" Anton Roest, Scheldekade, Breskens. p.f. E. BOOM—BLIEK Drukkerij en Boekhandel. V't. J. CA8SETTA. Mozalk terrazzo Kunst- en houtgraniet. p.t Proden! gebruikers opgelet! De Prodentfabriek produceert regelmatig door en levert aan hare vaste wederverkoopers normale hoeveelheden Prodent tandpasta af. U kunt dus, zij het met eenige beperking, tegen inlevering van een ledige tube, bij Uw ^vasten leverancier, een volle tube Prodent Tandpasta met Dispergon tegen tandsteen koopen. Flinke tube 25 cent. Zeer groote tube 37ll2 cent. COSMETISCHE FABRIEK „PRODENTA" BORSSELE J. WESTERWEELE Zn. Plein, wensen hun geach te klanten een gelukkig Dn voorspoedig Nieuwjaar. 's HEERENHOEK Firma GEBRS. VERMUE Fouragehandel. .Z.N. KAPELLE Kruidenlersbedryf H. J. BURGER, wenscht zyn geachte cliëntèle een gelukkig en voorspoedig Nieuwjaar. J. v. d. VELDE en Echtg. winkelier, Plein, wensen hun geachte clientèle een gelukkig jaar toe. J. BRUINOOGE, rustend landbouwer, wenst vrienden en beken den een voorspoedig Nieuwjaar toe. KATTEND1JKE Ve^l heil en zegen toe- gewenscht aan familie, be gunstigers en bekenden. A. SPRUIT, Herbergier. ELLEWOUTSD1JK Aan alle vrienden en be kenden een gelukkig Nieuwjaar. SUZ. D. KLOOSTER. Stoofstraat B 54. SCHORE Veel heil en zegen toege- wenscht aan fam., vrien den en begunstigers. W. In 't AnkerZandee Molenaar en Meelhandel HE1NKENSZAND Electr. Timmerfabriek J. DE MOL ZOON, Heinkemszand, wenscht allen een geluk kig en voorspoedig jaar. WAARDE Aan alle vrienden en be kenden een voorspoedig Nieuwjaar toegewenst. M. A. DE REGT— Bakkery. DE RUYTER. Nederland heeft in het af- geloopen jaar geleefd in de zware slagschaduw van het tijdgebeuren. Op alle terreinen van het maatschappelijk en van het geestelijk, leven heeft de oorlog zyn invloed doen gelden. Op politiek en op sociaal- economisch gebied heeft' de inschakeling van ons land in de nieuwe Europeesche orde ning de grootste vorderingen gemaakt en het is daarop, dat wij in dit jaaroverzicht den nadruk moeten leggen. Immers, deze ontwikkeling beheerscht denken en hande len van gemeenschap en en keling. Niemand, tenzij hij aan den zin van dit groote gebeu ren gedachteloos voorbijgaat, kan zich aan den invloed daarvan onttrekken. Deze oorlog gaat niet langs ons heen; wij leven er midden in en het gew-eld daarvan on dergaan velen onzer als een schrijnende pijn. Nederland ligt in de oorlogszón o, ons land is een stuk van het front en de vitale punten van onze nijverheid zijn een object voor vijandelijke bombardementen. Maar er is meer. Hoe wreed ook de gevolgen van deze ■bombardementen ook in Zeeland ondervonden velen de harde gevolgen van dit niets- en niemand-ontziende geweld aan het volk als geheel gaat de beteekenis van deze gebeurtenissen vrijwel voorbij. Er is slechts de vluchtige re actie, maar geenszins grijpt zulks diep in In het volksle ven. Oogenschijnlijk is dat- ook het geval met het politieke en sociaal-economische gebeuren, rrAar wie nauwkeurig de ver schijnselen signaleert en de reacties zorgvuldig peilt, zal tot de ontdekking komen, dat dieze dingen, welke zoo nauw raken aan ons volksbestaan, ons volk niet onbewogen la ten. Gelijk wij reeds vroeger konden vaststellen, de gedach ten, welke aan een nieuwe Europeesche ordening ten grondslag liggen, zijn velen nader, dan men bij oppervlakki ge waarneming geneigd schijnt aan te nemen. Juist hierin openbaart zich, hoe intens dit volk leeft, hoe het zich zijn roeping, zijn Europeesche zen ding bewust' is. In de werve ling van het gebeuren rondom is dit volk bezig zichzelf te hervinden. De invloed daarvan openbaart zich wellicht niet in plotselinge en spontane reac ties, maar uit de