SAfi
TUSSCHEN HEMEL EN WATER.
In twee dagen rondom het Urkerland.
Kroniek van den dag
Loketten vanaf
f 5.- per jaar
Tweede blad
PROVINCIALE ZEEUWSCHE COURANT
Zaterdag 26 April 1941
Onze eerste stappen op het pas droog gevallen land.
Foto's Zw. Courant.)
Churchill's kwade kans.
Het verloop van den strijd in Grieken
land is voor de Engelschen allesbehalve
fortuinlijk verloopen. De oorzaken daar
van zijn niet ver te zoeken. De nederlaag
in Zuid-Oost Europa werd opgedrongen,
omdat, naar het schijnt, de Britsche gene
rale staf een onvolledig inzicht heeft ge
had in de Duitsche strategische plannen.
Zooals reeds eerder werd opgemerkt heb
ben de Duitschers ook met betrekking tot
de operaties om de behéersching van het
Oostel\jk bekken der Middellandsche Zee
de tangbeweging in toepassing gebracht.
Zg slaagden er in hun troepen en materiaal
naar Tripolis te verschepen, waarbij de
Italiaansche vloot een afleidingsmanoeuvre
uitvoerden. Zoo konden zg die Britsche
stellingen van twee zyden aantasten en
dwongen zij den generalen staf zyn stra
tegisch plan te wijzigen. In deze wijziging
reeds ligt een. element van verlies.
Het wordt in dezen oorlog wel duidelgk,
dat een oogenschrjnlijk onbeduidende ver
traging zich veel later op bedenkelijke
wgze kan wreken. Daarmede hebben alle
oorlogvoerende partijen rekening te hou
den. Inderdaad was het oorspronkelijke
plan van Wavell niet 300 kwaad, toen hg
de Italianen ln de Egyptische woestijn liet
komen. Het plan zou zgn doeltreffendheid
hebben bewezen, indien hg er daarna in
geslaagd zou zgn, de Italianen in Blitz-
tempo ook uit hun laatste stelling Tripolis
te verdryven. Men heeft wel eens critiek
geoefend! op zgn beleid en twijfel geuit
aan de doelmatigheid van de operaties in
Cyrenaica: Niettemin was deze operatie
de logische consequentie van de bezetting
van Benghazi. Wanneer Wavell had kun-
nen doorstooten tot voorbg Tripolis, zóu het
verloop van den strijd in Griekenland,
ook wanneer deze was verloopen, zooals
thans, voor de Britsche Middellandsche
Zeestellingen niet zulk een gevaarlijke be
dreiging hebben opgeleverd.
Toen hem dit niet meer gelukte, werd
hg terstond in de verdediging gedrongen
en begon de wedloop om het eerst in Suez
te zijn.
De strijd in Griekenland werd daardoor
niet minder dan een avontuur. Want dat
is thans wel duidelijk de Britten konden
niet meer troepen vrijmaken voor het
Grieksche front en voor hen werd de oor-
log in Zuid-oost Europa niet veel meer
dan een middel om tijd te winnen. Ook dit
middel is slechts ten deele doeltreffend
gebleken, toen de weerstand der Yoeêo-
slaven, na een kort, dóch hevig gevecht
ineenstortte.
Hier staan wg eenerzgds voor het kwaad
der gemiste kansen en voor de kunst, om
deze verkeerde berekeningen uit te bui
ten. Wanneer wg het geheel def Balkan
ontwikkeling overzien, dan moet wel wor
den vastgesteld, dat tegenover de Britsche
improvisatie de Duitsche organisatie doel
treffender is gebleken. Berlijn heeft de
mogelgkh&deh lang te voren in overwe
ging genomen en met het beschikbaar zgn
van ontzaglijke hoeveelheden aan men-
schen en materiaal giet alle eventualiteiten
rekening kunnen houden.
Het Balkan-offensief der Duitschers was
niet geïmproviseerd en naar het schijnt was
ook het optreden der putchisten in Belgra
do geen verrassing. Hoe ware het anders
mogelgk geweest dat de operatie met zoo
veel kracht ten uitvoer kon worden gelegd.
Het gebeurde in Yoegoslavië had twee
kansen en de Britten, waarschgnlijk in een
te groot optimisme, dat de bondgenooten
uit den vorigen oorlog het ook nu wel zou
den klaren, verzuimden zooveel oorlogs
potentieel bgeen te brengen om de opera
ties in den Balkan tot een succes te maken.
