KORTE PREDICATIE
Voor de Huisvrouw
Bevelan'se brieven
Zeeuwsche Kroniek
SCHAKEN
In*X
i ut*i m
i iff
Van onze Boekentafel
DE ONTTROONDE VIJAND.
„De laatste vijand, die onttroond
wordtis de dood." Deze vijand is.
nog niet van zijn troon af. Maar zijn
kroon is afgerukt. Zijn dondere glans
is van hem af. Wij zien hem. zooals
hij is en waar het met hem naar toe
gaat.
Er is in dat opstandingshoofdstuk
(1 Cor. 15) een heftigheid, die wij
nauwelijks begrijpen. De Grieken heb
ben ons leeren zeggen, dat de mensch
een onsterfelijke ziel heeft. Daar wilde
Paulus niets van weten. Hij geloofde
alleen in de onsterfelijkheid van God.
Doodgaan is voor hem werkelijk dood
gaan. Wij hebben eenige uitwegjes.
Paulus ziet de groote tegenstelling: öf
dood. morsdoodóf God maakt weder
levend. Of doodenrijk. öf Koninkrijk
Gods. Vergenoeg u niet met een hemel
God heeft ons menschen gemaakt en
zal ons menschen herscheppen. Een
mensch heeft een vorm. een lichaam.
Vandaar, dat de opstanding van
Christus ook wat dit betreft een abso
lute beteekenis voor Paulus heeft. In
dien wij alleen voor dit leven onze
hoop op Christus gebouwd hebben,
dan z.ijn wij de meest beklagenswaar
dige van allé menschen, zegt hij. En
dan: Maar nu, Christus is opgewekt
uit de dooden, als eersteling van hen,
die ontslapen zijn
Ik zie weer dien diepen weg tusschen
de rotswanden. Aan dep eenen kant
wandel ik, aan den anderen kant de
doode dood. die waarlijk volslagen
dood is. Gods vijand. Mijn vijand. Er
is geen ontkomen. Vlucht ik. hij ach
terhaalt mij. Vecht ik. hij overwint
mij. Maar Eén is er den diepen
W*9 9edaan' den dood tegemoet met
een raadselachtig en glimlach. Hij heeft
zich laten overmeesteren, omdat Hij
wist: ten derden dage ben Ik over
winnaar. En, zegt Paulus. nu mag ik
met Christus mijn vijand tegemoet
gaan. Met dienzelfden raadselachtigen
glimlach. Want ik weet van de over
winning ten derden dage.
Er wordt gezegd, dat hét Christen
dom een somber tranendalgeloof is.
Wij hebben het er wel naar gemaakt.
Maar ik vraag u of er iets sterker,
blijder, overwinnender is, dan die
raadselachtige glimlach, waarmede een
wetend geloovige den laatsten vijand
tegemoet gaat.
F.
DREE VRAGEN DES TIJDS MET EEN
ENKELVOUDIGE OPLOSSING.
Hoe radijs,' wortel en koolraap
kunnen helpen.
Er zijn drie huisvrouwelpke problem en-
van-dezen-tpd, die voor een goed deel in
één keer kunnen worden opgelost en deze
oplossing is eigenlek zoo simpelals
het bekende ei van Columbus.
Ten eerste is daar de moeilijkheid Hoe
kom ik aan een smakelijke broodbeleg
ging
Ten tweede rijst de vraag Kan het
fruit, dat thans zoo schaarsch is, misschien
worden vervangen?
En ten derde peinzen velen hierover
Hoe kan ik het middagmaal ook zonder
vleesch volledig, maken? Welnu wan
neer ge radijs, kool- -en knolraap
en rauwe wortel op de boterham raspt en
er desgewenscht wat zout over ^strooit,
hebt ge niet alleen een pittige, smakelijke
broodbelegging, doch tevens vervangt ge
dan tot op zekere hoogte het* fruit. Het
vitamine-gehalte van deze gewassen is
evenals van citroenen, sinaasappelen en
grapefruit belangrijk en voor onze voeding
in dezen tijd van het jaar van bijzondere
beteekenis. Op deze wijze worden dus de
twee eerste vragen opgelost: men verbé
tert de voeding, het huishoudbudget vaart
er wèl bij ener komt wat afwisseling
in de eentonigheid van de koffietafel-1941!
