Tweede blad PROVINCIALE ZEEUWSCHE COURANT Zaterdag 28 December 1340 Een telefooncentrale in een gala-zaal. - lemidden van ae kostbare entourage in een der Fransche paleizen is een centrale opqericht en In dienst qesteld voor de telefonische communicatie tusschen de verschillende onderdeelen van de Duitsche weermacht (Foto Scherl-Holland) Kroniek van den dag Kroniek van het jaar. I. Kroniek van het jaar. Het oorlogsjaar 1940 spoedt ten einde. De Kerstklanken, voorzoover zy in het internationaal poli tieke leven hebben weerklonken, zijn reeds weer verstomd. Zij hebben geen stof ge- geen tot overdenken, hoogstens heeft men met verbijstering kunnen constateeren, hoever de geest, welke uit vele kerstbood schappen sprak, verwijderd was van den zin van het Kerstwonüer. Ook wanneer daarin sprake was van den vrede. Kroniek van het jaar. De gedachten gaan terug naar wat er in het afgeloopen jaar is gebeurd. Dat is een telkenjare te- rugkeerend verschijnsel en ieder jaar zet ten velen er zich op den oudejaarsavond toe, alle gebeurtenissen van het heenspoe- dende jaar de revue te laten passeeren. Dat is te gemakkelijker, naarmate deze gebeurtenissen verder van ons verwijderd waren, naarmate wij onbewogener het wereldgebeuren hebben gevolgd. Dit jaar is dat alles anders. Wij zelf zijn meege sleurd in de kolking van het wreede wereldgebeuren en bij alles, wat wij op den oudejarsavond willen overdenken en in onze herinnering terugroepen, zal steeds iets van ons zelf, van eigen leven en van eigen gevoelen naar boven komen. En dat juist maakt het „gedenken" moeilijk. Liever zouden velen van ons dit jonge verleden maar afsluiten, er niet nreer over spreken. Beteekent dit een vlucht? Misschien wel, want immers er ligt in het gebeuren van 1940 een massa „eigen schuld" begraven en onbewust hui veren we er voor terug, thans de rekening op te maken. Want by het overzien van het jaar 1940 zullen we ons er van moe ten- weerhouden, de schuldigen voor den oorlog aan te wijzen, willen wij gevrij waard blijven van de verwarring, waaraan deze tijd met zijn geperfectionneerd pro pagandistisch apparaat zoo rijk is. Kroniek van het jaar. Een jaar, dat aanving met een stilstand aan de fronten, een afwachten en oen zoeken naar de beste posities. Dit afwachten was als de dreiging van verwoestend geweld, dat ieder oogenblik kon losbarsten. Alleen op de Finsche slagvelden woedde de strijd, waar de Russen hun aanspraken op stra tegische punten in het Baltische bekken met geweld trachtten door te zetten. Dat gebeuren, was een der meest tragische episoden uit de geschiedenis van dit jaar. Do reacties in de onderscheiden landen hebben wel duidelijk gemaakt, hoe men dit conflict heeft geïnterpreteerd. Wij willen thans, omdat dit voor het verloop der gebeurtenissen van zoo groot belang is gebleken, op de houding wijzen welke de geallieerden ten aanzien van het Finsch Russische conflict hebben aangenomen. Van Engeische zy'de heeft men zich be reid verklaard, den Finnen met troepen en materiaal ter zijde te staan. Of dit ge schiedde uit overwegingen van sympathie voor de Finsche zaak, zal aan de geschie denis vooi'behouden blijven te beoordeelen. Wij willen hier sechts wijzen op de re acties in andere landen op deze Britsche bereidverklaring. Van Duitsche zijde wer den duidelijke waarschuwingen gegeven aan het adres van de Scandinavische lan den en het resultaat daarvan was, dat zoo wel Noorwegen als Zweden zich op het standpunt stelden, dat zij geen doortocht zouden verleenen aan geallieerde troepen. De houding der