PROVINCIALE ZEEUWSCHE COURANT
Donderdag 1 October 1942
Duitsche opmarsch
in den Kaukasus.
In het licht der geschiedenis.
Tweede Blad
Kaarsen voor stal- en voertuigen-
verlichting:
In het winterseizoen 1942/43 worden we
derom kaarsen voor verlichting van stallen
en voor verlichting van handkarren en door
dieren getrokken voertuigen beschikbaar
gesteld.
Betrokken verbruikers van kaarsén tot
bovengenoemd doel kunnen in het tijdvak
van 1 October 1942 tot 17 October 1942 een
aanvraag bij de distributiediensten op de
formulieren MD 10 (voor stalverlichting)
en MD 11 (voor voertuigenverlichting) in
dienen. De distributiediensten zullen bij het
indienen van bovenbedoelde aanvAge aan
de verbruikers van kaarsen voor stalver
lichting de helft der voor het tijdvak van
1 October1 December toe te kennen rant
soenbonnen uitreiken'en het restant, nadat
de aanvragen aan een contröle zijn onder
worpen, terwijl aan verbruikers van kaar
sen voor verlichting van voertuigen na 31
October eveneens voor verbruik tot 1 De
cember uitreiking zal geschieden vdn vijf
rantsoenbonnen per voertuig, dat geduren
de de duisternis moét worden gebruikt.
Omtrent de beschikbaarstelling van kaar-
sen na 1 December 1942 zullen nog nadere
mededeelingen worden gepubliceerd. De bo
vengenoemde rantsoenbonnen, waarop ver
meld staat „een rantsoen kaarsen" zijn
vooronbepaalden tijd geldig en geven elk
recht op het koopen van 1 pak h 300 gram
Aangezien de handelaren thans vrijwel
niet over een voorraad kaarsen beschikken,
dienen zij, voordat de aflevering aan de
verbruikers kan plaa^p vinden, eerst in de
.gelegenheid te worden gesteld van hun le
verancier kaarsen te betrekken, zoodat de
aflevering in de meeste gevallen niet tege
lijk met de afgifte van den bon zal kunnen
plaats vinden.
Met nadruk wordt er de aandacht op ge
vestigd, dat voor verlichting van auto's,
carriers, bakfietsen en gewone fietsen geen
kaarsen zullen worden verstrekt.
Het opperbevef der Duitsche weermacht
maakt bekend:
In het Noordwestelijk deel van den Kau
kasus en ten Zuiden van den Terek zijn
Duitsche en verbonden troepen in harde
aanvalsgevechten verder opgerukt. In Sta
lingrad werden nieuwe sectoren van het
Noordelijk stadsdeel bestormd. Bij vergeef-
sche ontlastingsaanvallen verloor de vij
and >34 tanks.
Aan het front aan den Don hebben
Duitsche en Italiaansche troepen verschei
dene pogingen van de bolsjewieken om
over te steken, afgeslagen. Hongaarsche
troepen wierpen een vijandelijke groep
strijdkrachten in tegenaanval terug.
In den Noordelijken sector hebben eigen
aanvalsacties ondanks taaien vijandelijken
tegenstand geleid tot successen. Sterke
formaties van het Duitsche luchtwapen en
Kroatische gevechtsvliegers hebben daarbij
den Sovjets zware verliezen toegebracht.
Archangelsk is Dinsdagnacht opnieuw
gebombardeerd. Uitgebreide branden lieten
het goede effect van dezen aanval zien.
In den tjjd van 15 tot 28 September
werden 816 Sovjetvliegtuigen in luchtge
vechten, 131' door afweergeschut van het
luchtwapen en 22 door formaties van het
leger neergeschoten, 4 werden buitge
maakt, 17 op den grond vernield, zoodat
de totaalverliezen 990 vliegtuige.n bedroe
gen. In dienzelfden tjjd gingen aan het
Oostelijk front 77 eigen vliegtuigen ver
loren.
Dinsdagnacht zijn Brltsche bommenwer
pers in geringe getale naar het gebied
van de Oostzee gevlogen. Twee vliegtuigen
werden neergeschoten.
Duitsche gevechtstoestellen hebben met
Het tot zinken brengen van drie
groote troepentransportschepen.
