Hawaii, een nieuwe staal in de Unie. En eilandengroep van exotische schoonheid maar ook van economische en strategische beteekenis. (Van onsen Amerikaanschen correspondent) Als deze brief Nederland bereikt, zal het reeds vrywel vaststaan, of de Ver- eenigde Staten over anderhalf jaar acht- en-veertig of negen-en veertig staten zul len tellen. Want op 5 November, dus op denzelfden dag waarop elders in de Unie de algemeene verkiezingen worden ge houden, heeft er op Hawaii en de omlig gende eilanden een volksstemming plaats over de kwestie, of die archipel in 't ver volg evenals tot nu toe een „territorium" van de Vereenigde Staten zal blijven dan wel als een nieuwe gelijkgerechtigde staat tot de Unie zal toetreden. Van Hawaii is velen Europeanen niet heel veel méér bekend dan dat er melan cholieke guitaar-muziek wordt gemaakt -li dat de meisjes er met halssnoeren van veelkleurige bloemen rondloopen. Er zijn trouwens ook nog heel wat Amerikanen, wier kennis omtrent Hawaii niet verder gaat da,, dat. En inderdaad is de eilan dengroep in menig opzicht een paradijs, terecht vermaard om zijn onovertroffen natuurschoon, zijn fantastische vulkani sche gebergten, zijn tropische bloemen weelde, zoowel als om dei. volmaakten lichaamsbouw van zijn vriendelijke, mu ziek- en dans-minnende bevolking. Dank zij dat alles is Hawaii de laatste jaren een drukbezocht centrum van Ameri- kaansch toerisme geworden, natuurlijk met het gevolg dat veel van zjjn primitie ve schoonheid het veld heeft moeten rui men voor het comfort en de luxe van een modern ontspanningsoord. Maar Hawaii heeft niet alleen toeristi sche beteekenis; ook uit economisch en militair oogpunt beschouwd is het een ge bied, dat sedert zijn inlijving bij de V. St.. nu twee-en-veertig jaar geleden, hoe lan ger hoe belangrijker is geworden. En thans schijnt het oogenblik te zijn geko men, waarop Washington die belangrijk heid gaat erkennen door voor Hawaii een zelfstandige plaats in den statenbond in te ruimen. Omtrent de geschiedenis van Hawaii vóör zijn aansluiting bij de V. St. zijn maar heel weinig feiten bekend. Toen de eilanden in 1778 door Cook werden ont dekt, werden zij elk door een eigen stam hoofd geregeerd, maar kort daarna in 1791 wist een zekere Kamehameha ze tot een koninkrijk onder zijn eigen heer schappij aaneen te sluiten. In 1840 werd Hawaii zelfs een constitutioneele monar chie, maar daaraan werd een einde ge maakt in 1893, toen een revolutie uit brak en de laatste heerscheres van ko ninklijke bloede een koningin met den schoon-kllnkende naam Lilluokalani, werd onttroond. Onmiddellijk daarna poogde de regeering te Washington aansluiting van den archipel bij de V. St. tot stand te brengen, maar dat plan mislukte en op 4 Juli 1894 riepen de revolutionnairen in Honoloeloe de republiek uit Het republi- keinsche regime duurde precies drie-en-een- half jaar. Toen Amrika namelijk in oorlog met Spanje raakte, werd het voor Was hington van zóóveel gewicht, over de ha ven van Honoloeloe te kunnen beschikken, dat de onderhandelingen werden heropend en nu weldra tot een gunstig resultaat leidden. Amerika nam van Hawaii de staatsschuld ten bedrage van vier millioen dollar over en de eilandengroep werd een zoogenaamd „territorium" van de Ver eenigde Staten, zooals ook Alaska er een is. Men zou een dergelijk „territorium" een tusschenvorm tusschen een gelijkgerech tigd lid van de Unie en een kolonie kun nen noemen. Er is een door de bevolking gekozen wetgevende