De nieuwe Landbouwhuishoudschool
te Schoondijke.
De legerberichten vem gisteren.
Tweede Blad
PROVINCIALE ZEEUWSCHE COURANT
Woensdag 29 October 1941
Maandag officieel geopend door ir. Hofstede.
MR. DIELEMAN SPREEKT OVER HET
GEZINSLEVEN TEN PLATTELANDE.
In de feestelijk versierde zaal van hotel
Rosevelt was Maandagmiddag een groot
gezelschap bijeen om getuige te zijn van de
officieele openingsplechtigheid en de over
dracht v^n de nieuwe landbouwhuishoud
school. De voorzitter van de Z.L.M., mr.
P. Dieleman, die vergezeld werd door ir.
J. D. Dorst, mocht daar o.a. het welkom
toeroepen aan den inspecteur-generaal van
het Nijverheidsonderwijs, ir. G. Hofstede;
aan den heer Milnzer, Beauftragte voor
Zeeland van den Rijkscommissaris; aan een
drietal leden van Ged. Staten; nagenoeg
alle burgemeesters van West Zeeuwsch-
Vlaanderen; het bestuur der school en de
commissie van toezicht en vele andere da
mes en heeren.
- Na een korte inleiding, waarin spr. o.a.
den heer Miinzer dank bracht voor de
groote belangstelling die hü voor Zeeland
en zijn bevolking aan den dag legt, gaf
mr. Dieleman het woord aan ir. Hofstede.
Ir. Hofstede zeide o.a. dat de secretaris
generaal van het departement van opvoe
ding, wetenschap en cultuurbescherming,
die tot zijn leedwezen verhinderd was, per
soonlijk aanwezig te zijn, hem had opge
dragen, hem bij deze plechtigheid te ver
tegenwoordigen. Spr. noemde het een schoo-
ne dag voor Schoondijke en een groot deel
van het land van Cadzand, nu men hier
officieel ih het bezit werd gesteld van
deze school, gehuisvest in een doelmatig
gebouw, waarin het nijverheidsonderwijs
voor meisjes, dat hier tot dusver op be
perkte schaal en in een voorloopige behui
zing werd gegeven, zijn vleugels zal kun
nen ontplooien. Thans behoeft, aldus spr.,
naar wij vurig hopen, hier niets meer aan
de ontwikkeling en den bloei van deze voor
de plattelandsbevolking zoo bij uitstek nut
tigen tak van opvoeding in den weg te
staan. Is er dus reden tot blijdschap, aldus
ir. Hofstede, en die vreugde wordt nog
verdiept wanneer wjj nagaan, hoe deze
school hier is tot stand gekomen als vrucht
van de samenwerking van verschillende or
ganisaties. Immers is de stichting mogelijk
geworden door de samenwerking van de
gemeente Schoopdijke, de afdeeling Oost
burg van de Z.L.M., den Chr. Boeren- en
Tuinders Bond in Westelijk Zeeuwsch
Vlaanderen en den Chr. Boerenbond in
Zeeuwsch-Vlaanderen. De kortevoorge
schiedenis van het landbouwhuishoudonder-
wijs in Schoondijke getuigt er van, dat dit
onderwijs zich hier in een groeiende be
langstelling heeft mogen verheugen. Spr.
schetste verder de totstandkoming van de
school, om vervolgens op den groei van het
onderwijs te wijzen. Telde de ambulante-
cursus in 1936 slechts 16 en die in 1940
20 leerlingen, thans in 1941 is er reeds een
eenjarige cursus met 39 leerlingen en een
vervolgcursus, zoodat er thans reeds ruim
90 leerlingen van dit onderwijs profiteeren.
Dank zjj de alleszins tegemoetkomende hou
ding van het gemeentebestuur en de door
tastende maatregelen van de Z.L.M., kon
den de plannen voor de school spoedig ver
wezenlijkt worden en nu kunnen directrice
en de leeraressen, niet belemmerd door ge
brek aan ruimte of outillage, toonen, wat
zij in het landbouwhuishoudonderwijs ver
mogen. Bedriegen de voorteekenen niet, al
dus spr., dan zal deze school bezocht wor
den door het groote meerendeel van de
opgroeiende meisjes uit deze streek. Den
vaders en moeders van meisjes zou spr.
wenschen toe te roepen: „laat uw dochter
gebruik maken van deze zegenbrengende
opleiding!"