OFFICIEELE DUITSCHE
MEDEDEELING.
Daar de Brltsche en Amerikaansche. be
richtendienst het tot zinken brengen van
de drie groote troepentransportschepen "in
het centrale en Noordelijke deel van den
Atlantischen Oceaan probeeren te ontken
nen, wordt van officieele Duitsche zjjde
verklaard:
1. Het convooi, waartoe de tot zinken
gebrachte schepen van het type „Viceroy
of India", „Reina del Pacifico" en „Der
byshire" behoorden, koerste naar 't Noor
der kanaal tusschen Ierland en Noord-
Schotland.
2. Het transportschip van het type „Vi
ceroy of India" werd op 25 September
des namiddags omstreeks 16.30 uur ge
torpedeerd en tot zinken gebracht.
3. Het transportschip van het type „Rei
na del Pacifico" wer-d op 26 September
tegen 01.00 uur in het zeegebied op on
geveer 55 graden Noorderbreedte en 26
tot 27 graden Westerlengte getorpedeerd
en tot zinken gebracht, d.w.z. ongeveer
750 zeemijlen ten Westen van den ingang
naar het Noorder kanaal.
4. Het transportschip van het type „Der
byshire" werd op 26 September des nachts
tegen 23.30 uur op ongeveer .55.30 graden
Noorderbreedte en 18.30 graden Wester
lengte getorpedeerd en tot zinken ge
bracht, d.w.z. ongeveer 400 zeemijlen ten
Westen van den ingang naar het Noorder
kanaal.
De officieele Duitsche instanties zullen
in de eerstvolgende dagen r.ieuw bewijs
materiaal over het tot zinken brengen
van de drie groote transportschepen pu-
bliceeren, zoodat de Britsche en Ameri
kaansche pogingen om dit te ontkennen,
ontzenuwd zijn.
Twee Amerikaansche
transportschepen gezonken.
In een speciaal bericht uit Washington
meldt de Britsche nieuwsdienst, dat het
Amerikaansche ministerie van marine
heeft medegedeeld, dat in het Zuidelijke
deel van den Stillen Oceaan twee Ameri
kaansche transportschepen tot zinken zjjn
gebracht, het eene door torpedo's, het
andere door geschutvuur.
Het Amerikaansche ministerie van ma
rine heeft over het £ot zinken brengen van
deze schepen nog medegedeeld, dat de
„George P. Elliott", die vroeger „City of
Los Angeles" heette, op 8 Augustus bjj
een aanval van een Japansch torpedovlieg-
tuig in brand raakte en moest worden
opgegeven. Er waren „geringe verliezen".
Het kleine hulptransportschip „Gregory"
is onlangs bij Guadalcanar door vijandelijk
geschutvuur tot zinken gebracht. Het
„grootste deel" der opvarenden is,gered.
ZEVEN SCHEPEN IN ÉEN NACHT
GETORPEDEERD.
Van militaire zijde wordt bekend:
„Een van een tocht naar den vijand op
de Caraibische Zee teruggekeerde Duit
sche duikbootcommandant heeft gemeld,
dat hjj in één enkelen nacht zevèn vijan
delijke schepen met in totaal 38.000 brt.,
tot- zinken heeft kunnen brengen.
JAPANNERS BEZETTEN TANTANG.
Naar Domei uit de provincie Sjantóeng
meldt, hebben de Japansche troepen bjj
een zuiveringsveldtochv, welke op 27 Sep
tember is begonnen, de stad Tantang, een
strategischbe.angrijk punt in het Weste
lijk deel van de provincie Sjantóeng aan
de .grens der provincie Hopei volledig
bezet.
Volgens de eerste berichten van het
front zijn sedert de bezetting van Tantang
800 Tsjoengkineesche soldaten in de pan
gehakt.
ITALIAANSCH WEERMACHTBERICHT.
