KUNST EN EEREDSENST OP BALL «ZEELAND» Een reis door het eiland van wondere schoonheid en kunstzin. OFFERANDEN EN MYTHISCHE DANSEN. Mijn gedachten gaan terug naar een land van zon en van welbehagennaar Baliwaar men door de mildheid der natuur, aardsche beslommeringen vergeten kan en waar verdriet een zachteren vorm aanneemt, omdat er een sfeer van rust en vrede van uitgaat. Er zijn Europeanendie dit eiland her haalde malen bezoeken en er nooit genoeg van krijgen, het fascineert hen. Sommigen blijven er voorgoed en zijn er gelukkig en tevreden. VROUWEN MET OFFERANDEN Het is heel vroeg in den morgen; de zon is ternauwernood opgekomen, en van af het dek van de K.P.M. boot, die ons 's nachts van Soerabaja naar Bali bracht over een spiegelgladde zee, zien wij het eiland liggen in den purperen gloed van het ochtendgloren. Het schip blijft op de reede liggen, en van de kust af worden er eenige prauwen heen geroeid. Zij komen de toeristen ha len, maar brengen ook gasten aan boord, want op dit, voor ons Wsterlingen zeer ongewone uur, houdt een pas benoemd hoofdambtenaar, die met deze boot verder zal reizen naar de plaats zijnT bestem ming, receptie en de Europeesche ambte naren van Bali komen hem en zijn vrouw in vroolijke stemming en fleurige kleedij, hun opwachting maken. Nauwelijks zijn zij den scheepsladder op geklommen, of onze bagage wordt aan een prauw toevertrouwd; wij volgen en dalen den smallen scheepsladder af om op onze beurt plaats te nemen in de met blauw en wit bekleede K.P.M. sloepen. Het is heer lijk frisch op het water; een mantel over de dunne kleeding niet overbodig. Als wij aan den wal gekomen zijn, in het havenplaatsje Boeléléng, staan auto's te wachten en een Balineesche leider treedt naar voren en begroet ons. Deze jonge man, Gusti Sindoe geheeten (Gusti is een adellijke titel op Bali) spreekt uitstekend Nederlandsch en kenmerkt zich door innemend uiterlijk en goede manie ren; zijn opleiding voor Balineesch gids ontving hij in Batavia. Door de nauwe, onbeteekende straat jes begint de tocht en na vijf minuten be- rejken we reeds de eerste poerah of tem pel in het land der duizend tempels. Dit oponthoud is heel kort; we gaan ook nog een kleine toko binnen, waar een vrouwtje weeft en mannen figuren in zilveren voor werpen slaan. Het vrouwtje toont de schitterendste doeken; een jong meisje uit ons gezelschap slaat zg een sarong om en hangt er met goud en zilver doorstikte lappen tegen aan, waarvan de kleuren combinatie een weldaad voor het oog is. Maar de tijd dringt, want Gusti Sindoe wil in ieder geval vóór 10 uur Kintamani bereiken, 1500 meter hoog gelegen. De weg st\jgt. Dè weg strekt zich uit door een vrucht bare vlakte; wij bereiken de hoofdplaats: Singaradja en rijden voorbij de, door de tropische zonnestralen fel beschenen wo ning van den resident van Bali en Lom bok. De lucht trilt van de hitte; langzaam stijgt de weg, wjj naderen., het gebergte, dat voor ons verrijst. Allengs wordt het landschap grootscher; de sawah's glinsteren tegen den bergwand; slechts de Balinees legt ze zóó kunstzin nig aan. We rijden door koffietuinen, door bosschen en langs rotspartijen en genie ten van prachtige vergezichten. Soms ver sperren groepen Balineesche koeien den weg. Zij zien er goed verzorgd uit; het zijn dan pok heilige dieren en geen Bali nees zal haar vleesch eten. Zij worden echter bij groote kudden uitgevoerd en dienen dan voor de consumptie o.a, op Java. Het berglandschap wordt indrukwekken der; mijn mantel doet goed dienst, en Gusti Sindoe vertelt, dat we dicht bij Kin tamani zijn en nog juist op tijd om den machtigen Batoer (1700 m. hoog) te aan schouwen, voor de top schuil gaat in de wolken. In 1917 en '25 zijn hier nog uitbarstingen geweest. Rechts