bezonken heid van oordeel en uit de be dachtzaamheid van handelen zal zich het zelfrespect der natie opheffen en zal onavolk zich tot eengezonde gemeen schap ontwikkelen. Gereser veerdheid is niet een onzer slechtste eigenschappen. Wie deze houding gelyk wil stellen met afwijzing, miskent het karakter van ons volk. Want juist daarin heeft een zuivere beoordeeling van het gebeu ren, door aen loop onzer his torie, ons volk tot grootheid gebracht, zonder dat het tot grootheidswaan verviel. Zoo is het in leven van vol ken en menschen, de histo rie en ook de onze op haar zwartste bladzijden geert daar van de mëest sprekende Toon beelden, wie zich aan de critiek van eigen denken, en handelen onttrekt, dat wil zeggen aan de discipline van eigen geweten ontrouw wordt, vervalt tot grootheidswaan. In het jonge verleden heeft ons volk zich niet geheel te gen deze dreiging kunnen ver weren de ontworteling aan de beste tradities heeft geleid tot een bedenkelijke lljke ontreddering met alle ge volgen van dien maar de hoop is gerechtvaardigd, dat de drukkende omstandigheden tot de loutering en de zuive ring zullen bydragen. De toe nemende belangstelling voor de geschiedenis van land en volk is zeker geen opportuni- toltsverschynsel, maar is een aanwijzing dat velen wit de historie de inspiratie willen tutten tot een dienstbaar ma- _:en van kennen en kunnen aan de toekomst van het va derland. De historie iS in vele opzichten een spiegel en de toekomst zal openbaren van hoe onschatbare waarde het is geweest, dat wij ons aan het verre verleden konden spie gelen. Nederland is een stuk van de Europeesche samenleving geworden. Dat is niet slechts een zaak voor den duur van den oorlog, ook al hebben de oor logsomstandigheden een stem pel op de ontwikkeling ge drukt. Politieke wilsvorming. Dit jaar was hst eerste, waarin de politieke wilsvor ming van ons volk was toe vertrouwd aan de nationaal- socialistische beweging. Hoe zeer dit optreden het vertrou wen van den Führer heeft •wekt, bleek wel uit hst zoek, dat Mussert aan Hitiers hoofdkwartier bracht, waarna de Rijkscommissaris op .13 De cember te Amsterdam kon verklaren, dat de leidsr der N.S.B. to beschouwen is als de leider van het Nederlandsche volk. Tusschen deze twee polen heeft zicji het gebeuren in Ne derland afgespeeld. Op de be teekenis daarvan hebben wy reeds b(j meer dan één gele genheid gewezen. De strek king dezer gebeurtenissen kan niemand meer ontgaan. Het is de consequentie van het politie ke beleid, dat de Rijkscommis saris uitstippelde by de aan vaarding van z^n ambt en van de toelichtingen en aan vullingen, welke hq daarop in zqn achtereenvolgende rede voeringen heeft gegeven. Niet het minst belangrijk was de verklaring van dr. Seyss In- quart, waarbij hy in uitzicht steldé, dat er na de Duitsche overwinning en by het bepalen van den status der Europee sche landen, wat Neldterfand betreft, niets zal worden be slist zonder dat daaraan over leg met Mussert is voorafge gaan. Daaruit blykt, hoeveel gewicht men in Duitseheo kring aan diens oordeel en po litiek inzicht hecht, hoe groot ook het gezag is, dat aan den leider der beweging en in hem aan de N.S.B. moet worden toegekend. In het licht van deze aan de N.S.B. verleende machti ging moeten ook de belang rijke maatregelen worden be oordeeld, welke in hst afge- loopen jaar op sociaal-econo misch terrein werden getrof fen. Het bedryfsleven onderging een verdere aanpassing aan deze principieel gewyzlgde om standigheden, maar ook op het terrein van de arbeidsver houdingen, alsmede op dat van de landbouworganisaties gre pen groote veranderingen plaats. De Nederlandsche Landstand landbouwgebied kreeg