AKKERTJE
irigent
Tweede Blad
PROVINCIALE ZEEUWSCHE COURANT Dinsdag 2 September iML
Volk van Nederland bewaart uw
nuchterheid
Een ernstig appèl tot iederen Nederlander.
Neem'n
De legerberichten van gisteren.
De
'(Van onzen Haagschen correspondent.)
Ons volk genoot altijd de reputatie,
een nuchter, misschien zelfs wel eens
tè nuchter volk te zijn; een volk al
thans, dat zich niet gemakkelijk liet
verblinden door uiterlijken schijn of
overbluffen door hol gezwets. En het
droeg deze reputatie in vele opzichten
met eere! Daarom is het des te tragi
scher, thans herhaaldelijk, te moeten
ervaren, dat ons volk in breede krin
gen deze nuchterheid, die juist in onze
dagen zoozeer gewenscht en zelfs ver-
eischt is, krampachtig tracht om hals
te brengen. Onze geestelijke"volksge
zondheid dreigt hierdoor in ernstige
mate in gevaar te komen en daarom
kan niet genoeg worden geappelleerd
aan het gezond verstand van eiken
volksgenoot, die het werkelijk wèl
meent met zijn volk enmet zich
zelf.
Het is bedroevend te zien, met welk een
ontstellende graagte zelfs verstandige en
intellectueele menschen den meest fantas-
tischen waanzin indrinken als ware het
een kostelijke godendrank, gemengd uit
pure wijsheid en oprechte vaderlandsliefde.
Het worden er steeds minder, die er nog
het vergif in kunnen of willen proeven.
Wij schrijven deze harde dingen heusch
niet alleen met een zekere bitterheid, dóch
allereerst, omdat wij zoo gaarne zouden
zien, dat ons volk," waarmee wij ons thans
meer dan ooit verbonden voelen, zijn wel
haast klassieke nuchterheid zou willen te
rugvinden. Het doet pijn, te ervaren, dat
personen met wie men zich in meerdere
opzichten verwant kan voelen, ons niet
meer gelooven, wanneer wij uit eigen aan
schouwing of op grond «van eigen onder
zoek datgene zeggen, wat volgens ons ze
ker weten en onze vaste overtuiging de
waarheid is. Een zeer goede Nederlander,
die in een moeilijke en zware, officieele
positie ons vplk tracht te dienen door van
de dingen te maken wat er van te maken
is en die daarbij zijn eigen belangen geheel
terzijde stelt, zei ons dezer dagen: „Het is
zoo erg, dat mijn eigen familie me niet
meer gelooft."
Dit alles nu is een kanker in ons volks
leven, die wanneer hij kans krijgt nog
verder door te vreten, doodelijk kan'zijn en
die derhalve met den inzet van alle krach
ten bestreden moet worden. In het belang
van land en volk. Zeker, wij leven in een
harden tjjd en er gebeuren bittere dingen.
Maar hoe ter wereld zou dat anders kun
nen in dagen van oorlog als waarin wij
leven? Velen hebben het moeilijk en zijn
daardoor een gemakkelijk object voor val-
sche leuzen en lasterlijke leugenpraat. Het
is echter een misdaad van de miserabelste
soort om deze geestesgesteldheid uit te bui
ten voor doeleinden, waarmee slechts de
duivel, en allerminst de eigen volksgemeen
schap wordt gediend. Het in het geniep
propageeren van de leuze: „Hoe meer cha
os hoe beter", kan nooit in het belang zijn
van een volk, ook niet van het onze. Wij
hebben een oorlog verloren en wijij zijn
sindsdien door de bezettende overheid be
ter behandeld dan velen onzer op den 15en
Mei 1,940 durfden te hopen. Het onteert
geen enkelen Nederlander, dit ruiterlijk te
erkennen, ook al zou hij tevens vele dingen
thans gaarne anders zien.
