Tweede blad
PROVINCIALE ZEEUWSCHE COURANT
Woensdag 12 Maart 1941
HET NIEUWE BEELD VAN DE
NEDERLANDSCHE TEXTIELINDUSTRIE.
De legerberichten van gisteren.
Een inleiding van den heer Fentener van Vlissingen op de
Utrechtsche jaarbeurs.
De Jaarbeurs te Utrecht heeft Dinsdagmorgen haar poorten weer geopend.
Een overzicht van de drukte voor de loketten bij den ingang van het Jaarbeurs
gebouw fFoto Pax-Holland)
Na de rede, die mr. J. Miïius, directeur
van de Nederlandsche Jaarbeurs, ter ge
legenheid van de opening van de jaar
beurs had gehouden, sprak de heer P.
Fentener van Vlissingen Pzn. over „Het
nieuwe beeld van de Nederlandsche tex
tielindustrie".
De bedoeling van de groote, collectieve
stand is niet alleen te toonen, hoe en
op welke wijze men de producten van
kunstzijde kan vervaardigen doch niet in
het minst de wijze, waarop zich de verwer
kende industrie van kunstzijden garens
aan den tegenwoordigen toestand van
BChaarsehte op het gebied van de van
ouds bekende vezelstoffen, met name wol
en katoen, heeft aangepast.
De Nederlandsche kunstzijde (rayon)
spinners, die voor 10 Mei 1940 c.a. drie
kwart van hun productie exporteerden,
waren plotseling afgesneden van hun
overzeesche afnemers en van een belang
rijk deel van hun klanten op het vaste
land van Europa,
Kunstzijden artikelen werden veel ge
dragen en het verbruik per hoofd van de
bevolking (ca. 900 gram per jaar), werd
slechts door een paar landen overtrof
fen. Deze artikelen werden echter voor
een groot gedeelte als gereed -product,
hetzij tri. stukgoed, dan wel in confectie,
in groote kwantiteiten ingevoerd.-
Deze import staat thans nagenoeg stiL
Door den uiterst geringen aanvoer van
katoen en wol sinas 10 Mei i940 wa
ren de hier aanwezige textielbedrijven wel
genoodzaakt zich veel meer dan voor
heen op kunstzijde in te stellen. Het in-
dustrieele apparaat van de verwerkende
industrie heeft zich dus in deze veran
derde situatie moeten inleven, terwijl de
rayon spinners, diè garens moesten gaan
vervaardigen, welke door de installaties
van de weverijen, breierijen en andere
textielindustrieën konden worden ver
werkt.
In zeer korten tijd werd in eigen land
een vlotte afzet vgn de door de Neder
landsche kunstzijde spinners geproduceer
de garens gevonden. Een productie, die
voor den oorlog veel te groot was, bleek
door het ontbreken van aanvoer van wol
en katoen al spoedig veel te klein te zjjn.
De wederzijdsche wensch om het pu
bliek, dat nu rayon goederen zou moe
ten koopen, werkelijk iets te bieden, dat
in alle opzichten goed was, in combinatie
met de eisch van het R.T.B. om de nog
voorhanden zijnde grondstoffen, waaron
der rayon nu een eerste plaats inneemt,
vooral niet te verspillen, had de vaststel
ling van minimum kwaliteitsnormen (deor.
deskundigen uit beide takken van in
dustrie bepaald) tengevolge, waarbij spe
ciaal gelet werd op de dichtheid van het
weefsel, zwaarte, kleurechtheid, enz.
In vele gevallen kon men met de tot
dusverre in Nederland vervaardigde con
tinu kunstzijden garens volstaan, doch
voor de vervanging van wellen en wol
achtige weefsels, zooals flanel, mouseline
en ook van poolweefsels, als pluche, trijp,
cords en fluweel, is een andere draad ge-
wenscht, nl. de celvezeldraad, waarvoor
de grondstof, nl. graanstroo in ons land
in voldoende mate aanwezig is.