Over enkele dezer gewassen wil ik U
iets naders vertellen, want weten wij eigen
lijk niet véél te weinig van de eenvoudige,
maar toch zoo gezonde dingen, die deel be-
hooren uit. te maken van onze dagelijksche
voeding
D© radijsjes behooren tot de familie der
Kruisbloemingen. De eerste exemplaren ko
men uit bakken en z.g. „warenhuizen", de
volgende echter uit dén vollen grond. De
•plant blijft klein en ontwikkelt zich snel,
zoodat onze tuinders haar altijd als tus-
schengewas bij andere producten telen,
b.v. bij erwten, aardbeien, bloemkool en
wortelen. Daar radijs niet veel warmte noo-
dig heeft, kan men haar reeds eind Fe
bruari begin Maart zaaien.
Er z\jn zomer-, herfst- en winterwortels
en hoeveel zorg de kweekers zich geven,
om U smakelijke peentjes te bezorgen mo
ge o.a. uit het volgende blijken: wanneer
de zomerwortels gezaaid moeten worden
van Februari tot Maart, wordt het zaad
eerst 24 uur in water geweekt en daarna
een week lang in een zakje opgehangen ter
kieming alvorens tot zaaien wordt over
gegaan.
Den geheelen winter, tot April toe, wor
den de winterpenen aangevoerd; daarna ko
men vooral in Mei en Juli de tuinworteltjes
op de veilingen; de laatste jaren werden
van deze belangrijke vitaminebron hoeveel
heden tot zelfs acht millioen kilogram
in Juni aangevoerd.
En om thans op de laatste vraag terug
te komendoor het gebruik van deze
nieuwe bröodbelegsels kan men van het
kaasrantsoen desgewenscht een deel voor
het middagmaal reserveeren. De kaas kan
ELECTRISCHE
GASAANSTEKER
CaUndplein 3 Den Ha^g
TELEFOON 180826
Nae' *t stuuteten.
Het is gewente om mee *t schof twi bc
ter-'ammen te eten, behalve 's Zondags-
acbemlrregs. Vele ménsen ete dan genoeg
en 's aevens nie mi. 's Zondagsaevens bin
der nogè.' vee, die k sukelademelk drien-
ke, nou: dat steun' genoegt, dan je gin
bróód mi' nóodeg. Andere volstae' mee
een baksje thee: êest één mee suker, dan
één inee een koeksje en op 't einde één
mie een babbelaer.
Dae bin der natuurlik nog genoegt, die
a gewoon op tied aevendeten klaer maeke.
ieder ei z'n eigen menieren en doet
lïek a ten zelfst wil.
Maer onder de gewone ménsen bin der
toch vee', die k om vier uren klaer ete.
Dan gae' de guus mee d'r kammeraas nae'
den diek en ei de moeder eindelienge ok
is een paer rustige uren. Meschien bin
der op 'êel de waereld gin ménsen, die
k mêer tevree bin en 't beter nae' d'r zin
as zö'n "errebeiersman en -vrouwe, die
k 's Zondagsaevens is op d'r gemaksje te
gaere nae d'r land keure. De man mee
z'n 'anden op z'n rik en z'n puupje in z'n
mond, de vrouwe mee den êenen 'and in
d'r zie-e of d'r ermen over mekare. Zon
der vee' te zeggen, mae: ze kieke góed
deur de rondte en wete nader-'and percies
te vertellen, 'oe k oal de vruchten stae
onderwegt. As ze dan op d'r eigen stiksje
grond löope, lingst de duifkant of deur de
veure, en zie-e, 'oe malsch ter peeën
dn petaten, d'r juun en d'r terve dae stae
te groeien, dan voele ze d'r eigen zó vol-
dae en zö rieke as dè,' den besten boer
mae dienke durft; al ulder d'r lapje
dan mae 'epacht of 'uurd voe een jaer.
