C Poor de ieugd
KORTE PREDICATIE
Voor de Huisvrouw
B SUPEROL
Bevelan'se brieven
«ZEELAND»
Zeeuwsche Kroniek
SCHAKEN
m
m
j§§
SS
n
8
s
m sis
lil
m
i
H
I
!§j
88
Van onze Boekentafel
DE ELZEN GAAN BLOEIEN.
IN DE WOESTIJN. V.
Wederom nam de duivel Hem mede
naer een zeer hoogen berg en toonde
Hem al de koninkrijken der wereld en
hunne heerlijkheid, en zeide tot Hem
Dit alles zal ik U geven, indien Gij U
nederwerpt en mij hulde bewijst Toen
zeide Jezus tot HemGa weg, satan l
Er staat immers geschreven Den Hee-
re, uwen God, zult gij hulde bewijzen
en Hem alleen dienenToen liet de
duivel Hem met rust en zie, engelen
kwamen en dienden Hem
Jezus, opgevoed in de hoop van zijn
volk, kennend eiken draad van den
droom van zijn volk. En het gansche
volk zal op Hem afstormen met dien
droom in de handen en Hem bezweren
dien waar te makenHij kan het,
Jezus, die nu willens en wetens af gaat
zien van de vervulling van dien droom
en de stilling van die hoop. Omdat zijn
Koninkrijk niet van deze wereld is. Zijn
eenzame, eenzame weten, dat het zoo
niet kan als het van God zal zijn. God
heeft afgezien van machtsmiddelen, be
halve van de macht Zijner liefde en
daarmee werd nimmer op aarde een rijk
gesticht
Dit brengt wel eenige consequenties
mede voor de volgelingen. Niet macht
tegenover macht, maar Gods macht te
genover macht. Niet volkskracht tegen
over macht, maar Gods liefde. In plaats
van zwellen in eigen geheime kracht,
aanbidden van Gods macht en leven
uit Zijn kracht. Een groote hand heeft
achter het beste, wat wij als volk heden
meenen te bezitten, een vraagteeken ge
zet. O God, moet Ge ons nu ontnemen
dat, waarop wij zoo fier zijn, dat. wat
ons er bovenop houdt? Ik denk, dat Hij
het alleen ontneemt aan hen, die iets
anders hebben om staande te blijven.
En dan nog zeggen wijbijna men-
schen-onmogelijk Maar Hij die tot den
dood toe voor God knielde en nimmer
voor duivel, zichzelf, of volkskracht,
heeft het voor ons gedaan. Toen het
klaar was, werd het éven hemel op
aardeIs het daarom, dat Hij ons soms
door verzoekingen heentrekt, dat we
het even hemel op aarde zien
P.
EET „WAAROM" DER DINGEN......
Dikwijls zien wij op straat aan de hand
van vader of moeder een kleine peuter
loopen, die met een hoog stemmetje de
altijd weerkeerende kindervraag stelt
„Waaromen „wéarom danèn
wéérom danLater zal dit weet
gierige menschje waarschijnlijk worden
zooals wij volwassenen en zich van heel
veel dingen niet meer voor het „waarom"
interesseeren, deels omdat ze zoo heel erg
„gewoon" en onbelangrijk lijken, deels ook
uit een zekere onverschilligheid.
tU&n&effóhAtetAc*d/i£icL$ïi£fL
GORGELEN MET
T SU APOIH EN DROG. IN BUIS^S 2» cv
Ook voor wonden de ideale desinfectans
Ja onverschilligheid en sleur, want
orn ons eens tot het terrein van de we
ding te bepalen, dat ons allen vooral in
dézen tijd zeer na aan het harte ligt
wéérom bestaat er bijvoorbeeld slechts
een zoo beperkt aantal populaire stamp
potten, terwijl toch ons land zoo rijk is aan
groenten en er véél meer smakelijke, voed
zame variaties zijn dan juist die van aard
appelen met de een of andere koolsoort
of wel met wortelen en uien
Wéér om verzin»en onze veel-gsprezen
hulsvrouwen niet meermalen iets nieuws,
iets énders, om de eentonigheid der win-
terkostjes op te heffen? Wéórom hebt ge
liier nooit over nagedachtomdat het
nu eenmaal zoo vanzelfsprekend en „ge
woon" lijkt, dat wfl 's winters heel dikwijls
de overigens uit een oogpunt van voeding
zeer aan te bevelen zuurkool, boerenkool
en hutspot eten.