De aanleiding tot het schrijven dezer re
gelen, waartoe wij ons hebben gezet in
het bewustzijn, dat wij zè moesten schrij
ven, om nogmaals te appelleeren aan de
gezonde nuchterheid van ons volk en het
te waarschuwen tegen invloeden die niet
anders dan noodlottig genoemd kunnen
worden, bestond in een pamfletje, dat de
zer dagen op illegale wijze werd verspreid
en waarin de kwestie onzer voedselvoor
ziening wordt misbruikt op een manier, die
geen goed woord waard is. Er wordt daar
in o.a. verteld, dat zich op een onzer
groote groenteveilingen stormachtige too-
neelen zouden hebben afgespeeld. Toen de
veiling een aanvang zbu nemen, werd me
degedeeld aldus deze jammerlijke
„volksvoorlichters" dat er geen verkoop
kon plaats vinden, omdat de geheele aan
voer door de Duitschers in beslag was
genomen. De kweekers 3nelden naar buiten
en vonden him schuiten reeds bezet door
Duitsche soldaten die al waren begonnen
met alles in te laden in voor Duitschland
bestemde wagons. Dan volgt een scheld
partij op ir. Louwes, den directeur-gene
raal onzer voedselvoorziening, en nog veel
meer fraais, dat wjj hier maar niet eens
zullen afdrukken.
Dit alles is van A tot Z gelogen.
Een Nederlandsche autoriteit, die ten
.nauwste betrokken is bij onze voedselvoor
ziening, heeft ons onder vier oogen ver
klaard: „Het is fantastische waanzin; het
is complete razernij."
Misschien werpt een lezer tegen: „er is
dan toch maar heel moeilijk groente te
krijgen". Dit is inderdaad juist, ofschoon
het de laatste dagen al beter ging. Kort
geleden waren er ook moeilijkheden met
de aardappelvoorziening. Ir. Louwes,voor
wiens ondankbare taak Waarachtig wel
wat meer waardeering bij zijn eigen volks-
genooten mocht bestaan, heeft toen ver
klaard: „Het zijn in hoofdzaak de weers
omstandigheden, doch het komt in orde."
En het is in orde gekomen. Mèt de 4%
kijo van deze week hebben wij zelfs in
korten tijd' den achterstand volledig in
gehaald en ons rantsoen van 3 kilo per
week dat 50 meer is dan het gemid
delde verbruik van vroeger prompt ge
had.
Wanneer nu de Nederlandsche auto
riteiten thans weer verzekeren, dat het
ook met de groente-voorziening heel
gauw in orde komt, waarom spiegelen
wij ons dan niet aan de aardappelen,
doch laten ons jvel verleiden tot eei#
angstpsychose, die de dingen alleen
maar erger maakt? Is dat nuchter?
Is dat bilyk? Is dat.... Nederlandsch
Ten aanzien van de groente is er echter
nog iets anders. Voordat op dit gebied
éen prijsregeling tot stand kwam, werden
er winsten gemaakt van 50 tot 100
boven het normale. Dr. Wiqsemius, de lei
der van de afdeeling Prijsvorming van den
Dienst van den Gemachtige voor de prij
zen, zei ons dezer dagen: „Achteraf ben
ik verbaasd, dat we de zaak zoo lang heb
ben laten loopen. Maar wij willen met in
grijpen altijd liefst zoo lang mogelijk wach
ten." Nu zijn er maximum prijzen vast
gesteld, die zeer zeker billijk kunnen wor
den genoemd. Tusschen kweekersprijs en
consumentenprijs ligt voor groothandel en
winkelier een winstmargevan ongeveer
60 De kleinhandel, waaraan een
winstpercentage van 30 plus 2Vs
voor omzetbelasting werd toegestaan,
is in het algemeen hiermee tevre
den. Daar alle afrondingen naar boven mo
gen plaats vinden zelfs voor 4/100 cent
tot op 1 cent, hetgeen bijna 10 extra
winst beteekent komt ook dit den han
delaar ten goede.
Ook de.meerderheid der grossiers is met
de haar toegestane winst ad 12 vol
daan. Het terstond na de strubbelingen
der vorige weken ingestelde onderzoek
heeft dan ook uitgewezen, dat de fout
voornamelijk bij de kweekers rustr~dtereen
grootere winst willen maken dan geoorloofd
en dan billijk is. Hieraan nu is het te wij
ten, dat een enorme hoeveelheid groente
vele malen grooter dan die, welke ter
veiling wordt aartgevoerd! in den „zwar
ten handel" wordt gebracht, waardoor de
grossiers en de klein-handelaren duurder
moeten inkoopen en dus ook van het pu
bliek hoogere prijzen moeten worden ge
vraagd.