Het Italiaansche weermachtbericht van
gisteren luidt als volgt
Geen enkele opmerkelijke gebeurtenis
aan het Egyptische front. Duitsche jagers
hebben zes vijandelijke machines neerge
schoten tijdens luchtgevechten. Een ze
vende toestel werd neergeschoten door het
luchtafweergeschut van Tobroek. Een vij
andelijke aanval op Porto Empedocle en
een naburig plaatsje eischte zestien doo-
den en dertien gewonden onder de bevol
king en bracht schade toe aan enkele
huizen. Britsche vliegtuigen hebben bom-
ben* geworpen op La Canea en op de baai
van Soeda op Kreta. Er wordt geen
schade gemeld.
succes overdag aanvallen in scheervlucht
ondernomen op militaire doelen in ver-
schillende plaatsen in Zuid- en Zuidoost-
Engeland.
DUITSCHERS DRINGEN NOORDELIJKE
VOORSTEDEN VAN STALINGRAD
BINNEN.
Terwy'1 dikke rookwolken boven het
brandende Stalingrad hangen, dringen
Duitsche infanteristen en pantsergrena
diers voortdurend verder op naar de nog
overblijvende en door den vijand taai ver
dedigde stadsdeelen in" de Noordelijke
voorsteden, waar vele fabrieken gevestigd
zyn. De bolsjewieken probeeren tevergeefs
de aanvallers tegen te houden door geheele
huizenblokken in de lucht te laten sprin
gen en door artillerievuur.
Met sterke strijdkrachten heeft het
Duitsche luchtwapen' het bombardement
voortgezet van de door de bolsjewieken in
het Noordelijk deel van Stalingrad zwaar
gefortificeerde blokken huizen en fa
brieksterreinen. Tanks en kanonnen, die de
bolsjewieken tot afweer van het verdere
Duitsche opdringen in de ruïnes der huizen
hadden opgesteld, werden met zware bom
men best- eden en uiteengeslagen. Her
haaldelijk trachtten de 'bolsjewieken for
maties jagers ter afweer in den strijd te
brengen tegen de onstuimige aanvallen
van de Duitsche gevechtstoestellen en duik
bommenwerpers. De bolsjewistische jagers
werden door de ter begeleidende bescher
ming opgestegen Duitsche jagers nog voor
de uitvoering hunner bedoelingen wegge
dreven en in felle luchtgevechten' gewik
keld. Volgens de tot dusver ontvangen be
richten schoten Duitsche jagers 13 bolsje
wistische toestellen neer.
Luchtaanvallen op Engeland.
Liclffce Duitsche gevechtsvliegtuigen, die
op 29 September waren opgestegen voor
bewapende verkenning boven Groot Brit-
tannië, hebben, naar het D.N.B. verneemt,
bjj een aanval op een vrij groot fabrieks
terrein ten N.O. van Do -er verscheidene
bomtreffers geplaatst, waardoor de ketel
installatie der fabriek werd getroffen.
Andere overdag ondernomen aanvallen
Waren gericht op voor den oorlog belang
rijke en militair-econumische doelen aan
de Zuidwestkust van Groot-Brittannië, be
nevens op verscheidene Britsche vliegvel
den. Op een ten N.W. van Salisbury gele
gen vliegveld werden voltreffers geplaatst
op de vliegtuigloodsen en werden verschei
dene vliegtuigen met 'e boordwapens in
brand geschoten. Gevechtsvliegtuigen vie
len troepen- en'barakkenkampen in Zuid
oost 'Engeland aan. In sch ervlucht wer
den voltreffers geplaatst op verscheidene
barakken en concentraties vrachtauto's.
Churchill over de verliezen bij
Dieppe.
Naar de Engelsche nieuwsdienst meldt,
heeft Churchill in het Lagerhuis ver
klaard, dat er bij den aanval op Dieppe
zeer zware verliezen ontstaan zjjn, die bijna
de helft bedragen hebben van de gezamen
lijke Britsche strijdkrachten. Churchill
weigerde evenwel, nauwkeurige cijfers te
noemen. Voorts zeide hij, dat de in Dieppe
aan land gezette pantserwagens door de
ongedacht groote kracht der verdediging
in hun operaties zjjn belemmerd.
(Van onzen Haagschen redacteur.)