Scandinavische landen zal later nog wel kunnen worden belicht. Be langrijk was in verband hiermede de rede voering van Churchill op 22 Januari, waar in hij een scherpe aanval deed op de poli tiek der neutrale regeeringen. Deze rede voering heeft in de neutrale landen een scherp commentaar uitgelokt. De Britsche premier heeft daarin echter het probleem aangesneden, dat reeds bij den aanvang van het conflict in het centrum der be schouwingen stond. De vraag, of, gelet op het karakter van dezen strijd, van neutrali teit in strikten zin des woords kon worden gesproken, werd goed beschouwd door alle oorlogvoerende partijen ontkennend beant woord. Alleen Churchill heeft de kat de bel aangebonden en het was wel opvallend, dat de neutralen, wier houding hier in het ge ding werd gebracht, allen hun recht op het bepalen hunner politieke gedragslijn scherp formuleerden. Ook in ons land bleef de stelling van den Britschen premier niet on weersproken, doch reeds werd het steeds duidelijker, dat een politiek van neutrali teit slechts kon worden gevoerd bij de gra tie van de oorogvoerenderx. Dat hebben vele landen in den loop van dit jaar moeten on- j dervinden. Hoe dit zy, het Finsche beroep op het wereldgeweten bleef onbeantwoord, hoeveel bewondering men in de onderscheiden lan- j den ook voor den taaien moed der Finnen aan den dag legde. Maar m- platonische vriendschapsbetuigingen waren de Finnen niet geholpen en in Februari moesten zjj het zwaard strekken. Maar in de geschiede nis zal de Finsche episode van dézen oorlog voortleven als 'n voorbeeld van heldhaftig heid. De gryze president Kallio heeft een politiek van diep begrip voor de werkelijk heid getuigend gevoerd en ook daarin heeft dit kleine land getoond, dat ook in het kleine grootheid kan gelegen zyn. Finland heeft zijn wederopbouw ter hand genomen en 't kan als zelfstandig land zijn lot in eigen handen nemen, onder leiding van den nieuwen president. Een belangrijk moment uit de geschiede nis van dit jaar was de reis van Sumner Welles, den specialen afgezant van Roose velt naar Europa, waar hij een onderzoek instelde naar de mogelijkheden, om de strijdende partijen tot een vergelijk te brengen. Tegelijkertijd zond Roosevelt een specialen ambassadeur, in den persoon van Myron Taylor naar het Vaticaan, maar beide missies zagen geen kans in Europa j een vruchtbaren bodem te ontdekken voor het uitzaaien van de beginselen van vrede en rechtvaardigheid. Teleurgesteld is Tay lor naar de Vereenigde Staten teruggekeerd en ook Sumner Welles kon slechts een ne gatief antwoord aan zijn opdrachtgever overhandigen. Het was de laatste poging, om een ge vaar ij ke uitbreiding van den oorlog te voorkomen. Deze poging mis lukte jammerlijk en van toen of was het duidelijk, dat het noodlot van Europa niet zou zijn af te wenden. Nog volhardde Mus solini in zijn politiek van gewapende neu- Ruwe schrale huid gk *on handen en gelaat, i schrale lippen, gesprongen a honden genezen snel met fPUROLÏ 0ooi30-60cf.BliApolh.sn Drogisten M.UHHARDT Maatregelen tot bescherming van huurprijzen. Geen hoogere huren dan op 9 Mei jl. Het Verordeningenblad van gisteren be vat een besluit van de secretarissen-gene raal van de departementen van Binnenland- sche Zaken, van Handel. Nijverheid en Scheepvaart, van Financiën en van Justi tie tot beheersching van huurprijzen (Huur- prysbesluit 1940). Artikel 1 bepaalt 1. Het is verboden voor een onroerende zaak of gedeelte daarvan een huurprijs te bedingen, te beloven, aan te nemen of te betalen, welke hooger is dan in de navol gende bepalingen is toegelaten. 