macht, bstaande uit Senaat met vijftien leden die vier jaar in functie -blijven en een Huis van Afge vaardigden met dertig leden die om de twee jaar aftreden. Aan het hoofd van de regeering staat echter een door Washing ton benoemde gouverneur, die op zijn beurt zij het ook met goedkeuring van den territorialen Senaat de departe mentshoofden benoemt. Hawaii is op een eigenaardige manier bij het Congres in Washington vertegenwoordigd: het heeft er een afgevaardigde, die om de twee jaar wordt gekozen en die wél zitting in het parlement heeft en wél redevoeringen mag houden, maar géén stemrecht heeft. Dat systeem wordt thans door velen als verouderd beschouwd, zy meenen dat men den Hawaiiers, die htm vroegere zelfstan- digheidsdroomen geheel hebben laten va ren en reeds lang loyale Amerikaansche burgers zyn geworden, de volledige toe treding tot het staatsverband van de Ver eenigde Staten niet langer mag ontzeg gen. Vroeger is er in sommige Amerikaan sche kringen tegen die toetreding hevige oppositie gevoerd .zy kwam voor een groot deel van de zijde der suikerplanters, die vreesden voor een al te sterke concur rentie van Hawaii, als d„ archipel op ge lijken voet met de continentale gebieden der V. St. zou worden behandeld. Want Hawaii produceert byna een millioen ton rietsuiker per jaar, terwyi de totale riet en beetwortelsuikerproductie van de con tinentale V. St. nog geen twee-en-een-half- millioen bedraagt. Als argument voerden die tegenstanders aan, dat toetreding van Hawaii als 49ste staat van de Unie niet ln het belang van de Hawaiiers was, om dat zy dan meer belasting zouden moeten betalen, en dat er bovendien gevaar be stond voor een toenemenden invloed van het Japansche element op de eilanden, als er geen door Washington benoemde gouverneur meer zou rijn om het heft in handen te houden. Inderdaad is het aantal Japanners op Hawaii in den loop dezer eeuw snel ge groeid, zoodat er thans twee-en-een-half- maal zooveel Japansche immigranten en hun afstammelingen zyn als volbloed Ha waiiers en Hawaiische halfbloeden samen. De oorspronkeiyke bevolking van Hawaii, die uit even zachtaardige als kunstvaar dige Polynesiërs bestond, is sedert de civilisatie van de eilanden snel aan 't uit sterven. By de ontdekking van de eilan den werd het aantal inboorlingen op on geveer tweehonderdduizend geschatin 1915 waren daarvan nog tachtigduizend over; en thans zyn er nog slechts 21.000 volbloed Hawaiiers, benevens 20.000 halfbloeden van gemengd Polynesisch en Amerikaansch (d.w.z. Europeesch) ras en 20.000 van gemengd Polynesisch en Azi atisch ra3. Daartegenover zijn er 155.000 inwoners van Japansche afstamming op een totale bevolking van 415.000 zielen en deze hebben in het verleden nogal eens geprobeerd, op den gang van zaken ln den archipel méér invloed uit te oefenen dan Washington aangenaam vond; vooral by de hoe langer hoe scher per wordende meeningsverschillen tus schen de V. St. en Japan zou dat eventu eel gevaariyke consequenties kunnen heb ben. Maar alle argumenten van de Ameri kaansche suikerplanters ten spijt, stelt de regeering juist nu meer vertrouwen in de loyaliteit der Hawaiiers van Japansche bloede dan ooit tevoren en zoo heeft zij haar fiat gegeven op de aanbeveling van een gemengde Congres-commissie tot het houden van een volksstemming. Het zou trouwens slechte politiek zyn geweest, als de Amerikaansche regeering juist in dezen tijd van spanning en wrij ving rondom den Stillen Oceaan haar stiefkind