Toch 'lóope der, die nog gröozer bin
en d'r eigen nóg rieker voele. Dat bin
de jonge ménsen, die ter voe de êeste
zummer mèe de kinderwaegen op uut gae.
Het vrouwtje mee een effen gezicht en
defteg rechtop achter de waegen, stateg en
wel, liek a dat 'oort-en de man, op z'n
Zondags, mee een 'oed en twi cent wit:
mannekefieks. En dan mö' je dat gezicht
zie-e, ten noe en dan is in de waegen
kiekt. Je zou nie ciienke, dat ér op zö'n
bruun verbrand en verwèerd gezicht zukke
zachte trekken er. in die óogen zö'n têe-
ren blik kan komme. Ja, ja, voe dat wurm
pje staet die man te delven in de mod
der, te maaien in de stekende, zunne en
te dossen, dat 'n è-gauw nie mi' prate kan.
omda' z'n kêele van binnen rauw vlees
is, van 't ertestof.
Een jaer of zesse, tiene gelee-e, zou
je 'n dat ok nie nae-'egeven dat 'n
dae' noe zö braaf op een aevendverzietje
zou gae.
Op die leeftied, zö van dertiëne toet
achttiene, dan gaë' die guus toch te werke
an den diek! Misjes en jongefs, ollebei.
Zö op 't óoge zou je wé zegge, dat de
jongers die misjes tegen-'ouwe en vast-
pakke en nie verbie wille laete,maer a
die dae' nie van gediend waere, dan zouwe
ze ergens anders gae keure,
De :>edaérde, fersoenlikke ménsen kun
ne d'r eigen dae' vrêed an ergere en 't is
ok mae 't beste om nie te gae keuren,
daer a die bende los-'ebroke is. Nie voe
de guus die a stae male en mekare plaege,
zonder andere bedoelege as om een bitje
lol te maeken. Maer, op ieder durp, is
ter oltied wer één bie, die gemêen en
vals is; die prombeert om een kleinder
kind zeer te doen of z'n Zondags goed
vuul of kapot te maeken. Die mee stêe-
nen begunt te gooien en gróote ménsen,
die a verbie gae, schandeleseert.
Daer is noe êenmael niks an te doen.
In iedere saemenievienge is toch minstens
één nietdeuger.
't -s jammer, dat de andere guus dae
dan ok op èn-'ezie-e worre. Wan' dat is
nie recht. Ze doe vanself wé' nochter en
kalverachteg, mae', dat briengt d'r leef
tied mee. Ze bin nog zö jonk en speels
as de kalvers en dè lammetjes in de weie
en gae volgens d'r natuur te werke. Bo
vendien de nêeste 'êel de weke ok d'r
strienge motte trokke en overdag nae' de
kerke 'ewist. Die paer uren 's Zondags
aevens bin d° éenege van 'êel de weke.
da' ze is een bitje uut den band kunne
sprienge.
Je 'óori me nie zegge, da' 'k het góed
of möoi vinde, 'öor, maer: ik kan 't be-
griepe. Beter, vee' beter zou 't natuur
lik weze, as ter voe 'ezurgd wier, dat die
uren deur de ankommende jongers én
misjes deui-'ebrocht wiere mee gepaste
ontspanneng en onder vertrouwde leideng.
Bie de Romse is dat a zó, glöof ik; ik
temissen al is 'ehóore van korfbal voe
misjes en voetbal voe jongers, het leste
onder leideng van een kapelaan. En de
Af-'escheie Jongelingsverêenegen, zó-
lank as k 't me 'eugt; die doe allêeneg
an gêeste' kke ontwikkeling en het is een
feit, dat die d'r eigen vee' welgemanier-
der kunne gedraege en beter d'r woord
kunne doe-e as die k d'r opvoedege 's Zon
dagsaevens an aen diek' ontvange.
