Provinciale Zeeuwsche Courant
Middelburgsche, Vlissingsche,
Goesche en Breskensche Courant
ROOSEVELT OVER DE LEEN- EN
PACHTWET.
De legerberichten vein gisteren.
VIJF MANNEN UIT YERSEKE ONTBRAKEN
OP HET LAATSTE APPÈL.
Engelsche
luchtaanvallen.
waarin opgenomen de
184ste JAARGANG
NUMMER 65
MAANDAG 17 MAART 1941
Uitgave der Firma's F. van de Velde Jr. en G. W. den Boer
ABONNEMENTSPRIJS i
19 cent por week of f 2.42 per kwartaal
Franco per post 2.63 per kwartaal»
Afzonderlijke nummers 5 cent
ADVERTENTIEPRIJS;
Van 1 -5 regels f1.50, tedere regel meer
30 eertt Bij abonnement speciale prijs.
Kleine advertenties van 1-5 regels 10.52,
iedere regel meer 10 ct (max. 8 regels).
POSTREKENING 359300 (MIDDELBURG)
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
De geschiktheid van de Ver.
Staten om oorlog te voeren.
Het D.N.B. meldt uit Washington;
Op het jaarlijksche banket der ver-
eeniging van bij het Witte Huis geac
crediteerde journalisten heeft presi
dent Roosevelt Zaterdagavond een
rede gehouden, waarin hg een dringend
beroep deed op het Amerikaansche
volk, thans, nu de wet inzake de hulp
aan Engeland van kracht is geworden,
alle persoonljjke wenschen en verlan
gens te vergeten en tezamen met den
grootsten spoed aan het uitvoeren van
de wet mede te helpen. Na een groot
debat, aldus Roosevelt, heeft Amerika
thans de beslissing genomen. Deze be
slissing is het einde van alle pogingen
om op compromissen af te sturen. Het
is echter ook de hoogste tjjd. Enge
land moet thans gesteund worden met
alles wat de Vereenigde Staten kun
nen missen. Evenzoo Griekenland cn
China- Dat beteekent voor lederen
Amerikaan offers. Ieder zal hoogere
belastingen betalen, langer werken en
zich met kleinere winsten tevreden,
moeten stellen. Half werk heeft thans
geen zin, slechts een volledig gebruik
van alle arbeidskrachten kan tot het
doel leiden. Deze oorlog kan niet met
dollars gewonnen worden, doch slechts
met de inspanning van het geheele
volk van 180 millioen zielen der Ver
eenigde Staten. Van de offervaardig
heid van de Vereenigde Staten hangt
het af, of de vitale brug van schepen
over den Oceaan, die levensmiddelen en
wapens naar Engeland brengen, in
stand kan worden gehouden. Amerika
zal zjjn hulp aan Engeland opvoeren
tot de overwinning is behaald.
REDE VAN ROOSEVELT.
De nationale verdedigingscommissie van
den Amerikaanschen bond van oudstrijders
"„American Legion" is te Indianapolis bij
eengekomen. Naar aanleiding van deze bij
eenkomst werd naar het D.N.B. een vrij
lang rapport gepubliceerd over de ge
schiktheid van de Vereenigde Staten om
oorlog te voeren. In dit rapport wordt ver
klaard, dat de Vereenigde Staten niet in
staat zijn thans reeds oorlog te voeren.
Ondanks alles wat gepresteerd is. kunnen
de nalatigheden van twintig jaar niet
goed gemaakt worden. Ondanks alle moei
ten die het Amerikaansche volk zich ge
troost om te bewapenen, kunnen de Ver
eenigde Staten niet voor het voorjaar van
1942 anderhalf millioen man troepen uit
rusten en opleiden. De Amerikaansche
luchtvloot zal voor 'den zomer van 1942
niet voldoende vliegtuigen en piloten heb
ben om zien met een krachtigen vijand te
kunnen meten. De z.g.n. twee-Oceanen-
vloot zal niet voor het einde van 1945 vol
tooid zijn.