Intusschen zijn er evenwel reeds
maatregelen genomen, naar dr. Win-
semius ons meedeelde, om een uiterst
scherpe controle op de kweekers uit
te oefenen, waarbjj men niet zal terug
deinzen voor zeer drastische maatre
gelen en voor de meest afdoende straf
fen. Want het „gat" tusschen kweeker
en veiling moet worden gedicht, daar
het hier betreft een saboteeren der
voedselvoorziening door op woeker
winst beluste kweekers. Een onverant
woordelijk spelen met de levensbelan
gen van ons volk kan niet worden ge
duld.
Indien echter het publiek meer Aad wil
len meewerken en niet zoo gauw had klaar
gestaan om vaak zelfs eigener beweging
hoogere prijzen te bièden, ten gevolge
van een door ongure elementen bevorderde
„groente-psychose", doch integendeel voet
bij stuk zou hebben gehouden en geweigerd
om meer te betalen, dan zouden deze ab
normale dingen in twee drie weken van-
Z<# tof het verleden hebben behoord.
Met nadruk zij in dit verband nog her
innerd aan de treffende waarheid van ir.
Verklaringen van Roosevelt.
Uit New-York meldt het D.N.B.: Presi
dent Roosevelt heeft in zijn weekeindver-
blijf in Hydepark een rede uitgesproken,
die door den pessimlstischen toon opzien
heeft gebaard. Roosevelt verklaarde o.m.,
dat de Europeesché oorlog zich kon ont
wikkelen tot een wereldoorlog, welk gevaar
thans grooter is dan ooit te voren. Hij
hoopt echter nog steeds, dat het den Ver.
Staten mogelijk zal zijn ztch verre te hou
den van den oorlog. Hfl moest de Ameri-
kaansche natie er echter voor waarschu
wen, dat zij niet moet gelooven, dat de
definitieve beslising uitsluitend in handen
der Ver. Staten zelf ligt. Volgens de opvat
ting van Roosevelt zou „de volgende aan-
valshandaling" de Ver. Staten kunnen
dwingen deel te gaan nemen aan den oor
log. De stedelijke overheid van New York
zou overigens, zoo wordt -beweerd, bezig
zijn met besprekingen over alle problemen
in verband met een eventueele evacueering
van een millioen vrouwen, mannen en kin
deren uit New York.
De staalvoorzienlng
van Dultschland en Engeland.
Uit Berlijn meldt het A.N.P. Naar men
verneemt, heeft Duitschland zich tot het
leveren van groote hoeveelheden staal aan
Frankrijk bereid verklaard. Men is reeds
met het afleveren begonnen. Hieruit blijkt
wel, dat de staalvoorziening van Duitsch
land alleszins gewaarborgd is. Dat dit in
Engeland niet het geval is, blijkt wel uit
een bericht in het Zweedsche blad „Göte-
borgs Handels och Sjöfartstidning", waar
in gezegd wordt, dat men daar een groot-
sche campagne voor' het inzamelen van
schroot heeft opgezet, in verband met het
feit, dat Amerikp. het leveren van schroot
aan Engeland heeft gestaakt.
Louwes' woord: „Tusschen ons en den hon
ger staat alleen de organisatie der voed
selvoorziening". En de leiding dezer orga
nisatie, die in Nederlandsche handen be
rust, heeftN tot nog toe weinig gefaald, al
heeft zij natuürlgk geen invloed op een
factor als de weersgesteldheid, die zich in
den laatsten tijd in ons land wel van haar
meest ongunstige zijde heeft doen kennen.
Wie nog mocht twijfelen aan den invloed
daarvan op b.v. de groente-voorziening,
kijke maar eens in zijn eigen tuintje! Het
is daarom weinig elegant om geen
scherper woord te gebruiken dat vele
Nederlanders zich door allerlei gespuis, dat
in troebel water visschen wil, laten- ophit
sen tot een ontstellend wantrouwen in Kun
eigen Nederlaftdsch,e overheid. Wie met de
leidende figuren in ons landsbestuur
nog qltgd verreweg grootendeels menschen,
die al vele jaren' op hun post staan en
daar in het algemeen het vertrouwen van
ons volk genoten hebben in aanraking
komt, kan -van hen, die vaak met de groot
ste zelfopoffering en onder allerminst be
nijdenswaardige omstandigheden trouw ble
ven in den dienst voor hun volk, de klacht
hooren: „Het Nederlandsche volk verwij
dert zich van zijn eigen overheid en het
geeft al te veel voet aan giftig uitgestrooid
wantrouwen".
