Stelt men zich met aandeelen veilig tegen
verminderde koopkracht van het geld?
De omgeving van het standbeeld van
Frans Naerebout.
Welke bonnen geldig zijn
Financieel Economisch Overzicht
De Ned. Scheepsbouw Mij. zou twee groote Russische
i schepen gaan bouwen.
Ongeveer in het midden van de vorige
week is de stemming ter beurze vaster ge
worden, waartoe de ongunstige weekstaat
van de Nederlandsche Bank het hare heeft
bijgedragen. Indien de weekstaten van de'
Nederlandsche Bank wijzen op een beden
kelijke uitzetting van de vlottende schuld,
dan reageert de beurs daarop gewoonlijk
met een koersstijging, omdat het publiek
nog altijd vervuld is van een zekere vrees
voor inflatie, en vooral voor de gevolgen,
die daarvan op de goederenprijzen zouden
kunnen uitgaan.
Wij hebben al eens meer uiteengezet, dat
het aandeelenbezit, naar onze meening, vol
strekt geen garantie beteekent tegen mo
gelijke nadeelige gevolgen van een vermin
derde koopkracht van het geld. In de eerste
plaats zijn de bestuurderen van onderne
mingen in dezen tfld op zich zelf reeds ge
neigd om de dividenduitkeeringen zooveel
mogelijk te beperken. In de tweede plaats
moet er rekening mede worden gehouden,
dat de Schatkist in toenemende mate beslag
zal leggen op de gemaakte winsten, terwijl
tenslotte een beperking van de dividend
uitkeeringen voor de toekomst niet geheel
en al uitgesloten moet worden geacht.
Wij hebben er al meer de aandacht op
gevestigd, dat in verschillende andere lan
den deze beperkingen reeds worden toege
past In Duitschland was de toestand zoo
danig, dat uitkeeringen, die boven een be
paald percentage uitgingen, moesten wor
den gestort in het z.g. Anleihestock-fonds
ter belegging in staatsleeningen. De betref
fende bepalingen loopen echter spoedig af
en, in verband hiermede overweegt men
blijkbaar een andere regeling. Uit de rede
van minister Funk in de vergadering van
de Duitsche Rijksbank zou men mogen af
leiden, dat het in de bedoeling ligt om t.z.t.
uitkeeringen boven 6 aan een prohibi
tieve belasting te onderwerpen.
Men vraagt zich af of dergelijke maat
regelen t.z.t. ook hier te lande zouden wor
den genomen. In het algemeen is men van
oordeel, dat het percentage van de uitkee
ringen feitelijk weinig ter zake doet en dat
zij in ieder geval geen absolute aanwijzing
vormen voor de winstcapaciteit der onder
neming. In het algemeen zijn Nederlandsche
maatschappijen in hun financieele politiek
vrij conservatief en men mag aannemen,
^dat gemiddeld wel ongeveer de helft van
"de gemaakte winsten in het bedrijf blijven,
terwijl de' andere helft wordt uitgekeerd.
Hierdoor wordt het mogelijk, dat vele on
dernemingen uit eigen middelen uitbreidin
gen en Vernieuwingen kunnen financieren,
zonder onmiddellijk een beroep op de kapi
taalmarkt te doen. Gaat men nu een nog
grooter deel van de winst in het bedrijf
houden, dan ontstaat daardoor een zekere
onderkapitalisatie en een ophooping van
kapitaal in het bedrijf, die tot onge-
wenschte uitbreidingen kan leiden. Volgt
men het systeem; dat thans in Duitschland
wordt bepleit, nl. om de aandeelenkapitalen
zoodanig uit te breiden, dat het percentage
van het dividend niet boven de 6 behoeft
uit te gaan, dan bereikt men niets anders,
dan dat uiterlijk de schijn wordt gewekt
van matige dividenden, terwijl in werkelijk
heid toch hetzelfde bedrag aan winst aan
de aandeelhouders wordt uitgekeerd. Men
ziet dus, dat het probleem, indien men er
althans een probleem van wil maken, waar-
lijk niet zoo eenvoudig is.
