Provinciale Zeeuwsche Courant
Middelburgsche, Vlissingsche,
Goesche en Breskensche Courant
DE BOEKENWEEK 1941.
Ex-koning Alfonso XIIII
overleden.
DISTRIBUTIE VAN RIJWIELBANDEN.
Banden slechts in bepaalde gevallen te krijgen.
184ste JAARGANG NUMMER 52
ZATERDAG 1 MAART 1941
waarin opgenomen de
Uitgave dei Firma s F. van de Velde Jr en G. W den Boei
ABONNEMENTSPRIJS!
19 cent oe« week oi I 2.42 per kwartaal
Franco per post t 2.63 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 5 cent.
ADVERTENTIEPRIJS:
Van 1-5 regels 11.50, Iedere regel meer
30 cent. Bij abonnement speciale prijs.
Kleine advertenties van 1 5 regels) 0.52,
iedere regel meer 10 ct. (max. 8 regels).
POSTREKENING 359300 (MIDDELBURG)
Dit nummer bestaat uit vier bladen
AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU VOOR P U B L I C I T E I T S W A A R D E, INGESTELD DOOR DE VEREEN! GING „DE N E D E R L A N D S C H E_Dj^GJBJL_AD^_ER_S_
Vandaag begint de tiende Nederlandsche
Boekenweek. Tot 8 Maart zullen wij be
paald worden by de beteekenis van het
boek. Ieder jaar wordt gedurende een week
die belangstelling gevraagd en reeds uit
do omstandigheid, dat zulks nu reeds voor
de tiende maal geschiedt, valt af te leiden,
dat de organisatie van boekenweken een
succes is gebleken.
Thans in dezen oorlogswinter voor de
tiende maalhet boek. De bijzondere om
standigheden maken het er thans zeker
niet eenvoudiger op de belangstelling voor
het boek te vragen. Wij willen dan nog
niet rekenen met de technische moeilijk
heden, welke thans aan een dergelijke or
ganisatie verbonden zijn.
Moeilijkheden zijn er ook van anderen
aard. Zij hebben betrekking op de alge-
meene stemming, die zeker gericht is op
andere zorgen. Zorgen om het dagelyksch
brood, zorgen ook om wat de toekomst ons
zal brengen. Velen staan bij de puinhoopen
van hun verstoorde illusies en hun ver
trapte idealen. Zij zijn er dichter aan toe
zich in die nijpende zorgen vast te bijten,
dan dat zij nu hun belangstelling zouden
doen uitgaan naar boeken.
En toch juist nu is een boekenweek
op haar plaats. Wy zouden haar dit jaar
noode missen. Omdat juist in de kommer
volle omstandigheden waaronder velen van
ons leven, de waarde van geestelijk bezit
niet hoog genoeg kan worden aangeslagen.
In een tijd, waarin zooveel waarden worden
vernietigd, waarin bevestigd schijnt te
worden de opvatting, dat onze Europeescke
cultuur ook onze vaderlandsche cultuur
naar den ondergang neigt, is het goed
dat men zich ervan doordringt, welk een
Uitzonderlijke waarde geestelijk bezit ver
tegenwoordigt. Want by alles wat in dezen
tijd aan scherven wordt geslagen, kan dat
gene, wat wij ons als eigen geestelijk bezit
hebben verworven ongerept blijven. Uit
eindelijk wordt de beteekenis van een volk
niet bepaald door wat het aan technisch
kunnen, door wat het aan fraaie gebouwen
of aan militaire capaciteit weet voort te
brengen. De beoordeeling is in laatste in
stantie afgestemd op den geestelijken,
weerstand, op dat wat een volk aan inner
lijke beschaving heeft voortgebracht.
Daarom is het ook onjuist, zich te ver
genoegen met wat in vroeger tijden aan
geestelijk vermogen werd ten toon ge
spreid. Het gaat er om, wat ieder van
ons aan geestelijk bezit, aan cultureelen
eigendom heeft. Want daaraan wordt onze
waarde als volk getoetst.
De instelling van een boekenweek is
daarom reeds van groote beteekenis zy
heeft dat de jaren door bewezen.