Verwachttenzg van de .Yoegoslaven, dat
deze op him eentje den weg naar Berlgn
wel zouden openbreken, dan hebben zij zich
deerlijk vergist.
Wat de Engelscheh ook op het oog mo
gen hebben en dat zal de geschiedenis
eerst kunnen onthullen, wanneer alles, wat
zich op de diplomatieke en militaire fron
ten afspeelt is ontdaan van het vernis der
oorlogspropaganda de onmiddellijke
reactie is thans, dat men voor dezen gang
van zaken verantwoordelgken zoekt.
Naar uit de berichten valt op te maken,
schijnt men Churchill als de zondebok de
woestijn te willen inzenden. En inderdaad,
hier ligt de kwade kans voor den premier,
wiens politiek op grond van de nog steeds,
ondanks de veelheid van materieel vage
positieve gegevens want ook Londen
weet wat diplomatiek zwggen is geens
zins succesvol kan worden genoemd.
Karl Megerle heeft dezer dagen een be--
schouwing aan Churchill's positie gewijd en
daaruit kan men afleiden, dat de Britsche
premier meer dilettant dan vakman is.
Wanneer men er in Engeland en de Yer-
eenigde Staten ook zoo over denkt, dan zyn
de dagen van den premier wel geteld. Ook
de Vereenigde Staten, want die zgn party,
thans meer dan ooit, wyi'het gebeurde in
den .Balkan ook voor een deel op rekening
van Roosevelt wordt geschreven.
Zal Churchill het veld ruimen De kan
sen daarop schijnen grooter te worden,
want ook in de Hearst-pers worden, naar
het DJST.B. vanmorgen meldde, scherpe
aanvallen op den Britschen premier ge
daan. -
Daarnaast zal na de val van Thermo
pylae de vraag actueel worden hoe men
in het Nabge Oosten met name in Tur
kije op de gebeurtenissen zal reageeren,
terwgl van groot gewicht is, of de cam-
pggne in Griekenland dienstig is geweest
voor de versterking van de. Suez-positie.
KIND ONDER WAGEN GRIND EN
GEDOOD.
Gistermiddag is te Lunteren een ernstig
ongeluk gebeurd.
Het zevenjarig zoontje van- de familie
Snellen uit Nederwald bg Lunteren, reed
op een kar, geladen met grind. Toen de
voerman bij de woning van de familie Snel
len was, tilde hg het kind van den wagen.
Het voorwiel ging den man over den voet,
waardoor hij schrok en het kind liet val
len. De knaap kreeg het achterwiel over
het lichaam en werd zoo ernstig gewond,
dat hg korten tgd later overleed.
(Van onzen speciaZen verslaggever.)
Wat zou je denken van een tocht
per fiets rondom den Noord-Oostpolder,
van Urk naar Vollenhove en via Kuinre
naar Lemma- en van Lemmer naar Urk?
Zou dat wel gaan? zei onze foto-
verslaggever met een bedenkelgk gezicht.
Moeten we probeeren. Maar ik denk
van wel.
Desnoods zouden we, aldus de foto
graaf, stukken per boot kunnen afleggen.
Nee, dat nu juist niet Als we gaan,
gaan we per fiets en dan slaan we geen
stukje over. Dan moeten we de eersten
zgn die den ring rond Urkerland hebben
gesloten. Een soort pionier-poldertrek-
kerstocht.
Top! We gaan!
Dat was een afspraak, die ruim 2 we
ken geleden werd gemaakt.En hadden
storm en sneeuw op een vroegen lente
morgen in Maart ons niet genoopt, de
begonnen expeditie af te breken, dan zou
het vérhaal met de plaatjes reeds twee
weken eerder onder oogen van onze lezers
zijn gekomen. En hadden we kunnen be
vroeden, dat er. nog zóóveel moeilijkheden
te' overwinnen waren en dat een ijskoude
Noord-Oostenwind ons in den aanvang
zóó dwars zou zitten, misschien hadden we
dan tóch nog eenige weken gewacht.
Maar nu is de groote toer rondom het
uitgestrek'. Urker polderbekken vol
bracht, en met een zekere voldoening zien
we terug op twee dagen zwoegen, op. een
sportieve trip tusschen hemèl en water.
De eerste étappe.
Met een bootje van de Zuiderzeewerken
waren we des morgens om half 7 te
Kampen van wal gestoken. Aan den blan
ken ochtendhemel glansden nog de laat
ste sterren; in het Oosten kondigde het
eerste oranje-roode schgnsel de komst van
den dag aan; de kille wind blies uit den
kouden hoek. Maar het weerglas had
reeds eenige dagen mooi en mooier weer
voorspeld, en op al die meteorologische
verschgnselen bouwden we onze verwach
tingen. Bovendien hadden we voorzichtig
heidshalve gerekend op de beruchte April-
grillen, en zoo voeren we, als 'Kerstman
netje? verpakt, den Ketel uit.
