KORTE PREDICATE
SCHAKEN
VISSCHEN, DIE VERDRINKEN KUNNEN.
Zeeuwsche Kroniek
nu 21. pa§i clan eenvoudig 22.
Tacl Tc2: 23. Tc2: Te8 24. Tc8: Pc8:
25. Dc3 gevolgd door Dc7 en wint.
2 1Df7e8 22. Talcl Deze zet
en de volgende zijn niet de meest precie
ze; want de winnende formatie Del, Tc2
en Tc3 was te verkrijgen in drie in plaats
van in vijf zetten, gelijk in de partij ge
schied is: 22. Ta3! gevolgd door Tac3 en
Del.
2 2Ta8—b8 23. Dd2e3 Tc8—c7
24. Tc2c3! van nu af wint wit in het
korst aantal zetten.
24De8d7 Om den koning ge
legenheid te geven den T. op c7 te
dekken, een wanhopige idee in een
wanhopige stelling.
25. Telc2 Kg8—f8 26. De3—cl Tb8—c8
GOD DE VADER.
Den Oud-testamentischen zegen kunt ge
vinden in Numeri 6 2227 en ontvangen
aan het eind van ment gen eeredienst. De
zegen is geen vriendelijke bedemaar een
stellige verklaring. Wanneer de dienaar
hem oplegt kan hy zeggen de zegen zij
met umaar dit „zij" is even stellig als
toen de Schepper zei: Daar zij licht", en
daar was licht. Gij moet toch vooral in de
Kerk komen om dien zegen te ontvangen.
Want gij hebt hem zeer noodig en nergens
elders kimt ge komen en weggaan dra
gende den zegen des Heeren.
De zegen uit Numeri spreekt over de
drie groote werken van God voor ons,
waaruit wij Hem kennen. Gods werken
is zoo veelzijdig, dat het schijnen kan als
of drie Goden aan het werk waren. Welnu,
zegt de Bijbel, zoo mag je het wel denken,
als je maar niet vergeet, dat Vader, Zoon
en Heilige Geest toch één God zijn.-
Voor heden het eerste werk van God
dén Vader, den Almachtige, Schepper des
hemels en der aarde:
„DE HEERE ZEGENE U EN
BEHOEDE U".
God de Vader zegent en behoedt. Hij
laat het ook wel eens na en dan zyn wij
geneigd verontwaardigd te wezen en niet
meer aan een God te gelooven die zyn
plicht niet doet. God is er immers om ons
werk en ons leven te zegenen en om ons
te behoeden als wij dat zelf niet meer
kunnen?
Het verbazende is, dat God inderdaad
vaak zegent en behoedt. Waarom toch?
Toch wel niet, omdat Hij het zoo prettig
vindt om ons nog een tijdje te zien voort
leven op onze eigengereide manierEr
moet een andere reden zijn. k denk wél
deze: God wil zoo graag geloovige men-
schen zien, niet in een stukje van Zijn
werk, maar in Zyn volle werk. Want wie
een stukje van God kent (de Voorzienig
heid) die kent Hem verkeerd.
God de Vader, die zegent cn behoedt,
dat is de geduldige God, die Zyn handen
houdt om het dwaze kaarsvlammetje
Wind des doods, nog niet.' Ik wil hem zoo
graag tot het volle geloof brengen in Mij
zooals lk ben in al mijn liefde: Vader èn
Zoon èn Heilige Geest!
Bevelan'se brieven.
„De wetten naleven, is het
bewijs van beschaving".
In 't weegje ze zömae', net as de
guus, over 'êel de brèedte van de wegt
'esliengerd noe en dan' stille bluve stae'
om te praten. Maer op de grientwegt zei
Mientje „Allé, noe zu' me is een bitje
ordentelikker löope, 'óor: reks van de wegt
en fersoenlik deurstappe".
Dae' keke die jongers van op, ze zei-e
„buten kun je toch net doen wat je wil?"