2. Onder huurprijs ■wordt verstaan het geheel van de door den huurder bij of ter zake van een huurovereenkomst op zich genomen verplichtin gen. Artikel 2 bepaalt 1. De hoogste toelaatbare huuprijs voor een onroerende zaak is die, waarvoor het huurobject op 9 Mei 1940 verhuurd was. 2. Indien het huurobject op 9 Mei 1940 niet, doch tusschen 1 Januari 1935 en 9 Mei 1940 wel verhuurd is geweest, is de huurprijs, waarvoor het laatstelijk in dat tijdvak verhuurd is geweest, de hoogst toelaatbare huurprijs. 3. In de overige gevallen is de hoogst toelaatbare huurprijs die, welke voor soort gelijke huurobjecten op 9 Mei 1940 gebrui kelijk en redelijk was. Dit geldt niet voor nieuwbouw, welke na het in werking tre den van dit besluit tot stand gekomen is. Artikel 3 luidt Ingeval de huurprijs als gevolg van persoonlij ke verhoudingen tusschen huurder en verhuur der op 9 Mei 1910 lager was dan den voor gelijk soortige huurobjecten op dien dag gebruikelüken huurprijs en een andere huurder, optreedt, vormt de laatstgenoemde huurprijs den hoogst toelaat- - baren huurprijs. Artikel 4 bepaalt Ingeval de verhuurder na 9 Mei 1940 verbete ringen aan het gehuurde heeft aangebracht, waardoor de huurwaarde is gestegen, wordt de hoogst toelaatbaro huurprüs verhoogd met een bedrag van tien ten honderd 's jaars van de kos ten der verbetering, voor zoover deze kosten het redelijke en gebruikelijke niet overschrijden. Artikel 5 luidt 1. Indien een hoogere huurprijs dan de hoogst toelaatbare ls overeengekomen, geldt tusschen partijen do hoogst toelaatbare huurprijs. 2. Huurprijzen, welke voor het in werking tre den van dit besluit betaald zijn, kunnen niet teruggevorderd worden op grond, dat zij over eenkomstig lid I niot verschuldigd waren. Artikel 6 bepaalt Het is verboden ter zake van of in ver band met een huurovereenkomst van on roerende zaken of gedeelten daarvan als derde eenig voordeel te beloven, te bedin gen, te betalen of aan te nemen. 2. Onder voordeel wordt niet begrepen de door middel van borgtocht, pand of hypotheek ver schafte zekerheid noch ook eexi redelijke vergoe ding voor verrichte diensten, indien on voor zoo ver deze op 9 Mei 1940 gebruikelijk was te achten. Artikel 7 luidt Dit besluit wordt aangemerkt als een voor schrift, gegeven krachtens artikel 3 van de Prijsopdrijviugs- on Hamstorwet 1939. Artikel S. 1. De secretarissen-generaal van de departe menten van Binnenlandsche Zaken, van Handel, Nijverheid en Scheepvaart en van Financiën kun-, nen nadere voorschriften geven ter uitvoering van dit besluit, hiervan afwijken en ten aanzien van nieuwbouw, als bedoeld in artikel 2, lid 3, den hoogst toelaatbaren huurprijs bepalen. 2. De secretaris-generaal van het departement van Binnenlandsche Zaken is bevoegd voor te schrijven, dat in door hem aan te wijzen gemeen ten of groepen van gemeenten, van verhuur van onroerende zaken of gedeelten daarvan, welke geheel of gedeeltelijk in die gemeenten zijn ge legen, aangifte moet worden gedaan volgens door hem te stellen regelen. Artikel 9 bepaalt Dit besluit vindt overeenkomstige toepassing, indien tegen een vergoeding in eens of in ter mijnen zakelijke genotsrechten voor vijftien jaar of korter op onroerende zaken worden gevestigd. Artikel 10 bepaalt Dit besluit is niot toepasselijk op land in den zin van het beslfiit no. 219/1940, houdende rege len. met betrekking tot het vervreemden van landbouwgronden. Artikel 11 bepaalt Dit besluit treedt in werking op den dag zij ner afkondiging. 