m
Hierboven merkten wjj op, dat vele on
dernemingen hier te lande in staat zgn ge
weest om vernieuwingen en nieuwe aan
schaffingen uit eigen middelen te financie
ren en het verschijnsel heeft zich dan ook
voorgedaan, dat er sedert het najaar van
1939, dus tijdens den geheelen duur van den
oorlog slechts enkele kleine emissies aan de
markt zijn geweest, afgezien dan van de
groote staatsleeningen. Thans wordt er ech
ter een uitgifteaangekondigd van de Ne
derlandsche Scheepsbouw Mg. en wel van
500.000 tegen 110 De aandeelen wor
den uitsluitend aan aandeelhouders aange
boden in verhouding van vgf oude tegen
één niéuw. De claim, die aandeelhouders
ontvangen, werd ter beurze verhandeld
tegen 23, later 19. De maatschappij heeft
het kapitaal noodig ter versterking van
haar bédrijfsmiddelen, waaruit de bouw van
een vijfde helling alsmede zekére wijzigin
gen in de werfinrichtingen werden gefinan
cierd. De gezamenlijke uitbreidingen had
den de investeering van een kapitaal van
1% millioen tengevolge.
Wy hooren, dat er op de nieuwe werf,
die thans is gereed gekomen, nadat in
het najaar van 1939 tot den bouw was
besloten, 2 groote Russische schepen
zullen worden gebouwd.
Wij hebben hierboven reeds gemeld, dat
de stemming in het midden van de vorige
week vaster is geworden. De handel heeft
zich echter daarbij niet belangrijk uitge
breid en in den loop van deze week is et-
weer een reactie ingetreden. Dit verschijn
sel deed zich ook voor op de staatsfondsen-
markt, waar niet alleen de nieuwe staats-
leening, maar ook de leening 1938 eerder
was aangeboden, zoodat de koersen een
fractie terugliepen.
Men houdt er in financieele kringen
rekening mede, dat zeer waarschijnlijk
in den loop van dit jaar een tweede
staatsleenlng zal worden uitgegeven,
vermoedelijk eveneens tot een bedrag
van ca. 50 millioen. Voor zoover wjj
hebben kunnen nagaan, hebben deze
plannen nog geen vasten vorm aange
nomen, zoodat men aan de geruchten
geen* al te Veel waarde moet hechten.
In goed ingelichte kringen acht men
het echter niet waarschijnlijk, dat een
dergelijke leening reeds spoedig zou ko
men, doch wellicht eerst in den nazo
mer.
Daar de vorige uitgifte in het bijzonder
bestemd was voor particuliere bezitters,
wordt het waarschijnlijk geacht, dat de vol
gende leening bestemd zal zijn om door
naamlooze vennootschappen te worden
overgenomen.
Hieronder volgt een overzicht van het
koersverloop in de afgeloopen week.
Hieronder "olgt een overzicht van het
koersverloop in de afgeloopen week.
4 Nederland 1940 H 94%, 95%, 95%.
4 Nederland 1941, 9615/io, 97Vie, 97Vz-
Aku 97%, 96%, 99%, 96%.
Levers Bros 105, 1031/-, 107%, 102t/2, 103%
Philips 192, 190%, 193, 189%.
Anaconda 27 5/16, 28%, 27%.
Bethl. Steel 78%, 77%, 81, 79%.
Kon. Petroleum 218, 219%, 215, 225, 216%,
217.
A'dam Rubber 253%, 264%, 259%, 260.
Deli Bat. Rubber 195, 209, 203.
Ned. Scheepv. Unie 161%, 169, 165%.
H.V.A. 412, 408 exdiv., 404, 410, 393, 3991%.
Deli Bat. Mij. 173, 185, 177%.
Deli My. 224, 222, 238%, 226%.
Senembah Mfl. 191%, 198, 188.
KAZEN UIT KAZEMAT GESTOLEN.
Een veehouder uit Vreeland had een vijf
tal kazen opgeborgen in een zeer veilige
schuilplaats. De man had nl. den mitrail
leurkoepel van een kazemat uitgekozen als
bergplaats van deze kostbare producten.
