Tweede hl ad PROVINCIALE ZEEUWSCHE COURANT Maandag 9 December 1940 Bommen op Bristol. Een der drukste punten in deze Engelsche Industriestad, welke bij de Jongste bombardementen van het Duitsche luchtwapen ernstig geleden heeft (Foto Weltbild) Kroniek van den dag Wat gebeurt er in Zuidoost- Europa. We hebben onlangs de veronderstelling geuit, dat er binnenkort in de internationa le pers nog wel het een en ander zou ver schijnen over de de positie van Yoego-Sla- vië. Niet omdat dit land op zich zelf van zoo groot belang is. De afzonderlijke landen zijn, gezien in het kader der groote ge beurtenissen van dezen tijd niet belang rijk. Belangrijk is slechts, hoe zij zich verhouden tot dit groote gebeuren en al leen daarin kan hun beteekenis ten volle worden gepeild. Het is nog een relict van vroeger denken, dat men de' afzonderlijke landen en hun politiek als op zich zelf staande grootheden beschouwt.. De erva ring van de laatste maanden heeft wel ge leerd, dat die beteekenis betrekkelijk is. Er géldt in het Europa van vandaag slechts een overweging: de as. Aan de doelstellingen van de spil is alles wat zich in Europa afspeelt ondergeschikt en slechts waar dat niet het geval is, heeft zich het conflict geopenbaard en moet de kracht der wapenen de beslissing bren gen, .die elders langs den weg der vreed zame onderhandeling kon worden verkre gen. Er blijft, naar het zich laat aanzien voor de onderscheiden Europeesche staten geen keuze over. Zjj hebben de leiding van Rome en Berlijn te aanvaarden, of zij zul len met geweld worden gedwongen, deze leiding te erkennen. Zoo zal het ook Grie kenland "ergaan, waar men een krachti ger Italiaansch offensief tegemoet kan zien, nu er in de legerleiding mutaties hebben plaats gehad, Reeds zijn er niet mis te verstane wen ken gelanceerd aan het adres van de lan den, die zich tot nu toe afzijdig hebben gehouden: Zwitserland en Zweden. Zij zul len hun houding moeten bepalen, niet in afzijdigheid en in negatieven zin, maar zij zullen door den loop der gebeurtenissen worden gedwongen zich in te schakelen in het groote geheel, dat door de overwin nende mogendheden wordt aangegeven. In Zwitserland schijnt zich reeds een begin van toenadering af te teekenen, maar Zwe den heeft zich in een strikte neutraliteit terug sstrokken. Dit nu schijnt geen po litiek, die voldoende waarborgen biedt. Want neutraliteit kan worden uitgelegd als afwijzing en de landen die daaraan de voorkeur geven, zullen dat. vroeg of laat tot hun eigen nadeel moeten ondervinden. De vraag, wat zich op het oogenblik in Zuidoost-Europa afspeelt, is dan ook als zoodanig geen vraag meer. De ordening is bezig zich te voltrekken en vooral in een gebied als het Balkanbekken moet wat zich in het eene land 'afspeelt, reacties wekken in de buurlanden. Zooals reeds werd opge merkt, richt zich thans de belangstelling, behalve op 'Griekenland ook op de houding van Yoego-Slavië. Voor de beoordeeling van die politiek schijnt beslissend, wat de pre mier Zwetkowitsj dezer dagen heeft ver- - klaardWij zullen medewerken aan de in stelling van een nieuwe orde in Europa en over al deze betrekkingen onderhandelin gen en besprekingen voeren. De premier gaf daarnaast te verstaan, dat daardoor de veiligheid en de zelfstandigheid van het land op geenerlei wijze in gevaar zal wor den gebracht. Dat zich in Yoego-Slavië een zwenking in de richting'van de as voltrekt kan uit tal van gebeurtenissen worden opgemaakt. In de eerste plaats is er het bezoek van Csaky, den Hongaarschen minister van bui- tenlandsche zaken aan Belgrado en voorts schijnt de voorgenomen reconstructie van het kabinet een aanwijzing te zijn, dat