Over de positie van de Noord-Ameri
kaansche industrie wordt in,dit rap
port in het bijzonder gewezen op het
toenemend onderbreken van het werk
vooral in de bewapeningsindustrie. Zoo
is het aantal stakingen in Maart ver
geleken met de maand Januari verdub
beld.
Dit rapport is samengesteld door een
sub-commissie van de verdedigingscommis
sie, wier leden naar Washington zgn ge
reisd om daar van afgevaardigden, verte
genwoordigers van het leger, de vloot
eh de scheepvaartautoriteiten inlichtingen
te verkrijgen over de mogelijkheden van
Amerika bij het voeren van een oorlog.
ITALIAAN SCH COMMENTAAR.
Naar aanleiding van het wetsontwerp
tot steun aan Engeland schrijft het tijd
schrift „Relazioni International!", dat dik_
wijls de meening van toonaangevende Ita-
liaansche kringen weergeeft, dat Roosevelt
hiermede de voorwaarden voor een nieuwe
geweldige crisis heeft geschapen en wel
niet alleen voor een economische, doch ook
voor een politieke crisis. Roosevelt heeft
de les, die hem twintig jaar geleden door
zijn voorgangers geleerd werd, vergeten
en mengt zich opnieuw in Europeesche
aangelegenheden, die niets met Amerikaan-
èche belangen gemeen hebben. Daarbij
helpt hij den aanvaller, n.l. Groot-Brit-
tannië, wiens verantwoordelijkheid voor het
uitbreken van den oorlog niet slechts een
spreekwijze, doch een vaststaand feit is,
dat zelfs door Engelschen uls Lloyd George
en Wells openlijk erkend is. De goede
zaken, die Roosevelt voor oogen zweven,
zullen niet tot stand komen. Spoedig zul*
len de V.S. haar klanten verliezen en de
wapens voor Engeland zullen^ tenslotte
door het Amerikaansche volk betaald moe
ten worden.
DE AMERIKAANSCHE HULP
AAN ENGELAND.
De bekende Amerikaansche schrijver
Varter schrijft in de Hearstpers over het
wetsontwerp tot steun aan Engeland, dat
alleen door het bestaan van deze wet de
fabrieken niet sneller gaan werken en
ook het vervoer overzee niet eenvoudiger
wordt.
De hulp aan Engeland is niet het
voornaamste doel. Daarentegen ver
plaatst deze wet, hetgeen de Ameri
kaansche openbare meening niet be
grepen heeft, het hoofdkwartier van
den Europeeschen oorlog en Azië naar
hbt Witte Huis.
Het lot van de volken, die verklaard
hebben, dat zij zonder de economische,
financieele en militaire hulp van Amerika
niet kunnen strijden, hangt in de toekomst
uitsluitend af van Roosevelt's persoonlijke
beslissingen. Daarenboven geeft deze wet
Roosevelt het recht van toe clit op Chur
chill en het geheele Britsche rijk, want hij
kan hulp verleenen of niet verleenen al
naar gelang hg de plannen van de Brit
sche regeering beoordeelt.
HET DUITSCHE.
Het opperbevel der Duitsche weermacht
deelde gisteren mede
Het binnenrukken der Duitsche troepen
in Bulgarije verloopt nog steeds volgens de
plannen.
Een sterke formatie gevechtsvliegtuigen
heeft in den afgeloopen nacht ondanks de
moeilijke weersomstandigheden belangrijke
doelen in Londen en Zuid-Engeland aan
gevallen. In de haven van Londen ontston-
de verscheidene middelgroote branden en
een brand van grooten omvang'. .Op andere
plaatsen, in Zuid-Engeland werden vlieg
velden en havenwerken doeltreffend met
brisant- en brandbommen bestookt.