Uit het streven om de grondstoffen niet
te willen verspillen, ontsproot ook de
wensch de rayon artikelen de juiste be
handeling in de wasch, speciaal de in-
dustrieele wasch, te doen ondergaan.
Alle artikelen in de stands getoond,
zijn dus uitsluitend gemaakt of grooten-
deels gemaakt uit rayon.
Men vindt er combinaties van rayon
met katoen met wol, met celvezel en
met melkwoL Daarnaast vindt men een
overzicht van wat met celvezel en melk-
wol 100 pet. of in veelvuldige combina
ties is bereikt.
Nieuwe weef- en breimethodes hebben
artikelen, geheel of grootendeels uit rayon
gemaakt, op een ander terrein gebracht,
waar tot dusverre alleen wol werd aange
troffen.
Door de belangrijke prijsdaling van
kunstzijden garens, sinds 1931, werd be
reikt, dat ook de lagere bevolkingsklas
sen kleeding uit rayon vervaardigd, kon
den koopen. Hiermede heeft de kunstzij
de een sociale taak vervuld, die nog niet
aan haar einde is en nog veel mogelijkhe
den voor de toekomst laat.
Bèhalve de Nederlandsche kunstzijde
spinnerijen laten meer dan honderd Neder
landsche weverijen, drukkerijen, tricot-
fabrieken, band- en lintfabrieken, fabrie
ken van kousen en sokken, trijp fabrie
ken, kantfabrieken, naaigarenfabrieken,
fabrieken van brei»»aren. hneV-croT^n. sa-
Jet en fantasiegaren, alsmede de verve
rijen hun voortbrengselen zien. Een keur
van de modernste textielmachines verton
nen de fabricage van stoffen, als lint,
charmeuse, gebreide goederen, kousen en
sokken. De naaigarenfabrieken laten op
een aantal machines de verwerking zien
van hun nieuwe naai- en industriegarens
uit rayon. De vier Nederlandsche kunst
zijde spinnerijen demonstreeren in haar
stands een aantal apparaten uit haar re
searchafdeling, zoodat de belangstellen
de kan waarnemen, welke zo'-g aan de
kwaliteit wordt besteed.
Onder leiding van het proefstation van
de waschindustrie demonstreert een vol
ledige wasscherij met moderne machines de
behandeling van rayongoederen met zeep
en de nieuwe vervangingsmiddelen daar
van.
Spr. wees op de sterke stijging van de
wereldproductie van kunstzijde en cel
vezel in de laatste tien jaar. Bedroeg de
voortbrenging in de wereld in 1930 van
kunstzijde 205.000.000 kilo en van cel
vezel 2.700.000 kilo, in 1940 was dit ge
stegen resp. tot 502.000.000 kilo en
601.500.000 kilo. Derhalve vermeerderde de
kunstzijde productie in tien jaar met 100
pet. en die van celvezel steeg tot het
225 voudige van 1930.
Dat de ontwikkeling van de prijzen van
kunstzijde hierop van invloed was, be
hoeft geen betoog. Was voor den we
reldoorlog in Amerika in 1913, kunstzij
den garen nog 15 X duurder dan ruwe
katoen, 10 X zoo duur als ruwe wol en
ca de helft van den prijs van natuurzijde,
in 1940 waren de verhoudingen (eveneens
in Amerika) kunstzijden garen 5 X de
prijs van ruwe katoen, de helft van den
prijs van ruwe wol en 1/5 X de prijs van
natuurzijde. Deze ongetwijfeld zeer be
langrijke prijsdaling mag echter niet als
eenige factor voor de verhooging van de
productie worden aangemerkt. Even be
langrijk voor deze ontwikkeling mag ge
noemd worden de geweldige verbetering
van de kwaliteit. Zonder dat zou men
nimmer in staat geweest zijn kunstzijde
op zoo groote schaal in de textielin
dustrie toe te passen.
Dat de rayonspinners bij die kwaliteits
verbetering niet achter stonden bij het
buitenland, zal iedere deskundige in Ne
derland en elders met de meeste stellig
heid kunnen verklaren.