Wil ons volk nog een waarachtige
toekomst hebben, dan zullen deze din
gen toch werkeiyk eerst moeten ver
anderen. Dan zal het vertrouwen onder
ons moeten terugkeeren, maar bovenal:
onze nuchterheid, waardoor wjj de din
gen weer kunnen en ook willen!
zien zooals zjj werkeiyk zijn. Want
zonder dat blijft er slechts een somber
verschiet.
Duitschland strijdt voor Europa.
Het opperbevel der Duitsche weer
macht deelt mede:
„Afdeelingen van het Duitsche le
ger hebben sedert 26 Augustus op
den Dnjepr ten Noorden van Kiev
27 Sovjetmonitors en kannonneerboo-
ten vernietigd. By de zuivering van
Estland is de havenplaats Hapsai
aan de Westkust genomen. Bij de ge
vechten om Reval, die op 28 Augus
tus eindigden, zijn 11.432 man ge
vangen genomen en 293 stukken ge
schut, 91 pantserwagens, twee pant-
sertreinen en een groote hoeveelheid
ander oorlogsmateriaal buitgemaakt.
In de Finsche golf hebben Duitsche
vlootstrijdkrachten opnieuw mijnen
gelegd. In .het gebied onzer mijnver-
sperringen zjjn meer dan 60 in brand
staande vijandelijke schepen gezien.
Op den Atlantischen Oceaan heeft
een duikboot in hardnekkige her
haalde aanvallen vier vijandelijke
koopvaarders met e'en gezamenlijken
inhoud van 14.000 ton, die deel uit
maakten van een krachtig verdedigd
convooi, tot zinken gebracht.
Sterke afdeelingen gevechtsvlieg
tuigen hebben Zondagnacht de in
voerhaven Huil gebombardeerd. Zwa
re verwoestingen werden aangericht
in de docks, de ravitailleeringsbedrij-
ven en de pakhuizen terwijl verschei
den groote branden ontstonden. An
dere gevechtsvliegtuigen hebben ha
venwerken aan de Oostkust van
Engeland en %'liegvelden in het
graafschap Lincolnshire gebombar
deerd. Zij schoten twee bommen
werpers neer.
In Noord-Afrika hebben Duitsche
gevechtsvliegtuigen Zondagavond ge
slaagde aanvallen gedaan op mili
taire installaties van de Britsche
vlootbases Alexandrië en Port Said.
Zondagnacht verschenen Britsche
vliegtuigen boven West-Duitsehland.
In woonwijken, onder meer te Keu
len, werd door bommen schade aan
gebouwen aangericht. Aanvalspogin-
gen van enkele vijandelijke vliegtui
gen in Noord- en Noordoosfe-Duitsch-
land hebben geen resultaat gehad.
Door nacht jagers en luchtafweerge-
schut zijn zeven Britsche bommen
werpers neergeschoten.
De Engelschen en Sovjets
in Iran.
Uit Teheran meldt het D.N.B.: Volgens
welingelichte kringen hebben de Britsche
èn Sovjettroepen elkander vandaag te
Kaswin, op 10Ö myl ten Noordwesten van
Teheran, ontmoet.
Volgenj een Reuterbericht wordt in de
Sovjet-Britsche voorwaarden, die aan de
Iraansche r peering reeds zjjn voorgelegd,
als minimum de bezetting van drie hoofd
zones door de Britsche en Sovjettroepen
geëischt. De eerste zóne is het petroleum-
gebied in het Zuidwesten van Iran, de
tweede het eindpunt van den trans-Iraan-
schen spoorweg bij de Kaspische Zee, dat
onder Sovjetcontróle zou komen te staan.
De derde zóne is Tebris aan den spoor
weg tusschen Teheran naar den Russi-
schen Kaukasus. De Sovjettroepen zullen
volgensdit bericht ook een punt op den
weg van Tebris naar de Turksch^ grens
bezetten om contróle te oefenen op den
belangrijken verkeersweg tusschen Iran
en Turkije. Een der belangrijkste bedoelin
gen is de waarborging van het gebruik
der Iraansche spoorwegen door de Engel
schen cn Sovjets.
Uit Simla wordt gemeld, dat tot de
voorwaarden, die de Engelschen Iran ge
steld hebben, ook de eisch behoort, dat
faciliteiten zullen worden verleend voor
het transito van Britsch oorlogsmateriaal
naar de Sovjet-Unie. Een bepaald gebied
zou bezet blijven.