Hawaii den rug zou hebben teruggekeerd. Het is voor haar thans meer dan ooit van gewicht, de, goede betrek kingen met de gemengde eilandbevolking nog hechter te maken. Hawaii en dat is niet alleen het eiland van dien naam, maar een archipel van tweehonderd eilanden, waartoe, hoe onjuist het geografisch ook moge zyn, zelfs het vierduizend kilometer ver weg liggende Wake en de Midway- eilanden worden gerekend Hawaii is sedert eenige jaren een hoogst belangrijke voorpost van de Amerikaansche marine geworden. Al gedurende meer dan een jaar wordt door tweeduizend man dag- in-dag-uit gewerkt aan de uitvoering van een nieuw defensie-programma voor den archipel en toen de afkoeling tusschen Ja pan en Amerika deze maand nog sterker werd, is dat aantal arbeiders onmiddel- lyk tot zevenduizend uitgebreid. Zy bou wen daar midden in den oceaan zes nieu we militaire vliegtuigbases en elk daar van wordt zoo grootsch opgezet, dat de naam nederzettingen er beter voor zou passen dan vliegvelden. Iedere basis wordt namelijk uitgerust met alle middelen, die een nederzetting noodig heeft om in tijd van nood in haar bestaan te kunnen voor zien en een belegering met succes te kun nen doorstaan. Pearl Harbor, de groote marinebasis van Hawaii, wordt voorzien van een bomvrij ondergi'ondsch benzine reservoir van fantastische afmetingen. Met de constructie gaat een bedrag van meer dan zestig millioen dollar gemoeid. Onder deze omstandigheden is het slechts in Amerika's voordeel, zich te genover Hawaii zoo vriendsohappeiyk mo gelijk te betoonen en de regeering kon dat niet beter doen dan door alle bezwaren uit den weg te ruimen, die nog bestonden tegen toelating van de eilandengroep als gelijkgerechtigd lid van de Unie. Men kan er dan ook absoluut zeker van zijn, dat het Congres spoedig de noodige maatre gelen zal nemen om den wensch van de bevolking, die het plebisciet van 5 No vember kenbaar zal maken, in vervulling te laten gaan. KNAAPJE ERNSTIG GEWOND DOOR BRAND DOOR BENZINE. Zaterdagmorgen was W. R., een zoon van een garagehouder te Nederhorst den Berg, bezig benzine over te pompen op het terrein van de zuivelfabriek van den heer B. Fermeman, toen plotseling een knal weerklonk. De benzine had vlam ge vat, waardoor ook het huis ,ran den heer F. in brand geraakte, doch spoedig kon het hevige vuur gebluscht worden. Een 5-jarig jongetje, J. Vossepoel, dat echter in de buurt vertoefde liep zeer ernstige brandwonden op. Nadat een dokter de eerste hulp had verleend, is het knaapje in hopeloozen toestand naar een zieken huis te Hilversum overgebracht. Rarfnnrcramnia Dinsdag 17 Dccembor 1910. nTLVERSDM I. 415 M. NED. PROGH. KBO. 8.00 Bcr. ANP. 8.15 Wij beginnen den dag. 8.30 Gram. 10.00 Koorconc. (opn.). 10.30 9oncert- gebouw-orkest (grpl.). 11.30 Godsdienstig half uur. 13.00 Gram. 12.15 Gerard Lebon en zijn orkest (12.451.00 Nieuws- en economische ber. ANP. 1.00—1.15 Gram.). 1.45 Piano (opn.). 2.00 Voor de vrouw. 8.00 Zang mot piano. 8.10 Plano. 3.30 Gram. 3.40 Verv. van 3.00. 3.60 Gram. 4.00 KRO-symphonie-orkest. 4.45 Gram. 500 Cyclus. 5.15 Nieuws-, economische- en bouvsber. ANP. 5.30 Gram. 5.35 Reportage. 6.00 KRO-symphonie- ork. en solist 6.45 Actueele reportage of gram. 7.00—7.15 Vragen van den dag en ber. ANP en sluiting. HILVERSUM II. 801.5 M. AVRO. 8.00 Ber. ANP, gram. 9.00 Concertgebouw orkest en solisten (opn.). 10.00 Morgenwijding. 10.15 Gram. 10.30 Voor de vrouw. 10.35 Orgelspel. 11.00 Huishoudelijke wenken. 