Zjj zullen wel altjjd hebben bestaan, de
menschen, die dec grootste moeite hebben,
eenige overeenstemming te brengen tus
schen hun woorden en hun daden. Maar
'dat is natuurlijk voor niemand een ver
ontschuldiging, want dieven en moorde
naars zijrf óók zou oud als de wereld. Bij
zonder bedenkelijk wordt het echter wel,
wanneer, men met heel veel ,tam-tam iets
in een ander afkeurt, en zelfs een oorlog
met dien 'ander begint, terwijl men in wer
kelijkheid zelf precies hetzeifde doetnog
wel in sterkere mate. Zooiets heeft Roose
velt gepresteerd en tracht hjj nog dage
lijks te presteeren.
Met een vloed van mooie ^oorden en
ideëele beweringen verlangt, deze president
van de Amerikaansche jeugd, dat zij haar
bloed op de vreemde slagvelden van Euro
pa, Afrika en Azië zal vergieten voor „de
instandhouding van de/ democratie", tegen
de „mensch-onwaardige dictatuur van het
Hitlerisme", terwjjl hijzelf de doodgraver
der democratie in eigen land is. Stuk voor
stuk wordt de tot dusver gebruikelijke
economische en sociale „American Way of
life" geliquideerd-: en nog wel volgens
.methoden, die niet alleen verbijsterende
concessies aan nationaal-socialistische ge-
da chtengangen beteekenen, maar vaak
zelfs vrijwel een direct plagiaat van Hit
ler's partijprogram zjjn.Zoo kondigde
Roosevelt in zjjn Congresboodschap van 7
September j.l. zelfs een volledige uitscha
keling van het Congres aan Terwijl hij,
behagelijk aan zjjn haard gezeten, z'n
„democratische" banvloeken de wereld in-
slingert en met een voor de geloofwaardig
heid wat 41 te veel herhaalden nadruk de
asmogendheden als belagers der Ameri
kaansche vrijheid brandmerkt, heeft hij
intusschen,- regeerend dp grond van den
door hem geproclameerden „onbegrensden
nationalen noodtoestand" en niet van zijn
grondwettelijke volmachten, de absolute
dictatuur ingesteld den regeeringsvorm,
dien hij zegt .te bestrijden. Daarmee heeft
hjj de voorspelling van zijn vroegeren te
genstander, den in 1935 vermoorden gou
verneur en senator van Louisiana, Huey
Long, waargemaakt„Roosevelt aldus
sprak Long eens beteekent het einde
der Amerikaansche democratie hjj zal
haar afschaffen, terwijl hij tegen he.t fas
cisme strjjdt, maar hij zal zjjn fascisme
democratie noemen".
Achter Roosevelt's herhaalde brandmer
king van de totalitaire staten als de „aan
vallers van de Westelijke hemisfeer" zit
overigens systeem. De Amerikaansche pre
sident en zijn mederegeerders twijfelen niet
eraan, dat hun beweringen over de oorlogs
schuld der tegenstanders tenslotte geloof
zullen vinden, wanneer zij deze maar vagk
genoeg herhalen. Het Amerikaansche volk
is immers grootgebracht bjj en ingesteld
op massa-reclame. De schreeuwende neu-
traliteitsschendingen, door Roosevelt en de
Verkoop rijwielen op bonnen
wftr toegelaten.
GELDIGHEIDSDUUR DEZER BONNEN
VERLENGD TOT 31 OCTOBER A.S.
Zooals bekend, Is in den loop van de
vorige maand een verbod uitgevaardigd
van het verkoopen of anderszins afleveren
van rijwielen- aan het publiek door den
kleinhandel, zoodat het in de laatste we
ken niet mogelijk was, ook wanneer men
in het bezit was van een distributiebon,
om zich een rijwiel aan te schaffen.
Thans echter heeft de secretaris-gene
raal van het departement van binnenland-
sche zaken in overleg met het rijksbureau
voor de metalen verwerkende industrie,
aan de burgemeesters medegedeeld, dat dit
verbod tot het verkoopen of anderszins
afleveren van rijwielen voor kleinhande
laren met ingang van 1 October a.s. is
opgeheven, met dien verstande, dat nieu
we bonnen voorloopig niet zullen worden
uitgereikt.
Vanaf den lstcn October kunnen rijwiel
handelaren derhalve weer rjjwielbestel- en
afleveringsbonnen m ontvangst nemen en
daarop hetzij uit voorraad, hetzij na het
betrekken door bestelling per bestelbon
van fabrikant of grossier, toerrijwielen
aan het publiek afleveren.