Namens den secretaris-generaal en de
inspectrice van het nijverheidsonderwijs,
mej. Smit, sprak ir. Hofstede nog woorden
van gelukwenschen, waarna hij de school
voor geopend verklaarde.
Hierna nam mr. Dieleman het woord
voor het uitspreken van zijn rede.
REDE MR. DIELEMAN.
De Z.L.M. heeft zich, aldus spr., al se
dert haar oprichting in 1843 o.m. tot taak
gesteld de plattelandsjeugd zooveel moge
lijk op te leiden tot de taak, welke de
plattelander bijzonder de landbouwer.
in 't maatschappelijk leven heeft te venrul
len. Daarom werden lezingen gehouden,
geschriften uitgegeven, cursussen inge
richt etc.
Ook aan de vrouw werd gedacht. Reeds
in de 70er jaren,werd een juffrouw uit
Seeland in" Denemarken hier gelegenheid
gegeven ons beter de zuivelbereiding té
leeren. In het begin der 20e eeuw spande
de Z/C.M. zich voor het huishoudonderwijs
ten plattelande en was het juffrouw Van
Rooyen, die onder haar auspiciën daar
mede aanving. En zoo kwamen er lang
zaam aan meer cursussen en eindelijk in
de laatste jaren scholen. (Zierikzee, Kort-
gene, Tholen, Terneuzen en Schoondijke).
Er is overeengekomen dat de school in
Schoondijke voor en namens de ZJL.M. en
in sommige opzichten uit den aard der
zaak met haar bestuur in overleg, zal
worden beheerd door het bestuur van de
landbouwschool alhier en onder toezicht
van een bepaald damescomité uit deze
streek zal staan.
Ik ben als voorzitter der Z.L.M., zoo
vervolgde spr., geroepen om daartoe de
door ons gestichte school over te dragen in
beheer. Ik doe dit met zeer veel vertrou
wen. Het is een zaak van groot vertrou
wen zoo iets uit handen te geven.
En wij hopen dan ook dat de school,
welke als gebouw natuurlijk de onze bltfft,
en wg voor het administratieve en finan-
cieele zullen te zorgen hebben, onder het
beheer en toezicht van een bestuur der
landbouwschool in bond met de dames
commissie van toezicht, als zoodanig uit
nemend aan haar doel zal beantwoorden.
De leerares-directrice, mejuffrouw
Sickesz is een der uitnemendste land-
bouwhuishoudkundige leeraressen. Aan
haar is dit zoo uitnemend toevertrouwd.
Ook de andere aan de school verbonden
krachten zijn dat. Waar het bestuur onder
zulk een beproefd goede leiding zal ko
men met een man als Alphons de Milliano,
met mannen en vrouwen uit allerlei gees
tesrichting en kring, daar kan het niet an
ders of in heerlgke harmonie zal hier een
stichting werken, die tot in verre geslach
ten nut en zegen voor de bevolking zal
verspreiden. Ik draag volgaarne aan U,
aldus spr., en den heer De Milliano
m^jn vriend en wapenbroeder op zoo menig
gebied deze school over, gelijk ik daar
bij ook het voortreffeiyk toezicht en de
krachtdadige steun van den burgemeester
dezer gemeente inroep en verwacht.
De beteekenis van het platteland wordt
gelukkig hoe langer hoe meer ingezien.
Dat is voor Nederland van zeer groot be
lang. En waar de vrouw van zulk een bij
zonder groote invloed is en zulk een mo-
reele kracht beteekent in het algemeen
als werkster en bijzonderlijk nog als echt-
genoote en moeder, is haar beteekenis
buitengewoon.
De stedelijke cultuur poogt het land te
veroveren, maar dat dulden wij niet, dat
gaat tegen de zelfstandigheids-onafhanke
lijkheidszin van ons volk in. Wjj hebben
ten plattelande onze eigen, zelfstandige,
afgesloten samenlevingsgroepen, met eigen
zeden, met een particulier rechtsgevoel,
bijzondere godsdienstige opvattingen, of
zedelijk inzicht.
