SUPER
m
W\
m
m
m
KORTE PREDICATIE
Voor de Huisvrouw
Bevelan'se brieven
Zeeuwsche Kroniek
C Poor de jeugd
SCHAKEN
1 i
183#
n
18
i
i
ut
i
i
X
Ife
IS
i
55
M
A
IP
ÜJ
A
A
B
a
DE TOESCHOUWER.
Wij willen eenige malen iets zeggen
over een moeilijk stuk. Ik bedoel Lucas
13:2230, dat men eerst rustig lezen
moetEerlijk gezegdhet ligt ons niet.
Het is ons tegen gemaakt door christe
nen, die met voorliefde spreken over de
enge poort, den smalen weg, de weini
gen. Wij hooren daarin iets valsch klin
ken. Doch ook afgezien daarvanhet
ligt ons niet. Nu moeten wij anders
gaan liggen, want de Bijbel heeft altijd
gelijk.
Er komt iemand naar Jezus toe met
de vraagZijn het weinigen die behou
den worden Dat is de vraag van den
toeschouwer. Wij kleeden die vraag an
ders in Natuurlijk worden uiteindelijk
alle menschen behouden want anders
begrijp ik niet, hoe men van „God is
liefdespreken kan. Zegt de Bijbel het
anders, dan corrigeeren wij hem, want
wij hebben een vaag Godsbegrip en een
vaag vertrouwen, dat alles ten slotte
terecht komt, of een als kind verkregen
geloof aan een soort hemel, waar de
zielen heengaan. Velen zitten heden
echter Je veel met deze wereld, om nog
in zulk een hiernamaals troost te vinden.
En terecht. Wat hebben wij aan al die
zalige zieltjesals de wereld in een
tonige ellende doordraaitZulke men
schen stellen de vraag meer als de man
in dezen periscoop. Die vroeg naar be
houd tot iets reëelshet komen van 't
Messiasrijk. Menschen, die geen hoop
meer hebben op evolutie, laten thans de
steenen spreken, of zoeken in allerlei
getallen-symboliek van den Bijbel en
elders. Zij vragen wellicht meer naar
wanneer dan naar hoeveel, maat dat is
in wezen hetzelfde. Dit is allemaal
hoogst interessant, doch het is de vraag
van den toeschouwer.
Christus' antwoord isStrijdt om in
te gaan. Geen toeschouwer, maar me
destrijder Dat is den toeschouwer een
ergernis. Toeschouwer zijn schijnt een
loffelijke levenshouding. Daar blijft men
ruim bij en men heeft geen last van
fanatiek worden. Men is niet gebonden.
Men heeft geen beslissing te nemen. De
esthetische levenshouding stelt alles op
een afstand en wil niet hooren dat hin
derlijke appèl van GodHeden, zoo gij
Mijn stem hoort, wordt medestrijder.
Ten slotte sterft de toeschouwer en
heeft niets dan zijn dood.
F.
ROODEKOOL8LA (4 personen).
Ongeveer 500 g. (1 pond) roode-
kool, 1 zure appel, 2 volle» eetlepels
hangop of kwark (ook te vervangen
door 4 eetlepels karnemelk), 1 eet
lepel azijn* pf wat citroensap, 1 thee
lepel suiker, 1 uitje of preitje, snuifje
zout.
Rasp de kool op een grove rasp (een
z.g. zeeprasp) of schaaf ze in uiterst
fijne draden en snftd die vervolgens nog
even door; rasp of schaaf ook den appel
en het uitje of snipper de prei fjjn. Klop
de hangop, de kwark of de karnemelk
met de suiker, het zout en den azijn of
het citroensap tot een gelijk sausje en
meng daarmee de fijn verdeelde groenten
op de voor sla gebruikelijke wijze door
elkaar.
OOOD7 BACTERIËN VOORKOMT BESMETTING
Ook voor wonden de ideale desinfectans
(Deze sla is vooral smakelijk bij visch;
echter kan ze ook uitstekend dienst doen
in een maaltijd, die verder uit witte of
bruine boonen en uit aardappelen bestaat
en waarbij b.v. een boter-, een peterselie-
of een mosterdsaus wordt gemaakt van
het overgehouden boonenkooknat).
HA VERMOUTLA PJES
(voor 4 personen).
100 gr. havermout, 1 dl. melk of
water, wat zout, geschrapte ui, wat
peper, nootmuskaat, pl.m. 40 gr. boter,
50 gr. bloem.