de leiding van het land alle tot positieve mede werking bereide elementen om zich wil ver zamelen. De blnnenlandsche ontwikkeling, welke geleid heeft tot een overeenstemming tusschen Serven en Kr oaten, heeft voor een internationale samenwerking in spilverband den weg geeffend. Hongarije is in het Zuid oosten de voorpost van de" spilmogendheden en Csaky is er thans de woordvoerder van. Hoe zich de ordening voltrekt is wel ge bleken uit de tot standkoming van de Duitsch-Roemeensche handelsovereenkomst. Voor Roemenië .biedt deze overeenkomst, naar het D.N.B. 'uit Boekarest wist te mel den, wjjde perspectieven voor de industri- eele ontwikkeling. Het land was steeds dieper in de schuld geraakt, de overeen komst met Duitschland biedt het land de mogelijkheid zich van deze schuldenlast te ontdoen. Het accoord vormt het begin van een nieuwe economische oriënteering. Het accoord schakelt Roemenië in in het groote Europeesche geheel en waar het vroeger een object van internationale speculanten was, daar schijnt zulks voor de toekomst uitgesloten te zjjn. Zoo voltrekt zich het ordeningsproject. Het is niet afgesloten met de toetreding van Roemenië en Honga rije tot het pact van Berlijn, deze toetre ding was slechts het begin. Reisgelegenheid Llssabon-Ver. Staten wordt steeds geringer. In scheepvaartkringen te Lissabon ver luidt, dat de reisgelegenheid van Lissabon naar de Ver. Staten steeds geringer wordt. Het gebrek aa.n Amerikaansche passa giersschepen wordt steeds sterker voel baar. Volgens inlichtingen uit dezelfde kringen is het Amerikaansche s.s. „Exchaorda" reeds uit den dienst geno men. Men vreest dit eveneens voor andere Amerikaansche passagiersschepen. Op grond hiervan verzorgen thans het Ameri kaansche vrachtschip „Exouth" en het Portugeesclie vrachtschip „Gonvalo Vel- lio" den passagiersdienst. Ook de Portu- geesche passagiersschepen „Carvalho", „Araujo", „Serpa" „Pinta en „Joao Selo" zijn uit den. dienst op Amerika ge nomen. BRIKETTEN VAN ZAND. In jparma (Italië) zijn de leiders van 2 ondernemingen gearresteerd, omdat zij bri ketten, die voor het grootste deel uit zand bestonden, in den handel hadden gebracht. .Ongeveer 100.000 kg. was reeds verkocht. Het betrekken van een zekere hoeveelheid margarine of spijsolie zal verplicht worden. De oorzaken der boter- schaarschfe. Van bevoegde zijde wordt medegedeeld In vroegere jaren bedroeg van het geheele spijsvettenverbruik van het Nederlandsche volk het boteraandeel minder dan 25 Meer dan de helft van de boterproductie werd geëxporteerd, voornamelijk naar En geland. Dat is inmiddels volkomen veran derd. Toen in Juni bij den melkovervloed tot een grooter boterverbruik in Nederland moest worden overgegaan, werd dat opge vat als een diep-ingrjjpen in de hier -te lande bestaande gewoonten. Merkwaardi gerwijze is echter gebleken, dat het Neder landsche volk van de mogelijkheid om bo ter in plaats van margarine of spijsvetten te nemen, in veel grootere mate gebruik heeft gemaakt dan van de zijde der Neder landsche instanties aangenomen werd. Te zamen met het feit, dat op sociale gronden boter goedkooper kon worden gekocht, leidde dit juist naar een omkeering van de tot nu toe bestaande verbruiltsverhoudin- gen. De met het seizoen samenhangende teruggang in de melkproductie was oor zaak, dat het boterverbruik, dat boven verwachting was gestegen, niet kan wor den gehandhaafd in den tot nu toe be- staanden vollen omvang. Met het oog op deze veranderlijke pro ductieverhoudingen was reeds voor No vember het betrekken van een weltelijksch rantsoen naar keuze ook voor margarine vrijgegeven. De Nederlandsche instanties hadden verwacht, dat