Zoo is ook W. Z.-Vlaanderen èen apart
land, het is ons eigen landje, maar deel
.van Nederland. Zelfs ieder dorp heeft een
eigen karakter.
Opvoeding en leiding hebben hier een
groote taak. Daar is het arbeidsveld der
vrouw. In haar zachte hand ligt de spil
van het geluk van het volk.
Tot de vorming der persoonlijkheid heeft
men de vrouw noodig en haar invloed,
haar leiding, Zedelijke restauratie is noo
dig in gemeenschap. De oude gemeenschap
moet weder de krachtige kern van het
volksbestaan worden. Daarom moet het
huisgezin, de familie verstevendigd wor
den. De vrouw heeft hier een groote roe
ping.
Een gezellig huiselijk vertrek, waarin zij
regeert en al haar gaven van gemoed kan
ontplooien, is zoo rijk en zoo heerlijk. De
vrouw richt zich niet in de eerste plaats
op scheppen en uitvinden, maar veeleer op
ordenen en schikken, bestui-en en leiden en
daarom is zij in een gezinskring van zoo
kolossale waarde. Daardoor kan zij de
wonden des tijds heelen en steunt en
schraagt in een erftstigen tijd als deze
zij zoo ontzaggelijk veel.
Nu is door veranderde omstandigheden
uit den aard der zaak het gezin veel meer
afhankelijk van anderen dan vroeger.
Daardoor is ook de bezigheid en aard
van den werkkring der vrouw veranderd.
Wat wij vroeger bij moeder thuis konden
leeren, behoort zij nu dan ook meer op
de school te leeren.
Meer en meer werd in den loop der
tijden dan ook de aandacht gevestigd op de
noodzakelijkheid van opvoeding en oplei
ding. Zelfs werd in 1856 een handels- en
nijverheidsschool te New York voor vrou
wen geopend. Ook landbouwscholen verre
zen er voor haar .Cursussen werden inge
richt en ook Zeeland bleef niet achter. In
1891 werd een tuinbouwschool voor vrou
wen opgericht, .voor vrouwen uit burger
kringen. Men gaf cursussen van daar uit
in bijenteelt, hoenderteelt en zuivelberei
ding.
Het is de huishoudschool die eensdeels
opvoedend, grootendeels opleidend werkt.
Rijk of arm, intellectueel of niet intellec
tueel, gehuwd of ongehuwd, ieder heeft te
maken met een huishouding. Inderdaad
behoort de jonge vrouw, het meisje, daar
om te worden opgeleid. Dat is van nog
veel grooter belang dan de opleiding tot
een beroep of bedrijf. Dit toch is slechts
voor een minderheid De huishouding is
voor allen.
De vrouw heeft zelf het initiatief ge
nomen en heeft de scholen opgericht als
deze hier te Schoondijke ,die vanzelf niet
te theoretisch zijn, maar geheel en al ge
grond op de eischen der practgk en zich
daarbg aangesloten hebben.
De school legt de gronslag, in de prac
tgk wordt verder geleerd. Speciale cur
sussen voor bijzondere doeleinden kunnen
op de school volgen. Zoo krijgen wij een
gezonde, flinke vrouwenschaar, met lust
en liefde voor den arbeid.
WaaktDe sleutel der toekomst van
ons volk ,van het volk van Westelijk Z.
Vlaanderen, vrouwen en meisjes is in uw
hand. A'an den arbeid
De nieuwe school spoedig geheel be
volkt en voortdurend ieder jaar nieuwe
stroomen van meisjes er heen. Een band
als van goud omstrengele alle vrouwen in
dit land met.de jeugd en de samenloop er
van ligge in de school.
BURGEMEESTER ROSEVELT
SPREEKT.