trekking tot de beginselen van bloed en bodem, maar ook voorzoover hy er op uit is de boerencultuur in al haar gele dingen nieuwe stimulansen te verschaffen. In Zeeland kreeg da organi satie eveneens haar beslag. Op 24 Maart werd de Zeeuwsche boerenleider Van Gorsel door den landeiyken boerenleider Roskam geïnstalleerd. Het was een, voor de Zeeuwsche boeren gedenlcwaardige ge beurtenis. De Landstand heeft in Zeeland het werk van de by na honderdjarige Z.L.M, overgenomen en op deze plaats moge nog eens een eerbiedig saluut worden gebracht aan de pioniers der landbouworga nisatie, die den grondslag leg den voor een hechte, een be wuste en eensgezinde Zeeuw- scho boerengemeenschap. Heft statuut van den arbeid Een zeer belangryk moment was de afkondiging van het statuut van den arbeid en van de grondwet van den arbeid. Hiermede deed in de sociale verhoudingen in ons land een figuur haar intrede welke daarin tot nog toe althans in dezen omschreven vorm onbe kend was. De grondwet van den arbeid regelde niet slechts de zakeüjke betrekkingen tus schen werkgevers en werkne mers, zy bepaalde ook de ethi sche verhouding tusschen deze partyen. Deze werd zoo scherm gesteld, dat in de grondwet telijk gewijzigde verhouding (e termen werkgever en werk nemer niet langer op hun >laats konden worden geacht, den spreekt thans van Be- triebsfuhrer en Gefolgschaft, in welke termen belde ele menten zyn besloten. Deze grondwet van den ar beid was het resultaat van 't veelomvattende werk, door het Nederlanicltsche Arbeids front, sinds zyn oprichting ln Mei van dit j«f&r verricht. On der leiding van Woudenberg werd het dwingendeappèl op de werkende bevolking van Nederland steeds weer her haald. Ook in Zeeland heeft het N.A.F. niet stilgezeten en al is hier, evenals elders de opbouw nog niet voltooid, de tot nog toe bereikte resulta ten hebben de provinciale lei ding de overtuiging geschon ken, dat het N.A.F. ook in Zeeland zyn beslag op de wer kers in de onderscheiden tak ken van bedrijf niet zal mis sen. Ongetwijfeld zullen de bedryfsappèls, die in vele be- dryven zyn georganiseerd, daartoe het hunne kunnen by. dragen. Winterhulp en N.V.D. lênd onder den keerkring i§. vaak pynigend en benauwend. Het is niet mogelyk, althans voor zeer veilen, de consequen- Op de reeds lang ln uitzicht ge stelde ordening haar beslag, door de afkondiging van het statuut van den Nederland- schen landstand. Het is hier niet de plaats de beginselen, welke aan deze nieuwe orga nisatie ten grondslag liggen, te behandelen. Voldoende zy te constateeren, dat binnen dezen. Landstand, waar allen die, óp welke wijze dan ook, hun werk richten op de belan gen van de voedselvoorziening, hetzij door de bewerking van den bodem, hetzy door de vis- scherij, de verhouding van den boer tot de geheele volksge meenschap volledig tot haar recht kan komen, voorzoover de boer wordt gezien als de hoeder van den bodem en te vens als cis waarborg voor de zuiverheid van het ras. Zoo is de Landstand veel meer dan een technische aan gelegenheid, maar stelt hy zijn arbeid ook in op de ideol< waaruit het nationaal-soci me leeft, niet slechts met be- ties van het gebeurde in het Verre Oosten in alle' facetten door te denken. Er ligt over dit gebeuren nog een schaduw van onzekerheid en van onbe kendheid met verhoudingen en toestanden, welke een zuivere beoordeeling wel zeer bemoei leken. De smart over' het verlies van ons prachtige In sulinde heeft naast alle andere reac ties, één gevolg gehad, waar op hier zeer in het bnzonaer de aandacht moge worden ge vestigd. wy hebben onder deze aware slagen ons zelven her vonden, wy heben eerst thans duideiyk ervaren, wat Indië