„Ja, dat ku' je begriepe", zei Mientje,
„doch' je dat de auto's voe' joe uut dé
wegt gae'?" „Die hoor ik wel aankomen",
zei Hans, „en verkeersagenten zijn er niet,
dus kans op een bekeuring evenmin".
„Pelisie is ter genoegt, 'oor", Mientje
teiden op d'r viengers, „rijks en gemeente
en onbezoldegd. Mae' ze zouwe je zömaer
ineens gin bon geve. Ze bin der nie om de
ménsen te négeren. Dan zou 't nog mooier
gae worre. Ze bin an-'esteld om de bur
gers te beschermen tegen dieven en inbre
kers en moordenaers en van dat getuug,
die de fersoenlikke ménsen lasteg voalle
en benaedêele".
„Nou", riepe die jongers ollebei glieke,
en toen lachten ze en gïeng Hans allèene
deur, „dan mogen wij toch gerust midden
op den weg loopen, daar benadeelen we
niemand mee".
Mientje schodden mee 'd'r öod. Ze zei
„wat bè' je toch ok een gröoten dwaszak.
Noe rnö' je is góed luustere 'óor, dan zè'
ik je is wat lêere de over'-eid, die ei
wetten 'esteld, wat a je te dóen en te laeten
eit, om ordentelik en fersoenlik te leven,
liek a dat 'öort. Ieder wezeluk beschaafd
méns is vóór orde en tucht en recht, dus
zè.' z'n eigen nae' de wetten voege. Die
dat niet doet briengt de boel in wan
orde, 't wordt een tuchtelóoze bende en
van geliek recht voe ieder kan gin sprake
mi' weze. De wetten bin der om de goeie
ménsen te beschermen tegen de slechte,
de pelisie net percies ëender v^n 't zelfde,
dus mot die der op lette en der voe zurge,
dat de voorschriften nae-'eleefd worre,
deur een ieder".
„Punt", zei Hans, „alzoo rechts hoü-
den, achter me, Wim". Ze gienge der een
lolletje van maeke. Eêst in de pas me-
seere, net as soldaten, toen een wisselpas
en eindelek stienge ze net 'een en weer te
bugen as een wuppelpaerd, bie een schotse
pas mee 'n voorsprong op iedere tel. Mientje
kust d'r lachen nie 'ouwe, ze die twi
piassen dae' bezeg zag. Mae' ze zelft
lank genoegt gimnestie 'edae, om te zien,
dat die jongers oal d'r ledemaeten daneg
góed wiste te gebruken en dat d'r ge-
vrichten nie 'esmout 'oefden te worren.
„Julder bin nie van de minste bie gim
nestie, dat kan 'k wé zie-e", zei ze. Die
jongers waere verêerd, dat kust je zie-e,
ze blonke van gröozegheid. Ze kwamme op
weeskanten van Mientje lóope en gawe
ze een erm. En toen beguste ze van schole
te vertellen, oalder-'ande grappen, die ze
onder mekare zó-a uut-'ehaelen In
iedere klasse is een kei en een klunten.
Bie gimnestiek was Hans nummer één.
„Dat heb ik aan m'n vader te danken",
zei ten, „dat is zoo een sportmaniak en
lenig net een slangemens. Dan moet je
daarbij die boerenknuppels zien, die van
de dorpen bij ons op school komen zoo
stijf als een hark". „Dae' kun' die jon
gers niks an doe-e", schoot Mientje voor,
„die nöoit wat an lichaemsoefening
'edae, dan kan d'r lichaem toch nie ge
oefend weze ok".
„Jawel", zei Hans, „vrjje- en orde
oefeningen dat moet op iedere
school". „Ier nie', óor", zei Mientje, „daer
'k 'ier bie óns nöoit van 'ehöore en op
d' omliggende durpen net zó min". Mae'
Hans 'ieuw vol „dat moet. Vader is
er zoo dikwijls op uit geweest om ge
meenteraden te bewerken en ze over te
halen een gymlokaal in te richten, maar in
de meeste dorpen hadden ze daar geen
REDACTEUR: J. M. MULLIÊ.