W.A.-VERGADERINGEN.
De persdienst van de N.S.I^. meldt
In het kader der propaganda voor de
W.A. zullen de eerstvolgende vergaderingen
worden gehouden
Dinsdag 2 September te Bergen op Zoom
(Tivoli), Zierikzee.
Woensdag 3 September te Goes (dienst
huis), Vlissingen (groepshuis).
Donderdag 4 September te Oostburg,
Terneuzen (kringhuis).
Alle vergaderingen vangen aan te 20 uur.
De keuring heeft plaats voor Zierikzee
te Rotterdam 8s September; Goes, Vlissin
gen, Oostburg, Terneuzen en Bergen op
Zoom te Goes 9 September.
HET ITALIAANSCHE.
Het Italiaansche weermachtbericht no.
454 luidt als volgt:
Aan het front van Tobroek zijn nade
ringspogingen van den vijand krachtig
gebroken door onmiddellijk optreden van
onze detachementen, die den tegenstander
verliezen toebrachten.
Italaansche bommenwerpers hebben
bommen geworpen op troepenbarakken,
haveninstallaties en verdedigingswerken
der stérkte, waar talrijke branden werden
ontstoken. Duitsche jagers schoten een
Blenheim neer.
Vijandelijke vliegtuigen hebben bommen
geworpen op eenige plaatsjes op Rhodos:
eenige gewonden en schade van geen be-
teekenis. s
In verschillende sectoren van het front
van Gondar voortdurende bedrijvigheid
■onzer detachementen, die acties van den
tegenstander hebben doen mislukken en die
vijandelijke troepen hebben verrast en ver
spreid. Zij 'maakten vee en materiaal bult.
De uitvoering van de ziektewet.
Bg besluit vanden secretaris-generaal
van het departement van sociale zaken is
wijziging gebracht in den algemeenen
maatregel van bestuur betreffende het
college van toezicht op de uitvoering van
de Ziektewet door 'de erkende bedrijfsver-
eenigingen. Thans is bepaald, dat, indien
de werkgevers- of werknemersverenigin
gen, op wier voordracht tweederde van
het aantal leden van dit college is be
noemd, worden opgeheven,- het lidmaat
schap van de óp voordracht dier opgehe
ven vereen!gingen benoemde personen ver
valt. De secretaris-generaal van het de
partement benoemt in hun plaats nieuwe
werkgevers-, onderscheidenlijk arbeiders
leden.
Voorts heeft de secretaris-generaal be
paald, dat, indien door het ontbreken van
werkgevers- en of arbeidersleden in het
bestuur van een bedrijfsvereeniging ge
vaar bestaat, dat de bedrijfsvereeniging
haar taak niet naar 'nehooren kan voort
zetten, het college van toezicht bevoegd
is de noodige maatregelen voor de voort
zetting van de werkzaamheden der be
drijfsvereeniging te treffen, bijv. door de
bestuursbevoegdheid op te dragen aan den
administrateur der bedrijfsvereeniging. Dit
besluit is gisteren in werking getreden.
De Hooge Raad.
De rijkscommissaris voor het bezette
Nederlandsche gebied heeft op grond van
art. 1, sub. 3, van zijn verordening no.
108/40 (vierde verordening betreffende bij
zondere bestuursrechtelijke maatregelen)
en in overeenstemming met art. 2, al. 2, van
zijn verordening no. 130/41 betreffende de
leeftijdsgrens van rechters met ingang van
1 September 1941 prof. mr. J. Kosters,
vice-president van den Hoogen Raad der
Nederlanden en mr. dr. J. van Gelein Vi-
tringa, raadsheer in den Hoogen Raad,
eervol ontslag verleend en op pensioen ge
steld.
De rijkscommissaris voor het bezette
Nederlandsche gebied heeft tegelijkertijd
of grond van art. 1, sub. 3, van zijn ver
ordening no. 108/40 den rechttr in de
rechtbank te Amsterdam mr. G. H. Smits
en den vroegeren procureur-generaèl te
Arnhem mr. dr. J. A. de'Visser benoemd
tot leden van den Hoogen Raad.
Bonaanwijzing zeep.