11.20 Philh. kwar tet. 12.00 Gram. 13.45 Nieuws- en econom. ber. ANP. 1.00 Cyclus. 1.05 Omroepork. 1.50 Piano. 2.16 Omroepork. en solist 3.00 Reportage. 3.15 Cabaret 4.15 Kamermuziek (opn.). 5.00 VPRO Jcugdultz. 5.15 Nieuws- en economische- en boursber. ANP. 5.30 AVRO-Amusementsorkest (5.50—5.55 Toespraak). 6.15 ..Winterhulp", toe spraak. 6.35 Gram. 6.45—700 Actucclo reportage of gram. en sluiting. KOOTWIJK. 1875 M. VARA. 7.00 Ber. Duitsch. 7.16 Gram. (7.30—7.45 Bcr. Engelsch. Om 8.00 Ber. ANP. 9.00—9.15 Ber. Dultsch. 11.30—11.45 Ber. Engelsch.) 12.00 Bcr. 12.15 Gram. 12.30 Ber. Dultsch. 12.45 Nleuws- en economische ber. ANP. 1.00 Orgelspel. 1.30 Ber. Engelsch. 1.45 Grom. (2.00—2.15 Berichten Dultsch. 2.80—2.45 Ber. Engelsch). 8.30 Ber. En gelsch). 3.45 Derde en vierde acte opera „Aïda" (gr.pl.). 6.00 Ber. Duitsch. 5.15 Nieuws-, econo mische- en boursber. ANP. 5.30 RVU Cyclus. 6-00 Orgelspel. 6.80 Ber. Engelsch. 6.45 Gram. 7.00—7.15 Vragen van den dag en her. ANP en sluiting. SPORT VOETBAL WEDSTRIJD UITSLAGEN. Ie klasse. Afd. 1: D.W.S.—D.F.C. 1—2; 't Gooi— Hermes D.V.S. 11; SpartaStormvogels 3—2; D.H.C.—Feyenoord 2—1. Afd. II: D.O.S.—Xerxes 4—1. Afd. IH: Hengelo—N.E.C. 3—2; En schedeHeracles 01QuickEnsche- desche Bojs 30;. Afd. TV: L.O.N.G.A.—Willem TL 0—9; M.V.V.Juliana 31; EindhovenP.S.V. 3—2; B.V.V.—Roermond 2—4. Afd. V: LeeuwardenSneek 1—0. 2e klasse D. VlissingenMiddelburg 2R.B.C. Hero 1—1. De stand is nu Vlissingen 9 7 2 0 29—13 16 R.C.S. 11 7 1 3 37—22 15 R.B.C. 8 6 1 1 26—13 13 T.S.C. 8 6 1 1 26—18 13 Goes 8 4 13 18—15 0 Middelburg 10 3 2 5 22—22 8 Hero 8 3 1 4 17—24 7 De Zeeuwen 9 3 0 6 18—27 6 De Baronie 8 2 0 6 1923 4 Alliance 6 114 812 3 Zeelandia 9 0 0 9 1648 0 Se klasse. Alle 3e klasse-wedstrijden in Zeeland zijn ook nu weer afgelast. VLISSINGEN—MIDDELBURG 2—1. In een aantrekkelykèn wedstryd heeft Vlissingen een kleine, maar verdiende overwinning behaald. Vlissingen was het meest in den aanval en de voorhoede werd steeds opnieuw opgestuwd, maar voor doel gekomen was er steeds een Middelburg speler, die de aanvallen weer onschade- ïyk wist te maken. Vlissingen hield1 het spel veel te kort om tegen de hechte Middelburg-verdediging iets te kunnen uitrichten. De Middelburg-aanvallen wa ren daarentegen veel gevaarlyker, doordat er lange passen gegeven werden en de geheele Vlissingen achterhoede werd over speeld. De balcontróle was in dezen wed strijd zeer slecht, maar dat was aan het harde veld te wijten, waardoor de bal soms de gekste sprongen maakte en men de spelers in de vreemdste standen zag staan. De Vlissimgen voorhoede speelde een vlotten wedstryd, waarbij vooral van de Kasteele gevaariyke momenten in de Mid delburg achterhoede wist te brengen. Ook Beckers en Peeman speelden ene goeden wedstrijd, hoewel de laatste niet voldoende doorzette, zoodat hij nogal eens een kans liet ontglippen. Linksbinnen Wielemaker speelde een goeden wedstrijd. Alleen is het jammer, dat deze speler vergeet, dat wie voetbalt, een duwtje moet kunnen verdragen, er er daarom maar niet wille keurig raak getrapt en geduwd mag worden. Ons inziens trad de scheidsrechter hier veel te .wak tegen op. De Middelburg voorhoede speelde een pracht wedstrijd en wist van de weinige kansen, die zy kreeg, keeper Harting het vuur na aan de schenen te leggen, deze had soms alle moeite om zijn doel schoon te houden. Midvoor Hesseling en linksbuiten A, Jongepier waren hier de uitblinkers. Van den rechtsbuiten zagen wij niet veel, daar er r.iet veel