Burgemeester F. A. van Rosevelt van
Schoondgke, wees er o.a. op, dat mr. Die
leman in dubbele kwaliteit aanwezig was,
n.l. als gastheer, als voorzitter dus van de
Z.L.M. en als waarnemend Commissaris
der Provincie. „Ik weet niet, aldus spr.,
in welke hoedanigheid wij uwe aanwezig
heid het meest op prgs stellen. Als voor
zitter van de Z.L.M. bent u het geweest,
die samen met den secretaris dier Mij.,
den heer Dorst, de totstandkoming dezer
school in West Zeeuwsch-Vlaanderen niet
alleen hebt bevorderd, doch metterdaad met
volle energie hebt gepropageerd, doorgezet
en bewerkstelligd. Als waarnemend Com
missaris bent u het, die een open oog en
oor heeft voor het welzijn van dit gewest
en met onvermoeiden ijver en voortvarend
heid den bloei en de welvaart van onze
landstreek bevordert. Spr. dankte ir. Hof
stede voor zijn steun voor de totstandko
ming van deze school. Spr. begroette spe
ciaal den heer Miinzer en hoopte dat deze
de overtuiging zal krijgen dat de Zeeuwen
en de Zeeuwsch-Vlamingen in het bijzonder
een volk zijn van stoere werkers, die na
gedanen arbeid behoefte hebben aan lan
delijke rust en aan gezellig verkeer thuis
in het gezin. Het gezinsleven, het huiselijk
leven alzoo, aldus spr., neemt in onze zeden
en gewoonten een voorname plaats in. Er
heerscht geluk in de gezinnen waar het
huiselijk leven goed is. De spil waar het
huiselijk leven om draait is de vrouw. Alzoo
is het niet alleen nuttig, maar ook noodig
om de vrouw op te leiden voor de taak,
die haar in het gezin wacht. De school,
die zoo juist geopend is, is daartoe het
middel; het geluk der menschen is het
doel. Zoo leeft ons volk, zoo zal, hopen wij,
Verijdelde Engelsche
aanyalspoglngen.
Britsche bommenwerpers, die Maandag
in het Kanaal bewakingsvaartuigen van
een Duitsch konvooi probeerden aan te
vallen, werden door den Duitschen afweer
der patrouillevaartuigen onder krachtig
vuur genomen. De Duitsche afweer schoot
twee Britsche vliegtuigen omlaag. De
■overige Britsche machines keerden om,
zonder dat zij een bom hadden kunnen la
ten vallen.
ENGELSCHE VLIEGTUIGEN BOVEN
DUITSCHLAND.
De Britsche luchtmacht heeft in den
nacht van 28 op 29 October, naar het D.
N.B. verneemt, met vrij zwakke strijd
krachten storingsvluchten boven het Duit
sche gebied ondernomen.
DE VERLIEZEN VAN DE BRITSCHE
LUCHTMACHT.
De Engelsche berichtendienst heeft tot
dusver toegegeven, dat de Britsche lucht
macht Dinsdag overdag tien vliegtuigen
verloren heeft.
De Duitsch-Fransche
onderhandelingen.
FRANKRLJK MOET HET VERTROUWEN
VAN DUITSCHLAND WINNEN.
Naar aanleiding van den eersten verjaar
dag van het verdrag van Montoire en de
besprekingen, welke nog immer tusschen
Duitsche en Fransche instanties worden ge
voerd, mag er wel eens op worden gewezen,
zoo verneemt het A.N.P. van invloedrijke
zijde te Berlijn, dat het er niet om gaat dat
Duitschland het Fransche vertrouwen wint,
doch dat Frankrijk het Duitsche vertrou
wen dient te winnen. Grondslag en vorm
der overeenkomst van Montoire geven
Frankrijk toch voldoende gelegenheid, om
zulks te toonen, in dezen geest moet men
de huidige besprekingen opvatten, welke de
modaliteiten der Fransch-Duitsche verhou
ding in het kader dier overeenkomst tot
onderwerp hebben. Het bezoek van gezant
De Brinon aan Berlijn draagt een privé
karakter. Hij en minister Von Ribbentrop
kennen elkaar reeds lang.
NA DE AANSLAGEN IN FRANKRIJK.
In het Fransche staatsblad, aldus het
D.N.B., Is de wet verschenen, volgens wel
ke aangifte verplicht is ingeval van mis
daden, aanslagen, of voorbereiding van
dergelijke strafbare handelingen. Ook is
verplicht het verleenen van steun aan de
in gevaar geraakte personen. Nalaten van
deze plicht tot aangifte en deze .hulpver
leening wordt gestraft met gevangenis
straffen van drie maanden tot vijf jaar
en geldstraffen tot zestigduizend francs.
Tot deze wet hebben de jongste aanslagen
op leden van het Duitsche beezttingsleger
aanleiding gegeven.
FRANSCHE PERSSTEMMEN.