voor ons beteekent. N©en,N In dië is niet langer een onbe kende factor in onze samenle ving, een overblijfsel van een roemrucht verleden, het kus sen van welvaart, waarop het - '-[(ui goed is te rusten; deel van ons en v. voor het eerst of bl Op sociaal gebied is in, het afgeloopen jaar voor zoover de oorlogsomstandigheden zulks toelieten, veel en be- langryk werk gedaan. Wy mo gen daarby denken aan wat Winterhulp Nederland en de Nederlandsche Volksdienst de den, om den nood, irtf*velerlei vorm optredend, te lenigen. Door de uitzending van kinde ren, door de organisatie „Moe der en Kind", door de hulp verleening na bombardemen ten, heeft vooral de N.V.D. velen aan zich verplicht en veler oog doen opengaan voor de werkelijke beteekenis van dit sociale werk. Op dezen weg is juist dezer dagen een stap verder gegaan door de iting van de zus meenschap van den Ook Winterhulp Nederland ging op den Ingeslagen weg voort en onder leiding van den nieuwen directeur, den heer F. W. van Vloten die den heer Piek opvolgde, zal de W. H.N. haar arbeid nog belang- ryk kunnen uitbreiden. Het verlies van Indië. Het jaar 1. 42 was voor Ne derland een donker jaar. Het verlies van Nederlandsch Oost-Indië, waai-van de innige banden met het moederland werden verbroken, heeft de slagschaduw, waarin ons volk dit jaar heeft geleefd, aan- merkeiyk verzwaard. De on zekerheid over het lot dei vele betrekkingen in Neder- Indië is beseffen, vernieu wing, hoe innig en onafschei- delyk wy by elkander behoo- ren. Wanneer er in Indië wat -groots werd verricht, dan mo ge daaraan thans de Inspiratie worden ontleend door dit en het toekomende geslacht, den pioniersarbeid onzer voorvade ren op te vatten en voort te zetten. Deze geest heeft den Ne derlander van ouds bezield en dat is niet iets om ons op te verheffen, het legt slechts nar de plichten op. Wy hebben de zee getemd en onze water bouwkundige ingenieurs heb ben in het machtige Zuider zeewerk een. onverwoestbaar staal van Nederland's doorzet tingsvermogen aan he»t nage slacht overgedragen. De eer ste oogst dit jaar uit den Noord Oost-polder binnenge haald ls daarvan de moedge vende bekroning. De Oost-Compagnie. Pioniersarbeid wordt ook verricht in OostEuropa, waar de Nederlandsche Oost-Com pagnie, welke dit jaar by overeenkomst tusschen de ver tegenwoordigers van het Duit sche Ryk en Nederlandsche geïnteresseerden werd opge richt, den ontsluitlngsarbeid mede ter hand heeft genomen. Onder leiding van mr. Rost van Tonningen is- deze nieuwe organisatie uitgebouwd en met inschakéling van de over ryke kolonisatorische en ont ginnings-orvaring beschikken. idernemln gen hoopt men een waardevolle Nederland sche bydrage te kunnen leve- rèn voor blootlegging der Oóst-Europeesche schatten, ten bate van een breede Euro- pèesche samenleving. De plaatsvervangende leider der N.S.B., Van Geelkerken, heeft daartoe op 10 April een oproep gericht tot het Neder landsche volk en mede als ge volg daarvan kon een contin gent Jeugdstormers in het Oosten worden ingezet. Het Oosten inderdaad de Oostcompagnie' werkt onder moeilijke omstandigheden. Haar pioniers staan aan het front, ln den waren en harden zin des woords. Het front te gen het bolsjewisme heeft vele Nederlanders tot zich ge trokken en vele jonge Neder landers, hetzy in de Waffen- S.S. hetzy ln het Vrywilli- gerslegloen strijden zyde aan zyde met de Duitsche solda ten, om het monster, dat de Europeesche beschaving be laagt te bedwingen. Cultureele ordening. Wanneer wy terugkeeren tot Nederland, dat valt nog te herinneren aan de wyzo, waar op ook het cultueele leven in organisatorisch opzicht werd .angepast aan de gewyzigde ipvattingien. In