1-Iet is ook toepasselijk op huur prijzen, welke voor het in werking treden daar van overeengekomen werden. 2. Dit besluit wordt aangohaald onder den titel „Huurprijsbesluit 1940". traliteit volgens zijn eigen woorden niet neutraal en niet oorlogvoerend, naar liet contact, dat de leiders van Duitschland en Italië voordat Italië zijn beslissing nam, hadden, maakte duidelijk, dat ook Italië zyn pogingen, om de verzoe ning tot stand te brengen spoedig zou op geven. De eerste drie maanden van den oorlog hadden de onzekerheid omtrent het lot van Europa slechts vergroot. De Finnen hadden weliswaar vrede gesloten op 12 Maart waarbij zij de Karelische landengte en Hangö afstonden, maar voor het overige was er geen teekening in den strijd te on derkennen, behalve dan, dat Hitier zijn eischen aan Sumner Welles had overhan digd, waarin de leiders van het Witte Huis echter geen aanleiding konden vinden, een vredesconferentie b'yeen te roepen. Europa in afwachting van het groote zomeroffensief kon er zich op voorbereiden, dat dit offensief met vernietigende kracht over het vasteland zou razen, zonder ook maar iemand te sparen. De neutraliteit scheen op het einde van de maand Maart volslagen in den ban gedaan. En met zorg moest men zich afvragen, wat onder deze omstandigheden, wanneer de rechteloos heid zou zegevieren, het lot zou zijn van de kleine staten van Europa, die er tot nog toe in waren geslaagd, buiten het conflict te blijven. Voorkoming van opdrijving van hypotheek-renten. Verordeningenblad no. 42 bevat een be sluit van de secretarissen-generaal van de departementen van justitie en van finan ciën ter voorkoming van opdrijving van hypotheekrenten en over verlenging van den geldigheidsduur van de Crisishypo- theelcaflossingswet 1936. De nieuwe verordening luidt Art. 1. (1) Leeni-ngen, tot waarborg waarvan een hypotheek is verstrekt, kunnen van het in werking treden van dit besluit af geen hoogere rente dragen dan 1) die op 9 Mei 1940 voor de leening volgens overeenkomst was vastgesteld, indien de leening op dden dag reeds was afgesloten en tot waarborg daarvan een hypotheek was verstrekt;; 2) die op 9 Mei 1940:'.yoor soortgelijke leeningen algemeen geldende was, in de overige gevallen. (2) De secretaris-generaal van het de partement van financiën ls bevoegd voor de toepassing van lid 1, onder 2. vast te stellen, welke rentepercentages op 9 Mei 1940 algemeen geldend waren. Deze wor den in de Nedei-landsche Staatscourant bekend gemaakt. (3) De secretai-is-generaal van het de partement van financiën is bevoegd zoo wel in het algemeen als voor een bepaald geval uitzonderingen op het bepaalde in lid 1 toe te staan. Artikel 2. (1) Voor zoover in overeenkomsten per centages zijn of worden bedongen, welke thans ten gevolge van het bepaalde in artikel 1 niet meer rechtsgeldig kunnen worden bedongen, komen daai-voor de vol gens artikel 1 geoorloofde maximum per centages in de plaats 2) Rente, welke over. den tijd tot en met 31 Maart 1941 vóór het in werking treden van dit besluit is betaald, kan niet teruggevorderd worden met de motivee ring, dat zij volgens lid 1 niet verschuldigd was. Artikel 3. Ten aanzien van het vorderen en aan nemen van bedragen, waarvan betaling ten gevolge van liet bepaalde in artikel 1 niet meer rechtsgeldig bedongen kan wor den, vindt artikel 12, eerste lid, onder a, tweede en derde lid, alsmede de artikelen 15 tot en met 19 van de Prijsopdrijvings- en Hamsterwet 1939 overeenkomstige toe passing. Artikel 4. (1) De Crisis-h ypotheekaflossingswet 1936 blijft ook na 31 December 1940 van kracht en vindt