Van tjjd tot tijd dient men kaas om te
leggen, doch deze arbeid is den veehouder
thans bespaard gebleven. Hij deed aangifte
bij de gemeentepolitie van Vreeland van
diefstal van vijf twintigponders. Uit het
onderzoek bleek, dat een aantal personen,
woonachtig te Bussum, in -de nabijheid
van de kazemat, waarin de kazen waren
geborgen, werkzaamheden hebben ver
richt. In Bussum werd een onderzoek in
gesteld en vier van de vijf ontvreemde ka
zen konden in beslag genomen worden.
De vijfde bleek te zijn opgegeten. De Bus-
sumers hebben bekend, den diefstal te heb
ben gepleegd.
TWEE CANADEE&CHE
BOMMENWERPERS VERONGELUKT.
Zeven dooden.
Bij Bondhead in de Canadeesche pro
vincie Ontario zijn twee groote bommen
werpers der Canadeesche luchtmacht met
elkaar in botsing gekomen en gevallen.
Associated Press verneemt, dat vermoede
lijk zeven inzittenden zijn omgekomen.
Boulevard is eigenlijk Bolwerk Landverlies bij Vlissingen in 14e en 15e
eeuw. De Zeedijk, van 1439. Onze Lieve Vrouwenbeeld op dit
gedeelte van den zeedijk. Onderhoudsplichten ten oosten en ten
westen van het Mariabeeld. Het Gasthuis van 1547. De
Oprit van 1563. Het Koopmansvoetpad. Versterking
van Vlissingen in de 16e eeuw en eerste kwart
17e eeuw. Bastions van 1811. De
weergangen onder den Boulevard.
Een anderhalf jaar geleden i) heb ik
met een enkel woord melding gemaakt van
de „gangen" onder den Boulevard bij het
standbeeld van Frans Naerebout. Nu dit
plekje gronds in de algemeene belangstel
ling staat door het aanleggen van moderne
„schuilgangen", lijkt het mij van actueel
belang iets mede te deelen uit de historie
van dit gedeelte van den Boulevard, of
liever gezegd van dit bolwerk, want een
-bolwerk was het in een zeker tijdperk der
Vlissingsche geschiedenis. In dit verband
mag ik er tusschen haakjes misschien aan
herinneren, dat het Fransche woord „bou
levard" niets anders is dan een verfran-
eching van het Nederlandsche woord bol
werk, dat in de middeleeuwen verschan
sing, 't zij van hout of van aarde, maar ook
Zeedijk kon beteekenen, of zeewering.
De Boulevard Bankert is niets anders
dan de gemoderniseerde Zeedgk van 1439,
die in dat jaar gelegd is, nadat de dijken,
die ver in de tegenwoordige Schelde lagen,
respectievelijk doorgebroken waren. Want
in een eeuw tijds heeft'Vlissingen groote
stukken land verloren, waar ik reeds vroe
ger i) op gewezen heb. In 1331 legde men
den Westdijk na een doorbraak van circa
1326, toen tusschen de punten, waar nu het
standbeeld van de Ruyter staat, en het
Leugenaarshoofd bjjna 24 gemeten lands
werden weggeslagen. De Westd^k is nu
het deel van Boulevard de Ruyter tusschen
de genoemde punten. Het andere deel van
Boulevard de Ruyter, dus vanaf het Leu
genaarshoofd tot het tegenwoordige ge
bouw van Unltas, is als dijk in rechte lgn
aangelegd na de laatste afbrokkeling déér
ter plaatse, dus in 1427, bjjna een eeuw
later. Maar toen liep de kustlijn nog van
de Koudekerksche grens, van Dijkshoek
Dishoek), als bolle oever tot vóór het
gebouw van Unitas, want daar vormde zfc
een flauw inspringenden hoek. Wat dus nu
badstrand is, was in 1427 nog bouw- en
weiland en werd beschermd door den
slaperdijk, die in 1366 buitendijk werd,
maar in 1439 doorbrak- Nu moest men een
nieuwen dijk aanleggen, den huidigen Bou
levard Bankert en Evertsen en den Nolle-
dijk. Het weiland werd meiland, het mei-
land schor en het schor werd weldra door
uitloging in zand en strand veranderd.