Bie de Gróote Kerke bin ze noe ou de
goeie weg, al ei dat langer 'edpurd as
bie dén Kleinen. In de knapevcrêcnege
doe ze an gimnestie en de ouwere maeke
opstellen en 'ouwe voordrachten en zö-è'.
(Ze noeme dat mêe$tal „inleidingen", maer
ik bin der nie zeker van, ofdè' dèt wé'
een goed woord is.)
Het is toch eigeluk wè' zonde van de
vele guus, die k dae' overaol buten stae'
en van de koötelikke uren, die a ze ver-
lore laete gae'.
H. C. H.
men in plaats van vleesch goed verwerken
door stamppot, een sausje, soep of groen
te. Wanneer men oude soorten raspt en
jonge en belegen soorten in blokjes snijdt
en door de gerechten mengt, krpgen deze
een pittigen smaak en een hooger gehalte
aan eiwit, vet, zouten en andere voor de
voeding belangrijke stoffen.
Radijs, wortel, in het algemeen dagelijks
wat rauws, óók op de boterham, dat is de
enkelvoudige oplossing voor drie vragen
des tijds!
MANY A BEUKMAN.
EEN KLEINE OORZAAK MET GROOTE
GEVOLGEN.
De waarheid van het bovenstaande kan
men zoowel in het heden als in het ver
leden zien. Enkele onvriendelijke woorden
kunnen een groot twistvuur aansteken met
al zijn droevige gevolgen.
In het midden der 17de eeuw was Apolo-
nius Veth burgemeester van Middelburg.
Hij bewoonde een der prachtige patriciërs
woningen in de stad. De vrouw des huizes
had gewoonlijk 3 of 4 dienstboden tot haar
beschikking. Uit den aard der zaak ging
zö met de keukenmeid het meest vertrou
welijk om.
Het is te begrppen, dat deze dienstbare
met alle huiselpke omstandigheden goed op
de hoogte was. Dit was niet zoo erg, als zij
bg al 't geen zij hoorde en zag, maar kon
zwijgen.
En dat kon de keukenmeid van den Mid-
delburgschen burgemeester Veth niet.
Gaarne wilde men van haar ontslagen zön.
Door haar een goed getuigschrift mee te
geven kon zjj gemakkelijk een andere be
trekking krijgen. Zoo verliet zij op 1 Mei
van het jaar 1652 haar dienst om werk
zaam te zijn bij den anderen burgemees
ter der stad n.l. den heer Christiaan Thi-
baut. Natuurlek had zö meer te maken
met de vrouw des huizes dan met den bur
gemeester.
Met haar nieuwen dienst was haar ka
rakter niet veranderd. Haar kwade tong
wist heel wat waars en onwaars van het
gezin van burgemeester Veth aan de echt-
genoote van burgemeester Thibaut te mel
den. Daar het tusschen beide magistraten
toch niet al te best boterde, werden de
lasterpraatjes met genoegen aangehoord.
Als gewoonlök werden deze nog een weinig
aangedikt en door mevrouw Thibaut over
verteld aan haar vriendinnen, die bp haar
op theevisite kwamen. Natuurlijk zorgÏJen
deze dames er wel voor, dat de praatjes
over het gezin van burgemeester Veth in
de stad werden uitgestrooid.
Toen dit mevrouw Veth ter oore kwam,
was zö begrijpelijk daarover nietgesticht.
Daarom zette zij haar man aan om het
minder edele gedrag van mevrouw Thi
baut onder het oog van zpn collega te
brengen. Dit werd gedaan met geen zachte
woorden, zoodat de verhouding tusschen
beide burgemeesters, welke zooals wp zei
den toch al niet vriendschappelök was, er
niet beter 'op werd. Het werd een formeele
vpandschap, die ook in de vergaderingen
van Wet en Raad tot uiting kwam. Wö
moeten niet vergeten, dat blpkbaar hier-
bö de politiek nog een woordje meesprak.