Belangrjjk zoowel voor handelaar en
afnemer is vooral ook, dat de geldigheids
duur zoowel van bestel- als van afleve
ringsbonnen, voor _oover daarop een in
Augustus 1942 vallende datum is ver
meld, is verlengd tot 31 October 1942.
Rijwielverkoop en -koop is dus nu weer
toegestaan doch alleen op de thans nog
in omloop zijnde geldige bonnen.
Speciale vergunningen voor
tweedmantels en -jassen.
Het is gebleken, dat onder bepaalde groe
pen der bevolking de indruk bestaat, dat
voor tweedmantels en -jassen geen speciale
vergunningen worden verstrekt. Deze op
vatting is onjuist, aangezien voor tweed
mantels van 1 September tot en met 31
October en voor tweedjassen van 1 Mei tot
en met 31 October 1942 speciale vergunnin
gen kunnen worden aangevraagd.
Het indienen ven aanvx-agen kan uitslui
tend geschieden bij den distributiedienst der
gemeente, waar aanvrager in het bevol
kingsregister is ingeschreven.
De aanvragen moeten worden gedaan op
een formulier MD 102, dat op verzoek door
den distributiedienst gratis wordt verstrekt.
In het belang van een spoedige en juiste
behandeling moet het in te dienen formu
lier zoo volledig en correct mogeljjk worden
ingevuld.
Drie jongens In mijnenveld
gedood.
De burgemeester van Monster deelt me
de, dat ondanks het verbod het spergebied
(zeeduinen) te betreden, zes jongens zich
toch daarin hadden begeven.
Deze Jongens kwamen in het mijnenveld
met het gevolg, dat drie jongens onmid
dellijk werden gedood en de drie anderen
gewond, waarvan één ernstig. De ouders
en opvoeders van kinderen worden alsnog
met nadruk gewaarschuwd hun kinderen
ten strengste te verbieden, het spergebied,
zjjnde de geheele kuststroc te betreden.
zijnen in meer dan één opzicht bedreven,
zullen tenslotte misschien wel door een
dergelijken propagandaveldtocht worden
overstemd, ofschoon intusschen reeds ge
documenteerd bewezen is, dat Amerikaan
sche beloften en dreigementen in eerste
instantie ervoor verantwoordelijk waren,
dat Engeland en Frankrijk na Mühchen de
gedachte van een Europeesche overeen
stemming en samenwerking loslieten. Ook
kan Roosevelt ,het feit niet uit de wereld
helpen, dat zijn eigen landslieden de nood
lottige gevolgen van zijn oorlogsdrjjven
reeds jaren geleden onderkenden en het
Amerikaansche volk ervoor waarschuw
den. Het waren eveneens Amerikanen, die
den tweeden oorlog „Roosevelt-oorlog"
doopten. Historisch staat ook onomstoote-
lijk vast, dat de overweldigende meerder
heid van het Amerikaansche volk nog in
het jaar 1940 tegen actieve deelname der
Vereenigde Staten aan dén oorlog was,
zoodat Roosevelt en Willkie gedwongen
waren, in elke hunner verkiezingsredevoe
ringen dén Amerikaanschen moeders te be
loven „Wij zullen uw zonen niet naar de
slagvelden van Europa zenden", en Roo
sevelt, om het volk te misleiden, nog tot
den zomer van 1941 elke zjjner schreden,
welke de Vereenigde Staten systematisch
verder in den oorlog verwikkelden (zelfs
de opheffing van het vétbod tot wapenuit-
voer-en van de leen- en pachtwet), moest
motiveeren met de bewering, -dat deze
maatregelen Amerika uit den oorlog zou
den houden
Amerikanen zelf hebben den 5en October
1937 als het keerpunt in de Amerikaansche
geschiedenis aangeduid. Op dien dag zegde
Roosevelt n.l. den totalitairen staten in
zijn zgn. „quarantaine-rede", in Chicago,
den oorlog aan. Waart m? Ook hic.-op heb
ben Amerikanen het antwoord gegeven. De
Vereenigde Staten bevonden zich midden in
een tweede zware depressie, die de volks
mond de „Roosevelt-depressie" noemde.