Bijna 150 gemeten lands waren verloren
gegaan, men krijgt er eenig denkbeeld van
als men van de Nollepunt 572 Meter ver
der zeewaarts in blikt en dan zich een
gebogen kustljjn voorstelt, loopend tot ten
Zuiden van het Groot Hoofd. De diepe
vaargeul van nu loopt dus door het voor
malige bouw- en weiland. Zoo heeft de
kracht van de stroomingen den bodem
uitgeschuurd.
Belangwekkend is, dat het loon der dijk
werkers in 1439 acht grooten 0.20)
per dag bedroeg, wat een aardig kijkje
geeft op het verschil in muntwaarde en in
loonen.
Het eerste gedeelte van den nieuw aan-
gelegden zeedijk heette Molendijk, naar
het Molenwater, dat de naam was van den
tegenwoordigen Spuiboezem, genoemd naar
een watermolen. Tegenover het pand, Bou
levard no. 18, was een „staeck" op den
Zeedijk, een grenspaal met een Onze Lieve
Vrouwenbeeld, vandaar de plaatsbepaling
„Tot Onser Vrouwen staecke", die we in
de 15e en 16e eeuw geregeld aantreffen.
Dit punt was de grens tusschen de beide
dijken in zooverre, dat het gedeelte ten
westen van Onser Vrouwen staecke" in
onderhoud was bij de Staten van Walcheren,
terwijl het gedeelte ten oosten er van tot
de onderhoudsplicht van de stad behoorde.
Zoo vindt men op de kaart van Jacob van
Deventer de aanteekening„Deze wercken
westwaert Onze Vrouwen staaxkens wor
den onderhouden bij de Staten." In de
woelige tijden van de Hervorming ver
dween dit Onze Lieve Vrouwenbeeld, van
daar de aanteekening: „hier plach te staen
Onze Vrouwen staexken", daaronder „Onse
Lieven Vrouwen steen" met de aanteeke
ning „van deze paëlsteen westwaert be
gint de westwatering" (dus in onderhoud
bij de Staten, wat men nu de Polder Wal
cheren noemt)Vérder vindt men aan-
geteekend: „Van de paelsteen hierboven
tot 't eynde van de wercken van 't wester-
sche hoofd", dus tot het Leugenaarshoofd
Westersche hoofd), „zijn die wercken,
die van den heeren van Beveren onder
houden Zijn geweest, volgens 't accoord
van den jare dertig" (d.w.z. 1530). De
Heeren van Beveren waren respectievelijk
Adolf van Bourgondië en Maximiliaan van
Bourgondië, eerstgenoemde had in 1530
met keizer Karei een accoord getroffen,
waarbij hij het recht kreeg belastingen en
accijnsen te heffen tot onderhoud van „de
Zeewercken, reparatie ende fortificatie"
van Vlissingen. De stad zelf zou de „Zee
wercken" bekostigen ten oosten daarvan,
wat ook logisch was, daar deze behoorden
bij de haven van 1444, waarvoor zij den
„haringtol1had gekregen, die 3600
gulden 's jaars opbracht. Vlissingen werd
vanaf dit jaar de stapelplaats van de ha
ring, die alléén déér mocht verkocht
worden. Toen echter in 1558 Maximiliaan
van Bourgondië stierf, en een zwaar met
schulden belaste erfenis naliet, kwam
ook het gedeelte van „Onser Vrouwen
staecxken" tot het Leugenaarshoofd ten
laste der stad. Zooals dus blijkt gaf deze
„staeck" de onderhoudsgrens aan, het
Lieve Vrouwenbeeld gaf de schutsvrouwe
van den nieuw aangelegden dijk aan, op
dat deze niet weder zou bezwijken voor de
kracht der elementen. Niet ver van deze
plaats en wel in 1547 bouwde men even
buiten de Westpoort tusschen den Zeedijk
en het Molenwater een nieuw gasthuis.