Onder het opschrift „De heilige plicht
der Franschen, schrijft de Temps over de
aanslagen óp Duitsche officieren onder
meer het volgende De ware schuldigen
aan deze misdaden, waarvoor geen naam
te vinden is, gelijk de maarschalk het
noemt, zijn de aanstichters. Laat ons al
deze aanslagen veroordeelen, die de be
langen des lands schaden en de veiligheid
van alle Franschen bedreigen, die, een van
zin, slechts den vrede wenschen naar bin
nen en naar buiten.
aldus spr., ons volk tot in lengte van dagen
voortleven.
Spr. dankte vervolgens die instanties die
Schoondijke hebben aangewezen als ge
meente waar de school gevestigd is en
zegde allen steun toe om het onderwijs
te doen beantwoorden aan het gestelde
doel.
De voorzitter van het schoolbestuur, de
heer A. H. de Milliano, dankte de Z.L.M.
voor de overdracht van de school aan dit
bestuur, waarin spr. het bewijs ziet dat het
landbouwonderwijs, zooals het hier gegeven
is, voldaan heeft. Spr. vergeleek de tóe
standen van voor 50 jaar, toen Zeeuwsch-
Vlaanderen op landbouwgebied ten achter
stond en nu, nu er geen achterstand meer
is. Dat lag vroeger niet aan de werk
kracht., doch aan het ontbreken van ken
nis. De vooruitgan'g is dan ook voor een
groot percentage te wijten aan het land
bouwonderwijs, dat de jeugd heeft kunnen
volgen.
Gelukwenschen werden nog uitgesproken
door den heer Filips namens het dagelijksch
bestuur der provincie Zeeland en door me
vrouw Ramondt namens de commissie van
toezicht (zulks wegens ongesteldheid van
mevrouw Van Cruijningen), waarna dok de
directrice der school, mej. Sickesz, nog het
woord voerde.
Tenslotte spraken nog de directeur der
R.H.B.S. te Oostburg, de heer A. J. S.
van Dam, de inspecteur van het L.O. in
Zeeland, de heer Wit en burgemeester
Leenhouts namens de vereeniging van bur
gemeesters en secretarissen in dit district.
Na dit officieele gedeelte begaf het ge
zelschap zich naar de school, waar een
dubbele haag van leerlingen stond opge
steld. Eén der leerlingen bood den sleutel
aan ir. Hofstede, die daarop de deur ont
sloot. By het binnentreden werd het oog
getroffen door een fraaie bloemenversie
ring, aangeboden door de Mij. van Ooft-
en Tuinbouw.
Zij, die ter plaatse het oude schoolge
bouw hebben gekend, zullen zich moeilijk
kunnen voorstellen hoe uit dit oude ge
bouw, dat afgekeurd werd voor het lager
onderwijs, door architect Bruynooge zoo'n
fraaie school is gebouwd kunnen worden.
Frissche, ruime lokalen, waarin licht en
lucht ruimschoots gelegenheid krijgen om
binnen te dringen. Het geheel in frissche,
lichte kleuren geschilderd. Aan de inrich
ting is alle zorg besteed, niet alleen daar
waar theoretisch onderwijs wordt gegeven,
doch ook het gedeelte voor de praktgk vol
doet aan alle eischèn. Speciaal de ruime
keuken, met kolen- en electrische fornuizen,
comforen, moderne aanrechten en wat dies
meer zg, moet" voor de huisvrouw zgn om
jaloersch op te worden. Een flinke tuin
is bestemd voor het practisch onderwijs,
zoodat de school in alle opzichten aan de
laatste eischen des tyds voldoet. Ook aan
de buitenzijde is veel aandacht geschonken,
zoodat dit gebouw terecht een sieraad is
voor de gemeente Schoondijke.
Duitschland strijdt voor Europa
Het opperbevel van de Duitsche
weermacht maakt bekend:
„In het Donetz bekken wordt de
achtervolging van den terugwyken-
den vijand voortgezet. Duitsche troe
pen zgn Maandag in Kramatroskaja
oinnengerukt. De Sóvjet-Unie heeft
hiermede een van haar grootste fa
brieken van gevechtswagens verlo
ren. Andere belangrijke industrie
plaatsen werden door Hongaarsche
formaties genomen.