WiJ moeten echter eens breken met de
oude sleur
Hier volgt het recept van een nieuwe
stamppot, welke een voedzamen volledSgen
maaltijd vormt en bovendien weinig gas
vraagt
Andfjvfesfamppot met biet (4 personen).
(Recept van mej. A. J. Goetheer.)
2'/2 kg. aardappelen, 1 kg. andijvie,
kg. gekookte biet, 1 ui, 200 gr. tapte-
molkpoeder, boter of vet, 1. karne
melk, zoonoodig wat azijn, zout, peper
en aroma naar smaak.
Kook de schoongeboende of dun geschil
de aardappelen met weinig water gaar.
Stamp ze fjjn en maak er met de kruiden
en de karnemelk een puree van. Voeg de
zeer fijngesneden andijvie, biet en ui toe,
evenals het aangemengde melkpoeder.
Laat de stamppot goed doorwarmen en
maak ze op smaak af met azijn.
Van het vet, dat men bij deze stamppot
wil gebruiken, kan voor wie op een
goeden smaak èn op een goed uitziend
gerecht prijs stelt op de volgende wijze
een jus worden gemaakt2 Iepels boter
of vet worden met 2 lepels bloem in een
pan verwarmJ tot een gelijkmatig bruin
papje is verkregen. Onder goed roereu
Zondagochend.
De moeder kelfden de taefel op en
Corre vêegden de vloer an en de gank.
Toen gieng de moeder de beentjes opzette
voe de soep en 't vlêes en de riest wasse,
mee ni 't of om soepgroente, mae' wpten
twint A Cor „*t stof ofdee'. Die gieng nie
gauw na' boven, om d'r kaemertje an de
kant te. dóen. Dat gieng oltied zö volgeqs
vaste regel en A zie dan wee' benee-en
kwam, dee' d'r moeder net de gewasse en
gesnee-e selderie, peetjes en een juuntje
in de panne.
„Dat mó' je noe oltied góed ontouwe,
Corre", zei de vrouwe, „in soep motte
zes diengenwaeter en zout, vlêes en
bêenen, riest en groente. Twi uren mot 'n
zéker zachtjes koke, mae de bêentjes mó'
je den voregen dag A een paer uren laete
trokken
,,'k ZA 't ontouwe", zei Corre, mae' je
kust an d'r gezicht wè zie-e, dat 't het
êene óore in en 't andere óore uut gieng.
Ze blaesden de lucifer uut„Sie-zö, 't
koffiewaeter stae' op en oalles is klaer,
gae je noe mee kieke A de kerreke in-
gaet?"
Ze gienge in de voorkaemer ieder voe
een raem zitte. Het durp was zó leeg en
zó schöone. De ruten an d' are kant spie
gelden in zunnetje. Een 'ond lag er
tegen de muur, mee oal z'n póoten recht-
uut, z'n buuk te wermen. Anders was ter
gin levende ziele te bekennen. „Wat een
verschil mee gisterenaevend", zei Cor. D'r
moeder gaf ze gliek, mae „oalles op z'n
tied daer is een tied van drukte maeken
en daer is een tied van stille wezen. Mae
daerom achter de deuren en de raemen
ku' je niet zie-e wat a ter omgaet. Die A
noe een kind of viere mó wasse en anklee-e
voe nae de kerreke te gaen. En oal d'r
schoenen andoe-e en een schöone neusdoek
en een cent geve, die ei 't Agauw drukker
as in de weke. Machteg lieve en dan wil
den êenen liever tuus bluve en den ande
ren verlies z'n cent en den derden gooit
de melkkarme om over de vierde d'r Zon
dagse jurk". Corre schoot in de lache.