'Het geheele economisch-sociale program
van Roosevelt, de New Deal, was een mis
lukking gebleken. Indien de president geen
volledig binnenlandsch fiasco wilde lijden,
bleef hem slechts één uitweg open, en dat
Was de aandacht van het volk afleiden
naar de buitenlandsche politiek en zich,
door het aankwegken van een angst
psychose, de ter doorvoering van zijn in
wezen nationaal socialistisch program
noodzakelijke volmachten dwingend te ver
zekeren. Die ahgstpsychose kon het ge
makkelijkst worden verwekt door het
spookbeeld van een aanval der asmogend
heden op Amerika. Roosevelt heeft thans
den oorlog, dien hjj begeerde, en de dicta
tuur, welke hy wenschte. Eén diiig, dat
niemand mogelijk is, kan echter ook de
Amerikaansche president niet en dat is
de geschiedenis anders maken, dan zjj in
-werkelykheid was. Dat is over de geheele
wereld de eenige, zij het dan ook schrale,
troost der „kleine luyden", die hun groote
heeren slechts hebben'te volgen
1 November weer babywol.
Sinds 1 September is er geen wol meer
verstrekt voor baby's c aanstaande moe
ders. „Het Volk" ver .eemt thans dat er
met ingang van >1 Novemter weer een re
geling komt voor distiibutie van babywol.
De bijzonderheden van deze regeling zul
len nog nader bekend gemaakt worden.
Gasgeneratoranthraciet en
baggerturf.
Gedurende het tijdvak van 1 October tot
en met 31 October 1942 geven de met de
woorden „generator-anthraciet tiende pe
riode" gemerkte bonnen elk recht op het
koopen van één hectoliter (mak: 75 kg.)
anthracietnootjes IV of V, terwijl geduren
de hetzelfde tijdvak de met -de woorden
„generatorturf tiende periode" gemerkte
bonnen recht geven op het koopen van 50
stuks baggerturf.
Vischleer voor de reparatie van
fietsbanden?
De bruikbaarheid van de huiden van
bot en schol schjjnt onbeperkt te zijn,
want nadat deze huiden, verwerkt tot
bovenleder, zooileder en tot materiaal voor
fijne lederen met. één slag de wereldmarkt
hadden veroverd, zal nu ook nog de wiel
rijder kunnen profitéeren van de taaie huid
der geduldige platvisschen.
Het Duitsche blad „Volksgemeinachaft"
meldt althans dat Deensche experts er in
zjjn geslaagd het soepele en zachte vïsch-
leder, dat zich onderscheidt door een bui
tengewone trekvastheid, zoo te behandelen,
dat het gevulcaniseerd kan worden. Ver
sleten buitenbanden van een fiets kunnen,
naar uit de genomen proeven is gebleken,
thans- duurzaam met vischleder hersteld
worden, wanneer de in den handel zjjnde
kleine en groote stukken huid aan den
bihnenkant van dén band -op de zwakke
plek wbrden gevulcaniseerd.
Naar aanleiding van dit bericht hebben
wjj te bevoegder plaatse geïnformeerd,
welke ervaringen men hier te lande met
vischleer heeft opgedaan. Men deelde ons
mede, dat- de^pVoeven om uit vischhuid
leer te fabriceeren, volkomen geslaagd
zjjn. Fabricage op groote schaal stuit ech
ter op de moeilijkheid van inzameling der
vischhuiden.
Proeven om rijwielbanden met vischleer
te repareeren zijn nog niet genomen. De
mogelijkheid het vischleer te vulcanisee-
ren, lij kt uitgesloten, omdat onder vulca-
niseeren verhitting onder toevoeging van
zwavel moet worden verstaan. Daartegen
is leer meestal niet bestand. Wel kan men
natuur- en kunstrubber vuicaniseeren.
Daarom lijkt het waarschijnlijker dat
hier1* sprake is van het vuicaniseeren
van het vischleer op den band of het
aanbrengen van een of and,ere solutielaag
daartusschen.
VERNIETIGING WONINGVERHUUR-
VERORDENINGEN.