Het was in het jaar '1652. Pas was stad
houder Willem n gestorven. De Staten
hadden besloten geen nieuwen stadhouder
aan te stellen, ofschoon onder de regenten
der steden een vrij sterk gezinde Oranjepar
tij was. In de vergadering der vroedschap
kwam dat partpverschil wel eens tot uiting.
Nu wist burgemeester Veth door niet
altijd eerlöke middelen gedaan te krijgen,
dat zijn collega Thibaut niet alleen ge
dwongen werd ontslag te nemen, maar ook
dat deze uit Zeeland werd gebannen.
De ex-burgemeester Thibaut deed ech
ter ggen groote reis om. buiten Zeeland
te gaan wonen. Hh stak de Schelde ever
naar Staatsch-Vlaanderen, dat destpds niet
bp Zeeland hoorde. Bovendien had hö hier
grondbezit. Zpn gedachten gingen meer uit
naar Middelburg, waar hp op het stadhuis
als burgemeester had getroond, dan dat hö
zich bezig hield met de veldvruchten van
de vette kleigronden.
Wat zpn collega Veth hem had aange
daan, griefde hem zeer en daarom zon hp
op wraak.
Op een prachtigen Zondagmorgen in den
zomer had hö met een gehuurde schuit
Staatsch-Vlaanderen verlaten. Zpn reis was
naar Middelburg. Hij was zóó vroeg afge
varen, dat met kerktpd de schuit bij de
Slpkpoort kon aanleggen. Dadelök verd
de schippersknecht, die in Middelburg geen
onbekende was, er op uitgezonden om te
informeeren of burgemeester Veth ter kerk
was. Jawel, hp was in de Nieuwe Kerk
Nu wist Thibaut wat hö doen zou. Dadelpk
begaf hö zich langs den kortsten weg aar
de Groenmarkt, stapte het hem welbeken
de kerkgebouw binnen om zich in het bur
gemeestersbocht op zpn oude plaats naast
burgemeester Veth neer te zetten. Deze
was niet weinig verbaasd over de groote
vrppostigheid van zijn vroegeren collega.
Hoe durfde deze zich na zön verbanning
weer in Middelburg vertoonen en dan nog
naast hem in de kerk plaats, nemen alsoi
hij nog burgemeester was
De predikatie had zeker geen van bei
den gesticht. Thibaut verkneuterde zich
over de tot nu toe geslaagde list en over
het booze gezicht van zpn buurman. Deze
beraamde wat hp doen zou.
Nauwelpks was de kerkdienst ten einde,
of Thibaut maakte een deftige buiging naar
Veth en spoedde zich de kerk uit om zich
zoo spoedig mogelök naar de Slökpoort te
begeven. Hier lag volgens afspraak zpn
schuit gereed tot vertrek.
Ofschoon het Zondag was, belegde bur
gemeester Veth dadelök een vergadering
van Wet en Raad, waarin hp zpn groote
boosheid luchtte over Thibaut. Zpn beste
vrienden toonden zich mede verontwaar
digd, anderen namen het geval minder ern
stig op en lachten om het geval. Bp meer
derheid van stemmen werd besloten Thi
baut te doen arresteeren, daar hö, als zijn
de verbannen, zich verstout had in Middel
burg te komen. Aan alle poorten werd een
wacht gezet en de geheele stad doorzocht.
De vogel was echter reeds lang gevlogen.
Op denzelfden Zondagavond had bur
gemeester Veth bezoek van eenige vrien
den. Natuurlijk werd druk gepraat over de
ongehoorde daad van Thibaut. De gedron
ken wpn wond wellicht hen allen ook een
weinig op, vooral den burgemeester. ">eze
verklaarde alles in 't werk te zullen stel
len om zich te wreken en om aan zön
woorden meer kracht bö te zetten sloeg
hp woedend de vuist'op tafel. Hierbö brak
hp een wpnglas. Erger was, dat hö zich
zoodanig kwetste, dat zön polsader werd
doorgesneden.