„Ja, lach jie mae. Jie weet nog van niks.
Ons gm 'uu sou wen. Maer ik weet er
oalles van, 'öor. Kinders je bint er net
slaaf van. Oór, dae begunt 't te luun".
't Galmden over 'éel 't durp, mee zwae-
re, lankzaeme slaegen. Ier en daer gieng
een -deure open en een paer kleine jon-
gers kwarame der uut. Ze wachtten op
mekaere en gienge an 't pratende deur.
Eén liet wat zie-e uut z'n broekzak, dae
bleve ze toen oal wee rond stae. Zö gauw
'ieuw 't nie óp mee 't lu-en of 't durp
veranderden glad. Hek stróomden anêens
vol kerkgangers. Venters mee guus, jon-
gers en jonge misjes getrouwde vrouwen
een lenkelden. Die bleve meest tuus om
voe 't eten te zurgen en gienge dan 's
achemirregs. As Corre nie tuus was, gieng
d'r moeder voemirregs ok oltieddan at
ze maer een boter-'am.
Zonder dA' ze der zelft erg in gaf de
vrouwe een zucht. Corre 'óorden 't en be
greep de reden. Ze zei„wees mae' blie-e,
da' je van de voemirreg nie gaet. Noe
mó' je daer is zie-e. op wat A je dan motte
zitte kieken Dine van Bram, weet je,
mee een uutgestreke gezicht en én-éklêed
as een Polderse boerinne, net je zou zegge,
ze Ióop nie mee joe centen in d'r zak".
De vrouwe gin gelegenteit om wat terug
te zeggen, wan' de bure kwam mee d'r
gezicht voor 't raem „gae je nie mee?"
„Neê-e", schodden de vrouwe, „Corre is
tuus", Bure trok d'r winsbrêemven nae
boven en keek zö ofkeurend as da' ze mae'
kust. Ze stak d'r gezicht wee' vlak voor
de rute, „jie mó 't wete, 'óor".
„Natuurlik", zei de vrouwe effen en
zachtjes der achteran „dat weet ze noe
wè, öor, wan' ze ei je gisterenaevend tuus
zie komme, mae noe mó' ze zomae' is
even laete voele, da zie vee beter is as ik"
De bure pakten d'r kerkboek in den
anderen 'and en zetten d'r eigen in pos
tuur. Ze trok een effen, vriendelik gezicht
en keek om nae Lena. „Gauw Lenatje"
zei ze, mee een lief lachje, „gauw m'n
kind, anders komme me nog te laete". Ze
knikten vriendelik tegen Corre voe 't an
dere raem, mae' Lena dee' zö mee d'r
'óod en trok d'r mond net ofda' ze zegge
wou„je mö 't ze mae nie kwelluk neme,
wan' z' ei nie mêer".
Het bleef een stuitje stille in uus. Over
de strate gienge de leste mensen verbie.
Een paer jonge misjes, mee kleine stap
jes op 'öoge 'akken, een koppel, erm in
erm en een ouwe boerèman.
„Kiek", zei Cor, „daer ei den ouwen
Manus, mee z'n kromme rik en z'n
dwasse voeten en da' 's noe den besten
van oal die A 'ier verbie 'ekomme bin. Die
meid gae mae om mee d'r jongen te
proenken en die andere twêe-e om d'r
ziede bêenen te laete zie-(e. Mae Manus,
die ei 'êel z'n leven op-'offerd an z'n ouwe
moeder en laeter an z'n ongelokkege zus
ter. Dat is den êenegen daer A ik respect
voe al is 'n dan zö lilluk as de nacht
en eit 'n oltied een druppei an z'n neuze.
En A 'k dat noe dust te zeggen, dan wier
ik deur iederêen uut-elache. Ze leve voe de
schien".
H. C. H.
worden 2 kopjes water toegevoegd, een
bouillonblokje, wat peper en zout. Voor
een mooie kleur kan desgewenscht een
mespuntje gebrande suiker in den vorm
van koffiestroop bg de jus worden ge
daan. Voor het oog en de smaak voege
men ook op het laatst nog een stukje boter
of vet toe.