De Nederlandsche staatscourant bevat
besluiten van den secretaris-generaal* van
binnenlandsche zaken, waarbij de besluiten
van de burgemeesters van Utrecht en
Amersfoort, waarbij een woningverliuur-
verordening werd vastgesteld, worden ver
nietigd wegens in strijd met de wet.
EEN „VLIEGENDE VESTING"
NEERGESTORT.
Twaalf dooden.
In de nabijheid van Guatemala (Zuid
Amerika) is een Amerikaansche bommen
werper van het type „vliegende vesting"
neergestort. Twaalf van de dertien leden
der bemanning kwamen cm het leven. De
dertiende werd zwaar gewond,
ORKAAN IN DE HAVEN VAN LISSABON
In den nacht van Dinsdag op Woensdag
heeft een zware storm de haven van Lis
sabon geteisterd. Talrijke schepen kenter
den of dreven af naar de zandbanken.
Hevig raasde de orkaan ook in de kleine
visschershaven van Cascais, waar weldra
alle vaartuigen waren losgeslagen. De kust
in de omgeving van Cascais ligt met wrak
ken bezaaiu. Er zjjn aanzienlijke verliezen
aan visschersbooten geleden, waardoor de
aanvoer van visch voor de Portugeesche
hoofdstad gevaar loopt. Volg.ns de voor-
loopige berichten zijn verscheidene vis-
schers, die met hun booten iderweg wa
ren, verdronken.
DE ONDERWIJZERSOPLEIDING
In de Staatscourant van 12 Augustus
j.l. is een besluit van^den secretaris-gene
raal van het departement van opvoeding,
wetenschap en cultuurbescherming gepu
bliceerd, waardoor 13 bijzondere kweek
scholen niet meer voor rijksbijdrage in
aanmerking komen. Te bevoegder plaatse
heeft het A.N.P. een en ander vernomen
omtrent de bedoelingen van dit besluit
en aangaande eenige wijzigingen, welke
voorts nog in de opleiding onzer onder
wijzers bijgebracht of aanstaande zijn.
De recht6treeksche bedoeling van bo
ven' aangehaald besluit is om te komen
tot een beperking van het getal onder
wijzers. Het betreft hier een ingrijpende
maatregel, al zijn niet alle kweekscholen,
welke onder het besluit vielen, met één
slag verdwenen. Van deze 13 scholen zjjn
er 9 doorgegaan zonder rijkssubsidie, maar
in het algemeen zonder eerste klasse, zoo
dat hier alleen den huidigen leerlingen
gelegenheid gegeven wordt, hun studie te
voltooien. Definitief opgeheven zjjn de
R.K. kweekschool voor onderwjjzeressen te
Maastricht, de Da Costa-kv.eekschool te
Haarlem, de Chr. kweekschool te -Leiden
en de Chr. kweekschool te Sneek. De lee
raren aan alle dertien kweekscholen zijn
in het genot gesteld van wachtgeld. Dit
wordt echter niet .uitbetaald gedurende den
tjjd, waarop zij aan een niet gesubsidi
eerde bijzondere kweekschool verbonden
zijn.
Wel vereischt het successievelijk inge
voerd wordende achtste leerjaar natuurlijk
een grooter getal leerkrachten, doch dit
kan worden opgevangen, gezien het groote
surplus, dat vermoedelijk aanmerkeljjk
meer dan 5000 bedraagt. Bij de bereke-
ning daarvan is mede rekeninggehouden
met velen, die weliswaar een anderen
werkkring hebben gevonden, doch gaarne
een betrekking bjj het onderwjjs zouden
accepteeren.
EEN NIEUW ALGEMEEN
LEERPLAN.
Bjj de rjjkskweekscholen zal met 1 Sep
tember 1943 een nieuw algemeen leerplan
worden ingevoerd, waarin meer aandacht
zal worden besteed aan de lichamelijke
oefening en het zangonderwijs. Wat het
eerste punt betreft, wordt nti reeds in
de nieuwe richting gewerkt. Voor wat het
tweede punt aangaat, is een commissie
benoemd, onder voorzitterscnap van den
hoofdinspecteur voor het lager onderwijs,
P. van Nes, welke zich zal belasten met
de samenstelling van een leerplan voor
het zangonderwijs. Ook in het teeken-
onderwjjs zal verandering komen. De tot
heden toegepaste methode voldoet niet .in
alle opzichten.