Het is dat gasthuis, dat in 1566 door de
Hervormden aan de regeering gevraagd
werd, omme aldaer haer vermaninghe
ende predicatie te doene in tijde van on
weer". Zooals men weet hielden de aan
hangers der nieuwe leer in het open veld
hun godsdienstoefeningen, de zoogenaamde
hagepreeken, „maer, overmits den winter
nakende is, dagelycks storm, regen, vorst,
sneeu verwachtende syn" is het wensche-
lijk over een overdekte ruimte te beschik
ken, als dit „onweer" slecht weer) het
houden van oefeningen in de open lucht
onmogelgk zou maken. Dat zij nul op het
request kregen spreekt van zelf, dat zij
daarna zich van de kerk meester maakten
en de beelden vernielden, vloeide hier weer
uit voort. Dit gasthuis is geheel verdwenen
door de verbreeding van den Zeedijk on
der Napoleon.
Een paar jaar te voren en wel in 1563
was een deel van het molenwater gedempt
en had men een dwarsdijk aangelegd, haaks
op den Zeedijk, waardoor een nieuW stuk
land bij de stad was gevoegd. Deze dwars
dijk heet nu Coosje Busken straat of Oprit.
De demping van dit deel gaf tevens gele
genheid het in 1547 gebouwde „Nieuwe
Gasthuis"3) uit te breiden tot de Koe
straat
Nu ik toch in de onmiddellijke omgeving
ben, kan ik niet nalaten er even aan te
herinneren, dat in 1540 voor den koopman
een rechtlijnig en bestraat voetpad aangé-
legd werd „streckende tot ende voorbij 't
capelleken van den Abeele", een poortje, dat
later nl. in 1582 vervangen werd door de
meer monumentale Middelburgsche poort,
verleende den koopman toegang tot ditKoop-
mansvoetpad, dat zich nu verliest op het
vliegveld, maar dat men weer terug vindt
bij den molen van Oost-Souburg, en dat
weldra zou ingekort worden door het Baar-
landsbolwerk, maar dan zijn we reeds in de
17e eeuw.
Het was nl. met de versterking van Vlis
singen in den Spaanschen tijd nog maar
slecht gesteld wel werd deze door prins
Willem verbeterd, doch eerst ondèr Maurits
werd naar de eischèn van den toenmaligen
tijd Vlissingen een vesting ook aan de land
zijde. Aan de zeezijde had Karei V reeds
door het Rondeel en de wachthuizen ten
oosten en ten westen der stad Vlissingen,
haar versterkt (1548). Ik herinnerde er
vroeger reeds aan, dat met het Rondeel,
waarop nu het standbeeld van de Ruyter
staat, de Italiaansche vestingbouwkunde
haar intrede te Vlissingen deed,3) die tevens
Zeeburch (nu Rammekens) schiep in 1547,
Men weet, dat de op last van Alva ge
projecteerde citadel te Vlissingen wel tot
een begin van uitvoering kwam, maar door
ARTIKEL
BON
DUUR
HOEVEELHEID
Bloem
BI. 6
24 Febr. t/m 23
'taart
50 gram brood ol
rantsoen gebak of 85
gr. meel of bloem (geen
boekweltmeei)
Boter of margarine
Bo 6
Ve
Bo 7
Ve 7
Bo 8
Ve 8
3 t/m 9 Maart
(16 Maart)
10 t/m 16 <23)
Maart
17 t/m 23 (30)
Maart
250 gr. boter of mar
garine
250 gr. boter of mar
garine of 200 gr.
apijsvet
250 gram boter of mar
garine
Brandstoffen
lloarden en bacl.als
Voor eentr. verwarming
Cokes
Vijfde periode
K 15, 16 en 17
K 35 t/m 41
Vijfde periode
1 t/m 31 Maart
1 t/m 31 Miart
1 t/m 31 Maart
1 t/m 31 Maart
eenheid vaste brandst-
Brood
Br 6
Br 7
Br. 8
8 t/m 9 Maart
(16 Maart)
10 t/m 16 (23)
Maart
17 t/m 23 (30)
Maart
100 gr. roggebrood Ot
ander brood of 1 rant
soen gebak
Eieren
A 81
A 91
A 82
3 t/m 9 Maart
(16 Maart)
10 t/m 16 (23)
Maart
17 t/m 23 (30)
Maart
1 al
Gebak
BI. 6
Br 6
Br 7
Br. 8
24 Febr. t/m 2Z
Maart
3 t/m 9 Maart
(16 Maart)
10 t/m 16 (23)
Maart
17 t/m 23 (30)
Maart
1 rantsoen
rantsoen
1 rantsoen
1 rantsoen
Gort, gortmoat of
grotten
A 8*
24 Febr. t/m 20
April
250 gram
Havermout, havervlok-
ben, haverbloem, aard
appelmeel vlokken, gort-
mont, gort of grutten
A 7*
24 Febr. t/m 20
April
250 gram
Kaas
A 18, 14*
A 61. 71
24 Febr. t/m 9
(23 Maart)
10 t/m 23 Maart
(6 April)
100 gram
Koffie
A 2f
A 18
3 Febr. t/m 16
Maart
17 Maart t/m 27
April
125 gram
125 gr. koffie of 250 gr.