Week de havermout in de vloeistof
uur). Maak de massa op smaak af met
w,at zout, marmite of aroma. Voeg zoo
veel bloem toe, tot een vrij stevig deeg
is verkregen. Maak de boter heet en vorm
in de pan van de massa niet te dikke
lapjes. Bak ze aan weerszijden vlug bruin.
Maak de jus af met vrij veel water en stoof
de lapjes nog V» uur na. De lapjes nemen
veel vocht op.
N.B. Bij deze lapjes is tomatensaus bij
zonder lekker. Voeg men de purée aan
de jus toe en laat men hierin de lapjeB
stoven, dan krijgt men smakelijke lapjes,
van de saus doortrokken.
KRACHTRONDJES
voor 4 personen).
150 gram (1% ons) havermout,
1 ei, 1 ui, wat peper, zout, nootmus
kaat, aroma, 3 eetlepels melk, eet
lepel tomatenpurée, 50 gr. ons)
belegen kaas, 50 gram (V2 ons) „boter.
Klop het ei met de melk, het zout, de
kruiden en de tomatenpurée. Giet dit
mengsel over de havermout en laat het
DE VRIEND, DIE MIJ..
Corre blaesden 't lichtje uut en woog de
koffiepot in d'r and. „Dae zit net nog voe
ieder een kommetje in, wi' me dat nog
mae uutdrienke?" vroeg ze. D'r moeder
gieng wee zitte. iVint Corre schonk, zat
ze dae nae te kieken, mae net ofdat 'r ge
dachten ergens anders waere.
„Ik dae k dikkels van verteld, van die
mêester, die k me nog is in de kost 'ehad
zei ze, „mae 'k nog nooit 'ezeid 'oe die
'ier wig-'erocht is. Noe mó j' is luustere,
dan zk 'k dat is vertelle".
Corre zetten d'r eigen. Ze langden nog
een koeksje en, mee d'r elleboogen op de
taefel, keek ze in verwachteng nae d'r
moeder. Zie 6 die jongen nooit ekend
toen was zie nog nie gebore. Toen k den
ouwe mêester der uutschêedden, was die
in z'n plekke ekomme, mae, mee k ten nog
niet 'etrouwd was, kon den ouwen in 't
mêesters'uus bluve weune en was ie in de
kost 'egae bie den bakker wae ku' je dat
beter doe-e Die was nog nie lank
'etrouwd, guus waere der nog niet, dus die
vrouwe tied om der op die meniere nog
een cent bie te verdienen.
„Zó lank k ten ier was begon de
vrouwe dertig jaer en nog langer,
den ouwe mêester iri de kerke op 't urgel
'espeeld. En dat bleef 'n doe-e, toen k ten
gin schole mèr 'ieuw. 't Was oal verzet,
dat k ten toen nog en dae mekêerdén
niks an z'n meniere van spelen.
Mae dien nieuwen, die was ok onsettend
voe meziek. Ie ko® net zö möoi spele as
den ouwe mêestermóóier niet, 'óor.
Iedere Zondag gieng 'n mee op 't urgel en
vroog 'n om ok is te magge spelen. Eêst
alléenig mae k de kerke uutgieng, laeter
ok zó noe en dan bie 't ziengen. Den ouwe
mêester dae z'n aregheid in en uut vrien'-
schap dee 'n die jongen dat plezier.
Mae' wat die noe te doen, dienk je? Ie
lopt één voer één oal de kerkveugden en
notabelen of en bewerk' ze, zonder k
die daer erg in mee dat gevolg, dat
den ouwe mêester an-'ezeid wordt om z'n
on'-slag mae te nemen, wegens z'n ouder
dom, wan', dè' ze 'n 't nie graag zouwe
géve. Nou, die man was onsettend kwaed
ouwe ménsen bin op die punten toch
zö gevoeleg, om nae oal die jaeren op
zö 'n meniere wig-'ezet te worren. Ie be
dankten op slag en 'ier, önze mêester, wier
mee algemêene stemmen benoemd. Dae'
wier op 't durp nie vee' over 'ezeid. De
ménsen, die schoolgaende kinders
duste nie, wan' ze dochte dan zulle die
guus 't meschien motten ontgelle en die k
gröote dochters die wouwe 'eêlegans gin
kwaed van z'n 'óore om wè-voe reden
dat begriep je wê. Noe was 't een buten-
gewoon plezierige jongen in den omgank,
'óor. Oltied opgeruumd en vol grappen.