In het bericht bonaanwijzing zeep is, naar
het A.N.P. meldt,'onder het hoofd „toilet en
huishoudzeep" in de lijst van zeepsoorten,
op het koopen .waarvan de nieuw aangewe
zen bon recht geeft, tusschen „hetzij" 200
gram zachte zeep (samenstelling van vóór
1 Januari 1941" en „hetzij 100 gram zachte
zeep (samenstelling van na 31 Augustus
1941)" weggevallen „hetzij 150 gram
zachte zeep (samenstelling van na Januari
1941".
Engelsche vice-aditiiraal
gesneuveld.
Volgens een bericht uit Londen is daar
officieel bekend gemaakt, dat vice-admi-
raal Patrick Edward Parker in actieven
dienst om het leven is gekomen. Parker
was leider van den convooiendienst. De
naam van zijn schip, of het gebied, waar
hij om het leven is gekomen, worden in
het officieele Engelsche communiqué niet
medegedeeld.
x>
10)
Dit verklaart op zichzelf, dat Stroganoff's
gestalte geheel het bewustzijn van den
dader heeft beheerscht, doch het verklaart
in het geheel niet, dat# hij de risico heeft
aangedurfd, ja, de allerwaarschijnlijkste
kans, een van de honderden andere men
sen te raken, wier massa het donkere veld
vormde, de theoretisch niet meetellende
nieten in de schijf. Ik geloof niet, dat een
helder en bewust overleggend brein deze
risico op zich zou nemen, enkèl om den
man te raken, dien hij bij alle mogelijke
Andere gelegenheden óók kon raken, en
met veel minder gevaar. En daarom geloof
jh, dat deze misdaad heel plotseling, in een
geheel acute' ontdekking van gelegenheid
en oogenblik .is gepleegd, en met een als
bet ware slaapwandel-achtige trefzekerheid.
De revolver was immers absoluut toevallig
bjj de hand, in den zak van den pels, waar
velen van het personeel wisten, dat zij was.
Neen, aan een geheel normale, klare be
weegreden geloof ik niet. Ik ben bang, dat
mjjn tweede steunpunt voor een lijn tus
schen den vermoorde en den moordenaar,
niet vast genoeg ligt.
In dat geval",.zei de dokter, „moet ik
nog maar niet de hoop opgeven, dat de
zaak niet zal eindigen in de handen der
justitie, doch in onze aanmerkelijke huma
nere, sferen. Maar het is nu twee uur.
We moeten nu maar tevreden zijn met ons
resultaat, en het daarbij laten, als een
jachthond, die een kip heeft opgejaagd
in plaats van een patrijs. En de rest over
laten aan den rechter van instructie, die
de zaak morgen in handen zal krijgen. In
één avond wordt een probleem maar zelden
opgelost".
Maar Van Mieth schudde het hoofd.
„Juist, dat alles hier nog verzameld is op
één plan, om.zoo te zeggen in denzelfden
toestand als op het oogenblik van de mis
daad, geeft ons vannacht een kans, zooals
we morgen niet meer zullen krijgen. Ik ga
nog een laatste poging-doen om mijn punt
te vinden".
Van Mieth begon hierop, geholpen door
zijn menschen, een zorgvuldig onderzoek
van tooneel en gangen, van coulissen en
zetstukken. Mahr noch deze dingen, noch
de' toone.elvloer, die bedekt was met een in
ruiten verdeeld linnen kleed, gaf eenige
aanwijzing.
Hij ging nu door een klein paneeldeurtje
in het proscenium op de smalle strook
tusschen scherm en voetlicht. De toeschou
wersruimte lag in volslagen duisternis.
Maar aan den dirigentslessenaar brandde
nog de eene lamp. Beneden in den orkest
bal; zag hij den dooden man liggen, de
armen uitgestrekt, een groote donkere
silhouet; hij kon de witte plek onderschei
den van den doek, die over het gezicht lag.
Verder zag alles er hier onaangeroerd uit
Nu was hij wat dichter bij den dirigents
lessenaar gekomen en het trof hem, dat
de lamp, die met een ijzeren arm aan den
linkerkant van den lessenaar bevestigd
was, niet brandde. Hij boog zich, en zag
dat het gloeilampje was verbrijzeld en
tegelijk ontdekte hij in het zwart papieren
kapje, dat aan de lamp vastzat, een klein
cirkelrond gaatje. Hij ging snel terug
naar het tooneel, zei tegen dir. Charbin,
dat hij nu geloofde liet tweede van de
beide steunpunten, die hij zocht, gevonden
te hebben, en na een korte bespreking
knikte de dokter en daalde met éen paar
mannen in den orkest-bak 'af.