We bespraken in deze rubriek reeds
meermalen de afleveringen van het werk
getiteld: „Mijn beste schaakpartijen 1924
1937" door dr. A. A. Aljechin, vertaling
mr. G. C. A. Oskam en uitgegeven bij de
Uitgeversmaatschappij „De Tijdstroom"
te Lochum.
Van dit zeer belangrijke schaakwerk
zijn thans de afl. 4 en 5 verschenen.
Afl. 4 bevat zeven partijen van den
wedstrijd te San Remo, waar Aljechin
den eersten prijs won met 14 uit 15, der
tien gewonnen partijen en twee remises.
De partij tegen Nimzowitsch (welke hier
onder volgt), is op zeer bescheiden wijze
geannoteerd. Het is de partij b\j welke
Becker in de Wiener Schachzeitung
schreef: „Een grootsche partij. Opmerke
lijk is het buitengewone aanpassingsver
mogen van de stijl van Aljechin. Hij ver
slaat zijn tegenstanders met hun eigen
wapens. Tegen Capablanca overwon hij
door passieloos positiespel, Bogoljubow
werd op het terrein van de taktiek te-
neergeslagen, en hier moest Nimzowitsch
de verschrikkingen van de „blokkade"
aan eigen lichaam ondervinden.
Fransche Partij.
Wedstrijd te San Remo Januari 1930.
Wit: Dr. A. A. ALJECHIN.
Zwart: A. NIMZOWITSCH.
1. e2—e4 e7—e6 2. d2—d4 d7—d5
3. Pblc3 LfSb4 4. e4—e5 c7—c5.
5. Leld2 Deze tamelijk tamme voort
zetting, en de daarmee verbonden paard-
manoeuvre behoeven zwart niet veel
moeilijkheden te bezorgen. Meerbelovend,
misschien alleen wijl minder onderzocht
schijnt 5. Dg4 of zelfs 5. dc5:
5Pg8c7 6. Pc5b5 Lb4xd2f.
7. Ddl X d2 0—0 8. c2—c3 b7—b6
Goed en* voor de hand ligend genoeg
was 8?f5 (verhindert Pd6) ge
lijk dezelfde Nimzowitsch, en met suc
ces speelde tegen dr. Lasker, Zürich 1934.
9. f2f4 Lc8a6 Hij beproeft wit tot
a2a4 te dwingen, om later P-c6-a5 enz.
te spelen. Maar gelijk zal blijken, het
tweede deel van dit plan kan niet tot
uitvoering komen.
10. Pgl—f3 ed8d7 11. a2—a4 Pb8—c6.
12. b2b4! Vreemd genoeg, maar deze
min of meer conventioneele zet (door
welke wit Pa5 verhindert en te
vens tot verheldering van de situatie in
het centrum dwingt) verwekte in dien
tjjd eenige sensatie: wijlen dr. Tarrasch
b.v. noemde den zet in zijn commenta
ren „hoogelijk oorspronkelijk". Voor mij
was niet zoozeer de zet een verrassing,
als wel het feit, dat een speler van de
klasse van Nimnowitsch, eenmaal het
plan dat met 8b6 ingeleid is,
opgenomen hebbende, dezen zet niet ern
stig in overweging genomen heeft.
12c5Xb4 13. c3Xb4 La6—b7
14. Pb5d6 f7f5 De beslissende stra
tegische dwaling in een reeds gecompro
mitteerde stelling. Met het oog op het
dreigende oprukken van wit's a-pion lag
de eenige kans wat meer ruimte te krij
gen in 14a5 15. Lb5 (beter
dan 15. b5 ?b4) ab4: 16 00 waarna
wit's initiatief hij moet toch eenigen
tijd besteden om den b-pion te heroveren
zich niet zoo snel zou ontwikelen.