De boekenweek van dit jaar kan ook
voor de verheffing van het cultureele peil
der bevolking van uitzonderlijk gewicht
worden. Want nu klinkt de aanmoediging
Komt tot het boek.
Het is een bemoedigend begeleidingsver-
schynsel van dezen boozen tyd, dat er in
tal van kringen in ons volk een grootere
belangstelling voor hoogere waarden aan
den dag treedt Da.t is niet slechts een
oppervlakkige reactie, een ietwat vage tot
het meditatieve neigende stemming. Neen,
veeleer kan getuigd worden, dat ons volk
dat de slagen van den oorlog zoo hard en
pynlyk heeft ondervonden, zich klaarder
bewust wordt, dat in de staling der geeste
lijke weerbaarheid de waarborg moet gele
gen zijn voor ons toekomstig volksbestaan.
Daar klinkt dit jaar te dringender de
aanmoediging Komt tot het boeit.
Tot het goede boek.
Want daarop is de boekenweek-propa-
ganda gericht. Zy is in de voornaamste
plaats bedoeld als voorlichting. Daarom
wordt thans in de boekenetalages dit goede
boek op den voorgrond gebracht. Nu kan
men uiteraard van meening verschillen
over de waardeeringwat is het goede
boek, maar de ervaring van tien jaren
boekenweek-propaganda mag een waar
borg worden geacht, dat deze waardeering
overeenstemt met datgene, wat het mee-
rendeel van het lezende publiek als juist
en goed heeft onderkend.
Het Nederlandsche boek op de eerste
plaats. Zoo was het de afgeloopen negen
jaren. Geen wonderWas zulks een mis
kenning van het buitenlandsche boek
Geenszins. Maar juist in de boekenweek
als specifiek Nederlandsche organisatie
moest het Nederlandsche boek een zeer be
voorrechte plaats innemen. Ken uw land
en heb het lief de bekende slagzin van.
de A.N.V.V. dat wil ook zeggen Ken
uw eigen literatuur, datgene wat het
eigen land, wat eigen volk aan geestelijke
waarden voortbrengt. Dat is geen inkapse
ling, geen geestelyke zelfgenoegzaamheid.
Integendeel. Maar wie zich ook in de
keuze van zijn boek tot het buitenland
wendt, zonder te weten, wat eigen land
aan schatten bezit, die zal tenslotte tot de
ontdekking moeten komen, dat het opge
trokken geestelyk bouwwerk op drijfzand
is gegrond- Daarom was de instelling van
een Nederlandsche Boekenweek, tien jaar
geleden zoo uitnemend. Zij heeft bovendien
haar nut bewezen, toen het lezend publiek
er zoo begrijpend op reageerde.
Men is in de keuze van het „geschenk"
niet altijd even gelukkig geweest, doch het
wil ons voorkomen, dat men dit jaar bij de
samenstelling goed geslaagd is. Zeker kan
dit boekje niet een volledig overzicht ge
ven van de hedendaagsche Nederlandsche
literatuur, maar wel mag het geacht wor
den representatief te zijn voor wat er
thans onder de jongeren van het Neder
landsche gilde van letterkundigen leeft.
Het bezit van dit boekske moge velen een
aanleiding zijn, ook in deze week gehoor te
geven aan de roepstem Komt tot het
boek.
De bijzondere omstandigheden zijn aan
leiding geweest, dat de Nederlandsche Boe
kenweek dit jaar een uitbreiding heeft on
dergaan, in dien zin, dat het Duitsche boek
gelijkwaardig dient te worden gesteld met
het Nederlandsche boek.
Dit kan ook zijn nut hebben, waar ook
de Duitsche literatuur de aandacht van
boekenliefhebbers ten volle verdient.
Met de Boekenweek zijn we er natuurlijk
niet af. Zy beoogt slechts de belangstelling
te stimuleeren. Het resultaat daarvan zal
het heele jaar door moeten blijken uit een
toenemende vraag naar het goede boek.
In dat opzicht mogen wij ons gelukkig
prijzen, dat wij in ons land en ook in
Zeeland de beschikking hebben over een
instituut, dat het Boekenweek-beginsel
Komt tot het boek verder kan uitwerken.
Wat wij ons in dezen tijd aan geestelijk
bezit verwerven zal van groote waarde
blyken te zijn.