deze maatregel door de bevolking, die in strijd met haar vroe gere gewoonten, thans uitsluitend boter gebruikt, dankbaar begroet zou worden. In tegenstelling met de verwachting is van de mogelijkheid margarine inplaats van boter te betrekken, weinig of heelemaal geen ge bruik gemaakt. De beschikkingen van de bevoegde Nederlandsche instanties werden daardoor zeer gestoord. Voor de komende periode zal daarom het betrekken van een zekere hoeveel heid margarine, resp. spijsolie, verplicht moeten worden gesteld om een gelijk matige en rechtvaardige verdeeling der beschikbare boter te waarborgen. Zooals de statistiek van de zuivelcentrale aanwijst, is zelfs bij dezen maatregel het aandeel van het boterverbruik van de Ne derlandsche bevolking nog veel grooter dan in het voorjaar en de export in wezen geringer. De Nederlandsche bevolking moet zich daarom aan de van het seizoen afhankelijke productieschommelingen bij het verbruik aanpassen en voor het geval, dat in de win termaanden de behoefte grooter is dan de productie, gebruik maken van de andere ter beschikking gestelde vetten. Herziening van de waterschappen bepleit. Zaterdagmiddag werd te Den Haag een vergadering gehouden van „de Vuurslag"', waarin de heer P. J. Jansen, burgemeester van Zevenbergen sprak over den grondslag der plattelandswelvaart. De heer Jansen gaf een uitvoerig betoog over de hem wenschelijk voorkomende her ziening van de met de zorg voor den bo dem belaste publiekrechtelijke organisa ties, bekend onder den naam "van water schappen. Spreker schetste de nadeelen, welke aan de huidige organisatie van de water schappen kleven, waarna hij een systeem ontvouwde volgens welke deze beter haar taak zullen kunnen vervullen. Deze orga nisatie dient zich te voltrekken naar twee regels, en wel 1. de organisatie van alle gronden, welke hun overtollig hemelwater loozen op eenzelfde punt, binnen een dat territoir beheerend college, waarmede, zoo noodig de belastingplichtigheid aanvangt, en 2. dat het waterschap, dat met een of meer der andere waterschappen een belang gemeen heeft, daarmede vormt een „over liggend waterschap", met als doel de be hartiging van het gerneene belang. Een van de grootste nadeelen, welke aan de huidige organisatie kleven, is wel het feit, dat de zorg voor dijken enz. komt voor rekening van de daaraan het naast liggende gron den, die hierdoor echter tevens in het be lang van verder gelegen gronden werkzaam zijn. Hierdoor ontstaan belangen-tegen- stellingen, welke niet altijd kunnen worden vermeden. Spreker gaf nog een uiteenzetting van de waarde, welke moet worden toegekend aan het winnen van cultuurgrond. In aansluiting hierop kwam spreker bij de wenschelijkheid van een kanaal tus schen Bergen op Zoom en de Mark, een afstand van 13 K.M. Niet alleen zal zulk een kanaal, indien dit tot stand komt, de afwateringsmogelijkheden veranderen, doch het zal tevens door de hierdoor geschapen nieuwe verkeersmogelijkheid den ganschen landbouw en de handelspositie van Brabant veranderen. Voorts zóu dit zijn een verbe- tering van de verbinding Oost-West, de verbinding van Zeeuwse h-V 1 a a n- ren, Vlissingen en Brabant met het Duitsche achterland. Huysmans als burgemeester van Antwerpen afgezet. Door een in het Belgische staatsblad ge publiceerde verordening van het ministe rie van binnenlandsche zaken is de gewe zen burgemeester van Antwerpen, Kamiel Huysmans, die bjj het uitbreken van den oorlog naar het buitenland was gevlucht, afgezet. Tot zijn opvolger is .benoemd L. Delwaide, tot dusver waarnemend burge meester, die veel heeft gedaan voor de be vordering van den economischen bloei van de Scheldestad. De