iwsche Courant
delburgsche, Vlissingsche,
>che en Breskensche Courant
VERLICHTING IN OORLOGSTIJD.
ROOSEVELT HEEFT DE LEIDING.
>pgenomen de
der Firma's F. van de Velde Jr. en G. W. den Boer
ABONNEMENTSPRIJS:
18 cent per week of f2.30 per Wartaal.
Franco per post f 2.50 per Wartaal.
Afzonderlijke nummers 5 cent.
ADVERTENTIEPRIJS:
Van 1-5 regels f 1.50, tedere regef meer
30 cent. Bij abonnement speciale prijs.
Kleine advertenties van 1 —5 regels f 0.50,
Iedere regel meer 10 ch (max. 8 regels).
POSTREKENING 359300 (MIDDELBURG).
Dit nummer bestaat uit twee bladen
Na de petroleum schctarsch is.
MOEILIJKHEDEN VOOR HET PLATTELAND.
DE VERKIEZINGEN IN DE VEREENÏGDE STATEN.
183ste JAARGANG NUMMER 258
WOENSDAG 6 NOVEMBER 1940
De P.Z.E.M. brengt uitkomst.
De oorlog stelt ons voor vele en velerlei
problemen. Het is in de eerste plaats
moeilijk, ons onder alle omstandigheden,
de dagelijksche bezigheden, het onder
ling verkeer, onze zaken en vul zelf maar
in de beteekenis te realiseeren van dit
allesbeheerschende feitoorlog. Het begrip
ligt ons Nederlanders nu eenmaal niet, ook
al vechten we onderling nog zoo graag en
met zooveel vernuftnu ons land ook in
den wervelstorm is meegesleurd, komt ons
dit gebeuren, zooals we het nu al eenige
maanden ondergaan, voor als iets, dat in
het geheel niet past bij onzen volksaard.
Het heeft weinig zin, ons thans over te
geven aan bespiegelingen, er is slechts dat
eene harde feit oorlog met alle bittere
gevolgen van dien.
De gevolgen, ze grijpen onmiddellijk in
onze dagelijksche gewoonten in. We leeren
nu eerst waardeeren, wat we bezaten en
nu pas ontdekken we, dat we als 't ware
bedolven waren onder gemakken en voor
rechten. Het is er mede als met den man,
die zich op een goeden of kwaden
morgen realiseerde, hoezeer de machine
zijn leven beheerschte, van 't oogenblik,
dat hjj 's morgens zijn scheermes aanzette,
totdat hy 's avonds zijn wekker opwond.
Gewoonten herzien.
We moeten in dezen tijd onze gewoonten
herzien. Dat ondervindt de huismoeder, die
een geheel bonnenstelsel in zich heeft moe
ten opnemen en die het begrip „gezellig
winkelen" van zijn luister zag beroofd.
Alles wordt ons mondjesmaat toegemeten
en uit onze verduisterde straten,' waar een
enkeling tastend zijn weg zoekt, is het ver
tier verdwenen. We zijn, ieder op zijn wijze,
verduisteringsexperts en in den avond
speurt ieder braaf huisvader met argus-
oogen, of er nog een kiertje licht door de
geblindeerde ruiten naar buiten dwaalt.
Zeker, dit alles heeft zijn goede zijde we
Jeeren de huiselijkheid waardeeren of we
vinden haar terug. Maar het verduisterings
probleem heeft daarnaast het verlichtings
probleem aan de orde gesteld en naarmate
de avonden langer worden en het morgen
licht later doorbreekt, stelt dit verlichtings
probleem velen voor groote moeilijkheden,
ook voorzoover dat betrekking heeft op
huiselijke voorzieningen.
Vooi'al op het platteland zijn deze moei
lijkheden bijzonder groot, temeer nu de daar
gebruikelijke verlichtingsmogelijkheden,
tengevolge van de distributie aanzienlijk
zijn ingekrompen. Voorzoover het platte
land is aangesloten op het electriciteitsnet,
doen de bezwaren zich in mindere mate gel-,
den, al stelt de verduisteringsverplichting
den boer, die ook in de avonduren zijn
werkzaamheden in den stal heeft, voor on
gekende problemen. Hoeveel te zwaarder
wegen deze, wanneer men is aangewezen op
het gebruik van petroleum, de op het
Zeeuwsehe platteland nog vrij veelvuldig
voorkomende verlichting.