Zoo mogen wij "tenslotte een lans breken
voor het leeszaalwerk. De openbare lees
zalen ook in ons gewest zijn in staat de
vraag naar het boek te bevredigen. Zij
zullen daartoe beter in staat zijn, naar
mate meer menschen den weg naar het
boek vinden of hem terugvinden.
Moge dat, naast het bereiken van het
commercieele doel, dat de vereeniging ter
bevordering van de belangen des boekhan
dels met de organisatie van de boekenweek
mede beoogt, het resultaat zijn van deze
campagne.
Dan zal ook de Nederlandsche Boeken
week 1941 geslaagd zynl
DUITSCHE BOMMEN OP
BRITSCHE SCHEPEN.
2o BOOTEN VERNIETIGD OF
BESCHADIGD.
Uit Berlijn meldt het D.N.B. De Duit
sche gevechtsvliegtuigen hebben Donder
dag 28 schepen met een gezamenlyken in:
houd van 146.000 ton in den grond geboord
of beschadigd. Zestien daarvan behoorden
tot het groote convooi ten Westen van
Ierland, de andere 12 werden aangevallen
in het gebied van de Zuidoostkust van
Engeland tot Noord-Schotland. Behalve
schepen van 10.000, 4500, 4000, 3000 en
2000 ton werden getroffen een schip van
1000 ton ten Noordoosten van Montrose
aan de Schotsche kust en een schip van
4000 ton Oostelijk van Ipswich, dat van
zeer geringe hoogte werd aangevallen en
treffers midscheeps ltreeg, waardoor brand
ontstond. By Harwich werd een in convooi
varend schip van 3000 ton gebombardeerd
en aan den scheepswand getroffen. Het
bleef met slagzy liggen, terwijl een zware
rook opsteeg. Twee schepen, beide 2000 ton
groot, die in een convooi ten Oosten van
Southend on Sea voeren, kregen zware
treffers midscheeps, bij de brug en op het
achterschip. Verder zyn twee schepen van
5000 en 4000 ton zwaar beschadigd.
De West-Europeesche havens na
den oorlog.
Stichting Noord-NederlandVlaanderen.
Eerst in de jongste jaren, die aan den
oorlog voorafgingen, heeft men een ze
kere ontspanning in den scherpen strijd
tusschen de havens van Antwerpen en
Rotterdam kunnen waarnemen. Meer dan
voorheen, zijn thans de omstandigheden
voor de Westeuropeesche havens, geheel
gewijzigd en verwacht mag worden dat
wanneer eenmaal de oorlog zal uitgestre
den zijn, onze havens een nieuwe periode
van welvaart tegemoet zullen gaan. Hoe
zal echter de verhouding tusschen de
Noordzeehavens zijn?
De stichting Noord-Nederland-Vlaande-
ren heeft gemeend dit zeer actueele vraag
stuk reeds thans scherper naar voren te
moeten brengen. Zij heeft daarvoor mr. J.
H. Timmermans, lid van den Antwerp-
schen gemeenteraad, uitgenoodigd deze
vraagstukken in het Noorden te komen be.
.spreken.
Ex-koning Alfons de dertiende is te
Rome overleden. Een aanval van hart
zwakte, die hem eenige weken gele
den overviel, deed reeds aanstonds
het ergste vreezen. Na een kort ziek
bed is de ex-koning thans in balling
schap overleden.
DE jLiJiVeiNiSi 'Or* VAN a>....vllL
Als koning geboren, als balling gestor
ven, dit is, in den meest beknopten vorm,
de levensloop van Alfonso XIII van Spanje,
die den leeftijd bereikt heeft van slechts
54 jaar. Bijna dertig jaar hiervan heeft
hij op den Spaanschen troon gezeteld om
daarna, gedurende het laatste tiental jaren
van zijn leven, nadat te Madrid de monar
chie had moeten plaats maken voor de
republiek, als balling te vertoeven buiten
zijn vaderland, meerendeels in Italië, in
welks hoofdstad hij thans den laats ten
adem heeft uitgeblazen.