Daarop wendde van Mieth zich tot den
tooneel-inspicient Tenas.
„Gelooft u", zei hij, „dat het mogelijk
zou zijn, de scène van den Bojaar" op
nieuw op te .stellen zooals die op het
oogenblik, dat Stroganoff doodgeschoten
werd?"
De inspiciënt keek hem aan, licht kleu
rend..„Natuurlijk", zei hij, „met dé groot
ste nauwkeurigheid. Er bestaat van elke
scène een nauwkeurig scèneplan, een vol
komen gedetailleerde schets van mijn
hand".
Hij liep snel heen en kwam terug met
een map, waarin geletterd en gerang
schikt, een groote stapel witte karton-
bladen lagen.
„Ziehier", zei hij, „het scenarium van
dén „Bojaard", mijn deel van de composi
tie en zeker, niet het minst gewichtige.
Ieder van de spelers, solisten zoowel als
koor, heeft voor iedere minuut zijn vaste
.plaats. Ik kan ze weer opstellen tot elk
dér koristen toe, op dit in ruiten verdeelde
kleed, dat ons bij vier- of vijfhonderd vo
rige voorstellingen gediend heeft, heel
Europa door en waar ieder precies zijn
rubriek op kent, evenals een partij schaak
trek voor trek in achterwaartsche richting
kan worden opgesteld nadat het spel uit
is".
Van Mieth overwoog even. „Wel", zei
hij, „dan wil ik u vragen een poging te
doen. Ik wil u vragen met te helpen,
monsieur Tenas. Ik wil een proef nemen in
de richting Van eenconfrontatie. Ik
wil u vragen de spelers hier' tc laten ko
men en alleen te zeggen, dat het gaat
om een verklaring en «en schets va^n de
lokalen en van de plaatsing der spelers
ten dienste van de politie. Het betreft hier,
zooals ik zei, een experiment, waarmee in
elk geval niets verspeeld wordt. En verder
wil ik u, zoodra het personeel bijeen is,
verzoeken, mjj een heel lang en sterk
touw te verschaffen".
Tenas stond zijn handen te bekijken,
nog wat vreemd in zijn magere wangen.
„Wel", zei hij eindelyk, „ik zal den regis
seur zeggen, dat hij het gewone signaal
geeft".
En kort daarop klonk in de verte, in
gangen en kamertjes, het electrische bel
len, zwak murmelende trillers, keer op
keer, en vlugge schreden weerklonken in
de corridors.
Van Mieth was bij het souffleurshokje
gaan staan,'het gezicht naar het tooneel
gekeerd. In de hand hield hij een lang
meetsnoer, op een haspel gewonden. De
schijnwerpers werden op dit oogeftblik
aangedraaid en daar lag 's Bojaren voor
vertrek, roodachtig belicht, gobelin en
marmer, en de vier door zuilen geschraagde
byzantijnsche mozaïekbogen van het
portaal.
Lang stond hij te wachten op het leege
en volkomen stille tooneel. Hij keek naar
het groote schaakbord waarop nu een
nieuwe partij beginnen zou en waar een
onbekendl veld moest worden uitgevonden
vanuit twee bekende punten h e t k o-
gelgaat je in het zwarte kapje, en
de wond in de borst van den doode.
Achter hem was de huizenhoogs, reus
achtige fagade van het scherm, traag bob
belend tegen zijn rug door de tocht van
het leege theater. Weer was alles stil.
Weer een pauze, waarin niets, niets be
stond in deze onwezenlijke wereld van doek
en wijdopen duisternis. Doch nu zag hij
gebogen gedaanten achter elkaar door de
coulissengang voorbijgaan. Hij hoorde het
klappen van de paneeldeuren van het
órkest. En daar' begon het te leven, bene
den in „bak", te mompelen en te fluiste
ren, een geschuifel van voorzichtige voe
ten en een zacht slepen met een zwaar
lichaam.
Tegelijkertijd wisselden de schijnwerpers
en veranderden alle lampen van den roo-
den gloed in bleekgroen, vochtig maan
licht. De bel tusschen de coulissen ging
opnieuw, driftig en snerpend.
(Wordt vervolgd.)