onder aan den Batoer ligt het lavameer Tjiramaloendoeng, dat onmetelijk diep moet zijn. Er heen te gaan, daar valt niet over te denken. Er is storm op til; we dalen vlug af naar de naast bij zijnde kampong, waar mannen hun ge liefde hanen streelen, om ze vervolgens tegen elkaar op te hitsen, in de hoop, dat de vreemdelingen helang zullen stellen in een hanengevecht. Langs den weg staan hooge bamboe kooien, waarin de hanen letterlijk in het zonnetje gezet worden; de Balinees koestert den haan als zjjn kind. We maken nog even een gevecht mee, doch de wreede spoortjes, die aan de poo- ten behoorden te worden vastgemaakt en die de Balinees in een bamboekokertje bij zich draagt, worden gelukkig niet gebruikt. Deze wreedheid is door het gouvernement verboden toch zijn er in het geheim nog heel wat hanengevechten, waarbij grof wordt gewed. Boos weer. De lucht wordt dreigend windvlagen kon digen het booze weer aan. Wij spoeden ons terug naar het hotel op passangra- han, gevolgd door vrouwen en meisjes, die ons sieraden willen verkoopm en onder de hand nog aardig wat aan ons kwijt raken; dan spoeden ook zij zich terug voor 't naderend noodweer. Nauwelijks zijn we in de passangrahan, of de storm giert en felle regen- slaat tegen de ruiten. De lucht is als lood; van den Batoer is niets meer te zien. 't Is ineens huiveringwekkend koud; rillend en bevend slaan we dankbaar de vierkante wollen dekentjes om, die 't hotel ons verschaft. Het lijkt plotseling wel Siberië. Gelukkig is de lunch gereed en verwarmt ons, zoo- BALINEESCH LANDS CHAP. dat we vol moed weer instappen om den tocht naar de Zuidkust te vervol gen; de zeiltjes van de wagens dicht; onze dekens om de schouders. De zeiltjes flappe ren in den wind. Voorzichtig daalt de auto over den totaal verregenden weg. Mist be lemmert het zicht jammer genoeg. De chauffeurs rijden voorzichtig, zg kennen den weg op een prik. En o wonder! na het nemen van een scherpen bocht is als bij tooverslag de mist verdwenen, de storm bedaard en warme lucht stroomt ons te gemoet. Vlug worden de zeiltjes opgerold en in dankbare verrukking nemen we een schitterend schouwspel in ons op. STOOMWASSCHERIJ TELEFOON. 637 MIDDELBURG Het adres voor beter werk Door de felle middagzon beschenen, ligt in de diepte de wazige laagvlakte, de Zuidkust van Bali en de eindelooze blauwe zee blinkt in zilveren licht. De overgang is zóó groot en de aan blik zóó overweldigend mooi, dat wjj, die schoonheid, in stille aanbidding genoten, nimmer zullen vergeten. We rijden nu door lange lanen, aan beide zijden van de wegen zij% muren, meestal in de kleuren der Goden," dat is de drie-een heid: Ciwa, Brahma en Wisnoe, geverfd rood, wit en zwart. Achter die muren bou wen de Balineezen hun woningen en huis tempels. Een veelal kunstig bewerkte poort is een muurtje, ook fraai gebeeld houwd. De bewoner foet om dit muurtje heen om zijn erf te betreden; hij gelooft, dat booze geesten slechts in rechte lijn de woning kunnen bereiken. De chauffeur rgdt voorzichtig; honden en varkens liggen lui op den wegkake lende kippen komen om de havenklap ver schrikt op hooge pooten aangerend, en de Balinees spaart de dieren graag. De wegen zijn versierd met eindeloos lange bamboepalen; hun top buigt zwaar in boogvorm door de vele versierselen, die er aan bengelen, vervaardigd van lontarblad. Dit ter eere van de Goden en de zielen der afgestorvenen. Het is feest in de dor pen ook aan de huispoorten hangen kun stig gesneden voorwerpen, om de Goden gunstig te stemmen. De geesten der afge storvenen brengen een tiental dagen door te midden der bloedverwanten en iedere Balinees ontvangt hen feestelijk. Vrouwen offeren. Wij passeeren lange rijen vrouwen, het bovenlijf naakt, het haar aan éèn kant