Zienge en fluite, 'êele daegen. En gedich
ten' maeke kon 'n ok k. Soms las 'n die dan
's aevens voe óns vóór. Dae waere der bie
daer k je nie mee dröoge óogen nae luus
tere kust en andere, daer k je ègauw bie
van je stoel rolden van 't lachen. Dat k ten
dan zelft één van de beste noemden, dat
'êetten de vriend, die mij m'n feilen
toontden in-'oud was, dat 'n van flik-
flóoien nie' gediend was, mae' degene, die
k ten, in fesoen, op z'n fouten wees, voe
z'n beste vriend ènzag. Dus ik docht
„nou, dat zu' me dan is Ons ollebëi
vee' mee z'n op, ikke en je voader,
en 't was wezeluk zö 'n beste jongen, dè' ik
het zonde vond, dat 'n zukke verkêerde
diengen over z'n En je weet, a 'k vee'
mee den êen of den aren op dan kan 'k
nie laete om te prombeeren, 'n toet een
beter inzicht te briengen". Corre lachten
maer is even en de vrouwe vertelden vad-
der
„Dus, op een goeie keer, dat is pas gaf,
Zeg ik tegen z'n „mêester, dat kan 'k noe
toch nie netjes van je vinde, dè' je dien
ouwe man noe z'n êenegste plezier ontno
men eitMae' dat góoiden ie varre wig.
Ie zei„dat is een zaak van 't kerkbestuur,
die benoemen den organist". Mae ik wist
te goed 'oe dat in z'n werk 'egae was,
oal de vrouwen 'k in de wienkel 'ehad,
en die waere dan groós, dat de mêester een
aevend op verzoete 'ewist en vertelden
oalles tegen mien, wat ten zö-è 'ezeid
Dus dat vreef ik 'n is eventjes onder z'n
neuze. En toen wier 'n op slag kwaed en
onbeschoft. En toen kwam der een 'êele
reeke los 't was nie mêer as zaak, dat de
ouwe plekke mieke voe de jonge den ouwe
mêester genoegt an z'n pensioen, maer ie
te weinig traktement om op te trouwen
en daerom most 'n oalles zoeke vast te
kriegen, dat ten mae vast kriege kön.
Afyn, 't was net ofdè-'k klap in m'n ge
zicht kreeg. Ik wist glad nie dat dae trak
tement an vast zat. In m'n onwetend-'eid
ik 'edocht, dat 'n dat louter dee' uut lief-
'ebberij in de meziek en omdat 'n ok graag
wat doe-e wou voe de kerreke. Ik zegge
„mêester, mêester, je kun' nie God diene
én de mammon, 'óor". Ik zei dat nie voe
m'n eigen, wan' ik dae schae of voordêel
van, mae, volgens z'n eigen woorden as
de vriend, die z'n fouten anwees.
A ten noe eerlik 'ewist den motte
zegge ,,j' ei gliek, ik zè' m'n leven betere".
Mae, dat pakten anders uut. Ie nam een
trotse houding an ie, de mêester, oefden
dergelieke ongepast-'eden van gin bakkers-
vróuwe óf te wachten en de maend uut
was, gieng 'n vertrokke.
Dat ei ten toen 'edae, ie is dadelik werk
gae maeke van een ander kost-'uus en daer
is 'n 'ebleve toet ten in een andere ge-
mêente benoemd is op een 'óoger trekte-
ment as 'ier vanselft". De vrouwe was
klaer mee vertellen.
„Dat geld", zei Corre, „ik nog niet vee
van de waereld 'ezie-e, maer ik glóové dè
oal de ruzie en t ongenoegen, dat ter is,
deur dat stomme geld komt. En noe gae
me nae buten, t' Zunnetje staet zö lank
z'n besten te doen en óns komme mae' niet".
H. C. H.
er in trekken (circa uur). Roer er
dan ook de kaas door. Bak in de oVer-
blijvende boter het fyngesplinterde uitje
bruin en maak de jus af met wat kokend
water. Deze jus kan men bewaren.
MANY"A BEUKMAN.
REIMERSWAAL.
I.
OPKOMST.