Petroleumdlstributie.
Want petroleum is schaarsch. Destede
ling met zijn electriciteits- en gasgemak-
ken kan zich nauwelijks voorstellen, wat
de petroleumdistributie voor den gemid
delden plattelandsbewoner beteekent. De
doorsnee-stedeling kan op deze maatrege
len reageeren met een dat had ik wel
vernacht, de bewoner van het platteland
daarentegen zag er zijn dagelijksche be
hoeften direct door bedreigd.
Zoo remt de petroleumdistributie het
leven ten plattelande, zij is een ernstige
bedreiging van den dagelijkschen gang van
zaken. Dat is niet uitsluitend een platte-
landsvraagstuk, de geheele menschenge-
meenschap, die misschien haars on
danks op het platteland mede is aan
gewezen en er voor een niet onbelangrijk
deel van afhankelijk is, ondervindt er den
terugslag van. Het leven vertraagt onder
dezen di*uk en we staan hier dan ook voor
een algemeen economisch probleèm, waar
van men de beteekenis bij oppervlakkige
beschouwing, geneigd is te onderschatten.
Daarom is het goed, er thans de aandacht
op te vestigen. Wel heeft men daar carbid
als vervangingsproduct aan te bevelen, de
moeilijkheden voor een deel opgeheven,
maar het probleem is er niet volledig
mede tot oplossing gebracht.
Men zit op het platteland niet stil. De
meest-geïnteresseerden, de plattelandsbe
woners zelf, streven naar een afdoende
aanpassing, niet slechts voor den duur van
den oorlog.
We hadden hedenmorgen een onderhoud
met den directeur van de P.Z.E.M., den
heer J. Slooves, die ons verteld heeft, welk
aandeel de Zeeuwsehe Electriciteits-maat-
Schappij in deze aanpassing heeft.
De heer Slooves begon met op te mer
ken, dat op het Zeeuwsehe platteland in
derdaad velen het doen met petroleum
verlichting. Men heeft jarenlang den tijd
gehad, om tot aansluiting over te gaan,
maar er waren nog steeds vele weifelaars.
Niettemin viel te constateeren, dat het
aantal aansluitingen op het electriciteitsnet
zich geleidelijk uitbreidde.
Hoe lang schat U het gemiddelde
2500 nieuwe aansluitingen, maar de bij
zondere omstandigheden, waaronder wij nu
leven, hebben een sterke stijging der aan
vragen te zien gegeven. Alleen in de maan
den Augustus, September en October wer
den 1522 nieuwe aansluitingen gemaakt.
Dit cijfer illustreert wel duidelijk, dat
de belangstelling voor electrisch licht aan
zienlijk is toegenomen en dit geldt niet
voor bepaalde gebieden, maar voor de ge
heele provincie. Aan den anderen kant
vergt deze enorme stijging der aanvragen
een bijzondere inspanning van het perso
neel. Want, ik noemde u slechts de nieu
we aansluitingen, er liggen bovendien
nog honderden aanvragen te wachten.
Wanneer sommigen ongeduldig worden,
omdat ze wat langer moeten wachten, dan
ligt dat niet aan den technischen dienst
van de P.Z.E.M. Het personeel zou ver
viervoudigd moeten worden, om alles bij te
houden.
Goed beschouwd hebben de menschen
het zich zelf te verwijten; ze hadden im
mers jarenlang gelegenheid, zich te bera
den.
Is het, zoo vroegen 'wij, onder de
gegeven omstandigheden technisch moge
lijk, in verhand met de materiaalvoorzie
ning, de aanvragen vlot af te wikkelen?
Inderdaad, aldus de heer Slooves,
dit is een moeilijk punt. Er zijn geen ma
terialen meer te krijgen; gelukkig hadden
we nog wat in voorraad, maar bij een der
gelijke aanvragen-hausse raakt men er
spoedig doorheen. De afwerking is nu af
hankelijk van de levertijden. Bovendien
moeten wij werken met materialeh, waar
voor speciale^..vergunningen noodig zijn.