Toen Nimzowitsch zijn f-pion opspeelde,
deed hij dit blijkbaar uit angst voor een
aanval op zijn koning en dit eene was
het juist, waarover hij in deze partij zich
niet bezorgd had te maken!
15. a4a5! vermits 15ba5: 16.
b5! gevolgd door 17. Ta5: etc. blijkbaar
slechts is voor zwart, verzekert dit op
rukken den witten raadsheer het belang
rijk veld b5.
15Pe7c8 Het verwijderen van
het vreeselijke paard op d6 hetgeen on
der andere omstandigheden zou betee-
kenen het begin van een volledige bevrij
ding brengt in werkelijkheid zwart
niet eenige verlichting.
16. Pd6Xb7 Dd7Xb7 17. a5—a6 Db7—f7
Tot zwart's ongeluk gaat 17
De7 niet wegens 'l8. Lb5 Pc4: 19. Tbl
etc. 18. Lflb5 Van nu af zal zwart
hij mag spelen wat hij wil niet in
staat zijn de velden c6 en c7 afdoende
te beschermen. De volgende insnoering,
die zwart alle hoop ontneemt, is het on
vermijdelijke gevolg van dat organische
gebrek.
18Pc8e7 19. 0^-0 h7—h6 Of
schoon Pg5 nog niet dreigde, het kon
gaan dreigen in de naaste toekomst. Bo
vendien 19Tc8 zou geen zier in
de situatie veranderen: zwart verliest
niet door gebrek aan tijd, maar door
gebrek aan ruimte.
20. Tfl—cl Tf8—cS 21. Tel—c2 Indien
27. Lb5a4de laatste schakel in den
positioneelen aanval, die met 15. a5 be
gonnen is. Om het stuk, dat door 28. b5
bedreigd wordt, te redden, moet zwart
den b-pion offeren. Daarna kan hij de be
langrijke velden met den koning dekken
maar hij moet toch opgeven als gevolg
van den volledigen dwangpositie. Een
leerzaam einde!
27b6b5 28. La4Xb5 Kf8—e8
29. Lb5a4 Ke8—dg 30. h2—h4.' na
eenige onverschillige zetten met pionnen
zal zwart verplicht zijn De8 te spelen, en
dan wint b5 dadelijk. Zwart gaf op.
Voor oudere schakers, laten we zeggen
uit de school van Tarrasch, werkt een
partij van Aljechin als een verfrisschend
bad, en de jongere schakers kunnen moei
lijk een beter voorbeeld vinden.
Labyrinth-visschen die hun zuurstof
grootendeels uit de atmosferische lucht halen.
Ongelooflijk lijkt het opschnft
boven dit artikel, en toch zijn er
inderdaad talrijke visschen, die
even goed kunnen verdrinken als
elk ander landdier, dat per onge
luk in het water 'verzeild raakt,
en er niet in slaagt er uit te ko
men. Men meent wel, dat de visch
in het water in zyn element is, en
dat zijn deze soort visschen ook
wel, maar toch loopen zij dikwijls
groote kans van verdrinken.
Want, om de prealabele kwestie
goed te stellen: wat is in den
grond van de zaak verdrinken?
Ieder wezen, dat in het water valt,
en niet in staat is de noodige
zuurstof uit dat water op te ne
men, sterft by gebrek aan die zuur
stof. En daar alleen de visschen
door hun kieuwstelsel in staat zyn
om zuurstof uit het water op te
nemen, kunnen zij alleen practisoh
in water, of liever: voortdurend
onder water leven. Want dit laat
ste onderscheidt ze juist van de
zoogdieren, die ook in, maar niet
bij voortduring onder water leven,
zooals walvisschen, de zeehonden,
zeekoeien en andere water-zoog
dieren. Zij toch moeten leven van
de zuurstof in de lucht waartoe
zij geregeld met de lucht boven
het water in aanraking moeten
komen, om de noodige zuurstof
op te doen.