op dezen vleugel gespeeld werd. De beide middenlinies verstonden haar taak en steunden goed hun voorhoe den. Vooral bij Vlissingen was dit het ge val, daar zy meer aanvallend speelde dan Middelburg. Alleen rechtshalf Burgerhof biyft wel eens iets te veel achter. By Middelburg viel vooral de spil, van de Voorde, op; deze speler gaf prachtig zyn ballen aan en gooide het spel steeds weer open. Jammer, dat hy na de rust linksbin nen ging spelen. De achterhoede was het sterkste deel van Vlissingen, waarby vooral het kalme optreden van rechtsback Burgerhof in het oog viel. Ook keeper Harting verdedigde zyn doel weer naar behooren. Alleen bij het eenige Middelburg doelpunt maakte hij een fout. Wanneer hy goed opgesteld had gestaan, zou hy dezen bal gemakke- lyk hebben kunnen keeren. De Middelburg verdediging was ook hier het sterkste deel van het elftal, en zooals gezegd, werd de Vlissingen voorhoede niet veel kans gegeven te schieten. Vooral rechtsback De Beer was zeer vasthoudend. Keeper Moens kreeg veel moeilijk werk, hetgeen hem weer uitstekend afging. Aan geen der doelpunten heeft hy eenige schuld. Over het spelverloop het volgende De eerste aanvallen zijn voor Vlissin gen. Er wordt flinke druk op het Middel burg doel uitgeoefend. By een dezer aan valler. maakt een der Middelburgers hands in het beruchte gebied. Van de Schaaf schiet onhoudbaar in (10). Na dit doelpunt golft het spel meer op en neer. De aanvallen van Vlissingen zyn iets talrijker. Er ontstaan nu aan beide zyden gevaarlijke momenten voor het doel. De Middelburg aanvallen blyven gevaar lijker dan van Vlissingen. En het is dan ook Middelburg, dat scoort, wanneer Hesseling een flinke pass geeft naar den linksvleu gel. De linksbuiten aarzelt niet maar schiet van de lijn op het doel en de bal verdwynt in het net (11), een prachtig doelpunt. Np de rust is het weer Vlissingen, welke den toon aangeeft. Behoudens een kleine Middelburg opflikkering wordt de strijd op de Mi^ddburg helft uitgevochten. Maar dank zjj het schitterende verdedigen van Middelburg, bracht Vlissingen het niet i erder dan één doelpunt. Rechtshalf Burgerhof plaatst een bal prachtig naar Van de Kasteele, die rich vrij loopt en onhoudbaar van dichtbij in- schle' (21). Hierna doet Middelburg al les om den gciykmaker te scoren. Er moet nu by Vlissingen alle zeilen worden bygezet, waardoor het spel ontaardt en linksbinnen Wielemaker de perken te bui ten gaat, hetgeen den scheidsrechter blyk- baar ontg: at. Het gelukt niet meer nog te doelpunten. ATHLETIEK Jaarvergadering A.V. '85. Gistermorgen hield de athletiekvereeni- ging A.V. '35 te Vlissingen haar jaariyk- sche vergadering in de bovenzaal van den heer Laporte. Zeer veel leden gaven van hun belang- Gemengd Nieuws FRAUDE MET VLEESCH. De Amsterdamsche politie heeft Vry- dag een goeden dag gehad in den strijd tegen de frauduleuze slagers. In den loop van den dag werden by verschillende poeliers 210 kippen in be slag genomen. Deze poeliers hadden wel vergunning te slachten, doch zy mochten niet aan het publiek verkoopen. De ge slachte kippen moesten bij het koelhuis worden ingeleverd. De poeliers hielden zich niet aan deze bepaling en verkochten toch aan het pu bliek. In de avoi.duren deed de recherche een inval in een perceel aan de derde Ooster parkstraat. De bewoners waren bezig drie schapen te slachten. Zij zyn op heeterdaad betrapt. DIEFSTAL VAN VERDOOVENDE MIDDELEN ONTDEKT. Het was de Haagsche politie ter oore gekomen, dat