Op den polderdgk, ten Zuiden van
Schokland, werden we met de beste wen-
schen voor den goeden afloop, uitgeladen.
En na eenig beraad werd besloten, eerst
een eind in Westelgke richting te gaan,
naar het laatste sluitgat van den polder,
dat, zooals bekend, 13 December var het
vorig jaar, was dichtgeworpen.
Tengevolge van den strengen winter had
het werk daar eenige maanden stil ge
legen. Maar de dam had zich goed ge
houden. Thans was er een zandzuiger be
zig, de laatste 1200 meter van den dyk
tot normale kruinhoogte op te spuiten,
en half Mei zal het grondwerk daar ge
ëindigd zgn.
Eerste moeilijkheden.
Hier troffen we de eerste moeilgkheden
op onzen weg aan. Want in Let deels nog
drassige opgespoten zand kon de fiets
geen dienst doen. Ze bleef dan ook rustig
tegen een zandhoop staan en te voet bag
gerden we een eind door de breiachtige
massa tot we aan het geprojecteerde aan
vangspunt van den tocht waren.
Hier keerden we op onzen weg terug
en gingen het Oosten tegemoet. Eerst
naar de plek, waar in een eenzame keet
twee opzichters zitten te teekenen en te
cyferen.
Het is de plaats waar het nieuwe
Schoklander haventje zal komen;
300.000 kub. meter zand moet hier
nog verwerkt worden, 33.000 kub.
meter keileem zal hier nog noodig
zgn, 3300 vk. meter klinkers en dan
is half December een haventje ge
reed, dat met den buitens ten dam te
vens het kanaal naar het Zwolsche
Diep tegen uit het Westen opstuwend
water beveiligt.
Hier klauterden we weer op de fiets en
reden door tot waar de bruggehoofden
liggen voor de verbinding over het scheep
vaartkanaal via het Kampereiland met
Kampen.
Het eerste polderland.
Hier lag ook het eerste polderland dat
we zagen boven water.
Durf jg d'r op? vroeg de fotograaf,
dan maak ik er een plaatje van.
De ander durfde wel; met een beetje
omzichtigheid werd het maagdelgke pol
derland betreden, en dat „historische" mo
ment werd vastgelegd.
Op deze plek zagen we nog meer. De
groote verkeersweg, die van den Rams-
pol dwars door den polder zal loopen, en
waarvan het zandlichaam reeds in het
water was aangelegd, kwam gedeeltelgk
aan de oppervlakte. In de nabijheid daar
van dreef een kolonie van wel honderd
wilde zwanen.
En dicht by het bruggehoofd, lagen
de materialen opgestapeld voor de
eerste groote landbouwschuur, die
weldra in den polder zal worden op
gericht.
Naarmate we verder naar het Oosten
fietsten, werd de tegenwind sterker en
werden de moeilgkheden grooter. Want
na eenigen tgd hield de verharding van
het dyklichaam op; in déze buurt, onge
veer tegenover de uitmonding vah de
Goot, begon de groote grondberging op
den dyk. Hier moesten We eenige kilo
meters. door het mulle zand kruipen.
Werkvolk was hier vrijwel niet meer
bezig; en toch moest de di|k ook hier nog
njet verhardingsmateriaal bekleed worden.
Een eenzame zandzuiger wierp de'uit het
scheepvaartkanaal komende specie over
het dgklichaam en vormt daar zóódoende
een breede strook vruchtbaren grond, die
in het nieuwe polderland uitloopt.
De zon had intusschen reeds een groote
hoogte bereikt en straalde van uit een
wolkeloozen hemel op ons neer. Haar
warmte werd echter weggeblazen door
den straffen Noord-Ooster, die den tocht
niet bepaald tot een onverdeeld genoegen
maakte.
Als je nog eens een idee hebtbe
gon de fotograaf te mopperen.
Je hebt nog- niet de ware pioniers
geest zie ik wel, probeerde ik mijn met
gezel op te draaien. We gingen verder.
We trokken door een woesteng van
zand en kleiwatervogels yan diverse
pluimage waren de eenige levende wezens,
die ons op den tocht vergezelden. De dyk
was op dit gedeeltenog niet ingezaaid
en lag dor daardoor te meer werd het
oog geboeid door een enkele pol kléinhoef
blad, die daar te bloeien stond en waar
van de slanke bloemhoofdjes in het zonne
licht stonden te wiegen.