Elke Zeeuw, die, al is het nog zoo wei
nig, iets van de geschiedenis van zgn ge
west kent, zal zich bij het hooren van den
naam Reimerswaal herinneren, dat deze
stad aan de Ooster-Schelde heeft gelegen
en sedert langen tijd door de zee is over
stroomd en voor goed is verzwolgen. Maar
dit is wellicht ook het eenigste, wat hij
weet. Daarom zullen wij in de Zeeuwsche
Kroniek het een en ander uit de geschie
denis dier eenmaal bloeiende stad mede-
deelen. In tegenstelling met het grootste
deel van Zeeland is het Luctor van Rei
merswaal niet gevolgd door het Emergo
en is de strijd met de zee geëindigd met
haar volledigen ondergang.
Laten wij echter beginnen bij het be
gin der geschiedenis. Vóór de 16de eeuw
was de Ooster-Schelde, stroomende langs
den Brabantschen en den Thoolschen
oever een betrekkelijk smal water, even
als de andere Zeeuwsche wateren door dij
ken binnen haar oevers gehouden.
Tegenover het eiland Tholen lag aan
de Ooster-Schelde in de Oostwatering van
Zuid-Beveland eerst een bloeiend dorp,
dat later een belangrijke stad werd, n.l.
Reimerswaal.
Al kon zrj zich beroemen op een grij
zen ouderdom, toch is het een open vraag
of het begin een nederzetting is geweest
der Romeinen, die omstreeks de geboorte
van Jezus het bewoonde deel van ons land,
dus ook Zeeland, hadden bezet. Deze ver
onderstelling wordt wel eens gedaan en
dan wordt de naam Reimerswaal of Ro
merswaal in verband gebracht met de Ro
meinen, evenals de naam Roompot, het
water ten Noorden van Noord-Beveland.
Waal is een veel voorkomende naam
voor water, niet als weel en wiel. Ge
noemde afleiding is echter maar een gis
sing, daar alle zekerheid ontbreekt en
gissen doet meestal missen, zooals bij alle
plaatsnamen, waarvan de afleiding niet
met juistheid is te zeggen.
Eerst in het jaar 1230, dus meer dan
een eeuw later dan de Romeinsche tijd,
komt de naam Reimerswaal voor.
Gelegen aan een goed vaarwater was
het doip aangewezen om de andere plaat
sen in de omgeving te overvleugelen.
Daarby kwam, dat in de nabijheid ook
reeds vroeg het kasteel Lodijke stond. De
adellijke bewoners hiervan waren en
noemden zich Heeren van Reimerswaal.
Hun wapen was twee elkander kruisende
zilveren zwaarden m$t gouden gevest op
een rood veld. Niet te verwonderen is het,
dat later de stad Reimerswaal haar wa
pen daarvan afleidde n.l. een overeind
staand zwaard eveneens op een rood veld.
De stad heeft bij haar opkomst en
verderen bloei veel te danken gehad aan
de edelen Kervinck van Reimerswaal,
evenals Veere aan de heeren Van Borseie,
die op het nabij gelegen kasteel Zanden-
burg woonden.
In den langdurigen strijd tusschen Hol
land en Zeeland over het bezit' van. Zee
land Bewester-Schelde kozen de heeren
van Lodijke en Reimèrswaal, in tegenstel
ling met de meeste Zeeuwsche edelen de
zijde van de Hollandsche graven. Toen Jan
vah Renesse den jongen graaf Jan I, die
in 1299 in Zeeland vertoefde, trachtte ge
vangen te nemen, vond de laatste op het
kasteel Lodijke bij Reimerswaal een veilig
toevluchtsoord.
De eerste graaf, die Reimerswaal met
een privilege begiftigde, was Floris V in
of nog vóór 't jaar 1285; want op 19
Augustus 1285 vergunde hij aan de poor
ters en ingezetenen van Middelburg „wol-
wereke te makene, also alse nog dit
vutghaven (uitgaven) tote Reymerzwa-
le."
Graaf Willem I gaf in 1315, toen hij te
Reimerswaal was, aan het in bloei toe
nemende dorp het privilege om eiken Don
derdag een vrije marktdag te mogen hou
den. Later n.l. in 1336 werden de Reimers-
walers vrijgesteld van den Dortschen sta
pel, welke aan den koophandel van uit
Zeeland zooveel belemmering bracht.
Nog meer gunsten werden door de gra
ven aan Reimerswaal bewezen. Willem IV
gaf tolvrijheid door geheel Holland en
Zeeland.