Met dezë vergunningen hebben we geluk
kig niet al te veel last, al zijn er om
standigheden, waaronder van een „Bewilli-
gung" geen sprake zal zijn.
Maar, zoo vervolgde de heer Slooves, we
moeten de uiterste zuinigheid betrachten
en woekeren met het materiaal.
In het algemeen moeten wij als stelregel
aannemen, dat met een zeker kwantum
disponibel materiaal, zooveel mogelijk per-
ceelen moeten worden bediend. Ook dit legt
beperkingen op.
70 beschikbaar 150 tioodlg.
Daarbij komt nog iets anders. Met be
trekking tot de materialen hebben wij de
beschikking gekregen over 70 procent van
het gemiddelde verbruik over de jaren
1938 en 1939. We hebben thans echter
zeker 150 noodig. Ook dit is een be
lemmering, maar we trachten van alle
kanten materiaal te krijgen.
Gevraagd naar het aantal aansluitingen,
zeide de heer Slooves, dat Zeeland vrij
intens is geëlecti-ificeerd. In het algemeen
kan gezegd worden dat alle kommen op
het net zijn aangesloten, terwijl het aan
tal aansluitingen buiten de kommen onge
veer 1500 beloopt. Verhoudingsgewijs slaat
Zeeland een zeer goed figuur. Het kan
thans gesteld worden op één aansluiting
per 5.3 inwoner, voor Utrecht is dit cijfer
4.6 en voor Limburg 6.8.
De capaciteit der netten is toereikend,
om practisch aan alle aanvragen te vol
doen. Zeeland met zijn breede stroomen
heeft zijn bijzondere moeilijkheden. Van
daar dat, in deze provincies twee centrales
zijn, één voor Zeeuwsch Vlaanderen en
één voor Walcheren Zuid- en Noord-
Beveland, terwijl voor de stroomlevering
aan Tholeny, St. Philipsland en Schouwen-
Duiveland stroom wordt gekocht van de
centrale in Geertruidenberg.
Met enkele forsche lijnen schetste dé
heer Slooves ons de situatie, zoo verdui
delijkend, dat het net toereikend is, om alle
wenschen te bevredigen.
Een groote moeilijkheid is ondertusschen
de kwestie der garantieleidingen voor af
gelegen perceeelen. In de laatste drie ja
ren werden 144 garantieleidingen gelegd,
waaraan een bedrag aan 133000 werd
besteed, terwijl 638 perceelen werden aan
gesloten.
Het leggen van garantieleidingen kan
'echter thans niet verantwoord worden ge
acht, gesteld al, dat er vergunning voor
zou worden verleend, hetgeen de heer Sloo
ves met stelligheid meende te moeten be
twijfelen. Behalve de kosten, die aanzien
lijk grooter zijn, zou een vergunning voor
het materiaal niet kunnen worden verkre
gen, terwijl het belang van de gemeen
schap er door zou worden geschaad. Dat
neemt niet weg, dat ook buiten de kom
men, complexen, mits gegarandeerd, op
het net kunnen worden aangesloten, het
geen de heer Slooves met eenige voor
beelden nader illustreerde.
We vroegen den heer Slooves tenslotte
naar de perspectieven voor de P.Z.E.M.
met betrekking tot de kolenvoorziening.
Zekerheid kan ik natuurlijk niet geven,
aldus het antwoord. Maar wel kan ik
verklaren, dat het aspect op dit oogen
blik tevredenstellend is.
c
Tot zoover de heer Slooves. Men kan er
van verzekerd zijn, dat de bedrijfsleiding
van de P.Z.E.M. op haar post staat, om
De luchtaanvallen op
Engeland duren voort.
Zoowel in den nacht van 4 op 5 Novem
ber als in den afgeloopen nacht is weer de
eene golf van Duitsche vliegtuigen na de
andere opgestegen om 'Londen aan te val
len. Bovendien werden Maandagnacht ver
scheidene steden in Schotland met veel suc
ces door andere formaties bestookt, zoo
meldt het D.N.B. O.a. is Hillington bij Glas
gow hevig gebombardeerd. Men heeft vijf
zware branden en ontploffingen waargeno
men. Te Hillington staat de bekende fabriek
van vliegtuigmotoren Rolls Royce, een der
belangrijkste fabrieken voor de Engelsche
vliegtuigenindustrie, waar vooral de moto
ren voor de jagers vervaardigd worden.