Ook zonder vleesóh is deze maaltijd
voedzaam en zeer smakelijk. Het is wel
aan te bevelen boven omschreven jus klaar
te maken, In plaats van het vet door de
stamppot te doen.
Huisvrouw I Wanneer ge nu weer zoo'n
klein menschenkind ontmoet, dat u heel
ernstig vraagt, waarom een koe niet kan
praten en wéérom de hoornen zoo groot
zijn vraag uzelf dan eens af, of er niet
ook voor u nog allerlei „waaroms" bestaan
waarvan het vooral op voedingsgebled
thans wel eens goed zou zijn, een op
lossing te zoeken
Begin eens met dit recept, wantwéér
om zoudt u niet eens een nieuwen, Anderen
stamppot op tafel brengen?
MANYA BEUKMAN.
STOOMWASSCHERIJ
TELEFOON 637 MIDDELBURG
Het adres voor beter werk
DE GEREFORMEERDE KERK TE
OOST- EN WEST-SOUBURG BESTAAT
50 JAAR.
1891 27 Februari 1941.
Op het 4 platteland van Walcheren werd
de Doleantie bijzonder voorgestaan door de
Hervormde predikanten Ds. Ph. Peters te
Serooskerke en Ds. J. A. van Boven te
Oost- en West-Souburg. Toen beiden echter
begonnen in te zien, dat de ingeslagen weg
zou uitloopen op een breuk met de oude
Vaderlandsche Kerk, hebben zg, evenals
vele andere predikanten, die aanvankelijk
ook met de Doleantie meegingen, zich
teruggetrokken.
Hun propagandawerk in hunne gemeen
ten heeft echter aanvankelijk een ver
schillende uitwerking gehad. Nadat Ds.
Peters zich van de kerkelijke beweging had
teruggetrokken, meende de kerkeraad van
Serooskerke door te moeten gaan. Van de
8 kerkeraadsleden waren er 7, die besloten
de reformatie ter hand te nemen en het
synodale juk af te werpen.
De kerkeraad van Oost- en West-Sou
burg dacht er niet zoo over. Slechts enkele
leden wilden dadelijk tot de Doleantie over
gaan, terwijl de meerderheid meende, zoo
lang zij de Herv. Kerk diende, haar regle
menten te moeten blijven handhaven. Toen
dan ook in de kerkeraadsvergadering iiS
de maand October 1887 een schreven was
ingekomen, onderteekend door J. Suurmond,
P. Kastelein en J. Dorlegn, met het verzoek
om tot reformatie over te gaan, werd dit
afgewezen.
De Souburgers, die de Doleantie waren
toegedaan, gingen voor het meerendeel
naar Middelburg ter kerk, waar Ds. P. J.
Klaarhamer een der ijverigste voorgangers
was. Zij lieten daar ook hun kinderen
doopen.
In het begin van het jaar 1891 werd aan
den Hervormden kerkeraad opnieuw het
verzoek gericht om den band met de Syno
de te breken, welk verzoek toen met alge-
meene stemmen werd afgewezen.
Ds. J. A. van Boven was reeds in 1889
naar Bergambacht vertrokken. Zgn opvol
ger was Ds. H, Vermaas» Toen deze in
1897 emeritus was geworden, werd op Ds.
J. A. van Boven, destijds te Oud-Beijerland
staande, vergeefs een beroep uitgebracht.
De Doleerenden te Souburg besloten, na
afwjjzmg van hun verzoek, zelf de hand
aan den ploeg te slaan. Op 27 Februari 1891
werd een samenkomst gehouden in de tim
mermanswerkplaats van David de Smit,
staande aan het eind van de Kanaalstraat.
Op dezelfde plaats stSat thans een café.