getracht zou worden mor phine te verhandelen. Vrydagmorgen kon in dit verband op het emplacement van het station Staatsspoor worden aangehouden een 32-ja: gc voormalige wachtmeester van het Nederlandsche leger. Hij droeg een actentasch by zich, waarin zich 480 am pullen morphine bevonden, die hij voor een rijksdaalder per ampulle te koop had aan geboden. Toen de man op den kooper stond te wachten, werd hy aangehouden. De voormalige wachtmeester werd sinds eenige maanden verpleegd in het militaire hospitaal te Den Haag, waar hy kans had gezien een groote hoeveelheid verdoovende geneesmiddelen te ontvreemden. De re cherche stelde onmiddellyk een onderzoek in in L.jii kast in het hospitaal en daar werden aangetroffen, drie doozen cocaïne- tabletten, 25 morphinetablctten, 43 opium tabletten en een aantal tuben en tabletten andere verdoovende geneesmiddelen. De politie heeft daardoor de hand weten te leggen op alle ontvreemde verdoovende middplen. DOOR KIPKAR OVERREDEN EN OMGEKOMEN. De 14-jarige werkman Stadhouders uit Made kwam dezer dagen onder een kipkar terecht, met het gevolg dat zijn beide beenen zoodanig werden verbrijzeld, dat hij naar het Ignatiusgesticht te Breda moest worden overgebracht. Gisteren is hij aan de bekomen verwon dingen overleden. DOODELIJK ONGEVAL. Zaterdagmiddag is op den Loosduinschen weg te Den Haag de 9-jarige jongen J. G. S., toen hij daar onoplettend op zijn fiets reed, door een passeerenden auto aange reden. De geneeskundige dienst bracht den jongen naar het ziekenhuis aan den Zuid- wal, doch by aankomst aldaar bleek hij reeds te zyn overleden. GESTOLEN CHÈQUE GEÏND. Op het politiebureau in de Warmoes- straat te Amsterdam bevonden zich gis teren drie jongens, één 16 jaar en de beide anderen 20 jaar oud, die zich schuldig ge maakt hebben aan het innen van een postchèque, welke niet him rechtmatig bezit was. Het onderzoek had uitgewezen, dat be gin November een chèque haar bestem ming niet bereikt had. Deze was aan de woning van den geadresseerde afgegeven aan een loodgietersknecht, die de enve loppe in zyn zak gestoken had. By vast stelling van den inhoud was de verleiding te groot. De jongen gaf de chèque niet aan den rechtmatigen eigenaar af, doch be hield haar. Zy werd op het girokantoor ingewisseld en met twee vrienden werd de opbrengst, een bedrag van 180 gedeeld. Een klacht by het girokantoor, dat de chèque aan derden, onbevoegden was uit betaald, bracht de oneerlykheid aan het licht. Na een uitvoerig onderzoek werden tenslotte deze drie ax'restaties verricht. stelling blyk. Nu het sporten voorloopig gestaakt is, daar er geen zaal beschikbaar is, was deze vergadering een goede gele genheid om weer eens met elkaar in con tact te komen. Dat de clubgeest nog goed is, was aan het vlotte verloop van de ver gadering en het vertrouwen in het bestuur, dat met een kleine verandering geheel herkozen werd, te merken. De verschillende verslagen, o.a. van den secretaris, penningmeester en spurt-re dactie werden met algemeene stemmen goedgekeurd. De penningmeester wees ér op, dat zelfs in deze tijden nu er geen contributies meer binnen kwamen, er toch nog een be vredigend saldo in de kas aanwezig was. Er zal met het oog op het aanstaande seizoen alles in het werk worden gesteld om toch nog een zaal te krygen, om de successen, welke de vereeniging in het af- geloopen jaar mocht boeken, door de indoor-training te kunnen behouden en voort te zetten. Over het wedstrijdprogramma voor 1941 kon nog