Een vlotte, sportieve' figuur. Als zoo
danig genoot Alfonso, als Koning van
Spanje, een zekere populariteit in Europa,
temeer daar hij, bewegelijk en impulsief
van aard, vaak het Madrileensche hof ont
vluchtte om, veelal zelf aan het stuur
van zijn reisauto, zich buitenlands te be
geven, naar Frankrijk, Duitschland, Oos
tenrijk, Engeland. Eens heeft hy ook
een bezoek gebracht aan Nederland, doch
dat was in Augustus 1931, dus reeds
als ex-vorst Hij bezichtigde toen o.a. het
vredespaleis in Den Haag.
Zooals gezegd, werd Alfonso XTTT
op 17 Mei 1886 reeds als Koning van
Spanje geboren, aangezien zijn vader, Al
fonso XII, toen juist was overleden. Zijn
moeder, Maria Christina, nam het regent
schap waar, totdat Alfonso, in 1902, dus
op 16-jarigen leeftijd, meerderjarig ver
klaard werd en zelf het bestuur in han
den nam. Zijn regeeringsperiode is een
aaneenschakeling geweest van woelige fei
ten en gebeurtenissen in de veelbewogen
politieke geschiedenis van het warmbloe
dige Spaansche volk. Op politiek gebied
hebben vooral het Marokkovraagstuk en
de eischen van Catalonië den koning veel
moeilijkheden bezorgd, welke tezamen met
binnenlandsche oneenigheid van velerlei
aard het land weinig rust verleenden.
In 1906 was Alfonso in het huwelijk ge
treden met Victoria, Eugenia, Christina,
prinses van Battenberg, uit welke echt
verbintenis vier kinderen twee zoons
en twee dochters gesproten zyn. Menig
maal heeft het leven van den koning ge
vaar geloopen, doch steeds weer is hij aan
de aanslagen ongedeerd ontkomen. In het
begin van zijn regeeringsperiode ontsnapte
hy ternauwernood aan een bomaanslag,
toen hy met den president der Fransche
republiek door Parys reed. En op zijn
liuwelyksdag werd een bom geworpen naar
het rijtuig van het bruidspaar, zonder dat
de vorstelyke personen gedeerd werden.
Ook met het dictoriale bewind van gene
raal Priomo de Rivera slaagde hy er niet in
de vele binnenlandsche moeilijkheden te over
winnen en orderlijke toestanden in het land
teweeg te brengen. Als Primo zich in
1930 heeft teruggetrokken, moet de ko
ning zwichten voor den eisch naar vrije
verkiezingen voor een volksvertegenwoor
diging. De republiekeinen behalen de over
winning, te Madrid wordt in 1931 de repu
bliek uitgeroepen en Alfonso moet het
land verlaten, na een verklaring te heb
ben gepubliceerd inhoudende, dat hy van
geen zijner rechten afstand doet, maar
Spanje verlaat om bloedvergieten te voor
komen.
Sindsdien hebben de ex-vorst en zijn
gezin geleefd buiten zijn land, meerendeels
in Italië. Toen generaal Franco de leiding
veroverd had, meende men aanvankelijk
nog, dat Alfonso weer naar Spanje zou
terugkeeren, doch zoover is het nooit ge
komen. Als balling is Alfonso XIII, om
ringd door gemalin en kinderen na een
veelbewogen leven in de Italiaansche hoofd
stad ontslapen.
DAG VAN NATIONALE BOUW
IN SPANJE.
Op bevel van generaal Franco is als
ge%'olg van het overlijden van ex-koning
Alfons Xm 1 Maart tot dag van nationa-
len rouw verklaard. Verder worden alle
vlaggen van de openbare gebouwen gedu-
De oude band moet zoodanig versleten zijn, dat hij geheel
onbruikbaar Is geworden.
Wanneer bonnen worden
verstrekt.
De secretaris-generaal van het de
partement van handel, nijverheid en
scheepvaart deelt mede, dat met In
gang van Zaterdag 1 Maart a.s. een
aanvang zal worden gemaakt met de
distributie van rijwielbanden. Dit
houdt derhalve in, dat van genoemden
datum af rijwielbanden, waaronder alle
soorten toerbuiteilbanden, toerbinnen-
hanriRn, transportbuitenbanden en
transportbinnenbanden worden ver
staan, uitsluitend mogen worden ver
kocht tegen inlevering van bonnen,
welke door de distributiediensten wor
den afgegeven.