Gunstig gelegenaan de Schelde was
door dat alles het gevolg, dat handel en
scheepvaart en hierdoor de welvaart bij
zonder toenamen. En nog ging het in stij
gende lijn, toen dezelfde graaf op 3 Mei
1355'het privilege gaf jaarlijks twee vrije
jaarmarkten te mogen houden. Dc eene
ging in des Maandags na den grooten
vasten, dus in. het voorjaar, en de andere
des Maandags na Bamisse (1 Oct.). Beide
duurden tot Vrijdagsavonds. Bovendien
waren alle goederen, bestemd voor de ge
noemde jaarmarkten vrij van de nabij ge
legen tol van Iersekeroord. Om de vreem
de kooplieden te beschermen werden zij 14
dagen voor en 14 dagen na elke jaar
markt vrij van lijf en goed verklaard.
Ook Albrecht van Beierer^ die voor z$n
krankzinnigen broeder Willem V als
ruwaard regeerde, begunstigde Reimers
waal met voorrechten. Om .de inwoners
en ook de vreemde kooplieden, die hun
waren ter markt brachten en ze opsta
pelden, voor lederen vijandelijken aanval
te beschermen, gaf hQ op 1 April 1374
aan Reimerswaal het voorrecht zich met
wallen, grachten, mimen en poorten te
omringen. Nu was het een stad gewor
den. De poorten heetten de West- of
Koepoort, de Oost- of Vettepoort, de
Noord- of Vrouwepoort en de Waterpoort.
In 1385 verkocht de weduwe van Heer
Willem van Reimerswaal haar huis en hof,
benevens liet ambacht Reimerswaal, dat
2551 gemeten groot was aan hertog Al
brecht. graaf van Holland en Zeeland. Nu
werd de stad onder de goede of grafelijke
steden gerekend en werd de derde van Zee
land. Middelburg en Zierikzee waren
respect, de eerste en de tweede. Het wa
pen der stad werd nu vermeerderd met dat
van Beieren.
Bij hun vele oorlogen rekenden de gra
ven niet te vergeefs op de hulp der ste
den, welke zjj bevoorrecht hadden. Ter
vergelijking met de twee meest naburige
steden Tholen en Goes zij gemeld, dat
graaf Willem VI in zijn strijd tegen Jan
van Arkel Reimerswaal 60 man moest le
veren, terwijl Tholen maar met 30 en
Goes met 25 man moesten helpen. Later
moest Reimerswaal zelfs 100 manschappen
beschikbaar stellen. Hieraan is te zien,
Van zwarte onsen en witte nesten.
Uit het leven van de aalscholvers.
We kennen ze allemaal, de aalscholver,
tenminste, misschien noemen jullie hem
wel schollevaar of zwartrok, maar de vo
gel heb je vast wel eens gezien. Een grote,
zwarte vogel, met een klein kyifje cn een
witte vlek in de vleugel, de spiegelvlek.
Een lichte, gele snavel met een scherpe
punt en een paar stevige, lange poten. Zie
daar het portret van de aalscholver, die
een visser is bij uitnemendheid en boven
dien nog een moedige en sterke vogel. Waar
leven deze vogels? Eigenlijk overal waar
water is; maar als het zo uitkomt, hou
den zö zich het liefst langs de grote rivie
ren op en dan niet al te ver van de zee
kust. Want hun leven speelt zich voor een
groot gedeelte af onder de oppervlakte
van het water. Daar vangen zij visch,
en heel wat ook! Zij vissen "niet zoals de
eenden, die eigenlijk meer bij toeval wel
eens een heel klein voorntje weten te snap
pen; voor de aalscholvers zrjn de lekkere
hapjes, de grote, dikke voorns en de mod
dervette palingen. Die achtervolgen zij
onder water, want daar kunnen zij een ste
vig gangetje zetten door met hun vlerken
en poten te roeien, zoals een jongen die
schoolslag zwemt. In Japan hebben de
mensen al heel gauw in de gaten gehad,
dat de aalscholvers zo goed kunnen vis
sen; en daar zijn dan ook menschen, die
jonge „schollevaren" hebben gevangen en
afgericht. Zij doen de dieren een gummi-
ring om de hals, zodat zij niet altijd slik
ken kunnen en laten ze dan vis van
gen.