Dat de Nederlandsche textiel nijverheid
een van de belangrijkste takken van in
dustrie in den lande is, blijkt uit het feit,
dat van zes Nederlandsche arbeiders er
één in de textiel werkzaam is, terwijl wat
bet aantal weefgetouwen betreft per
hoofd der bevolking Nederland op een der
eerste plaatsen staat. Waar anderzijds de
Nederlandsche rayonindustrie in de laat
ste jaren een geweldige potentieele capaci
teit heeft ontwikkeld, zoo wordt b.v. per
hoofd der bevolking meer garen dan in
eenig ander land geproduceerd, terwijl be
langrijke plannen op het gebied van cel
vezel in staat van uitvoering zijn, even
als een groote uitbreiding van de produc
tie van het interessante artikel melkwol,
verdient deze uitstekende geest van sa
menwerking alle aandacht. Onze industrie
hééft de gelegenheid die 'op deze jaarbeurs
werd geboden om te toonen, waartoe zij
in staat is, met beide handen aangegre
pen.
ALGEMEENE BOND VAN PAARDEN
HANDELAREN IN NEDERLAND.
Een dezer dagen hield de algemeene
bond van paardenhandelaren in Nederland
zijn eerste algemeene vergadering in
Utrecht.
Ter vergadering werd medegedeeld, dat
de bond thans 700 leden telt en nog dage
lijks nieuwe aanmeldingen binnenkomen.
De door het bestuur ontworpen statuten
en het huishoudelijk reglement werden na,
enkele wijzigingen aangenomen. De ver-
eischte bewilliging zal gevraagd worden.
Besloten werd in alle provincies afdeelin-
gen op te richten. Comité's werden be
noemd om in deze provincies de afdeelings-
vergaderingen voor te bereiden. Mededee-
lingen werden gedaan omtrent besprekin
gen met de regeeringsautoriteiten inzake
de moeilijkheden, waarin deze tak van han
del is geraakt.
Het vertrouwen werd uitgesproken, dat
de regeering een weg zal vinden om de
paardenhandelaren uit de moeilijkheden
te helpen.
Het bureau van den bond is gevestigd
Dniwndrechtschekade 18, Amsterdam.
Ook marinepersoneel krijgt
oorlogsschade vergoed.
DATUM AANVRAGE FORMULIEREN
VERLENGD.
Naar de Held. Crt. verneemt, zal
krachtens nadere beslissing van de be
voegde instanties, voortaan in beginsel
onder „militairen te velde", ook het
marinepersoneel worden begrepen voor de
vergoeding van persoonlijke oorlogs
schade. Dit betreft schade, geleden aan
persoonlijke eigendommen, tijdens, tenge
volge van en in verband met de oorlogs
handelingen. Op grond van de bestaande
bepalingen was tot dusver een groot aan
tal van deze verzoeken door het Depar
tement van Defensie later het Hoofd
afwikkelingsbureau afgewezen. Door
marinemannen alleen waren ongeveer 6000
verzoeken ingediend, waarvan op ten
hoogste een honderdtal gunstig is be
schikt.
De naderhand door Financin ingestelde
commissie heeft tot taak alle door De
fensie afgewezen verzoeken nader te on
derzoeken en te toetsen naar de maat
staf welke ook bij de schadevergoeding
aan de burgerbevolking is en wordt aan
gelegd.
Sedert 8 Februari, toen zij haar arbeid
aanving, heeft deze commissie reeds
47.000 verzoeken om schadevergoeding
van door Defensie afgewezen oud-mili
tairen binnengekregen. De beoordeeling
geschiedt door oud-officieren naar den
norm dat vergoed wordt hetgeen op het
oogenblik economisch noodzakelijk is voor
den aanvrager, waardoor een ruimere toe
passing mogelijk is dan vanwege Defen
sie, gebonden aan verouderde voorschrif
ten, mogelijk was.