De kweekscholen hebben dit jaar geen
eindexamens afgenomen in verband met
de vorming van een vierde klasse, die met
dezen cursus aan de bestaande drie klas
sen is toegevoegd. Door dit vierklassen-
systeem heeft men bereikt, dat de leer
stof beter verdeeld en mèer uitgesponnen
kan worden, terwijl de practische oplei
ding op breedere basis kon worden ge
bracht.
De secretaris-generaal heeft aan de,
kweekscholen geschreven, dat wat de leer
stof der verschillende vakken betreft, hij
er op meent te kunnen, vertrouwen, dat
aan de problemen van het heden voldoende
aandacht zal worden besteed. Met name
heeft hij er op aangedrongen, dat bij de
kennis der natuur de algemeene begin
selen der menschelijke rassenleer ter spra
ke zullen komen, terwijl bij de geschie
denis en de aardrijkskunde de plaats van
Nederland in Europa en de verhouding
van ons land tot het Duitsche volk en
het Duitsche rijk sterk de aandacht ver
dienen. Bjj de beschiedenis ware ook op
de Germanen en' hun kuituur nader in
te gaan. Het gaat naar de meening
van den secretaris-generaal niet aan,
de aanstaande onderwijzers onzer jeugd
van deze in de toekomst zoo belangrjjke
onderwerpen onkundig te houden.
Duitsche en Nederlandsche
taalcursussen.
Onder het motto: „Men begrjjpt een
volk pas, wanneer men zjjn taal verstaat",
organiseert de Nederlandsch-Duitsche cul
tuurgemeenschap in haar nieuwe tehuis
aan het Buitenhof 21 in Den Haag Ne
derlandsche taalcursussen voof Duitschers
en Duitsche taalcursussen voor Nederlan
ders.
De cursussen staan onder leiding van
dr. Hildegard Emmel en worde., gegeven
zoowel voor beginners als voor gevorder
den. Het begin van de cursussen wordt
met het oog op den grooten toeloop uit
gesteld tot 15 October. Op verlangen wor
den speciale cursussen gegeveq ter Inlei
ding in de vaktaal van zekere beroeps
groepen, terwijl arbeidsgemeenschappen
worden gevormd, die zich bezig houden
met de lectuur van moderne er klassieke
litteratuur. Het aantal deelnemers aan
iederen cursus zal zeer beperkt zjjn, ten
einde snelle vorderingen mogelijk te ma
ken.
De organisatie van soortgelijke cursus
sen in alle andere arbeidskringén der Ne
derlandsch-Duitsche cultuurgemeenschap i3
in voorbereiding. Nadere mededeelingen
vindt men in het prospectus, dat verkrijg
baar is bij het secretariaat van de Neder
landsch-Duitsche cultuurgemeenschap, Bui
tenhof ?1, Den Haag, telefoon 554807.
Aanmelding voor de taalcursussen even
eens bij het secretariaat, dagelijks van 5
tot 7 uur, is tot 10 October Verlengd, gezien
de groote belangstelling.
Arbeid in broodbakkerijen.
Volgens een bekendmaking in de Neder
landsche Staatscourant heeft de secreta
ris-generaal van het departement van so
ciale zaken voor het tjjdvak van 15 Octo
ber 1942 tot 15 Maart 1943 een nadere re
geling vastgesteld vóór den bakkersarbeid
en de broodbezorging op Zaterdag.
Deze regeling, welke gelijkluidend is aan
die voor het overeenkomstig tijdvak van
1941/'42 komt in hoofdzaak hierop neer,
dat op Zaterdag des ochtends, twee uur
vroeger dan normaal met den bakkers-
arbeid mag worden aangevangen.
Voorts is, wat de broodb zorging betreft,
bepaald, dat' de bakkers deeg en brood, dat
nk 8 uur des namiddags van den vorigen
dag gebakken of opgewarmd is, gedu
rende het tijdvak, waarvoor deze regeling
geldt, op Zaterdag des ochtends van 8 uur
af mogen vervoeren, terwjjl de verkoop of
aflevering om 9 uur mag beginnen.
Roosevelt's woorden en daden.
V