Die vogels zijn er op afgericht, dat zij
met de gevangen vis naar den baas komen,
die ergens in een roeibootje lui ligt te
drijven; de baas neemt de vis in ontvangst,
zet de aalscholver weer overboord en gaat
weer liggen dromen. Dat is nog eens een
gemakkelijke manier om aan de kost te ko
men!
Vissers kunnen de aalscholver
wel missen.
Maar hier in Nederland hebben ze dat
kunstje, geloof ik, nog nooit geprobeerd.
Hier hebben de vissers eigenlijk afschuwe
lijk het land aan de aalscholvers, vooral
de vissers die zelf vis kweken, in een
karpervijver bijvoorbeeld. Want de aal
scholvers zijn er onbeleefd genoeg voor
om daar eens te komen kijken, wat er van
hun gading rondzwemt; en dat is nu niet
bepaald het doel van een viskwekerij.
Maar al worden de aalscholvers dan hier en
daar achtervolgd, het zgn sterke dieren,
die wel een stootje kunnen hebben en die
zich daarom heel goed weten te handha
ven.
Die aalscholvers hebben eigenlijk maar
één strop, wat hun waterleven betreft. Je
weet wel, dat de eenden en ganzen naar
hartelust kunnen duiken en dat daarbg
'toch hun huid nooit nat wordt, omdat die
wordt beschermd door een stevige laag
vet. Die heeft nu de aalscholver niet; en
wanneer zo'n vogel dan een paar tochten
onder water heeft ondernomen, is hg ver
plicht op een paal te gaan zitten, lekker in
het zonnetje, om zijn vleugels te drogen.
Dat kim je vaak zelf zien wanneer je
langs de waterkant scharrelt; en het is
een schouwspel, waarbij je den aalschol
ver heel goed zult leren kennen. Want hg
spreidt de vleugels helemaal uit, klapwiekt
er een beetje mee en zit zeker dan een
kwartier lang met volkomen onbeweeglijke,
uitgespreide vlerken, net als de adelaars
op de wapens van vroegere ridders, die je
wel kent uit de geschiedenisboeken. Maar
wanneer hg een tijdje zo gezeten heeft, en
de veren weer goed droog zijn, duikt hij
weer onder, probeert een paar vissén te
vangen en kan dan weer van voren af aan
met het drogen van het verenpak begin
nen.
In een aalscholverskolonie.
Wanneer er in de buurt bij je een plaats
is, waar aalscholvers broeden, een paar
honderd gezellig bg elkaar in een kolonie,
want daar houden zij van, dan moet je niet
verzuimen, daar in deze tijd eens een kijkje
te gaan nemen. Want daar heerst nu een
leven van je welste! De aalscholvers zijn
vrij vroege broeders, die reeds in de eerste
dagen van Maart eieren hebben, en die
een kolonie bewonen, zoals je je waarschijn
lijk nooit had kunnen voorstellen. Zij neste
len in bomen, zo dicht mogelijk op elkaar,
en daar zij nogal morsên met hun vis en
hun nest meest ook heel scherpe stoffen
van de vissen afkomstig bevat, heeft zich
in de loop der jaren op de grond en op
alle bomen waarin nesten zijn, een dikke
laag helderwitte kalk gevormd, die oor
zaak is dat de bomen, waarin de aalschol
vers hun tenten hebben opgeslagen, na ver
loop van tijd doodgaan, zodat de nesten
van de vogels nog maar op kale, witte
stompen liggen, die scherp tegen de hemel
afsteken, zodra er een zonnetje op schgnt.
Wanneer je zo'n kolonie ingaat, mag je
wel voorzichtig zijn, want de vogels laten
nogal eens wat vallenEn wanneer je
over een paar weken gaat, dan moet je nog
voor iets anders oppassen, want de jonge
aalscholvers zgn zeer vriendelgke klanten,
zolang je op een afstand van. ze blijft. Maar
wanneer je ze probeert aan te raken, schiet
plotseling hun sterke, scherpe snavel uit;
en dat kost je een stuk van je hand, want
ze bijten nog direct door ook! Maar laat
je daardoor niet afschrikken om zulk een
kolonie te bezoeken, want er is heel veel te
zien en vooral ook te horen. De aalscholvers
zgn namelijk bg hun nesten echte drukte
makers, die elkaar voortdurend wat te ver
tellen hebben. Én dat vertellen gaat met
veel schreeuwen en sissen gepaard, met een
voortdurend gegil en gekras. En het is net,
of de aalscholvers b$ het nest niet zo schuw
zijn als op het open water, want'zijlaten
zich hier heel dicht naderenden dat is al
reden genoeg om eens naar zulk een kolonie
te trekken.