In Noord-Afrika hebben Duitsche ver
kenningsvliegtuigen met goed gevolg auto-
colonnes en troepenconcentx-aties nabij
Agedabia aangevallen. Op het eiland Malta
heeft de Duitsche luchtmacht de vliegvel
den Hal Far en Luca gebombardeerd. Een
Duitsch jachtvliegtuig heeft hierbij in een
luchtgevecht een Britsch vliegtuig van het
type Vickers-Wellington neergeschoten.
De vijand heeft in den afgeloopen nacht
met zwakke strijdkrachten in het West-
Duitsche grensgebied eenige bommen ge
worpen. Er is geen militaire schade aan
gericht. De mateiieele schade is overigens
gering. In een krijgsgevangenkamp wer
den twee Franschen door een Britsche
Brisantbom gewond.
In het tijdvak .van 12 tot 15 Maart
heeft de vijand 31 vliegtuigen verloren,
waarvan elf in luchtgevechten, 11 daar
nachtjagers, 6 doof afweergeschut en
3 door marinegeschut. Over dezelfde
periode bedragen de eigen verlièZen
21 vliegtuigen.
HET ITALIAANSCHE.
Het 284e weermachtsbericht luidt
Aan het Grieksche front hebben wij tij
dens plaatselijke acties in den sector van
het elfde léger wapens buit gemaakt, ter
wijl gevangenen in onze handen vielen.
Onze vliegtuigen hebben een belangrijke
Giacksche vliegtuigbasis gebombardeerd.
Gistermiddag hebbën vijandelijke vlieg
tuigen Valona 'gebombardeerd, waarbij
lichte schade werd aangericht. Het af
weergeschut der marine heeft een vijan
delijk toestel neergehaald.
Vliegtuigen van het Duitsche vlieger
korps hebben de installaties van het vlieg
veld Hal Far op Malta aangevallen. Een
vijandelijk vliegtuig werd neergehaald.
In Noord-Afrika hebben Duitsche afdee-
lingen nabij Agedabia concentraties van
Britsche auto's gebombardeerd.
In Oost-Afrika heeft de vijand gisteren
zijn aanvallen, aan het geheele front van
Kereri met sterke strijdkrachten hervat.
Hij werd overal teruggeslagen en leed
zware verliezen. De vijand heeft voorts
luchtaanvallen ondernomen op Abrascico
in Erythrea, waarbij eenige schade werd
aangericht, op Diredawa, waar geen scha
de werd aangericht en in den sector van
Keren, waar een vijandelijk vliegtuig met
geweervuur is neergehaald.
AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU VOOR PUBLICITEITSWAA RDE, INGESTELD DOOR DE VEREENIGING ..DE N E D E R L A N p__S_C_HE__D_A_G_B_L_AD_P_E_R_S^
Beslissing beteekent het einde der compromissenpolitiek.
WINTERHULP
NEDERLAND.
Vanaf vandaag tot Zaterdag a.s
zal in geheel Nederland van huis
tot huis worden gegaan, om nog
maals een offer te vragen voor
Steun ami den behoeft.ige.n land
genoot.
Onder gróoto opoffering hébben
duizenden collectanten zich voor dit
wérk beschikbaar gestéld.
Opent uw deuren voor hen, weest
vriendelijk voor hen en zorgt, dat
uw gift klaat ligt, of stelt het be
drag aan een uwer huisgenooten
ter hand, indien gij uw woning ver
laat, opdat de collectant niet vele
malen naar hetzelfde adres behoeft
terug te keeren.
Vele Nederlanders zien vol ver
wachting ook naar uw offer uit.
Acht burgers gedood.
Vrijdagavond hebben Engelsche vliegtui
gen op verschillende plaatsen des lands
bommen geworpen.
In een plaats in het Westen is belang
rijke schade aan woonhuizen en aan een
vefkeersbrug aangericht. Hierbij zijn acht
burgers gedood, zeven zwaar en twee licht
gewond. Voor het meerendeel waren dit
menschen, die zich op straat bevonden.
Eenige branden in woonhuizen zijn snel
gebluscht.
In het Oosten des lands zjjn brandplaat
jes gestrooid, waardoor een boschbrand
ontstond, die 5 h.a. bosch in asch legde.