In den loop van gisteren zijn de spoorba
nen te Norwich aangevallen, evenals het
vliegveld Swanton-Morley, waarbij onderko
mens en hangars door kettingbommen ver
nield werden, Engelsche jagers, die aan de
zuidoostkust door Duitsche jagers verrast
werden en, hoewel ze in de meerderheid
waren, geen stryd wilden leveren, werden
achtervolgd. Een Spitfire werd neerge
schoten.
BOMMEN OP ZUID-SLAVISCHE
STAD GEWORPEN.
Negen dooden en 21 gewonden.
Volgens het D.N.B. zijn gistermiddag bo-
van de Zuid-Servische stad Bitolje, die
dicht bij de Grieksch-Albaneesche grens
ligt, drie vliegtuigen van niet herkende na
tionaliteit verschenen, die van een hoogte
van 15óó meter twaalf lichte bommen lie
ten vallen op het station, het officierenca
sino en het vliegveld.
Tegen drie uur plaatselijken tijd zijn,gis
termiddag opnieuw .vliegtuigen van .onbe
kende nationaliteit boven Bitolje versche-
nc, die bommen lieten vallen en daarbij
o.a. ook het stafgebouw van: de divisie al
daar beschadigden. Het Joego-Slavische af
weergeschut kwam niet in actie.
Van Italiaansche zijde te BelgTado wordt
op de meest besliste wijze ontkend, dat dit
Italiaansche vliegtuigen konden geweest
zijn. Men neemt aan, dat het Grieksche of
nog waarschijnlijker Engelsche toestellen
waren, die op deze wijze gepoogd hebben
de betrekkingen tusschen Joego-Slavië en
Italië te vertroebelen.
Een officleele lezing.
Het persagentschap Avala werd gemach
tigd het volgende te publiceeren. Dinsdag
zijn vliegtuigen van vreemde herkomst tus
schen 13.40 en 15.10 uur driemaal achter
een over ons gebied gevlogen en hebben
daarbij boven de stad Bitolje (Manastir) 21
bommen laten vallen. Daarvan zijn er 19
ontploft. Er zijn negen dooden en 21 ge
kwetsten te betreuren. De materieele scha
de is eveneens zeer groot. Er zijn terstond
strenge maatregelen genomen om met alle
middelen van de militaire macht voortaan
elke nieuwe poging tot schending van onze
grenzen en tot het ondernemen van een
aanval op ons gebied te beletten.
Commissies van deskundigen zijn uitge
zonden om de herkomst van deze vliegtui
gen aan de hand van ter plaatse verzamel
de gegevens vast te stellen. Na dit onder
zoek zal de regeering de noodige stappen
ondernemen, waartoe dit incident noopt".
Het postverkeer met België.
In het postverkeer met België was het
tot nu toe alleen toegestaan zich te bedie
nen van de Nederlandsche, Fransche, Duit
sche of Vlaamsche taal. Deze beperking is
met ingang van gisteren opgeheven. Cor
respondentie in alle talen is voortaan ge
oorloofd, echter met uitzondering van ge
heimschriften, kunstmatige talen zooals
Esperanto en codetalen en Hebreeuwsche
letterteekens.
Het onderwerp waarop thans de schijn
werper der publieke belangstelling over
de geheele wereld staat gericht, is de pre
sidentsverkiezing in de Vereenigde Staten.
Hoewel over het uiteindelijk resultaat der
stemming op het oogenblik nog niets de
finitiefs kan worden medegedeeld, mag uit
de voorloopige cijfers wel geconcludeerd
worden, dat Roosevelt momenteel de beste
papieren heeft.
Behalve de New York Times en de New
York Herald Tribune heeft een groot aan
tal vooraanstaande Ameriltaansche bladen,
die tot nog toe voor Willkie, Roosevelt's
concurrent, waren, .zelfs reeds den huidi-
gen president als overwinnaar aangewezen.