koffie-surrogaat.
Macaroni of vermicelli
of spaghetti
A 9'
24 Febr. t/m 20
April
100 gram
Maïzena of griesmeel of
puddingpoeder of sago
aardappelmeel of rijst-
stUfsei of kookstüfsel
of glansstijfsei
A 10"
24 Febr. t/m 20
April
100 gram
Peulvruchten
A 15*
24 Febr. t/m 30
Maart
500 gram
Petroleum
Per. 9
Per. E
24 Febr. t/m 20
April
24 Febr. t/m 81
Maart
voor de keuken
voor 'verlichting 2 liU
BUsf, (-emeel, -gries,
•ebloem) of grutten meel
A 11'
24 Febr. t/m 23
Maart
250 gram
Scheerzeep
A 117
- Jan. t/m 80
April.
50 gr. scheerzeep of een
tube of pot
Suiker
A 6'
A 17
15 Febr. t/m 16
Maart
17 Maart t/m 13
April
1 kg
Thee
A 2<
A 18
8 Febr. t/m 16
Maart
17 Maart t/m 27
April
50 gram
Vet
Bo 7
Ve 7
10' t/m 16 (23)
Maart
200 gram spijsvet
Vleesch
VI 7
10 t/m 19 (23)
Maart
1 rantsoen
Vleeschwaren
VI 7
10 t/m 19 (23)
Maart
1 rantsoen
Zeep
A 16
1 t/m 30 Maart
1 rantsoen
den Vlissingschen opstand in 1572 werden
de reeds opgetrokken muren omvergehaald,
terwijl een tiental jaren later op de plaats
ervan het Prinsenhuis werd opgetrokken,
een woning dus voor prins Willem.
Wel was het noodzakelijk het naar de
landzijde nog maar primitief verdedigde
Vlissingen te versterken, en zoo had Prins
Willem Marinus Cornelis Kempe, fortifica-
teur dezer stede 4) opgedragen de omwal
ling van Vlissingen te verbeteren. Doch
eerst onder Mauri ts werd de nieuwe ves
tingbouwkunde volgens de beginselen van
den Duitscher Daniël Speelde en den Brug-
genaar Simon Stevin (15481620) te Vlis
singen toegepastde gebastioneerde regel
matige veelhoek is de grondslag hiervan.
Simon Stevin was de leermeester van Mau-
rits, toen hij te Leiden theoretische en toe
gepaste wiskunde doceerde, en zijn leerling
benoemde hem in 1593 tot ingenieur en
kwartiermeester van het Staatsche leger.
Aan hem, den schrijver van het beroemde
werk- „Sterckten-Bouwing" (1594) droeg
Maurits de versterking van Vlissingen op
in 1609. Tusschen 1609 en 1613 vertoefde
Stevin hier eenïge maanden, en kon hg
tevens den uitleg der stad in verband met
de uitbreiding der havens, aanbesteed op 19
Juni 16095) van de noodige verdedigings
werken voorzien. Toch is niet tot voltooi
ing gekomen zijn voorstel tot verbetering
door den bouw van sluizen met voorge
legen ravelijnen in „de nieuwe wercken
van wallen en grachten die men te Vlis-
singhe gemaeckt heeft", zooals men dit
aantreft in een afbeelding van zijn werk
„Nieuwe Maniere van Stercktebou door
Spilsluizen" (Rotterdam 1617). Zelf maakt
hg er de sceptische opmerking bgj
,,'t Mocht zgn dat icker verloren arbeyt
in dede", waaruit blftkt, dat h$j twijfelt
aan de kans op vexwezenlijking.