Rechts van ons lagen Genemuiden en
Zwartsluis; er passeerde een enkele tjalk
met den wind bol in de zeilen. En links,,
aan den anderen kant van den dgk, lag
de nog met water gevulde, schgnbaar on
eindige polder.
Ongeveer tegenover de uitmonding van
het Zwartewater werd de beklinkering
van den dgk weer beter. En nu kon, met
heel wat minder inspanning, de keersluis
met brug bg Kadoelen worden bereikt.
Tusschen Kadoelen en de Voorst ligt
thans een betrekkeiyk smal scheepvaart
kanaal, gevormd door de oude Overijssel-
sche kust en den dgk van den nieuwen
polder. Hoogstwaarschijnlijk zal de wind
er wel toe hebben bggedragen, dat daar
reeds zooveel nieuw land is droog.gekomen.
Het was reeds mogelgk, hier eenige hon
derden meters den Urker Polder in te
gaan, en op plekken te komen, waar,
blgkens de tallooze sporen, ons nog slechts
de watervogels waren vóór geweest. In de
verte lag de Kraggenburg en op het eerste
gezicht scheen het, alsof dit gebouw reeds
te voet ware te bereiken. Doch zoover
ging onze ondernemingslust toch niet.
Even voorbij de sluis maakte de dgk een
scherpe draai naar het Westen. En het
was bepaald een verademing, toen we
met den wind in den rug voortgestuwd,
eerder dan we dachten aan de Voorst
aankwamen.
Met man en macht wordt hier ge
zwoegd om het in aanbouw zijnd gemaal
tegen eind April gereed te krijgen. De
machines zgn geplaatst; de buizen zyn
aangebracht. Maar er moet nog zooveel
grondwerk worden verricht, dat ons lee-
kenoog dat nog op eenige maanden arbeid
zou schatten.
We vergissen ons natuurlijk. Er ligt
een zware baggermolen gereed, die zich in
'n minimum van tgd door de aardkluiten
kan heenvreten en met zóóveel mechani
sche hulp en zóóveel gespierde armen
kan er in enkele weken tgds héél wat
gebeuren.
Ir. Nouhuys verzekerde ons al
thans, dat onvoorziene omstandig
heden buiten beschouwing gelaten,
het gemaal zal draaien vóór de Mei
maand in het land is.
Nog een klein rukje naar het Noorden
en toen hadden de polder-ontdekkers
Vollenhove bereikt. Het was intusschen
half 3 geworden; de meegebrachte boter
hammen waren in een ongemotiveerd op
timistische bui reeds om 9 uur des.mor
gens opgepeuzeld. Kan men zich voor
stellen, dat we na zoo'n inspanning als
uitgehongerde grasmaaiers op den maaltgd
aanvielen, die ons in de zeekamer van
hotel Seidel werd voorgezet
Hoogerop naar het Noorden.
Ongeveer een uur hadden de reizigers
noodig om weer wat op verhaal te
komen.
En, vroeg de schrgver zoo tusschen
neus en lippen aan den fotograaf, wat
zeg je nu wel van m'n idee
Ik ben ook wel eens op gemakke
lijker manier in het bezit van een paar
aardige plaatjes gekomen.
Willen we dan maar weer naar huis
gaan
O nee, dat niet, was het haastig ant
woord. Ik krijg er nu pas schik in.
Goed, dan gaan we weer verder.
De werken aan het nieuwe haventje
van Vollenhove werden nog even gekiekt
en daarna stegen we weer op ons „stalen
ros", om het laatste stukje polderdyk
aan den Overysselschen kant te nemen.
Naby Blokzgl bereikten we weer den
vasten wal, en vandaar begaven we ons
op den weg naar Blankenham en Kuinre.
Aan hen die het nog niet weten, kan
worden medegedeeld, dat de weg nog
even slecht is als ten tyde, dat Kuinre,
in arren moede, aansluiting bg Friesland
zocht Doch daarnaast zg vermeld, dat
men druk bezig is met vernieuwing. De
ZWARE LUCHTAANVAL OP
NEW CASTLE.
Naar het D.N.B. verneemt, hebben af*
deelingen der Duitsche luchtmacht in den
afgeloopen nacht havensteden aan de
Briatsche Oostkust aangevallen. Buitenge
woon krachtig was de aanval op de haven
werken en scheepswerven te New-Castle,
waar opnieuw groote verwoestingen zgn
aangericht
Britsche vliegtuigen boven Noord-
Duitschland.