Ofschoon er maar 13 personen aanwezig
waren, werd toch besloten over te gaan tot
het vormen van een kerkgemeenschap. Tot
ouderlingen werden gekozen J. Dorlegn en
J. Suurmond en tot diakenen W. Melis en
J. Marijs. Consulent werd Ds. J. Hulsebos,
predikant der Ned. Geref. Kerk te Vlissin-
gen. Voor het jaar ten einde was, telde de
kerk ruim 50 leden, welk aantal in de vol
gende jaren steeds stijgende bleef. Ook
eenige personen uit het naburige Ritthem,
vooral uit de buurtschap Welzinge, sloten
zich er bij aan.
Dadelijk deed zich het gebrek aan een
eigen kerkgebouw gevoelen. Nog in 1891
werd van Mevr. van Schelven een stuk
bouwland in de Kanaalstraat gekocht,
waar de tegenwoordige kerk en de pastorie
staan. Daar de wet voorschrijft, dat op een
afstand van minder dan 200 meter geen
tweede kerk mag worden gebouwd en de
aangekochte grond 198'/2 meter van de
Nederl. Hervormde Kerk lag, ontstond
hierdoor eenige moeilijkheid. De gemeente
raad kon echter ontheffing verleenen, het
geen dan ook gedaan werd, gezien ook het
geringe verschil.
Na aanbesteding werd het bouwen der
nieuwe kerk gegund aan den laags ten in
schrijver D. de Smit voor 3850.
Op Dankdag (4 November) 1891 werd
het gebouw voor het eerst in gebruik ge
nomen. De consulent Ds. J. Hulsebos van
Vlissingen hield hierbij een predicatie over
Psalm 96 8.
In 1909 werd de kerk vergroot door den.
inbouw van een galerij. Doordat de gemeen
te zich geregeld uitbreidde, werd de kerk
weer te klein. Ook was er gebrek aan vol
doende vergaderlokaliteiten. In de kerke
raadsvergadering van 13 Mei 1932 werd
besloten de bestaande kerk geheél af te
breken en te vervangen door een grootere.'
BH openbare inschrijving werd de bouw er
van gegund aan den laagsten inschrijver,
den heer M. F. Goedemondt te Goes voor
31.480. Op 31 Mei 1933 werd het nieuwe
ruime kerkgebouw voor het eerst in ge
bruik genomen. Tijdens den bouw werden
de kerkdiensten gehouden in de Ned. Herv.
Kerk, door de kerkvoogdij daartoe welwil
lend afgestaan.
De Gereformeerd© Kerk te Oost- en
West-Souburg telt thans ruim 1150 belij
dende en doopleden.
De predikanten.
Na de stichting van het eerste kerkge
bouw werd spoedig overgegaan tot het be
liepen van een eigen predikant. Op 17
April 1893 verbond Ds. C. B. S c h o e -
makers, gekomen van Landsmeer, zich
aan de jónge gemeente. Op 7 Oct. 1900 ver
trok hg naar Groningen. Na nog de kerken
te Alphen en te Katendrecht gediend te
hebben, werd hij in 1930 emeritus. Zijn op
volgers te Oost- en West-Souburg waren
Ds. G. F. K e r k h o f, gekomen in 1901
en overleden in 1923
Dr. G. B r i 1 1 e n b u r g W u r t h,
candidaat, van 1924 tot 1930, vertrokken
naar Katendrecht
Ds. J. C. K u i p e r, candidaat, van 1931
tot 1934, vertrokken naar Arnhem
Ds. C. B. B a v i n c k, in 1934 gekomen
van Hoek en in 1939 vertrokken naar Kam
pen. De tegenwoordige predikant, Ds. Th.
H. van Andel, overgekomen van St
Pancras en Hugowaard, waar hij hulppre
diker was, deed zgn intrede op 17 Decem
ber 1939.
R.B. J. d. M,
Redacteur J. M. MTJLLIÉ.
BOEKBESPREKING.
Dr. M. Euwe Het Eindspel, uitg. .G. B.
van Goor Zönen's ultg. Mö., den Haag. Van
dit zeer belangrijke schaakwerk zijn thans
de 4 laatste deeltjes verschenen, zoodat
thans het werk in 12 dln. compleet is.