Zeer treffende broedzorg.
Maar veel minder bekend is het, dat
er ook visschen zijn, die voor hun zuur
stofvoorziening eveneens zijn aangewezen
op de lucht boven het water, die dus in
staat zijn om de zuurstof uit de lucht op
te nemen, en minder goed de zuurstof uit
het water kunnen halen. Wij bedoelen de
zoogenaamde long- of labyrinthvisschen,
die aan ieder liefhebber van een tropisch
aquarium wel bekend zijn, en er een zeer
eigenaardige levenswijze op na houden. De
meesten van hen zijn zeer populaire be
woners van onze tropische aquaria, in
grooten getale hier te lande en in het
verdere Europa ingevoerd, en ook betrek
kelijk gemakkelijk tot voortplanting te
brengen, zoodat er groote aantallen van
deze visschen in Europa gekweekt zijn.
Niet alleen door hun merkwaardigheid,
doch ook door hun doorgaans prachtige
kleuren zijn de labyrinthvisschen zeer ge
liefd bij onze aquariumhouders, zoodat
men er vrijwel in eiken bak wel een of
meer aantreft.
Het merkwaardige van deze dieren is,
dat zij niet, zoöals andere visschen, nor
male kieuwen hebben, waarmee de zuur-
geld voor over en kregen ze van de Gede
puteerden ontheffing. Ik heb vader zoo
dikwijls hooren zeggen „gelukkig, dat ze
tenminste vrije- en orde-oefeningen moe
ten geven dat is toch iets". „Ier nie", zei
Mientje, en ze drukten op d'r woorden,
„ik zè' toch zelf wè' wete, wat 'k in
schole wél en nie 'edaen Hans gaf in
eens een Indianeschreeuw. „Zie je wel",
riep 'n, „ik heb tóch gelijk buiten kun je
net doen en laten wat je wilde overheid
komt zelf de wet nie na, dan hoeven wij
het ook niet te doen".
Ie sprong an de lienkse kant van de
wegt, Wim te midden op en zó meseerden
ze naer uus. Mientje 'ieuw reks.
H. C. H.
stof uit het water wordt „ingeademd" en
koolzuur wordt „uitgeademd" om het
nu maar eens populair uit te druk
ken. Zij bezitten daarvoor in de
plaats een vrij ingewikkeld labyrinthor-
gaan, dat hen in staat stelt niet alleen
zuurstof uit het water op te nemen, maar
ook uit de lucht'boven de wateroppervlak-
Fe?: van de meest bekende labyrinth
visschen in onze tropische aquaria:
Golise labiosa.
(Overgenomen uit „Aquarium"
te. Hierdoor zijn zij in staat om het veel
langer dan andere visschen in zuurstof-
arm water uit te houden, ja, men zegt
zelfs, dat zij het nog een heelen tijd buiten
het water kunnen uithouden.
Maar aan den anderen kant is de at
mosferische lucht voor hen een dwingende
noodzakelijkheid, waar zij niet buiten kun
nen. Onthoudt men dezen visschen dus de
gelegenheid om daaraan te geraken, bij-
voorbeéld c'.oor het water in het aquarium
zoo hoog te laten stjjgen dat de dekruit
op de wateroppervlakte ligt, dan zullen
zij gebrek aan zuurstof krijgen, en dus
verdrinken, in het water, dat toch ook hun
element is.