In den afgeloopen nacht zijn, naar het
D.N.B. verder verneemt, zwakke afdee-
lingen der Britsche luchtmacht boven het
Noord-Duitsche kustgebied verschenen,
waar zg brand- en brisantbommen lieten
vallen. De bommen vielen voor het groot
ste deel op het open veld of in het water.
Alleen in woonwgken werden enkele hui
zen, waaronder een geneeskundige kliniek,
beschadigd en - verscheidene personen ge
wond. Er is geen schade van economischen
of militairen aard aangericht. Een stelsel
matige aanval werd den vijand door het
krachtige afweervuur onmogelgk ge
maakt.
DE OORLOG TER ZEE.
Naar aan het D.N.B. gemeld wordt, heeft
een Duitsch oorlogsschip in overzeesche
wateren onlangs 30.000 brt. scheepsruimte
tot zinken gebracht.
Een Duitsch gevechtsvliegtuig heeft gis
teren ten noordwesten van Ierland een vij
andelijk koopvaardg schip van 10.000 ton
door bommen vernield. Het schip geraakte
in brand.
Voorts hebben lichte Duitsche zeestrijd
krachten Donderdag op de Noordzee een
aanvallend vgandelgk vliegtuig neerge
schoten.
Van Amerikaansche zgde- wordt beves
tigd, dat talrgke wapentransporten, die
op weg waren van de Vereenigde Staten
naar Engeland, tot zinken gebracht zgn.
Zoo he^ft de Amerikaansche ambassade te
Londen medegedeeld, dat een groote zen
ding oorlogsmateriaal is verloren gegaAn
door torpedeering op den Oceaan.
Het A.N.P. meldt uit Stockholm dat
Zweden tijdens dezen oorlog tot dusver'
tezamen 97 schepen verloren heeft, met
een tonnage van 224.521. Hierbg zijn 671
opvarenden omgekomen. In den wereldoor
lof- van 19141918 heeft de Zweedsche
koopvaardij 247 schepen verloren met een
tonnage van 267.614. Hierbg zijn 794 op
varenden omgekomen.
Australisch troèpentransport in
Singapore aangekomen.
Naar Domei uit Singapore meldt, is al
daar een groot Australisch troepentran
sport, dat door oorlogsschepen en vlieg
tuigen beschermd werd, aangekomen. Brit
sche legerkringen verklaren, dat Singa
pore en de Malayan States thans be
schermd zgn. Klaarblgkelgk bevinden zich
te iSngapore Australiërs, Indiërs en En-
gelsche vliegers, alsmede Engelsche lucht
doelartillerie en Amerikaansche vliegtui
gen. De nieuwe strgdkrachten zuilen over
het geheele schiereiland Malakka verdeeld
worden. De totale sterkte wordt geraamd
op 90.000 man.
Verder wordt gemeld, dat de grens met
Thailand zwaarder bezet zal worden dan
to.t dusverre.
dgk, die tot nu toe het land beveiligde
tegen aanvallen van het Zuiderzeewater,
wordt afgegraven. Want zoowel Blokzgl
als Blankenham en Kuinre zgn van kust
plaats tof landplaatsjes gepromoveerd.
Zu zullen van zeewater nooit meer last
hebben. En wat we ook nog zeggen
willentusschen Blankenham en Kuinre
is reeds zooveel Urkerpolderland droog
gevallen, dat. de Heidemaatschappij reeds
half Juni daar de eerste spade ln den
grond kan steken.
Thans Is het waterpeil in den polder
reeds met gemiddeld 65 cm. gedaald. Als
straks ook de Voorst gaat draaien zal het
sneller gaan. Half Juni zal het peil zeker
met 140 cm. gedaald zyn. Dan komen er,
zoo werd ons verteld, 3000 mannen, die
de eerste ontginningswerken gaan ver
richten.
Met deze interessante mededeellng in
het hoofd, legden we de rest van de
30 km., die Vollenhove van Lemmer
scheidt af. Veel interessants beleefden we
niet meer op den taaien weg in het
Friesche land langs den zeedgk, die ons
naar Lemmer voerde.
Daar kwamen we tenslotte des avonds
om kwart over 8 aan, na een interessanto
maar zeer vermoeiende trek van 60 km.
Op de grens van het nieuwe land. Rechts het scheepvaartkanaal tusschen den leidam
en den dgk van den Bamspol naar het Zwolsche Diep.