Aangezien de voor de vervaardiging van
rijwielbanden' beschikbare hoeveelheid rub
ber betrekkelijk gering is, zijn de voor
waarden, waaraan men moet voldoen om
voor een bon in aanmerking te komen,
streng gesteld.
Deze voorwaarden zijn voor particulieren
en bedrijven verschillend. In verband hier
mede zijn voor deze groepen twee soor
ten aanvraagformulieren ontworpen, welke
bij de distributiediensten verkrijgbaar zijn
gesteld.
Als algemeene voorwaarde om voor een
bon voor een rijwielband in aanmerking te
komen, geldt, dat de oude band, welke
moet worden vervangen, zoodanig Is ver
sleten, dat hi, geheel onbruikbaar ls ge
worden en niet meer bruikbaar te ma
ken is.
Indien de aanvrager of ién der leden
van het gezin, waartoe hij behoort, dan
wel het betrokken bedrijf nog in het be
zit is van een nieuwen of bruikbaren
lossen (d.i. niet gemonteerden) band,
welke in plaats van den te vervangen band
kan worden gebruikt, zal evenmin een
bon worden afgegeven.
Voor particulieren.
Aan particulieren kan slechts in de na
volgende gevallen een bon worden ver
strekt:
a. Indien het rijwiel dagelijks wordt
gebruikt, om tusschen de woning en
het werk of de school te verplaatsen.
De afstand tusschen de woning en het
werk of de school moet langs den
kortsten weg meer bedragen dan vyf
kilometer. Voor kinaeren van tien jaar
of jonger wordt deze afstand tot drie
kilometer teruggebracht.
Inaien men vooi vervoer naar het
werk of de school gebruik maakt van
tram, trein of bus, dient de per rijwiel
af te leggen afstand van de woning
tot de dichtstbijzijnde tram, trein of
bushalte eveneens minstens vijf kilo
meter te bedragen.
b. Indien de verbruiker het rijwiel
dagelijks voor de uitoefening van zyn
ambt, beroep of bedrijf gebruikt, en
indien hij daarmede in doorsnee mins
tens 'rijftien kilometer per dag aflegt.
Invaliden en zwakken dienen een
doktersverklaring over te leggen, dat
zij het rijwiel of invalidewagentje noo-
dig hebben om zich langs den open
baren weg te verplaatsen.
Bedrijven van overheidsdiensten.
Bij de behandeling van de aanvragen
van bedrijven, overheidsdiensten en andere
instellingen, welke rijwielen voor transport
of andere doeleinden in hun bedrijf noodig
hebben, dient, zooals boven reeds is uiteen
gezet, vast komen te staan, dat de band,
welke moet worden vervangen, volkomen
versleten en niet meer bruikbaar of bruik
baar te maken is. Tevens mag de aanvrager
geen nieuwe of bruikbare banden in voor
raad hebben. Het bedrijf dient een opgave
te verstrekken van het totaal aantal in
gebruik zijnde rijwielen en van het totale
aantal banden, dat hierop is gemonteerd.
Voorts moeten de in bedryf zynde rijwie
len dagelijks worden gebruikt voor bedrijfs-
of dienstdoeleinden en moet per rijwiel in
doorsnede minstens vijftien kilometer per
dag worden afgelegd.
De geldigheidsduur van den bon is be
perkt tot twee weken na den datum van
afgifte. Na afloop van dezen termijn is de
bon voor den verbruiker waardeloos ge
worden en mag hij er geen rijwielband meer
mede koopen.
Tevens "wordt er op gewezen, dat op de
bonnen uitsluitend banden mogen worden
gekocht, welke voor het persoonlijk gebruik
van den houder of voor het bedrijf bestemd
Zijn. Overdracht van bonnen, in welken
vorm ook, alsmede het te koop aanbieden
of het onbevoegd voorhanden of in voor
raad hebben van banden is verboden.