Een aanvalspoging op een verkeerswerk
op een andere plaats is mislukt. Eenige
woonhuizen werden hier door bomscherven
beschadigd.
Ook elders is geringe schade aan ge
bouwen toegebracht.
Kindermoord te Soest
opgehelderd.
TIENJARIGE JONGEN DE DADER.
Binnen vier-en-twintig uur heeft in
specteur Schreuder den moord op het
dochtertje van de familie Strumpel
te Soest tot opheldering gebracht. Als
dader van dezen moord is een tienjarig
jongetje in den nacht van Vrijdag op
Zaterdag in een der noodwoningen te
Hilversum aangehouden.
Het is gebleken, dat het jongetje, de
vijfjarige GeiTitje, die alleen in het bosch
van Fijnenburg liep, in het water heeft
gegooid. Toen het meisje probeerde uit
het water te komen, heeft hg haar zoo
lang onder water gehouden totdat het be
zweek. De jeugdige dader was in gezel
schap van een broertje.
Het is een der twaalf kinderen uit een
groot gezin, waarvan er zes wegens bal
dadigheid voor den politierechter zijn ge
weest.
Het kind zal ter beschikking van de jus
titie worden gesteld.
Stoomschip „Rantau Pandjang"
vermist.
Het Nèderlandsche s.s. „Rantau
Pandjang" moet als verloren worden
beschouwd, daar het ver over tfld is.
Van het schip en de bemanning ont
breekt elk spoor.
Zij offerden hun leven voor het vaderland.
Het schoone Zeeuwsche
landschap baadde Zaterdag,
op den prachtigen vroegen
voorjaarsdag, in het volle
zonlicht. Een verademing
na de donkere winterdagen.
Vredig lagen de landouwen
In het schoone Zuid-Beve
land. Stil en rustig was het
op de landwegen. Een witte
nevelsluier bedekte den ge
zichtseinder, als wilde de
natuur ons herinneren aan
het verborgene achter de
zen waas, aan het onwe
tende, aan de onzekere toe
komst.
Nijvere Zeeuwsche land
bouwers werken nu van
den vroegen morgenstond
tot den avond. Stoere, bon
kige paarden trekken den
ploeg door de vette klei, de
eg bewerkt de kluiten en
de zaaimachine strooit het
zaad voor het binnenkoxt
ontkiemende nieuwe leven.
Op een akker, terzijde
van den beboomden dijk,
welke naar Yerseke leidt,
hobbelt een eg over het uit
gestrekte land, getrokken
door twee forsche paarden.
Plots verdwijnt de eg in
een diepe kuil, midden in
het vlakke land; deze kuilis een bom-
trechter.
Het verstoort onze gedachten, we wor
den wakker geschud uit onze droomen.
Onverwacht worden we weer herinnerd aan
een anderen mooien voorjaarsdag, tien
maanden geleden. Dien Meidag stond de
zon ook hoog aan den hemel te stralen, en
verkwikte het Zeeuwsche land met haar
weldadige warmte. Maar toen heerschte
er hier geen vredige stilte. Het oorlogsru
moer rolde over de akkers.
Bomtrechters links en rechts van den
weg, kazematten, in den dijk gegraven
stellingen, prikkeldraad en een uitgestrek
te kale vlakte aan den eenen kant van
den bochtigen dijk zijn thans nog de stille
getuigen van den droeven, harden strijd tus-
schen menschen. Een strijd op leven en
dood.
Jonge mannen offerden het dierbaarste
dat zij bezaten. Zij gaven hun leven voor
het vaderland. Zij stierven voor óns, die
achterbleven, en gaven ons den duren
plicht hun offer niet te vergeten. En wg
hebben den plechtigen eed gezworen hun
moed en dapperheid, hun offerzin en
plichtsbetrachting, hun standvastigheid en
hooge ideaal steeds te gedenken en ten
voorbeeld te stellen aan onze tijdgenooten
en aan het nageslacht.