In verband met het groote aantal ge
vallen en mede ten gerieve van de oud
marinemannen is de datum, waarvoor
een aangifteformulier moest worden
aangevraagd, verlengd tot 1 April a.s.
Het adres is Schade-Enquêtecommissie
voor Militairen te velde, Javastraat 4,
Den Haag.
Zoeken, rapen en vervoeren van
eieren.
Voor het, geheele rijk is het volgende be
paald
a. Het zoeken, rapen en buiten openbare
wegen en voetpaden vervoeren van eieren
kemphanen, wulpen, scholeksters, grut
to's, tureluurs, meerkoeten en,^.waterhoen
tjes I's toegestaan van heden tot en met
19 April 1941
b. Het ten verkoop in voorraad hebben,
te koop aanbieden, verkoopen, afleveren
en langs openbare wegen en voetpaden ver
voeren van eieren van het onder a, ge
noemde waterwild is toegestaan van heden
tot en met 21 April 1941, met dien ver
stande, dat het vervoeren gedurende de
data 20 en 21 April slechts is toegestaan
binnen de bebouwde kom der gemeenten
en langs openbare wegen en voetpaden
c. Het zoeken, rapen, ten verkoop in
voorraad hebben, te koop aanbieden, ver
koopen, afleveren of vervoeren van eieren
van zwanen, wilde eenden (alle soorten),
ganzen, duikers, watersnippen en goud
plevieren is niet toegestaan.
VERGOEDINGEN AAN
WERKVERRUIMINGS ARBEIDERS.
BIJ GEOORLOOFD VERZUIM.
Tot dusverre vond artikel 1638 o. Burg-
gerlijk Wetboek, wat betüing van het
loon bfl verhindering van den arbeider
door wet of overheid opgelegde verplich
tingen of door bijzondere, buiten zijn
schuld ontstane omstandigheden betreft,
geen toepassing bij tewerkgestelden in de
werkverruimingsobjecten. De Rijksdienst
voor de werkverruiming heeft nu aan de
gemeentebesturen doen mededeelen, dat
voortaan aan bij een werkverruimingsob
ject tewerkgestelde personen bij verzuim
in de volgende gevallen een vergoeding
toegekend mag worden: bij verzuim we
gens overlijden van de echtgenoote, van
bloed- en aanverwante in de rechte lijn
(ouders, grootouders, kinderen, kleinkin
deren en schoonouders) of van bloed- en
aanverwanten in den tweeden graad der
zijlinie (broeders en zusters, zwagers, en
schoonzusters) één dag loon, en in bijzon
dere gevallen (b.v. bij grooteren afstand)
twee dagen loon op grondslag van het ba
sisuurloon en het aantal verzuimuren; bij
bevalling van de echtgenoote één dag
loon;
bij verzuim wegens aangifte van de ge
boorte van een lind loon over het aan
tal uren, dat het gemeentebestuur redelij
kerwijze noodig acht om aan de wette
lijke verplichting te kunnen voldoen;
en bij huwelijk van een dochter of een
zoon bij tijdig verzoek één dag loon.
BOMONTPLOFFING IN TURKSCH
HOTEL.
Dinsdagavond is in de benedenvertrek
ken van het hotel Pera-Palast te Istanboel
(Turkije) een helsche machine ontploft,
als gevolg waarvan het gebouw ernstige
schade kreeg, meldt het D.N.B. De brand,
die ontstond is intusschen door de brand
weer gebluscht. Naar men tot dusver
heeft kunnen vaststellen, zouden eenige
personen gedood en gewond zijn. Een
tramrijtuig, dat ten tijde van de ontploffing
voorbij het hotel reed, werd eveneens
zwaar beschadigd.
Den laatsten tijd hebben de Engelschen
bij voorkeur in dit hotel gewoond. Ook en
kele der Engelschen diplomaten, die dezer
dagen uit Bulgarije hier zijn aangekomen,
hebben in dit hotel hun intrek genomen.
Bovendien verblijft er een aantal Engel
schen, die uit Roemenië gekomen zijn.