(A. C. W. v. d. Vet).
(Nadruk vehboden.)
Redacteur J. M. Mulllé.
Teneinde candidaten aan te wijzen voor
den eerstvolgenden kampioenswedstrijd van
den Z.S.B., wordt thans in de Middelburg-
sche Schaakvereeniging een zoogenaamde
voorwedstrijd gespeeld. Enkele partijen
werden reeds aangevangen, maar de mees
te zijn afgebroken.
Onderstaande partij isuit dezen wed
strijd
Fransche partij.
Wit; J. F. Heemskerk. Zwart: J. M. Mulllé
1. e2e4 e7—e6 2. d2—d4 d7—d5
3. Pbld2 de zoogen. Tarrasch-variant.
3c7c5 de beste voortzetting.
Pf6 is hier minder goed.
4. c2c3 waarschijnlijk minder sterk.
Spielman zet hier met 4. dc5: voort.
4Pb8c6
of 4 cd: 5 cd: Db6
5 e4Xd5 e6Vd5
6 Pgl—f3 Pg8—f6 7 Lfle2 Lf8—e7
8 0—0 fr—0 9 d4Xc5 Le7Xc5
10 b2b4 o.i. geen beste voortzetting. De
damevleugel wordt verzwakt en het blijkt
dat de ontwikkeling van den raadsheer
naar b2 niet veel oplevert.
10 Lc5d6 11 Lel—b2 Pc6—e5
12 Ddlb3 Dd8c7 13 h2h3 een voor
zichtige zet, maar tevens een belangrgk
temporverlies.
13 Tf8e8
14 Pf3—d4 a7a6 15 a2—a4 Pe5—c6
16 Pd2—f3 Pc6Xd4 17 Pf3X<H Pf6—e4
een interessante zet, welke de partg plot
seling een bijzonder karakter verleent.
Stelling na 17 Pf6—e4.
hoe de stad meer en meer in welvaart toe
nam.
De zoozeer begunstigde Reimerswalers
waren echter nietaltijd even dankbaar
voor de verkregen gunsten. Meer dan eens
verzette het volk zich tegen de wettige re
geering der stad. die zich dan bij den vorst
beklaagde. Toen Karei de Stoute in 1454
kwam om de kwaadwilligen te straffen,
moesten dezen blootshoofds, barrevoets en
in huai hemd voor hem verschijnen en 1200
kronen of 1440 gulden betalen.
Ook de adellijke Heeren van Reimers
waal deelden in de gunstbewijzen der gra
ven. Willem van Reimerswaal b.v. was in
1356 rentmeester Bewester-Schelde en
ruwaard van Zuid-Beveland. In 1389 werd
hun vergund al het grasland (schorren)
en slikken aan het westemde van Reimers
waal en Lodyke in te dijken met vrgdom
van belasting gedurende de eerste zeven
jaren.
(Wordt vervolgd).
R. B. J. d. M.
18 Dd3Xd5 Te8e5 19 Dd5b3? een fout
welke de kwaliteit kost. De dame moest
naar a2, waarop 19 Pc3: 20 Lc3 Dc3:
gevolgd was, met blijkbaar goed spel voor
zwart
19 Pe4—d2 20 Db3—c2 Pd2Xfl
21 Le2Xfl Lc8d7 22 Lfl—d3 Ta8—e8!
23 Pd4f3 Te5e7terecht blgft zwart de
e-lijn met de beide torens bezetten.
24 Ld3Xb7t materieel heeft wit nu com
pensatie voor het kwaliteitsverlies, maar
zijn stelling is er niet beter op geworden.
24 Kg8h8 25 Lh7—d3 hiermee
verliest wit weer een kostbaar tempo.
25 Ld7c6 26 Pf3—d4? wit wil
ruil op f3 vermijden, maar Pd2 was hier
toe beter, al hoewel misschien ook niet
afdoende.
26 Te7el f27 Ld3—fl TelXal
28 Lb2x&l Te8el en wit gaf oper
dreigt zoowel 29 Tal: alsook 29
Lh2f.
Een Duitsche torpedoboot legt
een rookgordijn op de Noord
zee (Foto W.ltbild)