Wie longvisschen in, zijn aquarium heeft,
zal dan ook zien, dat 'zij geregeld naar de
oppervlakte stijgen om lucht te happen,
en dan weer naar beneden gaan. Want, en
dat is juist het merkwaardige, het zijn
heelemaal geen oppervlaktevisschen, zoo
als er zoovele zijn die vrijwel nooit op den
bodem van den bak komen. Maar juist die
omstandigheid, dat lucht „happen" maakt,
dat ze erg gevoelig zijn; als er namelijk
een groot temperatuurverschil bestaat tus-
schen het water en de lucht er boven,
loopen de visschen kans om ziek te wor
den en spoedig te sterven. En ook bij
den kweek van jongbroed van deze vis
schen moet men erg opletten, wil men
zijn broed niet in enkele dagen zien ster
ven. Men doet het beste de jonge vischjes
in een bak met betrekkelijk weinig water
groot te brengen, daar ze in een diepen
bak vast en zeker te gronde gaan, zoo
gauw het labyrinthorgaan zich gaat ont
wikkelen. Men zegt ook wel, dat de jon
gen in hun eerste levensdagen zoo teer
zijn, dat zij den druk van een eenigszins
hooge waterkolom niet kunnen verdragen.
Deze bewering staat echter niet onomstoo-
telijk vast.
Merkwaardig is van deze visschen ook
het feit, dat de meesten er een soort broed
zorg op na houden, die ook in een betrek
kelijk klein aquarium dikwijls uitstekend
tot haar recht komt, ja zelfs in een zoo-
genaamden gezelschapsbak, waarin mees
tal verschillende soorten visch zijn onder
gebracht.
Het is het mannetje, "at in eerste in
stantie de noodige voorbereidingen gaat
treffen voor het scheppen van een na.-
geslacht. Hij houdt zich dan, terwijl hij
zijn mooiste pakje heeft aangetrokken, en
een schitterende kleurenpracht ten toon
spreidt, meestal vlak bij de oppervlakte
van het water op, en gaat daar schuim-
bellen produceeren, honderden en nog eens
honderden kleine belletjes, die menigmaal
een heel eind boven het water uitsteken, en
vr(j taai van substantie zyn, zoodat deze
schuimberg dagen lang goed blijft.
Dikwijls ook bouwt de man eerst een
paar schijnncsten, die weer verdwijnen,
maar eindelijk heeft hij ,dan zijn goede
plek gevonden, mee? tal tusschen een paar
drijvende bladeren, en daar komt dan
het definitieve schuimnest tot stand. Is
het eenmaal gereed, dan moet het wijfje
overgehaald worden, zich naar het nest
te begeven, waarin zij, na een aantal
strijkages, natuurlijk toestemt. En dan
voltrekt zich een van de meest typische
dingen, die men in het tropische aquarium
kan bestudeeren: het vrouwtje keert zich
geheel om, en gaat op den rug zwemmen,
en het mannetje kromt zich in U-vorm
om zijn eega heen. De eieren die uit het
moederlichaam komen, stijgen naar boven,
naar de oppervlakte, en komen zoodoend 3
in het schuimnest terecht, terwijl zij onder
weg het homvocht van den man ontmoe
ten, waardoor de bevruchting van de eieren
tot stand komt.
Zoodra het wijfje de eieren kwijt is, be
moeit ze zich niet meer met het geheele
geval, ze zwemt rustig weg, ja wordt in
sommige gevallen zelfs niet m:er door den
man in de omgeving geduld. Hy, en hij
De zwartvlek klimbaars (Chenopoma
Kingsleyae) een labgrinthvisch uit
Senegambie en Congo die pas sinds
1933 hier te lande is ingevoerd, en dus
een van de jongste aanwinsten dezer
merkwaardige visscliensoort is. Deze
baars is dan ook nog vrij zeldzaam.
(Overgenomen uit „Aquarium".)
alleen, neemt de zorg voor het komende
nageslacht op zich.