Bö onze besprekingen der eerste 8 dln.
wezen we reeds op de belangrijkheid van
dit standaardwerk, het. eerste eigenlijk in
de Nederl. taal. Een boek over de theorie
der openingen zal t.z.t. verouderen, een
werk over het eindspel niet
De deeltjes 9 t/m. 12 zön gewijd aan de
practische eindspelen, en bevatten syste
matisch ingedeeld tal van voorbeelden aan
de praktijk ontleend. Het ls een buitenge
woon leerzaam iets deze partij-fragmenten
door te spelen. De theorie der openingen
van dr. Euwe was een groot succes en wij
twijfelen er niet aan, of ook dit eindspel-
boek zal spoedig in het bezit zijn van lede
ren waren schaakliefhebber.
Thans een enkel voorbeeld
Uit dl. 9 Eindspelen met torensuit een
match-partij LiliënthalTartakower 1934
m
WM
1*1
abcdefgh
WitKcl, Tb8 en pion b4.
ZwartKd4, Td2 en pion e3.
Pion e3 is verder opgerukt dan pion b4
en bovendien is de witte koning op de on
derste rij afgesneden. Toch waarborgen
deze voordeelen nog geen winst, zoooals uit
het vervolg blijkt
1 Kd4d3 dreigt 2 Tc2? 3 Kbl
(3 Kdl e2f en 4 Tclf) 3 e2
4 Td8t (4 Te8 Td2 4 Kc3 5 Tc8f
Kb3 (de koning gebruikt den vgandelgken
pion als dekking een karakteristieke wen
ding), 6. Te8 Td2 en wint.
2. Tb8d8t Kd.3e2 3. Td8—b8 of 3
Th8 Td4, 4. Th2t Kd3, 5. Kdl Tb5: en wint,
omdat de witte toren niet meer van achte
ren kan ingrijpen.
3 Td2d4 4. b4b5 Td4—c4f
dwingt den witten koning naar de b-lijn te
gaan, waardoor later de mogelijkheid ge
schapen wordt den vgandelijken pion met
schaak te slaan. Bovendien wordt de witte
koning met den tekstzet verder van den
zwarten pion verwgderd.
5. Kclb2 Tc4—e4 een fijne zet, waar
mee zwart verhindert, dat zijn pion van
achteren wordt aangevallen. Meer voor de
hand liggend, maar minder sterk was 5
Tf4 wegens 6 Kc3! (niet 6 b6? Kf2 7 b7
Tf7 en wint) 6 Kf2 7 Te8! e2 8 Kd2
Omstreeks 12 Februari kun je verwach
ten, dat de elzen gaan bloeien. Dat wil dan
zeggen, dat aan de elzebomen de katjes
gaan verschijnen en aan die katjes is heel
wat te zien. Kortgeleden hebben wij naar
de katjes van de hazelaar gekeken, dus iets
weten we er in ieder geval van. Maar met
die elzekatjes is het een wat ingewikkelder
geval.
Wat elzen zijn, weten we waarschijnlijk
wel. Het zijn die slanke, dunne bomen, wel
ke we vooral langs de sloten en vaarten
kunnen vinden en op allerlei plaatsen, waar
hét drassig en moerassig is. Hun takken
zijn buitengewoon taal, hun schors is glan
zend donkerbruin met vele witte stippen.
Wanneer we nu eens heel goed willen
zien, wat er zoal met die elzen voorvalt,
kunnen we niet beter doen, dan een paar
twijgen mee naar huis nemen. Die zetten
we in een potje met water en nu gaan we
de zaak eens aandachtig bekijken.
Om te beginnen, zien we sierlgke, rol
ronde katjes, die nu nog een paarsbruine
kleur hebben. Wanneer we nu onze takken
een paar dagen laten staan, zullen we zien,
dat de kleur wat verandert, grijzer wordt,
en dat de haren, die er aan zitten, wat lan
ger worden. Dan komt er tussen die haren
allemaal geel poeder, wat dit is weten wg
alhet is stuifmeel.
Vlak naast die mannelijke katjes vinden
we een aantal heel fjjne, tere knopjes. Dat
zijn de stamper-bloemen daaraan is nu nog
niets te zien. maar wacht maar een paar
dagen, dan komen er uit al die tere knopjes,
kleine, rode tongetjes, die dienen om iets
van dat neerdwarrelend stuifmeel te van
gen.