Vermoedelgk zal naast de finantiëele
bezwaren, wel de overweging gegolden
hebben, dat* men niet veel meer te vree
zen had. Men genoot van het Twaalfjarig
Bestand, terwijl een kring van vestingen
door Maurits veroverd, den ingezetenen
het einde van het Bestand met kalmte
deed tegemoet zien.
Het „Gasthuysbolwerck", waarop nu het
standbeeld van Frans Naerebout prtjkt,
was het eerste van een 9-tal bastions,
die in een kring de landzijde afdekten
in de 17e eeuw, het Oranjebölwerk was
het laatste. Wel werden in de 18e eeuw,
n.l. in 1747, in verband met den Oosten-
rgkschen Successieoorlog; de wallen ver
hoogd en eenige nieuwe batterijen aan
gelegd, o.a. aan den „Platten dijk" (den
naam die nu het eerste gedeelte van den
tegenwoordigen Boulevard Bankert droeg)
werd een batterij geplaatst, voorzien van
een wachthuis en met stormpalen afgezet.
Maar eerst toen de stad Vlissingen bij
het tractaat van Fontainebleau van 16
Maart 1808 aan Frankrijk was afgestaan,
werd haar ligging zoo belangrijk geoor
deeld als bruggehoofd naar Engeland, dat
Napoleon na een persoonlijk bezoek aan
deze streken de noodige ontwerpen deed
vervaardigen om de stad in èen aanzien
lijke vesting te herscheppen. Nauwelijks
was men hieraan begonnen, of de landing
der Engelschen half Augustus 1809
schortte de plannen op. Nadat de Fran-
schen weder in het bezit van Walcheren
waren gekomen, werd het werk in de
lente van 1811 hervat en in het
volgend jaar voltooid. De wallen werden
aan de zeezijde aanmerkelijk verbreed,
dit geschiedde aan de landzijde evenzeer;
drie uitgangen werden gemaakt tot het
doen van uitvallen. Eén van deze is nabij
het Pesthuis (op de Paardenmarkt) dat
tevens als kazerne diende. Men kon nu
onder den wal door, in een steenen met
schietgaten voorzienen beer komen, die tot
buiten de stad leidde. 7) Deze weergangen
heeft men vorigen zomer open gemaakt.
Praktisch was het, dat het Pesthuis
deze geïmproviseerde kazerne onmid
dellijk grensde aan de ondergrondsche
weergangen, die de Fransche vesting
bouwers onder den zeedijk hadden aange
legd, dus onder het Eastion No. 11, zooals
het betiteld werd in het Fransche ves
tingplan.
Wij kunnen ons in bespiegelingen ver
diepen, hoe de mensch zich te allen
tijde moest te weer stellen tegen den
mensch: homo homini lupus, de mensch
is de wolf van den mensch, en hoe wQ
vaak betrokken zgn geweest bij de we-
derzijdsche rivaliteit van de Europeesche
imperia. Maar ook tevens moeten wij,
genietende van het onvergelijkelijk gezicht
over den breeden Scheldemond, overpein
zen, dat wij juist op dit punt telkens weer
uit de nevelen het zonnige gulden licht
te voorschijn zien komen als symbool van
den glans vin den stellig weer herboren
wordenden vrede.
H. G. VAN GROL,
Archivaris van Vlissingen.
1) Zie Vliss. Cour. 8 Juli 1939.
2) Het „Oude Gasthuis", waarnaar het
„Gasthuishoofd" genoemd was, dat men
op de kaart van 1570 van Jacob van
Deventer afgebeeld ziet, lag ongeveer, waar
nu de trap naar de Breewaterstraat leidt
3) Zie Vliss. Courant 9 Juli 1939.
Hij woonde in 1577 en 1578 op de
Oostzijde, nu Bellamypark 38.
Inventaris van kaarten en teekenin-
gen, aanwezig in het Rijksarchief van Zee
land te Middelburg: No. 406.
6) Zie Oudh. Jaarboek 1937, blz. 13
en 14.
T) Deze gang loopt tot voor het tegen
woordige pand, Boulevard Bankert 26.