de oprichtin: geestelyk en cultureel leven in ons land. In het kader van de Kultuurkamer werden de on derscheiden gilden ingesteld en deze hebben in den loop van het jaar met hun werk zaamheden een aanvang ge maakt. Wij mogen als belangrijke gebeurtenissen, welke mede 'ericht waren op de inschake- ing van Nederland in 't nieu we schema der Europeesche ordening nog herinneren aan de oprichting van de Artsen kamer, van de Apothekerska mer en van de Tandartsenka mer, terwijl ook de reorgani satie van de politie, welke op 1 November haar beslag kreeg en die gevolgd werd door de op richting van den Kameraad- schapsbond dier Nederland sche politie-als een zeer ge wichtig moment in deze ont wikkeling mag worden aan gemerkt. Inderdaad ontgaat den zin van dit alles aan de groote massa, die immers by deze herordeningen niet of nauwe lijks geïnteresseerd is. Maar voor ae kennis van dezen tijd, ook met het oog op een juiste beoordeeling en waardeering van wat zich rondom ons af speelt, is het noodlg ook deze voor bepaalde groepeeringen belangryke gebeurtenissen in het kader van een algemeen overzicht te plaatsen. Dit alles heeft zich afgespeeld tusschen twee voor de politieke ontwik keling ten onzent zeer be- langry'ke gebeurtenissen den 14en December 1941 en den 13en December 1942. En al leen, wanneer zij in deze re latie worden gezien, kan men •raken tot een zuivere beoor- eling en tot een juiste bepa ling van de waarde der ge troffen maatregelen en der ten uitvoer gelegde wyzigingen. De distributie. Nederland in oorlogstyd. Dat brengt ook de kleine on- geriefeiykheden mét zich waaraan men nimmer went, maar die men als noodzake lijke en onvermijdeiyke bege- leldingsverschynselen ook dit jaar heeft weten te aanvaar den. En zeker is een woord van erkemtóiykheid op zyn Ïjiaats aan het adres van de andeliike distributie-autoritei ten, die er ondanks alle zwa righeden, toch in slaagden, ons ons natje en droogje te bezorgen. In deze waardeering mogen ook deelen de plaatse lijke distributie-instanties, voor wie geen moeite te veel is ge weest, om het ingewikkelde distributie-apparaat ook dit jaar op rolletjes te doen loo pen. Dit apparaat heeft een aanzienlijke uitbreiding onder- opvattingen. In de opi van den Nederlandscnen Kul- tuurraad werd een belangrijke stap voorwaarts op dezen weg gemaakt, terwijl de Kultuur kamer, dio op den len Juni werd geopend, de overkoepe ling werd van alle takken van gaan, tal van nieuwe artike len kwam op den bon, hetgeen uit dèn aard der zaak weer leidde .tot allerlei ingewikkel de maatregelen. De wyze, waarop deze maat regelen gesaboteerd worden door duistere elementen, is een bron van voortdurende zorg en ergernis. De overheid treedt •waar zy kan, met groote ge strengheid op de C.C.D. gaat met groote omzichtig heid te werk en slaagt er ge lukkig vaak in de voor onze volksgemeenschap gevaariyke elementen uit te schakelen. In zeer ernstige gevallen van distributlemisdrijven wer den de Duitsche rechtbanken ingeschakeld en in enkele ge vallen werden zelfl^ doodvon nissen uitgesproken. De doodvonnissen, welke ten I uitvoer werden gelegd wegens schuldigverklaring aan sabo tage, samenzwering of andere tegen de bezettende macht ge richte acties hebben duidelijk gemaakt, dat men van Duit sche zyde vastbesloten is, to gen dergelijke vergrijpen te gen de belangen der oorlog voering met de uiterste ge strengheid op te treden. In niet minder dan 158 gevöMen werd de doodstraf voltrokken, hieronder begrepen de vyf gy- zelaars, die moesten boeien voor een aanslag te Rotter dam gepleegd. (vervolg le blad, &ig onderaan)

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1942 | | pagina 6