ook op de tusschen 8 Febiuaiï 1936 en 10 Mei 1940 afgesloten overeenkomsten toepassing. (2) Heeft ten gevolge van een tusschen 8 Februari 1936 en 10 Mei 1940 afgesloten overeenkomst de gerechtelijke of onder- handsche executoriale verkoop reeds vóór den dag van het in werking treden van dit besluit een aanvang genomen, dan kan de schuldenaar uiterlyk binnen veertien dagen na het in werking treden van dit besluit een verzoek op den voet van ar tikel 1 van de Crisis-h ypotheekaflossings wet 1936 indienen, indien de executoriale verkoop nog niet is geëindigd. Wijziging in de Ziektewet. Blijkens het yrydag verschenen ver ordeningenblad no. 42 zyn enkele wijzi gingen gebracht in de Ziektewet met de bedoeling, de xxitvoex-ing dezer wet aan te passen bij de Kinderbijslagwet. DISTRIBUTIE VAN GASGENERATOREN. By beschikking van den secretaris-ge neraal van het departement van handel, nijverheid en scheepvaart zijn gasgene ratoren, persgasinstallaties en dxmkvaten, een en ander voor zoover dienende voor de voortstuwing van motorrijtuigen, aan gewezen als distributiegoederen in den zin van artikel 4 van de distributiewet 1939. De nieuwe radioverordening verschenen. De zenders en distributie- centrales gaan in eigendom van het Rijk over. Het Verordeningenblad van gisteren be vatte een ver-ordening van den Rijkscom missaris, houdende maatregelen op het ge bied van den Nederlandschen radio-omroep. Artikel 1 bepaalt 1. De oprichting en het in stand houden, alsmede de exploitatie van de voor uitzen ding van x-adio-uitzendingen vereischte technische zendinrichtingen, 'geschiedt uit sluitend door het Rijk (staatsbedrijf der posterijen, telegrafie en telefonie). Dit geldt ook voor het opx-ichten en het in stand houden, alsmede voor de exploitatie van van overheidswege goedgekeurde radiodistributie-centrales. 2. Op de oprichting en het in stand houden, alsmede op de exploitatie van omroepstudio's. is het bepaalde in het vorige lid niet van toepas sing. Artikel 2 bepaalt 1. De radio-omroepzendei'S Lopik 1 en 2, Jaarsveld, Huizen en de zender Bloemen- daal, alsmede de goedgekeui-de radiodistri- butiecentrales, gaan niet ingang van den dag van afkondiging dezer verordening in eigendom van het Rijk (staatsbedrijf der posterijen, telegrafie en telefonie) over. 2. Aan het bedrijfs- en administratief personeel, dat op voornoemd tijdstip bij de betrokken zendinrichtingen en radiodistri- butiecentrales is aangesteld en zijn eigen lijke dagtaak vervult, zal worden aangebo den in rijksdienst (staatsbedrijf der poste rijen, telegrafie en telefonie) te treden. 3. De directeur-generaal van het staatsbedrijf der posterijen, telegrafie en telefonie stelt, zoo mogelijk in overeenstemming met den betrokke ne, de schadevergoeding vast, welke in de ge vallen, bedoeld in het eerste lid, den vroegeren eigenaars, in de gevallen, bedoeld in het tweede lid. aan de daarbedoelde personen, die niet in rijksdienst overgaan, wordt toegekend. Artikel 3 bepaalt 1. Vanaf 1 Januari 1941 heeft uitsluitend degene, die de bevoegdheid heeft om een radio-ontvangtoestel aan te brengen en te gebruiken, het recht om radio-uitzendingen te ontvangen. 