riets vastgesteld worden, daar men nog onzeker is van de toekomst in de athletiek. Het district Zeeland van de K.N.A.U. zal na Kerstmis een veldloop te Middelburg organiseeren. Er werd opge wekt om aan dezen wedstryd zooveel mo gelijk deel te nemen. Nadat er in de rondvraag nog eenige discussie ontstond over de aanstaande trainingsmogelykheden ging A.V. '35 in prettige stemming uiteen met een tot weerziens in de sportzaal. ZWEMMEN Anni Kapel] verbetert Jopie Waalberg's wereldrecord op de 400 meter schoolslag. Te Dusseldorff heeft Anni Kapell een succesvolle poging gedaan op het wereld record op de 400 meter schoolslag. Zij slaagde er in het record te brengen op 6 min. 13,2 sec. Zooals men zich nog herin nert, wist Jopie Waalberg op 12 Novem ber j.l. te Amsterdam dit record, dat op naam van de Braziliaansche Maria Lenk, te verbeteren tot 6 min- 13,7 sec. De Duit- sche zwemster bleef dus 0,5 sec. onder het wereldrecord van Jopie Waalberg. Anni Kapell kwam door deze fraaie prestatie eveneens iu het bezit van het Europeesch record, dat ook op naam van Jopie Waalberg met denzelfdeu tijd stond. Voor de Huisvrouw DOELMATIGE VOEDING IN DEZEN TIJD. door MARTINE WITTOP KONING. Samenstelling van het middagmaal. Na de bespreking van ontbijt en twaalf uurtje komt thans het warme maal aan de beurt, onze dagelijksche hoofdmaaltijd. Zoowel uit een oogpunt van voedings waarde als van volume is die naam vol komen juist. Stellen we de hoeveelheid calorieën in het dagrantsoen op 2400, dan komt ongeveer de helft daarvan voor reke- ning van den warmen maaltyd, terwijl de andere helft verdeeld pleegt te worden, tusschen ontbijt en twaalfuurtje, gewoon- lyk zaó, dat het ontbyt op ongeveer 500 calorieën wordt geschat en de middag boterham op 700 Wat de afzonderlijke voedingsstoffen be treft, mogen we aannemen, dat ook déAr- van ongeveer de helft van de dagelijksche hoeveelheid moet worden geleverd door het middagmaal; van de koolhydraten en van het yzer kan het iets minder dan de helft zyn, omdat deze beide stoffen reeds in ruime mate worden - aangebracht door het bruine brood van de twee koude maal- tyden; van vitamine C daarentegen moet het middagmaal ons méér dan de helft van het dagrantsoen leveren en dat kan ook gemakkelijk, want èn van de aardappelen èn van de groenten mogen we, mits ze doelmatig zyn bereid, de ge- wenschte aanvulling zeker verwachten. Voor wie zich reeds het gebruik van de voedingstabel heeft aangewend*), laat ik hier even de nonnen volgen voor het middagmaal van een volwassene, die niet te zwaren arbeid verricht, calorieën eiwit vet koolhydraten kalk Sg. g. g. 1100 k 1200 40 35 160 0.375 phosphor ijzer Vit. A vit B, vit. C g. mg. I.E. I.E. I.E. 0.50 6 1500 200 30 Verder wil ik u in dit korte bestek niet met getallen bezig houden: waar ze in 't vervolg van onze uiteenzetting den grond slag moeten vormen van de keus der ge rechten, heb ik de berekeningen van te voren gemaakt, zoodat de lezeressen met goed vertrouwen de menu's kunnen aan vaarden, ook zonder de cyfers te zien. Hoe bepalen we nu onze keus Uit den opzet van het totaal onzer dage lijksche voeding, zooals die in het eerste artikel van deze serie werd gegeven, volgt, dat een belangryke plaats zal moeten wor den gegeven aan aardappelen en aan groente. Van de groente kunnen, we veilig aan nemen, dat per persoon gerekend mag worden op een dagelyksche portie van 250 gr. (i/2 pond). Dat wil zeggen zóó ge wogen, als de portie op het bord verschijnt: is onze keus gevallen op een sterk slin kende groente (een bladgroente b.v.), dan moet de hoeveelheid by inkoop bijna het dubbeel zijn geweest (van spinazie, stoof- sla, posteleinsnijbiet, raapstelen, an- dyvie 400 500 gr. van witlof, Chinee- sche kool, savoye-, roode- en wittekool 300 a 350 g.; van boerenkool mits zóó schoongemaakt, dat, behalve de allerdikste stronk, alle nerven en stengels worden meegesnipperd 350 gr.; van wortelen, koolraap, biet, selderijknol, schorseneeren en ook van zuurkool ongeveer 250 gr.). De groote waarde van de groente ont- leenen we aan haar gehalte aan mineralen en aan vitamines; deze stoffen zyn over de verschillende groenten in groote varia tie verspreid en het is dus gewenscht, dat we gedurende de week onze groentekeus zooveel mogelyk afwisselen, om aan alle waardevolle bestanddeelen een beurt te geven. Naast het gehalte aan mineralen en vi tamines vraagt zeker ook in verschillende gevallen het eiwit onze aandacht; de hoe veelheid daarvan is in den regel ruimer dan men pleegt te vermoeden. Zoo ver zorgt 'n portie van 500 gr. spinazie (rauw gewogen) ons met 11,5 gr. eiwit, een portie boerenkool van 350 gr-, met 17,5 gr. eiwit 'n portie savoyekool met 9,5 gr. hoeveel heden, die in vergelijking tot het veel duurdere vleesch, dat per 100 gr. ons 17 20 gr. eiwit verschaft, zeker niet gering zijn te noemen. 't Spreekt vanzelf, dat deze schatting alleen dan juist is, wanneer tijdens de be reiding zoo min mogelyk van de groente verloren gaat en o.a. in geen geval kook nat wordt afgegoten (zie hierover nr. 3 uit deze serie). Een vast gewicht voor de aardappelen die per persoon in het middagmaal ge bruikt moeten worden, is niet goed moge lyk; immers, de hoeveelheid zal sterk af hangen van den eetlust en deze staat weer in nauw verband met den aard en de hoeveelheid van den verrichten dagelyk- schen arbeid. Wie met zwaren spierarbeid de kost verdient, zal het in zijn middag maal niet zelden brengen tot k 1 kg.; wie echter op zittend werk is aangewezen, gebruikt aanmerkelijk minder en kan zich zelfs langzamerhand wennen aan een aard- appelverbruik, dat ver onder de ge- wenschte hoeveelheid blijft In vele gezinnen heerscht in dit opzicht nog de meening overblyfsel van voe dingsbegrippen uit een vorig tydperk dat aardappelen slechts zouden „vullen" zonder te „voeden"; bygevolg beperkt zich daar zeer ten onrechte 't gebruik tot een paar aardappelen per dag. In afwijking daarvan zouden we voor het midden standsgezin de portie aardappelen liefst stellen op 350 k 400 gr. per persoon en daaraan de voorwaarde verbinden, dat de aardappelen in de schil op tafel worden gebracht Alleen dan mogen we ervan verwachten, dat ze de zeer voordeelige l aanvulling vormen van wat in het dag rantsoen nog mocht ontbreken aan yzer, aan kalk en aan vitamines (vooral "van de vitamines B en C), terwyl de hoeveel heid eiwit (van zeer goede soort 1), die in 400 gr. aardappelen wordt opgenomen, ongeveer gelyk staat met die van \'z ons vleesch. Op verschillende wyzen Iaat zich de door aardappelen en groente gevormde kern van ons middagmaal nu verder aanvullen; welke mogelykheden daarvoor bestaan, be spreken. we een volgenden leeer. p) Van onze tabel is in tusschen een tweede herziene en aangevulde druk verschenen, die kan worden aange vraagd by het secretariaat van „Helpt Nu". (Mevr. B. J. van den Berg-Falkc- na. De Bruynestraat 54, Den Haag.}]

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1940 | | pagina 7