Een voltreffer uit een Duitsch gevechtsvliegtuig trof het Engelsche i*.
„Starstone" Westelijk van de Hebriden. Na enkele oogenbiikken zonk het
vaartuig (Foto Weltblld)
HET DUITSCHE.
Het opperbevel van de Duits che weer
macht maakt bekend
Het luchtwapen heeft den strijd tegen
Groot-Brittannië overal met succes voort
gezet. Sterke formaties gevechtsvliegtui
gen deden in den nacht van Maandag op
Dinsdag aanvallen op de .ïavenwerken
van Portsmouth. De aanvallen duurden
verscheidene uren. Door hevige ontplof
fingen en groote branden ontstonden in
de haven en op der werven zware ver
woestingen. In het zeegebied voor de
Britsche Zuidoostkust en voor het Ka
naal van Bristol oombardeerde het lucht
wapen verscheidene koopvaardijschepen
en beschadigde twee vrachtschepen ern
stig. Bij een aanval op het vliegveld Haw-
kings werden hangars en .cnnilplaatsen
vernield. De vernietiging van verschei
dene op den beganen nd staande vlieg
tuigen is zoo goed als z<-ker.
Formaties van het Duitsche luchtwapen
deden op het eiland Malta herhaalde aan
vallen óp de haven van La Valetta en het
vliegveld Lucca. Bommen van middelbaar-
en zwaar kaliber richtten groote ver
woestingen aan.
In Noord-Afrika werden bij Agedabia
Britsche troepenconcentraties en gemoto
riseerde colonnes doeltreffend met bom
men en boordwapens bestreden en werden
verscheidene pantserwagens en andere
voertuigen verwoest of beschadigd.
De vijand wierp gisternacht bommen
op een stad In West-Duitschland. Er wer
den geen militaire doelen getroffen. Daar*
entegen werden wel woonhuizen en een
ziekenhuis zwaar beschadigd en werden
eenige b" gers gedood of gewond.
HET ITALIAANSCHE.
Het 277e communiqué van het Italiaan-
sche hoofdkwartier luidt:
Aan het Grieksche front bedrijvigheid
van verkenningsafdeelingen in den sector
van het negende leger; activiteit der artil
lerie en plaatselijke infanteriegevechten in
dén sector van het elfde leger.
Onze vliegtuigen hebben de vlootbasis
La Valetta op Malta gebombardeerd. Vlieg
tuigen van het Duitsche vliegercorps heb
ben bij een aanval in scheervlucht op een
basis op Malta twee groote watervliegtui
gen ernstig beschadigd.
In Noord-Afrika is een nieuwe vijande
lijke aanval op Dzjaraboeb afgeslagen.
Duitsche vliegtuigen hebben in Cyrenaica
in scheervlucht een aanval gedaan op een
aantal vijandelijke pantserwagens en
auto's, die in brand geraakten. Onze jagers
hebben een Blenheim neergeschoten.
In Oost-Af rika levendige bedrijvigheid
onzer verkenningsafdeelingen aan het noor
delijke front. Onze luchtmacht heeft in
scheervlucht een aanval gedaan op een
sterke Britsche autocolonne. Ongeveer 30
voertuigen werden getroffen en geraakten
in brand. Vijandelijke vliegtuigen, die een
aanval op een onzer luchtbases trachtten
te doen, werden door onze jagers aange
vallen en op de vlucht gedreven, waarbij
een Blenheim-toestel werd neergeschoten.
Van het Albaneesche front.
Uit Belgrado (Yoego-Slavië) meldt het
D.N.B. In de berichten van het Italiaan-
sche-Grieksche oorlogstooneel wordt ge
sproken over een herleving van de militaire
bedrijvigheid. „Vreme" meldt uit Saloniki,
dat tegen 22 Maart alle -reservisten der
lichting 1921 ln heel Griekenland zijn op
geroepen. Uitgezonderd worden slechts
vaders van gezinnen met meer dan vier
kinderen. Voorts meldt „Vreme", dat de
gevechtsactie aan beide zijden is toegeno
men, zonder dat er tot dusver wijzigingen
van beteekenls in de positie van het front
gekomen zijn. De meeste operaties hadden
weer plaats aan het centrale front, terwijl
er aan de overige fronten bedrijvigheid van
patrouilles en artillerie viel waar te ne
men. De strijd in de afzonderlijke sec
toren wordt door het bergachtige terrein
zeer bemoeilijkt.