2. Voor de toestemming, bedoeld in het eerste lid, is vanaf 1 Januari 1941 een bedrag verschul digd dit bedrag en de wijze van innen zal in een uitvoeringsbesluit worde» gevogeld dit be sluit kan strafbepalingen bevatten. Artikel 4 bepaalt Wettelijke bepalingen, voor zoover in strijd met deze verordening, treden buiten werking. Artikel 5 bepaalt De directeur-generaal der posterijen, telegrafie en telefonie is belast met de uitvoering dezer verordening. De door hem te nemen maatregelen behoeven de instemming van den secretaris generaal van het departement van Volksvoorlich ting en Kunsten, voor zoover deze voor het vol brengen van de politieke en cultureele taak van - den radio-omroep van beteekenis zijn. Artikel 6 bepaalt Deze verordening treedt in werking op den dag harer afkondiging. De organisatie van den Opbouwdienst. NIEUWE BEPALINGEN. Blijkens een verordening van den Rijks commissaris zyn eenige wijzigingen ge bracht in de bestaande verordening van den Opbouwdienst. Krachtens deze wy- zigingen is het volgende bepaald: Aan het hoofd van den Opbouwdienst staat de commandant. De commandant wordt door den Rijks commissaris voor het bezette Nederland- sche gebied benoemd en ontslagen. Hij staat onder den secretaris-generaal vaxx .het departement van algemeene zaken. De jaarlijksche begrooting van den Op bouwdienst wordt aan de hand van een ontwerp van den commandant door den secretaris-generaal van 'het departement van financiën in overeensteming met den secretaris-generaal van liet departement van algemeene zaken vastgesteld. De incidenten tusschen Thailand er. indo-China. De grensbotsingen tusschen Thailandsche en Fransch-Indochineesche troepen zijn in den vroegen ochtend van 24 December, na betrekkelijk kalme dagen, weer opge leefd, meldt Domei uit Hanoi. De Thai landsche strijdkrachten begonnen de om Savanalchet gelegerde Indo-Chineesche troepen te beschieten. Indo-Chineesche troepen vielen ter ver gelding Thailandsche eenheden bij Kem- mai-at aan. Er ontstond een hevige strijd, die een tijdlang duurde. Bij deze botsin gen zijn tachtig Thailandsche soldaten gedood of gewond. Omtrent de vijandelijkheden in de streek van Naltonpang en in den sector van Aranya deelt het Thailandsche opper bevel mede, naar Domei uit Bangkok meldt, dat de Thailandsche troepen on geveer 200 man troepen 'van Fransch- Indo-China op 24 December hebben ver- di-even. Denzelfden dag hebben de Thai landsche strijdkrachten het vuur op Indo- Chineesche troepen geopend, die stellin gen aan het bouwen waren. Volgens het Thailandsche bericht zouden de Indo-Chi neesche stellingen volkomen vernield zijru Zware verliezen der Grieken. Stefani meldt uit Belgrado Uit Salo- niki wordt vernomen, dat daar voortdu rend tx-ansporten van gewonden aankomen. Alle dokters en verplegers zijn gerequi- reerd. Volgens berichten van de grens zouden de Grieksche verliezen de laatste dagen reusachtig zijn. Vrijstelling van invoerrechten voor Duitsche goederen. Het verordeningenblad van Vrijdag, be vat een verordening waarbij wordt be paald, dat Duitsche goederen als zoo danig ten invoer aangegeven, van in voerrechten worden vrijgesteld. Indien bedoelde goedex-en echter belast zijn met een specifiek invoerrecht, hetwelk ver band houdt met den accijns op gedistil leerd, houtgeest, suiker, bier, geslacht of zout, wordt een door den secretaris-gene raal van het departement van financiën a'.ïs aequivalent van den accijns vast te stellen bedx'ag geheven. Door den secretaris-generaal van het departement van handel, nijverheid en scheepvaart worden Duitsche goederen aangewezen, waarvoor bij invoer verre- keningsbedragen vex-schuldigd zijn. Het besluit treedt op 1 Januari 1941 in werking. Een bezienswaardigheid in het Aquarium van Artis te Amsterdam. De zee-paling krijgt zijn dagelijksch maal, dat hem door den oppasser wordt toegereikt (Foto Pax-Holland)

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1940 | | pagina 5