Wat zijn Jodcupruimpjes, Apentabak
of Y'lukenappeltjes?
Dat waren de tweovormlge katjes. Maar
er is aan onze elzetakken nog meer te zien.
Want we hebben er niet al te weinig ge
plukt natuurigk en zo hebben we er ook
een paar takken bg gekregen, waaraan
droge, bruine propjes- zitten. Zg ïgken wel
wat op .denne-appels maar wanneer je ze
eens stevig beetpakt, bemerk je wel, dat
het plantendelen zjjn, die niet meer leven.
Er worden aan die bruine dingen een heel
aantal namen gegeven en één of meer van
die namen zul je vast wel eens gehoord
hebben. Zg worden elzeproppen genoemd,
maar ook Jodenprulmpje, Apentabak en
Vinkenappeltjes. En wat zijn het nu eigen-
lgk?
Wanneer over een paar weken de bloei
van de katjes voorbij is en de bladeren al
aardig zgn uitgelopen, beginnen die katjes
eigenlijk eerst aan hun taak. En die taak
Van het Dageigksch Bestuur der Centrale
Bloedtransfusie-commissie van „Het Ne-
derlandsche Roode Kruis" ontvingen wij
een klein, maar daarom niet onbelangrijk
boekje n.l. „De Centrale Bloedtransfusie
commissie van het Nederlandsche Rood©
Kruis, Overzicht van do werkzaamheden
der Nederlandsche Roode Kruisbloedtrans-
fusiediensten tgdens de oorlogsdagen en
daarna", met 'n voorwoord van den voor
zitter der genoemde commissie R. U. M.
Eykel, arts.
Het boekje, dat een Interessant overzicht
van het zoo nuttige werk der bloedtrans
fusiediensten geeft, is met foto's geïllus
treerd.
„Kleine man verliest", door Mögena
Klitgaard. Uitg. Ned. Keurboekerij-
N.V., Amsterdam.
Mögens Klitgaard, een Deensche Jonge
man, die als werklooze tot schrijven kwam,
schetst in dezen roman het leven van een
Kopenhaagschen middenstander in de cri
sisjaren. Hg verliest zgn manufacturen--
zaak en dan begint een strijd om het be
staan. Met alle goede voornemens bezield,
doch als gevolg van de tegenslagen
worstelt de hoofdfiguur Lundegaard, om
zgn dagelgksch brood. Iets waarin hij
echter niet slaagt, integendeel, hij raakt
nog dieper in het moeras.
Op schitterende wgze teekent de schrij
ver ons het leven van de duizenden werk»
loozen in die dagen, doelloos rontslente-
rend, en wachtend op een. oorlog die een
eind aan de ellende voor hen zou maken.
Een roman van het goede soort die van
het begin tot het eind weet te boelen.
Td4f 9 Kc3 Tdl 10 Kc4 en wit maakt met
koning en pion tegen toren remise.
6. b5b6 veel beter was 6 Kc3! om den
b-pion desnoods met den koning te bescher
men. Er kon dan volgen 6Kdl, 7 Kd3
e2, 8 Ke4 elDf, 9 Kd5 en wit houdt nog
juist remise of 6 Kdl, 7 Kd3 Te7, 8
Th8 e2, 9 Thlt elD, 10 Tel:t Kei: 11 Kd4
Kd2, 12 b6 met remise. Nog eenvoudiger
dan 7 Kd3 is echter 7 Ta8! waarop zwart
niet 7e2 kan spelen, wegens 8 Tal
mat. Daarentegen leidt 7 Th8? tot verlies,
7 e2 8 Thlf elD|, 9 Te:t Kei; en
wint.