Ook aan het overige front maken
de operaties vorderingen.
De luchtmacht heeft met goede
uitwerking het havengebied van
Kertsj gebombardeerd en hierbg een
koopvaarder van 3.000 brt. tot zin
ken gebracht.
Ten Oosten van Great Yarmouth
brachten gevechtsvliegtuigen overdag
uit een convooi twee vijandelijke
koopvaarders met een gezamenlgken
inhoud van 11,000 brt tot zinken.
Een ander groot vrachtschip werd
Maandagnacht ten Oosten van Brid
lington door bommen zwaar bescha
digd.
Voor de Nederlandsche kust en in
het Kanaalgebied verloor de Britsche
luchtmacht Maandag overdag 13
vliegtuigen.
In Noord-Afrika hebben Duitsche
duikbommenwerpers Britsche kaze-
niatstellingen bij Tobroek vernield.
De vijand heeft geen vgandelgke
acties boven het Duitsche rgksge-
bied ondernomen.
Roosevelt eischt uitgebreider
herziening van neutraliteltswet.
President Roosevelt heeft ter gelegen
heid van den vlootdag der Vereenigde Sta
ten voor de radio een propagandaredevoe-
ring gehouden, waarin hij opkwam voor
een uitgebreider herziening van de neu-,
traliteitswet en vooral de commissie Dies
verzocht, Amerikaai^che koopvaardgsche-
penook de havens van- oorlogvoerende
landen te laten aandoen.
De koopvaardij, zoo meende Roosevelt,
moet vrije hand hebben om Amerikaansche
goederen naar de havens van Amerikaan
sche vrienden te vervoeren. De koop
vaarders moeten door de vloot beschermd
worden. Roosevelt beweerde, dat Amerika
is aangevallen, waarbij hij vooral zin
spelingen maakte op het incident met de
„Kearny". Z\jn eischen inzake opheffing
van de oorlogszónes voor Amerikaansche
koopvaardijschepen en de bewapening van
deze schepen motiveerde de president
verder met de bewering, dat hij in het bezit
is van geheime stukken die, naar bij be
toogde, van de Duitsche regeering afkom
stig zouden zijn. Het zou hier een docu
ment betreffen, waarin geëischt zou
worden, Zuid-Amerika in vijf vazalstaten
van Duitschland te splitsen en een ander
document, waarin de afschaffing van alle
godsdiensten van Duitsche zgde geëischt
zou worden. Dit plan zou dan behelzen de
afschaffing van den katholieken, den Mo-
hammedaanschen, den joodschen, den
Boeddhistischen en den Hindoeschen gods
dienst.
Ter ondersteuning van zijn eischen in
zake de hulpverleening aan Engeland be
weerde Roosevelt ten slotte, dat Duitsch-
lands bedoelingen niet alleen tegen Zuid-
Amerika, doch ook tegen de Ver. Staten
zelf gericht zyn. „Wij zijn verplicht", zoo
meende hij, „onze rol te spelen bij de ver
nietiging van het Hitlerianisme."
Tot slot van zijn propagandarede voor
opheffing van de neutraliteitswet vermeld
de Roosevelt hef reeds door den vlootvoogd
der Ver. Staten bekend gemaakte bevel
aan de Amerikaansche vloot om door een
heden van de Ver. Staten te laten schieten
op schepen van de asmogendheden, zoodra
zy in het zicht komen.
DUITSCHE POLITIEKE KRINGEN
OVER ROOSEVELTS REDE.
In Duitsche politieke kringen verklaart
men, dat de uiteenzettingen van den Ame-
rikaanschen president aanleiding zouden
kunnen geven tot groote vroolgkheid,ware
het niet, dat de politiek van Roosevelt
zulke ernstige gevolgen zou kunnen heb
ben. Als een toppunt van Rooseveltsche
fantasie en een uitvloeisel van even krank
zinnige als absurde waandenkbeelden,
noemt met te Berlgn de beweringen van
den Amerikaanschen president, volgens
welke hg iets zou afweten van een Duitsch
plan om Zuid-Amerika te verdeelen en
van Duitsche voornemens tot unificatie
van de godsdiensten.