Het stemmenverschil zal echter wel niet
zoo groot zijn als bij de vorige verkiezing,
toen Roosevelt 25.936.277 stemmen ver
wierf en zijn republikeinsche tegenstan
der 15.839.609.
Uit de laatst ontvangen berichten blijkt
dat Roosevelt met 14.879.930 stemmen de
leiding heeft, tegen 11.980.490 op Willkie.
De voorsprong van Roosevelt is vooral
groot in Pennsylvania, Indiana, Wiscon
sin, Californië, Ohio, Missouri en Illinois.
De republikeinsche candidaat voor het
vice-presidentschap Monary heeft reeds
om 1.40 plaatselijken tijd, de stembusneder
laag der republikeinen toegegeven. Willkie
had kort daarvoor gezegd, voor den vol
genden ochtend geen verklaring meer te
willen afleggen.
Groote belangstelling van het
kiezerscorps.
Om 9 uur des avonds (plaats, tijd) d.i.
4 uur 's morgens Duitsche zomertijd, zijn
de stemlokalen van den belangrijksten
staat New-York gesloten. Natuurlijk duurt
het nog geruimen tijd voor de stemmen
geteld zijn, want men rekent op een in de
Amerikaansche geschiedenis ongekende
deelname aan de verkiezingen, waarschijn
lijk 50 millioen stemmen.
In regeeringskringen te Washington was
de stemming op den verkiezingsdag voort
durend vol vertrouwen, ofschoon wedden
schappen van 4 of zelfs 2 tegen 1 tegen
Willkie niet meer aangenomen werden.
Berichten uit alle staten wijzen er op, dat
tot den middag overal 60 tot 75 procent
der kiezers reeds hun stem hadden uit
gebracht, waaruit geconcludeerd kan wor
den, dat ditmaal het record-aantal van
50 millioen stemmen bereikt wordt, d.w.z.
dat ook de groote massa der onpolitieke
burgers, die zich anders niet met de ver
kiezingen inlaten, ter stembus gegaan is.
Churchill over den
De even na elf uur New-Yorksche tijd
binnengekomen uitslagen wezen op een
scherpen strijd tusschen Willkie en Roo
sevelt om 'm staat New-York. Roosevelt
had op dat tijdstip rond 1.19 millioen stem
men voor zich gewonnen, tegen Willkie
1.11 millioen. In de City leidde Roosevelt
met 3 tegen 2, terwijl in de voor
steden,- die steeds republikeinsch zijn ge
weest, Willkie met 4 tegen 3 leidde.
Roosevelt gaf tegen 10 uur 's avonds
in een telefoongesprek met den voox'zitter
van den democratischen partijraad uiting
aan zijn vertrouwen in de overwinning.
Willkie daarentegen verklaarde, dat de
verkiezingsstrijd met een paardenren zou
kunnen worden vergeleken.
Ondanks de groote spanning hebben zich
tot dusver geen ernstige incidenten voor
gedaan. Slechts zijn enkele personen ge
arresteerd wegens pogingen tot het ple
gen van verkiezingsfraude. Bij het vallen
van den avond werd het straatverkeer in
Broadway voortdurend drukker. Sterke
afdeelingen politie trokken door de stra
ften. Het gedrang in de buurt van het
gebouw der New-York Times werd lang
zamerhand zoo groot, dat het verkeer
moest worden omgelegd en de trams niet
langer konden rijden.
Volgens de laatste verkiezingseyfers,
opgesteld om 1 uur Newyorlische tyd,
had Roosevelt de leiding in 39 van de
48 staten. Hij zou derhalve bij een
definitieve overwinning in deze staten
451 stemmen van kiesmannen op zich
vereenigen.
DEMOCRATISCHE MEERDERHEID IN
AMERIKAANSCHE SENAAT.
De democratische meerderheid in den
Amerikaanschen Senaat is reeds thans een
feit. Met zeven democratische senatoren,
die nieuw gekozen zijn, beschikken de de
mocraten over in totaal 51 zetels in den
senaat. Voor een meerderheid zijn 49 zetels
noodzakelijk. De republikeinen beschikken
met 3 nieuwgekozen senatoren over in
totaal 18 zetels.