wederopbouw van Brabant en Limburg. Vanwege het regeeringscommissariaat voor den wederopbouw is in 's-Hertogen- bosch een persconferentie gehouden, waar in het hoofd van den persdienst van het commissariaat, de heer H. Kroon, bijzon derheden heeft verstrekt over wat in de provincies Noord-Brabant en Limburg zal geschieden. In deze beide provincies draagt de ver woesting een verspreid karakter. Veel van deze verwoestingen vonden hun oorzaak in het laten springen van bruggen over de groote rivieren. Daarbij werd vooral schade aangelicht in Maastricht, Blerick, Weert, St. Oedenrode en Vegchel. Ook zijn er, vooral in Noord-Brabant, gevallen van verwoestingen, welke zijn ontstaan door min of meer toevallige oorzaken, of ten gevolg'e van maatregelen door onze eigen defensie. Waar gevechtshandelingen heb ben plaats gehad zijn de sporen daarvan in een meer geconcentreerde vernieling achter gebleven. Deze vindt men vooral in EIjsden, Katwijk a.d. Maas, Mill, Zeven bergen en Zevenbergschehoek, Etten en Roosendaal. Daarnaast zijn er vele plaat sen, waar aanzienlijke schade is veroor zaakt, zij het in mindere mate dan in de c-rst genoemde. Hiertoe behooren onder meer de gemeenten Escharen, Zeeland, Cuyk, D.eurne, Boxtel, Tilburg, Gilze- Rijen, Mierlo, Breda, Ginneken, Prlncen- hage en Putte. Voor den wederopbouw van de ver woeste plaatsen en voor het herstel van de aangerichte schade moest in de eerste plaats worden gezorgd, dat de stedebouw- kundig noodzakelijke verbeteringen werden aangebracht. In de eerste plaats moest gestreefd worden naar aanpassing aan de elschm var. het moderne verkeer, terwijl voorts ook de volkshuisvesting in som mige gevallen dringend verbetering be hoefde. Bg den herbouw is dus zeer in het bij zonder rekening gehouden, niet in de fou ten te vervallen, welke aan den vroegeren toestand kleefden. Nu was het niet noodzakelijk om voor al deze gemeenten een wëderopbouwplan in den eigenlijken zin van het woord op te stellen. In vele gevallen kon worden volstaan met herbouw op de oude plaats en het aanbrengen van eenige verbeterin gen. In enkele gemeenten was reeds een uitbreidingsplan, waarvan de uitvoering nu ten gevolge van de aangerichte vernie lingen kon worden bespoedigd, onder meer is dit in Maastricht het geval. Ook in Blerick, Weert, Etten en Deur, Mill en Putte werd meer of minder ernstige schade toegebVacht. In al deze gevallen word- van de gelegenheid gebruik ge maakt, technische verbeteringen aan te brengen en verschillende fouter, te corrl- geeren. Zoo wordt in Mierlo een nieuwe brug gebouwd, in Mill een berm sloot ge dempt en tevens een nieuwe en betere af watering gegraven. In Putte worden enkele verkeersverbeteringen tot stand gebracht KINDER- EN ZOMERPOSTZEGELS 1935 VERVALLEN 1 JANUARI A.S. Er wordt aan herinnerd, dat met Ingang van 1 Januari a.s. de volgende postzegels buiten gebruik komen en dus waardeloos worden voor frankeeringr de weldadigheidspostzegels O (kinder zegels) en de zomerpostzegels, beide van de uitgifte 1935. PROF. DR. J. VAN DAM EN DE LICHAMELIJKE OPVOEDING. Naar het.A.N.P. verneemt ligt het niet in de bedoeling van den nieuwbenoemden en reeds in functie getreden secre taris-generaal van het departement van opvoeding, wetenschap en cultuur bescherming, om wijziging te brengen in den stand van zaken ten aan zien van het gymnastiekonderwijs op de lagere scholen. In een kort onderhoud dat een der redacteuren van het A.N.P. met prof. van Dam had, vertelaarde de secre taris-generaal, dat de lichamelijke opvoe ding zijn volledige aandacht heeft. Over zijn plannen inzake dit belangrijke onder deel van zijn taak- wenschte prof. van Dam zich nog niet uit te laten. Eerst wil hij zich volledig inwerken in zijn nieuwe werk kring en de deskundigen raadplegen om in onderling overleg tot de juiste maat regelen te komen in het belang der li chamelijke ppvoeding van ons volk. ZWEDENS POSITIE Van onzen correspondent.