DE GEVECHTEN OM TEPELENL
Uit Belgrado meldt het D.N.B. De Vreme
meldt, dr de actie op het Albaneesche
oorlogsterrein Dinsdag veel levendiger ge
worden is dan de laatste dagen het geval
was. De gevechten om Tepeleni hebben
een steeds grooteren omvang aangenomen,
waarbij een strijd van man tegen man
ontstaan is. Ook aan het Noordelijke front
zijn de gevechten verscherpt Behalve de
artillerie zijn ooi: afdeelingen infanterie in
den strijd geworpen. Den geheelen dag
heeft men het gedonder gen oord van ka
nonnen en geschut In den sector Pogra-
detz, waar het de laatste dagen volkomen
rustig geweest is. Zijn Dinsdag eveneens
levendige gevechten ontstaan. De actie van
de luchtmacht heeft den geneelen dag ge
duurd. De Iialiaansche infanterie heeft
Dinsdag verscheidene tegenaanvallen op
het centrale front gedam.
HULP VOOR WEBKLOOZE INTELLEC-
TUEELEN TE PARIJS.
Uit de middelen tot bestrijding der
werkloosheid in Parijs is een bedrag van
20 millioen franken beschikbaar gesteld
voor de werkloozen in de intellectueele
beroepen.
Marokko levert Frankrijk graan.
Het D.N 1. meldt uit Tanger: De re
sident-generaal van Fransch Marokko,
Nogues, heeft in een interview met het
Fransche tijdschrift „Echo de Tanger"
verklaard, dat Marokko reeds vele mil-
lioenen centenaars tarwe naar Frankrijk
gestuurd heeft. Het is een tendentieuse on,
waarheid, zoo zeide de resident-generaal,
wanneer de Engelsche propaganda over
Marokkaansche leveranties aan Duitsch-
land spreekt. De Marokkaansche tarwe en.
het Marokkaansche vee gaan uitsluitend
naar het onbezette Frankrijk en blijven
daar, zonder dat er een korrel graan of
een enkel stuk vee naar Duitschland wordt
doorgezonden. Generaal Nogues verklaar
de, dat hij als soldaat de noodzakelijkheden
van den oorlog begrijpt, niet echter de on-
noodige wreedheden van de Engelsche blok.
kade tegen het onbezette Frankrijk. Hij
wees erop, dat de Engelschen zelfs zoo ver
gingen, om voor Marokko bestemde land
bouwgereedschappen als sproeiers en slan
gen in beslag te nemen. In dit verband
merkte de resident-generaal op, dat
Fransche oorlogsschepen voortaan de sui
kertransporten van de Fransche Antillen
naar Casablanca zullen beschermen. In
zake de huidige betrekkingen tusschen
onder Spaansche bescherming staande ge
bieden in Noord-Afrika en Fransch Marok
ko verklaarde Nogeus, dat alle voorwaar
den aanwezig zijn voor een nauwe samen
werking. In Rabat is de sfeer voor een
versterking van het wederzijdsche goede
renverkeer buitengewoon gunstig.
IERSCHE VROUWEN EN KINDEREN
VERLATEN ENGELAND.
Uit Dublin meldt het D.N.B. De Lon-
d ens che correspondent van Irish Press
meldt, dat tot het einde der vorige week
ongeveer 6.000 lersche moeders en kinde
ren zich hadden opgegeven om uit de ge
bombardeerde Britsche gebieden naar Ier
land terug te keeren. Tot dusver zijn reeds
170 van zulke gezinnen in Ierland aange
komen.'