6 Ke2el 7 b6b7? dit verliest J
met 7 Kc3!, kon wit nog juist redden, b.v,
7e2, 8 Kd3 Kdl, 9 Ke4:! of 7e2,
8 Kd3 Te6 (8 Tb4, 0 Kc3!), 9 b7 (9
Th8 Kdl! en wint). 9Kdl (9Te7,
10 Th8 Tb7: 11 Thlf Kf2, 12 Th2f Kf3, 13
Th3f! Kg2, 14 Te3! en remise), 10 Ta8
Td6f, 11 Kc4 Tb6, 12 b8D Tb8: 13 Tb8: elD
14 Tblf en remise.
7 Te4e7J 8 Kb2a3 ook andere
zetten kunnen niet meer baten. Wit is ver
loren, omdat de afstand tussclien zgn ko
ning en pion te groot is.
8 e3—e.2 9 Ka3—a4 Te7—d7
10. Ka4b5 Kei—d2! echter niet 10
Kdl? 11 Kc6 Tb7: 12 Tb7: elD, 13 Tblt
en remise.
11. Kb5c6 Td7xb7 op 12 Tb7: beslist
nu 12 elD.
12 Tb3—<381 Kd2—cl! of ook 12
Kc3! echter niet 12 Kc2? wegens 13
Te8! en remise.
13. TdS—eS Tb7b2 en wit gaf het op.
(Wat al mogeigkheden met zoo weinig
materiaal
is dezelfde als van alle bloempjes en katjes
er moeten vruchten uit groeien. Die zaadjes
zitten in een groot aantal bg elkaar gepakt
in een huisje, precies als de zaadjes van de
dennen, die veilig in de denne-appels zitten
geborgen. Van het najaar zgn die zaadjes
er voor een deel uitgevallen om in de grond
wortel te schieten en een ander deel werd
door de vogels opgegeten maar de huisjes
bleven zitten, heel de winter door. En het
bruine propje, wat we nu nog aan onze tak
zien zitten, is dus het omhulsel van de
zaadjes van het vorig jaar.
Elzebomen groeien alleen in
drassige, zware aarde.
Ten slotte is er dan nog een vierde
levensvorm aan onze elzetakken te zien, en
je kunt al wel raden, wat dat is. Natuur
lijk, het blad. Dat wil zeggen, zover zijn, we
nog nietmaar de knoppen van de toe
komstige bladeren staan toch al op sprin
gen en wanneer je nog een beetje geduld
hebt met je takken, zul je die bladen ook
wel te zien krijgen. Maar voorlopig hebben
we dan al vast de knoppen en dat is al
heel wat. Zg zitten nog heel stevig in een
dikke laag schubben verpakt, want da
nachtvorst kan ze nog heel wat kwaad
doen. Maar iedere dag gaan de schubben,
nog een eindje verder uit elkaar, iedere dag
zwellen de nog samengevouwen delen van
de bladeren een beetje meer en vóórdat:
je het weet, zullen de jonge, tere, groene/
blaadjes zich ontvouwen.
Zoveel is er te zien aan een paar eenvou-l
dige elzetakken, die je nu mijdt en mee
naar huis neemt. En wanneer je een tuintje
hebt, dan kun je je takken ook, wanneer i
de bladeren zich reeds ontvouwen hebben'
en de katjes zgn uitgebloeid, nog een tgdje:
in het potje met water laten staan, want'
dan beginnen er onderaan de takken, heel;
fgne wortels uit te lopen en ten slotte kun
je de piepjonge elzeboora dan planten In je
tuintje. Maar dat is alleen mogelgk, wan
neer die tuin flink Jaag is gelegen, dus be-
hoorigk vochtig is en bovendien bestaat uit
goede, zware grond. Want we zagen al, dat
de elzen alleen maar willen groeien in dras
sige, zware aarde en daar wgken zij nooit
al te veel van af.
In deze tgd gaan, de een na de ander,
ook vele andere bomen hun katjes ver
tonen. Over het algemeen vertonen die an
dere soorten katjes geen al te grote ver
schillen met die van de els, behalve dan de
proppen dus als je geen elzen in je om
geving kunt vinden, kun jo hetzelfde ook
aan andere takken met katjes wel zien.
^Nadruk verboden).
EEN WONDERUJK SCHOUWSPEL VAN DE NATUUR.