Dadelijk ingeroepen hulp kon het bloed
niet voldoende stelpen en op den derden
dag stierf hij.
Zijn doodstpding kwam spoedig ter oore
van Thibaut. Deze treurde niet over den
dood van zpn vijand. Hp liet informeeren
hoe men in Middelburg over hem dacht en
daar die inlichtingen niet ongunstig wa-
Redacteur: J. M. MULLIÊ.
Onderstaande partij is uit een vriend-
schappelpke match tusschen de heeren
J. J. v. d. Ende te Zierikzee en Joh.
Baren dregt te Nieu werker k. Eerstgenoem
de won de match voor zoover ons bekend
met 8 partijen gewonnen en 2 verloren.
We kennen Baren dregt als een jong en
talentvol speler, maar dat hp nog niet op
gewassen is tegen v. d. Ende op zpn best
is te begröpen.
WitJoh. T. Barendregt.
ZwartJ. J. v. d. Ende.
GrünfeldIndisch.
I d2d4 Pg8—f6 2 c2—c4 g7—g6
3 Phlc3 d7d5 4 Lel—f4 Lf8—g7
5 Tal—cl 0—0 6 e2—e3 (op 6Pf3
volgt 6 Dc4: met goed spel voor zwart).
6 c7—c6 7 Pgl—f3 d5Xc4
8 Lflxc4 Pb8d7 8 i^lXc4 Pb8—d7
9 e3e4 (dit is beter dan bpv. 9 0^-0,
waarop volgt: 9 Pn5 Lg3 e5!).
9 Pd7b6 10 Lc4e2 PfO—h5
II Lf4e3 (op 11 Le5 volgt11
Lh6 12 Tc2 Pf4).
11Ph5—f6 12 0—0 Lc8e6
13 b2b3 h7— *i6 de laatste zetten van
zwart lijken ons zuiver verloren tempi.
14 'Pf3e5 Pf6d7 15 Pe5—c4 Le6Xc4
16 b3Xc4 e7e5 17 d4—d5 Dd8—e7
18 c4—c5 Pb6c8 19 d5Xc6 b7xc6
20 Ddla4 De7e6 en natuurlijk niet
20 Pc5: wegens 21 Dc6:
21 Tfldl Tf8e8 een groote fout, hier
moest 21 Td8 waarop evenwel
volgt: 22 La 6 Tb8 23 Lc8 29 Td6
22 Le2c4 en zwart gaf op.
Slotstelling
De strijd op den Balkan. Met hevig*
gevechten moet eon rivierovergang
genomen worden Duitsch* soldaten
gebruiken eer. der hooiden van een
vernielde b'ug als dekking
(We'»bi'd Pa* Holland)
Maak uw tuin productief.
De Uitg. Mö- C. A. J. van Dishoeck,
Bussum, brengt een handig boekwerkje
in den handel, waarin de gegevens op het
gebied van tuinbouw enz., eertö'ds verza
meld door den heer P. Teunissen, een be
kend schrpver van land- en tuinbouw-
artikelen en -boeken, zpn samengevat. Be
halve velé belangwekkende wenken voor
den leek die zpn tuintje thans productief
wil maken, bevat het boekje een kalender,
waarbp de werkzaamheden in den moes
tuin enz. vermeld staan, terwöl de lief
hebbers van flora en fauna cr bovendien
kunnen lezen wat in de verschillende iaar-
getöden in de natuur te genieten is.
De match Maartensev. d. Ende, welke
vorige week had moeten beginnen, is door
bijzondere omstandigheden uitgesteld. Ver-
moe-elök wordt deze nu in Juni a.s. ge
speeld.
PLANTEN, DIE GEEN EISCHEN
STELLEN AAN HET LEVEN.