Hy fabriceert nog wat schuimbellen, fat
soeneert het „nest" hier en daar nog wat,
en betrekt dan de wacht. Niets of niemand
wordt in de nabijheid geduld. Komt een
van de andere leden van het gezelschap
eens nieuwsgierig in de buurt, dan schiet
de man als een blinkende pijl in al zyn
kleurenpracht op den indringer af en ver
jaagt hem. Ja, het is meermalen voorge
komen, dat alle bewoners van een gezel
schapsbak op een hoopje by elkaar in een
v?n de meest verwijderde hoeken van den
bak bijeen hokten, omdat een mannelijke
paradijsvisch (Macropodus) zijn nest be
waakte, en ze vrijwel geen beweging toe
stond.
Komen de eieren uit, wat al heel spoe
dig geschiedt, dan blijft de vader ze nog
bewaken. Waagt het grut zich soms wat
te ver weg, dan neemt hy ze in den bek,
en spuwt ze weer. in het schuimnest te
rug. Echter, na een paar dagen verflauwt
dc bewakingsdrift van den man, en dan
is het interssante schouwspel ten einde.
Maar dan komt voor den liefhebber, de
moe-.ykste periode: het groot brengen van
hèt broed! AQUARIUS..
HET BIJGELOOF IN VROEGERE
DAGEN.
IV. (Slot.)
In de laatste helft der vorige eeuw ston
den in Zeeland sommige paardemeesters in
een reuk van toovery. Ofschoon zy geen
officieel examen afgelegd hadden, was hun
van overheidswege toegestaan ziek vee te
behandelen, daar zy door hun langdurige
praktijk getoond hadden hiervan eenige
kennis te hebben. Zij konden echter nog
meer. Wisten zij, dat iemand 's avonds
onderweg was, dan lieten zij hem loopen,
tot het dag werd. Ook tot het tegendeel
waren zij in staat. Zij hadden een streep
op den weg getrokken en met geen mo
gelijkheid kon de gedupeerde er over heen
stappen.
Als zij met ziek vee geen raad wisten,
maakten zij van hun geheimzinnige krach
ten gebruik.
Op Zuid-Beveland was als zoodanig be
kend een zekere Bosdijk te s' Heer Abts-
kerke. Als zijn hulp ingeroepen werd voor
een paard of een koe, bezwoer hy het zieke
dier eerst met enkele formules en diende
het een drank toe, welke waarschijnlijk vry
onschuldig is geweest.
Tydens de uitoefening van zyn veeartse-
nijkundige hulp moest niemand er bij te
genwoordig zijn. Was hy klaar, dan riep
hij den boer en voorspelde meestal een spoe
dige beterschap van het zieke dier, 't geen
een enkele maal inderdaad uitkwam.
Aan de goed- of bijgeloovigheid der land
bouwers moet hij vrij goed verdiend heb
ben. Toen de dierenwonderdokter op ver
gevorderden leeftijd was gekomen, liet hy
zich op de duo van een motorrijwiel naar
zijn klanten brengen.
Toen later overal werkelijke, dus ge-
examineerde, veeartsen te raadplegen wa
ren en de landbouwers door hun meerdere
ontwikkeling aan de praktijken der oude
paardemeesters niet zooveel geloof, of be
ter gezegd, bijgeloof, schonken, werd de
oude Bosdijk niet zoo dikwijls meer geraad
pleegd, al heeft hij eigenlijk tot zijn dood
toe clientèle gehad. Hij overleed in 1927 op
89-jarigen leeftijd.
Ook Walcherer heeft in de laatste helft
der vorige eeuw een paardemeester gehad,
die de zwarte kunst verstond. Het was een
zekere De Plaa, eerst te Souburg woon
achtig, later te Biggekcrke. De verhalen,
die oude Walchenaars van zyn tooveryen
vertellen, grenzen aan het ongelooflijke.
Wij zullen hierover maar niet verder uit
weiden.
In 1890, dus juist een halve eeuw gele
den, was er in Yerseke een groote beroe
ring. Het heette, dat de gezusters Sandee
behekst waren. De jongste zou het te pak
ken gekregen hebben van een man uit
wraak wegens teleurgestelde liefde. Geluk
kig was zij er spoedig van verlost.