In een tweeden commentaar van Duit
sche politieke kringen zegt men steeds
meer den indruk te krijgen, dat de rede
voering van Roosevelt beschouwd moet
worden als het uitvloeisel van een bepaald
ziekelgke fantasie. Men ziet hierin een con
glomeraat van verdachtmakingen, laster,
vervalschingen en veronderstellingen, zoo
als er niet erger kunnen worden bedacht.
Men vraagt zich in deze kringen af, hoe
een staatsman, die verantwoordelijk is
voor het welzgn van zgn volk en zich ver
antwoordelijk acht voor het welzijn van
een geheel halfrond, tot zulke ongehoorde
beweringen zgn toevlucht kan nemen, ten
zij hij om eiken prijs zijn volk in den
oorlog wil storten. Men vraagt zich pok
af, of een volk als het Amerikaansche elk
vermogen om te denken en te oordeelen
reeds zoozeer heeft afgeschreven, dat het
de uitlatingen van zijn president voetstoots
aanneemt.
DE WILHELMSTRASSE OVER
ROOSEVELT'S BEWERINGEN.
In de Wilhelmstrasse werd in antwoord
op een desbetreffende vraag uit kringen
der buitenlandsche pers verklaard, *dat de
kaarten welke den laatsten tgd van Duit
sche zgde zijn gepubliceerd omtrent impe
rialistische plannen der Vereenigde Staten
tegen Zuid-Amerika, Roosevelt en zyn ad
viseurs heel duidelijk op de zenuwen zgn
gaan werken, en men daarginds niets
beters weet te vinden, dan dergelijke
argumenten thans Duitschland in de schoe
nen te schuiven. Roosevelt, zoo verklaart
men, is niet in staat, om ook maar de
schaduw van een bewgs te leveren voor
zgn bewering, zoodat men mag vragen, of
hy wellicht aan die kaart gedacht heeft,
die de steunpuntenpolitiek der Vereenigde
HET TTALIAANSCHE.
Het Italiaansche weermachtsbericht van
gisteren luidt als volgt
Maandagmiddag hebben Britsche vlieg
tuigen eenige bommen neergeworpen in
de streek van Ciro Marina (Catanzaro) en
op de plaats Campana (Cosenza). Drie
personen werden gewond, geringe schade
is veroorzaakt.
In Noord Afrika geen bgzondere gebeur
tenissen aan de fronten te land. Het vg-
andelgk luchtwapen heeft Benghazi aan
gevallen en een aantal bommen uitgewor
pen», die voor een deel in zee en voor een
deel op de markt en op de stadswgk der
Arabieren neerkwamen. Eenige huizen
werden beschadigd. Onder de bevolking
zijn drie slachtoffers gedood en twaalf ge
wond.
Duitsche vliegtuigen hebben doelen in
Tobroek gebombardeerd.
In Oost Afrika levendige verkennings
activiteit van onze vooruitgeschoven af-
deelingen aan de fronten van Gondar.
De economische verliezen der
Sovjet Unie.
In Berlgnsche militaire kringen wijst men
met nadruk op de verliezen, welke de Sov
jet-Unie op economisch gebied geleden
heeft. Door de bezetting van Kriwoi Rog
hebben de Sovjéts 19 millioen ton of 61
procent van hun geheele ijzerproductie ver
loren, hetgeen van des te meer belang is,
daar de beide voornaamste gebieden der
bolsjewistische zware industrie, t.w. het ge
bied van den Dnjeper en het Donetzbekken
op dit ijzererts zijn aangewezen.
Een ander verlies van beteekenis voor de
bolsjewistische yzer en staalindustrie is de
bezetting van het mangaangbied van Ni
kopol, dat niet minder dan 35 procent der
geheele mangaatproductie der Sovjet-Unie
leverde.
Van groote draagwijdte voor de bolsje
wistische bewapeningsproductie, vooral
voor die der luchtmacht, is het ver
lies van de ten Zuidoosten van Leningrad
gelegen bauxietmgnen, die 75 procent van
de geheele bauxietproductie der Sovjet-Unie
leveren.
In verband met de zware verliezen aan
bronnen van grondstoffen, wyst men in be
voegde Berlgnsche kringen vooral op de ca
paciteit der industrie in de bezette of inge
sloten gebieden, welker verlies voor de be
wapening der Sovjet-Unie niet te vervan
gen is. Hiertoe rekent men vooral het ver
lies der beide groote aluminiumtrusts, die
tezamen 75 tot 80 procent van de geheele
aluminiumproductie der Sovjets leverden.