Uit het leven; van de korstmossen.
Een plant met een raadselachtige
geschiedenis.'
Waimeer je over de heide loopt en daar
eens achteloos een of andere kei voort-
schopt, zul je wellicht- zien dat die kei
dicht bedekt is met allerlei vreemd spul,
dat jé zo op het eerste gezicht totaal niet
thuis zult kunnen brengen. Korrelige, bruine
of rode, soms bijna zwarte vlekken zijn er
aan te zien, die een beetje vuil lijken, op
aanbaksel van het weer. Maar het is hele
maal geen vuil; het is zelfs een levend
wezen, een korstmos. Die vreemde wezens
kun je nu letterlpk overal vinden, tot op
de basaltblokken aan de strandeinden van
de havenhoofden toe; en wanneer je daar
even over nadenkt, dan zal dat vreemd
genoeg zijn. Dat zulke wezens op kalksteen
groeien, is nog wel te begrijpen, want kalk
steen is poreus, er zitten gaatjes in, dus is
daar' nog wel een beetje voedsel uit te
halen. Maar die basaltblokken van de
strandhoofden, waarin niet de kleinste
openingen zitten: wat kunnen die de korst
mossen voor voedsel bieden? En door de
zeewind kunnen ze ook al niet veel toege
voerd krijgen! Daar komt nog bp, dat die
korstmossen er het hele jaar zpn, want ze
schijnen zich er niets van aan te trekken,
dat de zon schroeit over de heidevelden of
over het strand, vorst schpnt hen niet te
deren en aan regenbuien, hoe hard ook,
hebben zp glad maling. En die korstmossen
groeien maar door. ondanks alles
Korstmos groeit overal.
Wanneer we er een paar boeken op na
slaan, dan blökt ook wel, dat die korst
mossen overal kunnen en willen groeien.
Want zp zijn gevonden op de gletschers van
Zwitserland, zo goed als op de smoorhete
eilandjes voor de kusten van Zuid-Amerika
en heel dicht bp de Noordpool, zo goed als
midden, in de kurkdroge hitte van de
Sahara. Zp kunnen dus op een zo arme
bodem nog groeien, dat er vroeger vaak
aan werd getwijfeld, _>f die korstmossen
wel iets met de bodem waarop zp leefden
te maken hadden, met andere woorden of
zp daar 'hun voedsel wel uit haalden. Maar
wanneer je met een zakmesje voorzichtig
de laag korstmossen van je kiezelstéen
wegschrapt, zul je zien, dat het r^os, om
het zo maar eens even te noemen, wel
degelijk heel veel met de steen te maken
heeft. Op de plaats waar het korstmos
groeide is de steen dof en ruw; er zpn,
uiteraard tot maar een heel klein eindje,
wortels in doorgedrongen. Hoe die kleine
plantjes in die harde stenen kunnen
groeien is nog niet met zekerheid opge
lost. Maar denk daarbp maar eens aan het
oude spreekwoord: de gestadige druppel
holt de steen. Wanneer er maar jaren lang
steeds weer eer kleinekracht wordt uitge
oefend op het laagje steen onder de mossen,
moét dat op het laatst wel succes hebben.
Waarschpnlpk scheiden die korstmossen een
of ander zuur af, dat een heel licht op
lossende werking heeft op de stenen.
ren, waagde hij zich weer in zpn vroegere
woonplaats zonder dat hem overlast werd
aangedaan. Hö zat zelfs spoedig weer in
de regeering der stad en werd nogmaals
burgemeester. Als zoodanig heeft hp veel
geöverd voor het bouwen der Oostkerk.
Aan de buitenzöde van den voet van de
lantaarn staat te lezen: „Dees' tempel eer
sten steen, ter Godsdienst opgebouwd. Legt
Burgemeesters zoon Jonker Frans Thibaut."
De kerk kostte de stad veel geld en bracht
haar nog dieper in de schulden.
R. B. J. d. KL
Door de ieugd
Wat is een korstmos eigenltfk?