Verder zijn tot dusverre, wat de gouver
neurs betreft, zeven democraten gekozen
tegen één republikein. De democraten heb
ben één gouverneurspost gewonnen, onge
wijzigd bleven 11 democratische en 3
republikeinsche gouverneurszetels.
Voor het Congres werden tot 2 uur 15
Amerikaanschen tijd gekozen 155 demo
craten, 37 republikeinen, 1 afgevaardigde
der arbeidsparty en 1 onafhankelijke. Nog
niet beslist was toen over 241 zetels van
afgevaardigden.
DE OORLOG IN GRIEKENLAND.
De luchtmachten zijn actief.
De correspondent van de Vreme te
Gjevgjelija (het Joegoslavische grenssta
tion op het traject Salonilci-Belgrado)
meldt, dat Dinsdag de Grieksche zoowel
als de Italiaansche luchtmacht tot krach
tiger acties zijn overgegaan. Uit Saloniki
wordt vernomen, dat zich van de bevol
king der stad een panische angst mees
ter heeft gemaakt en dat zij in scharen de
stad verlaat. »De Grieksche autoriteiten
hebben een strenge verordening uitgevaar
digd, volgens welke alle eigenaars van
winkels en werkplaatsen hun zaken evenals
vroeger open moeten houden.
onze vloot en onze koopvaardijschepen vrij
te maken voor de troepenbewegingen, die
wy in die jaren zeker zullen moeten onder
nemen. Het feit, dat de laatste maanden
„in veiligheid" voor ons zijn verloopen,
vormt een der groote historische overwin
ningen voor het Britsche eilandenrijk".
Reuter meldt, dat Churchill gisteren te
Londen door den koning in het Bucking
ham Palace is ontvangen.
zooveel dat in haar vermogen ligt de be
langen der stroomverbruikers te dienen.
Dat kan ook gezegd worden met het
oog op de aanvragen die nu in behande
ling zijn. Doch iedereen zal begrijpen, dat
ook de P.Z.E.M. geen ijzer met handen
kan breken. Men heeft in sommige kringen
wel eens de vrees geuit, dat in verband
met vertraagde aanvoeren tot stroomdis-
tributie zou moeten worden overgegaan.
De verklaring van den heer Slooves, zooals
we die hierboven gaven, is althans voor
het oogenblik moedgevend.
En wanneer onverhoopt tot distributie
zou moeten worden overgegaan, dan zal
dat hoogstwaarschijnlijk toch een landelijke
regeling worden. Daarover make men zich
thans geen byzondere zorgen. Alleen en
dat geldt voor alles en dus ook voor het
stroomverbruik men betrachte de
uiterste zuinigheid. Want zuinigheid hier is
een belang van de geheele stroomverbrui-
kende gemeenschap.
IDe P.Z.E.M. is paraat, zij brengt ook
uitkomst op het platteland, maar de petro-
leumschaarschte zich thans zoo nijpend
doet gevoelen.
oorlogstoestand.
Het D.N.B. meldt uit Londen In het
Lagerhuis heeft de Engelsche minister
president, Churchill, Dinsdag een verkla
ring over den nieuwen oorlogstoestand af
gelegd.
Hij deelde mede, dat op Kreta reeds een
Engelsche vloot- en luchtbasis is inge
richt en gaf de toezegging, dat Engeland
zal trachten, zijn pogingen tot hulpverlee
ning aan Griekenland voort te zetten. De
Britsche luchtmacht is reeds in actie ge
komen. „Ik kan hier slechts zeggen al
dus Churchill dat nog meer strijdkrach
ten onderweg zijn, daar wij wenschen de
Grieken tot aan de grens van ons vermogen
te helpen. Wij moeten de nieuwe taak
aanvatten met een levendig besef voor de
reusachtige verantwoordelijldieid, die wij
in Egypte en het moederland hebben te
dragen met het oog op de groote en voort
durende gevaren, waartegenover wij ons
geplaatst zien. Onder deze omstandigheden
kunnen wij maar één. ding doen en dat zul
len wij naar beste vermogen.
Op het terrein van den zee-oorlog moe
ten wij vooruit denken tot 1943 en 1944 om