^ STOCKHOLM, mid. Nov. Sedert het Russische rijk opnieuw zjjn aanspraken op de Oostzee deed gelden en het een aantal strategisch belangrijke steunpunten verwierf door aanhechting van het Baltische gebied en het onder houden van een maritieme basis in Finland (Hangö), heeft Zweden zich genoodzaakt gezien, zijn volkomen verouderde vloot uit te breiden. Het nieuwe Zweedsche vloot- program voorziet niet alleen in den bouw van een aantal jagers en duikbooten. De voornaamste post op het budget is uitge trokken voor den aanbouw van twee nieu we kruisers. Indien de Zweedsche Rijksdag het nieuwe vlootplan goedkeurt, zal men eerst na enkele jaren een doelmatige uit breiding van de vloot hebben bereikt. De voorgenomen vlootversterking kan er dus bezwaarlijk aanstonds toe bijdragen, om Zweden's neutraliteit te helpen handhaven en verlichting te brengen in 's lands be nauwend isolement aan de Oostzee. In het belang van Zweden's defensie is uitbreiding en moderniseering van de vloot dringend noodzakelijk. Sinds de idee van een Noordsch defensief verbond en van een Noordsche neutra- liteitswacht schipbreuk leed, is Zwe den in toenemende mate op zichzelf aangewezen. Zijn isolement is tevens zwakheid, in de eerste plaats door den achterstand in zijn militair vermogen. Drie zwakke punten bleven: gebrek aan geoefende reserves, een tekort aan gevechtsvliegtuigen en een ver ouderde, slecht geoutilleerde vloot. Het kabinet-Hansson, dat Zwecfèn door de branding heen moet leiden onder een permanent hoogen druk, heeft zich naarstig gezet aan zijn nieuwe taak: de betrachting van uiterste waakzaamheid op het gebied van Zweden's verdediging en neutraliteits- handhaving. Naar den tegenwoordigen pre mier Hansson is ook de verdedigingslinie in het Zuiden des lands genoemd. Men spreekt dan met Zweedsche gemoedelijkheid van de „Peer Albin-linie". Peer Albin, zoo als hij kortweg wordt aangeduid door het Zweedsche volk, heeft zijn loopbaan aan gevangen alsanti-militaristisch agi tator. Later in zijn leven k hij driemaal minister van oorlog geworden De nieuwe tijd vraagt transigeeren. Men heeft dit niet steeds in de Noord-Europeesche leefruimte verstaan. Het nieuwe vlootplan. De laatste jaren was de Zweedsche oor logsmarine reeds eenigszins versterkt ten gevolge van aankoopen in het buitenland en het bouwen van nieuwe schepen op eigen werven. Het betrof hier uitsluitend enkele jagers, onderzeeërs, motortorpedo- booten en mijnenvegers. Het nieuwe vloot- program voorziet ook in de aanschaffing van zwaardere typen gevechtsvaartuigen. Een tapverbod voor alle gemeenten De Nationale Commissie tegen het Alco holisme verzond een dezer dagen een adres aan de waarnemende Hoofden van de de partementen van Binnenlandsche en So ciale Zaken, waarin werd aangedrongen op maatregelen teneinde te komen tot een voor alle gemeenten geldend tapverbod of tot de invoering van een zeer vervroegd sluitingsuur van de vergunnings- en ver- lofslocaliteiten. Dit verzoek werd gemotiveerd door te wijzen op de groote gevaren door de ver duistering veroorzaakt en het gevaar dat onder invloed van alcohol niet de thans zeer zeker noodige kalmte te allen tijde zou kunnen worden gehandhaafd. Winterhulp In België. Ofschoon pas kort geleden met de organi satie van het Belgische winterhulpwerk is begonnen, kan het, naar het D.N.B. uit Brussel meldt, reeds op goede resultaten neerzien. Naar