Wij Zeeuwen worden dikwijls. bestem
peld als nuchtere menschen, koele lieden,
wars van sentimentaliteit en. overgevoelig
heid. Maar wij weten dappere mannen te
èeren zonder luidruchtigheid, met innerlijke
overtuiging en werkelijkheidszin.
Het voorbeeld van moedige, onverschrok
ken strijders op velerlei gebied in vorige
eeuwen moge ons worden voorgehouden.
Want het standbeeld van een dapperen
zeeheld beteekent voor ons meer dan een
Tijdens de rede van den Rijkscommissaris dr. Seyss Inquart in
het Concertgebouw te Amsterdam (Foto Stapf)
Füfe» P.SLC.
klomp steen of graniet. Hij roept ons op
tot waakzaamheid, eerlijken strijd, moed*
volharding en plichtsbesef.
Ook de strijders van 1940 dieneh in de
historie voort te leven als goede zonen
van ons vaderland, als flinke mannen, die
getoond hebben, dat moed, beleid en trouw
eigenschappen zijn» welke onze Zeeuwsche
mannen nog evengoed sieren als in vorigtt
eeuwen, in de tijden van een De Ruytcr,
Naerebout en Evertsen.
Zeeuwen loopen nimmer hard van stapel
wordt dikwijls verkondigd. Men bedenke
echter, dat niet in uiterlijk vertoon onze
kracht moet liggen, maar in de innerlijke
overtuiging te doen wat onze plicht Is, het
moge zijn voor de kleine dorpsgemeen
schap, voor ons gewest of voor de natio
nale zaak.
Toen ook over ons land het „te wapen**
schalde, zgn de Zeeuwsche mannen onver-
schrokken heengegaan naar grenzen en
kusten. Voor verschillende hunner was het
vertrek een afscheid tevens van dit
aardsch bestaan. Zij offerden hun leven op
het altaar van het vaderland. Zij streden
dus ook voor Zeeland, dat, zooals ons
Zeeuwsche volkslied zegt „fier zijn zonen
prijst".
Dat dit geen ijdele woorden zijn, moge
blijken uit het monument dat de Yerseke-
naren voor hun gevallenen hebben opge
richt.
Want ook uit Yerseke trokken moedige
mannen ten strijde. Toen het laatste appèl
geblazen werd ontbraken Piet Boone,
Frans Stobbelaar, Kees van Espen, Wim
Pieterse en Finus Daane.
Yerseke heeft deze vgf dorpsgenooten
de eer gebracht, welke dappere mannen
toekomt. Oude strijdmakkers namen het
initiatief en alle dorpsgenooten offerden
hun penningske, om hetgeen de vijf ge
sneuvelden voor Nederland hebben gedaan
voor het huidige en voor het komende ge
slacht in herinnering te doen voortleven.
Nog is de oorlog niet ten einde. Is het
dan niet voorbarig nu reeds een monument
voor gevallen plaatsgenooten op te rich
ten? Neen, de herinnering aan ontvallen
kameraden mag niet verflauwen. En zg
zal ook niet verflauwen.
De Yerseksche bevolking heeft op so
bere, maar ontroerende wijze, de niet uit
den strijd teruggekeerde dorpsgenooten.
herdacht.
Eenvoudig ook is het monumenteen
klomp steen waarin vijf namen gegrifd
staan, namen van mannen die, zooals op
het monument staat, „Den Vaderlandt
Ghetrouwe" him leven lieten.
„Ik had een wapenbroeder" speelde het
muziekkorps.
Men besefte den diepen ernst van het
oogenblik. Men stond tegenover een
steenen massa, maar ook tegenover een
symbool. En de symbolische beteekenis
van dit monument en van deze plechtig
heid blijft niet binnen de enge grenzen van
deze dorpsgemeenschapmaar zg grijpt
alle Zeeuwen. Want het waren niet alleen
zonen van Yerseke, maar ook zonen van
het Zeeuwsche land, die hun offer brachten,
„Den Vaderlandt Ghetrouwe",