Wanneer we het helemaal precies willen
weten, wat nu een korstmos wel eigenlijk
is, dan zpn we nog lang niet klaar met de
eenvoudigste verklaring: een laag georga
niseerde plant. Want wat hebben de mensen
ontdekt? Dat het eigenüjk een heel gezel
schap is, één zulk een korstmosplant De
eerste beginselen er voor worden gelegd
door een soort bacteriën, je weet wel, van
die heel kleine wezens, die in milliarden
en nog eens milliarden door de lucht
zweven en met het blote oog niet te onder
scheiden zön. Een zeker soort bacterie dus
(er zijn duizenden soorten van) vestigt zich
op steen en gaat daar alvast een bedje
spreiden voor de nakomers.
De eerste gast is een of ander soort
zwam. Je weet, dat een zwam een padden
stoel is; er zpn ook heel laag georgani
seerde zwammen, die in'niets meer op een
paddenstoel lpken, die je ook vaak met het
blote oog niet zien kunt. Dat zön heel
vreemde wezens, die op de uiterste grenzen
van het plantenrijk staan. Zulk eem soort
zwam dan vormt een soort compagnieschap
met de bacterie en samen bouwen zp hun
woning op de steen uit. En wat er nu bö
komt, daar kennen we de naams allen wel
van. Er komen algen bp. Die groene algen
uit je acquarium of uit de sloten, die je
vaak genoeg hebt gezien, zön daar weer
familie van; maar net als bp de zwammen,
die hieraan meedoen, zpn deze algen weer
zowat de laagst ontwikkelde van hiin hele
familie.
Ze groeien door de regen.
Wanneer al die wezens de eerste grond
slag hebben gelegd komen de korstmossen
zelf pas op de proppen. En met die vreemde
wezens kan letterlijk alles gebeuren; zij
kunnen werkelpk'alles hebben. Wanneer het
weken aan een stuk droog weer is geweest,
ddn is er maar heel weinig wind voor nodig
om de korstmossen te verpoederen; dan
worden zp naar alle kanten uiteengejaagd
als een heel fpn en donker stof. Maar
dacht je, dat de korstmossen dan dood
waren? Wel neen; wanneer zp weer een
beetje op een gunstige plaats terecht komen
en het maar weer een klein beetje wil
regenen, beginnen zp verbazend snel weer
te. groeien. En hoe vochtiger het weer nu
maar wil zpn, hoe beter het de korstmossen
gaat. Dan groeien zp uit tot vaak heel
grote plakkaten; en dan iverspreiden zp
zich ook, zodat je, wanneer je een aardige
vindplaats van korstmossen wist en na
een jaar, waarin erg veel regen is gevallen,
nog eens terugkomt, je gemakkelök twee
maal zoveel korstmossen kunt verwachten
als daarvoor.
Hoe planten korstmossen zich voort?
Maar hoe planten de korstmossen zich nu
eigenlpk voort? Want dat zp door bacteriën
en algen geholpen worden om zich een
bestaan te scheppen is nu wel heel aardig,,
maar we Willen wel eens meer weten van
de manier waarop precies de jonge korst
mossen ontstaan. Maar daar kan ik je toch
niet al te veel van zeggen, want veel daar
van is den mensen zelf nog niet bekend.
Wp weten alleen, dat zö zich verspreiden
met behulp van sporen, je weet wel, die
heel kleine zaadjes die we in de herfst ook
vonden bö de paddenstoelen; die worden
door de wind meegenomen naar een of
andere gunstige plaats, waar zö verder
maar moeten zien hoe zö zich redden.
Je ziet wel, het leven van die heel primi
tieve wezens is uiterst eenvoudig. Maar
wanneer je nog nooit eens korstmossen
hebt gezien mag die eenvoud je niet ver
leiden om ze dan maar achteloos voorbp
te lopen. Want een klein beetje aandacht
verdienen zö zeker.
(Nadruk verboden).