officieel wordt medege deeld, zijn behalve giften in natura tot dus ver giften in geld tot een bedrag van 40 millioen francs binnengekomen. BURGEMEESTER DE VLUGT IN EEN ZIEKENHUIS OPGENOMEN. De burgemeester van Amsterdam, dr. W. de Vlugt, is Vrijdag in een ziekenhuis opgenomen. Zijn toestand is wel ernstig, doch er bestaat geen levensgevaar. IS NIET GUNSTIG. De totale kosten hieraan verbonden bedra- werkt op Zweden's strategische positie, gy 141,4 millioen kr., waarvan een bedrag van 100 millioen kr. voor den bouw van twee kruisers. De duikbooten zullen van hetzelfde type zijn als de Zweedsche vloot thans bezit. Betreffende de jagers is nog geen definitieve keuze gedaan. De post van 100 millioen kr. bestemd voor twee krui* sers, trekt hoofdzakelijk de aandacht. Dit wapen was tot dusver slechts zeei; bescheiden vertegenwoordigd bij de Zweed sche oorlogsmarine. Men beschikte in dit opzicht over twee eenheden: de betrekkelijk nog moderne vliegtuigkruiser Gotland, ge reed gekomen in 1934, en de volkomen verouderde, iets kleinere pantserkruiser Fylgia. Dit laatste schip was reeds in 1907 in dienst en werd hoofdzakelijk gebruikt als opleidingsschip voor kadetten. De twee nieuwe kruisers, die Zweden zich voorstelt aan te schaffen, zullen niet een zwaar type vertegenwoordigen, maar zij worden voor zien van modem luchtafweergeschut, goede torpedo's en zware bepantsering. Bij de constructie wordt rekening gehouden met de omstandigheid, dat beide schepen een belangrijke rol kunnen .spelen bij het vegen van mijnen. Van den bouw van nieuwe bepantserdé artillerievaartuigen zal ook ditmaal weder geen sprake zijn. De bestaande kustpant- serschepen zijn van een verouderd type. Dit blijkt bij voortduring een zwakke plek in het stelsel der kustverdediging. Overi gens is de lange Oostzeekust van Zweden op alle strategische punten versterkt en eventueele landingspogingen zouden dan ook op groote moeilijkheden stuiten. In vroeger jaren reeds had de Zweedsche re geering het besluit genomen tot aanschaf fing van twee nieuwe pantserschepen voor de kustverdediging, maar dit besluit is nimmer uitgevoerd. Als de Zweedsche vloot relatief gespro ken toch haar slagvaardigheid wil bewaren, kan zij echter niet volstaan met den bouw; van twee nieuwe kruisers. De pantsersche pen, die Zweden thans bezit, dateeren bo vendien uit vroeger jaren. De drie pantser schepen van de Zweedsche kustvloot wer den tijdens den vorigen wereldoorlog ge bouwd. Zij werden later gemoderniseerd, maar volwaardig kan men ze niet noemen, Ook vijf andere pantserschepen buiten de actieve kustvloot om hebben een eerbied- waardigen leeftijd; het jongste dateert van 1907, het oudste van 1902De ge- vechtswaarde kan men dienovereenkomstig bepalen. Als de Zweedsche Rijksdag zijn goedkeu ring hecht aan de nieuwe vlootplannen zal het minstens 2% jaar duren, alvorens de kruisers gereed komen. Oogenblikkelijke waarde heeft het vlootprogram dus niet. Het behoort tot het rijk der raadselen te vermoeden, hoe de wereld na alle dynamiek er over 2% jaar zal uitzien. Maar één ding staat onherroepelijk vast: tal van ongunstige factoren hebben nadeelig inge- SNEEÜW IN ROEMENIË. Aan de geheele Roemeensche Zwarte Zee kust is het beginnen te sneeuwen. In Con- stantza ligt een dikke laag sneeuw en in de Dobroedsja heerscht een ongewone koude. Als gevolg van den storm op zee is de vischvangst gestaakt. Op de markt doet zich een groot gebrek aan visch ge voelen. Storm aan de kust De wacht langs het Scheveningsche strand ontmoet overal opwaaiende vlokken zeeschuim (Foto Schimmelpenningh)

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1940 | | pagina 5