De vliegtuigproductie der Sovjets is nog
slechts in beperkten omvang mogelgk, een
deels or .dat reusachtige gebieden waarin
zich groote vliegtuigfabrieken bevinden be
zet of ingesloten zijn, anderdeels omdat de
resteerende vliegtuigfabrieken binnen het
bereik der Duitsche bommenwerpers liggen.
Alleen in het gebied van Moskou bevindt
zich 50 procent van de bolsjewistische
vliegtuigproductie.
Ook de omsingeling ven Leningrad be
teekent voor de bolsjewieken een zwaren
slag, en wel vooral voor den bouw van
oorlogsschepen, daar hei. aandeel der wer
ven van Leningrad in den totalen scheeps
bouw der Sovjets ruim 50 bedraagt,
de overige zeer belangrgke bewapenings
centra van het Europeesche deel der Sov
jet-Unie liggen thans binnen het gemak-
kelgke bereik van het Duitsche luchtwa
pen.
Zelfs indien den Sovjets de geheele vre-
descapaciteit hunner bewapening nog ter
beschikking stond, zou een reeks van ja
ren noodig zgn om de tot dusver geleden
verliezen hunner weermacht weer te her
stellen.
De Amerikaansche hulp aan
Engeland.
President Roosevelt heeft een wet onder
teekend, waardoor het tweede crediet van
5985 milliard dollar voor de hulpverleening
aan Engeland in werking treedt. Verder
heeft hij een verordening geteekend, volgens
welke het tenuitvoerleggen van de wet tot
hulpverleening aan Engeland in het „Office
of Emergency Management" wordt gecen
traliseerd.
VROUWEN EN KINDEREN WACHTEN.:....
Vrouwen en kinderen wachten om hulp.
Die hulp is van de Sovjets niet meer te wach
ten. want die zijn in wilde wanorde teruggetrok
ken en hebben huis en hof vernield, hebben de
levensmiddelenvoorraden vernietigd en de bur
gerbevolking zonder eenigen steun achtergelaten.
Ook hun gewonde kameraden hebben *ij achter
gelatenhier, in het pas veroverde gebied In
de Sovjet Unie is veel werk te doen voor de Ne
derlandsche ambulance. Vrouwen en kinderen,
gewonde strijders van beide partijen moeten ge
holpen en verzorgd worden.
Steunt daarom de Nederlandsche ambulance.
Stort uw' bijdrage, iéts meer dan U missen
kunt, op girorekening
Nederlandsche Ambulance, Koninginnegracht 22,
's-Gravenhage.
Staten in Zuid-Amerika verduideiykt, of
wellicht aan een kaart met Amerikaansche
luchtlijnen in het Zuidelgk deel van het
Westelijk halfrond, waarop de grenzen van
de staten afzonderlijk zgn weggelaten en
de indeeling nog slechts volgens geo-poli-
tieke en andere gezichtspunten is geschied.
Wellicht heeft de president der Vereenigde
Staten een van deze of dergeiyke kaarten
in zgn schuiflade gevonden, en haar thans
gebruikt om een bewering tc doen die ge
woonweg dwaas aandoet.
Nog duidelijker echter wordt de gebrek
kigheid der theorieën van Roosevelt aan
de hand van zgn bewering, dat Duitsch
land voornemens is de bestaande gods
diensten te ontbinden. Het door hem aan
gehaalde beweerde Duitsche document over
de oprichting eener nationale kerk is, naar
in de Wilhelmstrasse aan vertegenwoordi
gers van de buitenlandsche pers werd me
degedeeld, den I uitschen autoriteiten sinds
begin October bekend. Het betreft hier een
door de „Royal Air Force" in Noord
Duitschland uitgeworpen pamflet met
dienovereenkomstigen inhoud, dat in het
bezit is van den Duitschen luchtafweer.
Het is dus niets meer dan een Duitschland
binnengesmokkeld tendensbericht van de
vgandelgke propaganda, dat thans door den
president der Vereenigde Staten als be
wijsstuk voor zijn bepaalde groteske bewe
ring is gebruikt.