De oudste was er erger aan toe. Zy zou
het slachtoffer geweest zyn van een buur
vrouw, Jewantje van der Kuil, bij wie zij
een kopje koffie had gedronken. Bjjna drie
jaar waren bij haar de verstandelijke ver
mogens van streek. De geraadpleegde ge-
neesheeren konden geen beterschap bren
gen. Een te Rotterdam woonachtig per
soon, die als heksenbanner bekend stond,
vermocht ook niet veel.
Na allerlei middelen geprobeerd te heb
ben, was het een paardemeester, een ze
kere Geelhoed, uit de buurt van Rotterdam,
die verlossing bracht.
Nadat de patiënte ernstig door hem on
derzocht was, moest zij een door hem be
reide drank innemen, over het geheele li
chaam geregeld worden gestreken en ver
der rust nemen. Er kwam werkelijk beter
schap, welke geheel volkomen was, toen
Jewantje eenige dagen daarna overleed.
Later moet het te Axel langen tijd ge
spookt -hebben. Wij zullen ons onthouden
hierover in nadere bijzonderheden te tre
den. Het zijn al te maal bewijzen, dat het
bijgeloof een zeer taai leven heeft, ja, zelfs
de wereld nog niet uit is.
De bekende Lindberg was de eerste, die
in 1927 over den Atlantischen Oceaan van
Amerika naar Europa vloog. Hij had als
mascotte een zwart poesje meegenomen.
Aljechin, de wereldschaakkampioen,
schrijft zijn succes toe aan zijn mascotte,
ook een kat.
Er zijn menschen geweest, die in het
Noorderlicht, dat in ons land op 17 Juni
1938 zichtbaar was, een teeken hebben ge
zien ten opzichte van de geboorte van prin
ses Beatrix op 31 Januari d.a.v. Nog een
voorbeeld van recenten datum.
Op 17 Juni 1939 had een der examinandi
van de Zeevaartschool te Vlissingen op zijn
werktafel een mascotte, een negerpopje,
geplaatst. Toen hij zijn schriftelijke opga
ven tot eigen voldoening had uitgewerkt,
nam hij zyn mascotte en begon het har-
telijk te kussen uit pure dankbaarheid voor
het verkregen succes, dat hy alleen aan
het negerpopje had te danken.
Dat er in de volksgeneeskunde veel bij
geloof schuilt, zou met verschillende voor
beelden kunnen worden aangetoond.
Toch willen wij er een noemen. Zoo moet
Maartsch sneeuwwater geneeskundige
kracht hebben, in t' bijzonder voor de
oogen.
Zoo zijn wij van het bijgeloof in vroegere
dagen gekomen tot het hedendaagsche bij
geloof. Heksen, spoken, zwarte kunst enz.,
schynen tot het verleden te behooren, maar
nog is er bijgeloof in velerlei vorm.
•Ëèn hoefijzer moet geluk aanbrengen,
als men het vindt met de open zijde naar
zich toe. In een winkel in de Lange Delft
te Middelburg hing vóór den oorlog een
hoefijzer. Helaas is het huis geheel ver
nield. Aan den Nieuwen Vlissingschen weg
hing voor korten tijd, mogelijk hangt het
er nog, aan een poortje een blank ge
schuurd hoefijzer. Zou dit in staat zyn de
omgeving te vrijwaren tegen bommen?
Hoeveel personen, vooral van 't vrouwe
lijk geslacht, zyn er niet, die waarzegsters
of zgn. helderzienden raadplegen! Ook
trekken zij een horoscoop om uit de pla
neten haar toekomstig lot te weten.
Bovenstaande voorbeelden van bijgeloof
zouden met tal van andere vermeerderd
kunnen worden, doch als wij die alle gingen
opsommen, zou ons schrijven geen kroniek
meer zyn,
F B. J. d. M.