Voor de aanschaffing van banden, welke
op nieuwe rijwielen zyn gemonteerd, gelden
dezelfde bepalingen als hierboven zyn be
schreven voor de aanschaffing van losse
banden. Derhalve mogen ook op nieuwe
rijwielen gemonteerde banden uitsluitend
worden verkocht, indien hiervoor het ver-
eischte aantal bonnen wordt ingeleverd.
Met nadruk wordt er voorts de aandacht
op gevestigd, dat men verplicht is by den
aankoop van een nieuwen band den ouden,
niet meer bruikbaren band bij den hande
laar, bij wien men den nieuwen band koopt,
in te leveren. De handelaren mogen alleen
een nieuwen band verkoopen, indien rij den
ouden band innemen en deze geheel en al
versleten en onbruikbaar is. De ontvangen
oude banden dienen zy te verkoopen aan
de handelaren in oude banden.
In een officieele publicatie zyn de bijzon
derheden betreffende het inleveren van de
bonnen door handelaren, grossiers en fabri
kanten vermeld.
Broodrantsoen in Frankrijk
verminderd.
Het broodrantsoen wordt in het onbe
zette Frankrijk met ingang van 15 Maart
verminderd met 20 Bovendien is van
dit tijdstip af de verkoop van alle soorten
koeken, gebak en meel verboden. De
staatssecretaris van voedselvoorziening,
Achard, heeft tegenover de pers verklaard,
dat men tot dezen maatregel gedwongen
is om met de graanvoorraden den nieuwen
oogst te halen.
rende drie dagen, dus tot Maandag, half
stok geheschen. Op 3 Maart zal een plech
tige rouwdienst voor den ex-koning in de
kerk van den Heiligen Franciscus worden
opgedragen, waarby, naar verluidt, gene
raal Franco met de voornaamste leden der
regeering tegenwoordig zullen zijn.
Het hoofd van den staat, generaal Fran
co, heeft het volgend manifest tot het
Spaansche volk gericht, waarin o.m. ge
zegd wordt:
„Heden is te Rome Alfons de dertiende
van Bourbon, Babsburg en Lotharingen,
die tot 14 April 1931 en gedurende een
lange periode der Spaansceh geschiedenis
ons volk geregeerd heeft, overleden. De
Spaansche regeering neemt deel aan de
groote smart over dit verscheiden. Terwijl
zij het volk de ongelukstijding mededeelt,
vervult zy tevens den smarelyken plicht
beschikkingen te treffen voor de rouw-
plechtigheden ter eere van den heerscher,
die is gestorven ver van het vaderland,
welks welzyn hy zoo hartstochtelijk dien
de. Te zijner tyd zullen de noodige maat
regelen worden genomen voor het over
brengen van het stoffelijk overschot naar
den vorstelijken grafkelder van het esco-
riaaL"
AMSTERDAM WEER
VOLKOMEN RUSTIG.
Het ANJP. meldt uit Den Haag
In den loop van Donderdag had het Am-
sterdamsche stadsbeeld zyn gewone aan
zien herkregen, nadat ook in die openbare
en particuliere bedrijven, waar Woensdag
het werk was stilgelegd, het personeel we
der voltallig aanwezig was. Noemenswaar
dige incidenten zijn niet meer voorgekomen.
Tengevolge van politioneel optreden op
verschillende plaatsen, dat in de vooraf
gaande dagen in de stad Amsterdam en
omgeving noodig was geworden, zijn aan
de zijde van ordeverstorende elementen ne
gen dooden, 24 zwaargewonden en 21 licht
gewonden te vermelden. Ook verschillende
politiebeambten hebben verwondingen op-
geloopen.
De Belgische zeevisscherij.
VISSCHEivS MOGEN VERLEK IN Zr.v.,
In het belang van de levensmiddelen
voorziening van België hebben de Duitsche
militaire autoriteiten thans voor de vis-
schery aan de Belgische kust, die enkele
weken geleden onder bescherming van
Duitsche bewakingsvaartuigen in beperk
te mate kon worden hervat, nog meer fa
ciliteiten verleend. Voortaan zullen de
Belgische visschers verder in zee mogen
visschen, wanneer zij door jersoneel van
den Belgischen zeedienst worden bege
leid. Om den sluikhandel ^egen te gaan,
worden de vischprijzen door de Duitsche
autoriteiten vastgesteld.