afhangend in een kunstige wrong of lus. De bronzen huid glanstde schouders zijn prachtig gevormd. Op het hoofd dra gen zij haar offerandes naar den tempel, die vaak uren verwijderd is. Op groote be schilderde houten vruchtenschalen, kun stig hoog beladen met koeken in allerlei kleur en vorm, zwarte rijsttaarten, gele maiskoeken, afgewisseld door prachtige vruchten, wordt deze last zeer zwaar, maar onvermoeid en sierlijk vervolgen zij haar weg naar den tempel, waarip de God woont, waaraan zij speciaal haar gaven wijden willen, bergen beklimmend en' moeizaam dalend. De vrouwen van vor- stelijken bloede hebben gouden bloemen ais hoofdtooi, een dienaar beschermt ze met een pajong aan zeer lange steel tegen de gloeiende zonnehitte; haar dienst maagd volgt met de zware vracht. Vele tempels rijden wij voorbij. In de komende dagen zullen wij de allermooiste bewonderen. Nu ontbreekt de tijd, want de Passar, de havenplaats aan de Zuid kust, is voor dezen dag ons einddoel. Om vijf uur 's middags komen we er aan. In het Balihotel vinden wij het gewenschte comfort; spoedig ben ik geïnstaleerd in mijn ruime kamer en na een verfrisschend bad, maak ik het mij gemakkelijk in mgn voorgalerijtje, dat uitziet op een binnen tuin, en tracht de ontelbare indrukken van dezen dag in mgn brein te verwerken. Na het diner in de koele eetzaal van het hotel, heeft op het groote grasveld een dansvoorstelling plaats. De dansen I Maria, Bali's beroemste danser, be geleid door de mooiste gamelang-gong van het eiland, zal in dezen tropischen nacht voor ons dansen. Het scherpe getrirp van de duizenden krekels overstemt elk an der geluid, tot de rijk uitgedorste Balinee zen hun prachtig gebeeldhouwde instru menten gaan bespelen. Fascineerend klinkt de muziek te midden der doodstille na tuur. Een hunner improviseert; de anderen begeleiden hem. I Maria verschijnt; hg zweeft naar voren in zgn sleepend ge waad. Met wonderlijk starende oogen, wiegt zijn hoofd als een bloem op een stengel met kleine, schokkende bewegin gen. Het lichaam gaat langzaam op en neer; armen en vingers zgn steeds in actief Lenig en soepel, van groote schoonheid is iedere beweging. In hurkende houding verplaatst hg zich; het geeft den indruk, dat hg glijdt. Dan richt hij zich op; het sleepend gewaad doet hem langer schij nen. Glimlachend, met bezield gelaat danst hg, terwijl de begeleiders zijn gedachten volgen. De omgeving, de grootsche stilte der natuur maakten dezen avond mede tot een onvergetelijke. Dien nacht genieten wij een welverdien de rust. Een tokkè bracht een gemoedelijke sfeer aan mijn slaapvertrek. Ik beant woordde op zijn vriendelijken roep: tokkè- tokkè, die schijnbaar van 't dak af tot mij kwam. Een tokkè voorspelt geluk; ik ging dus onbezorgd slapen. (Slot volgt.) Distributie- vraagstukken. De kaasdistributie. Het aantal in distributie gebrachte arti kelen neemt zienderoogen toe. Aan de lange rjj van eerste levensmiddelen is thans ook de kaas toegevoegd, waarmede niet gezegd wil zgii dat dit het laatste in de distributie betrokken artikel is. Voor de hotels, café's, restaurants, broodjeswinkels e.d. inrichtingen worden, naast de wisselbonnen voor vleescli en brood, nu ook wisselbonnen voor rant soen kaas beschikbaar gesteld. In tegen stelling tot het gebruik bg de brood- en vleeschdistributie, waarvoor nog in be perkte mate is tegemoetgekomen door het verstrekken van toewgzingen of losse bon nen, moeten de houders van hotels en aan verwante bedrijven zich zien te behelpen met de eigen bonnen en die van het inwo nend personeel, waarmede zg zich van een kleinen voorraad zullen moeten voorzien. Toewgzingen voor kaas zullen in geen ge val worden verstrekt. Ook aan huishoud-, industrie- of kook scholen zullen geen toewgzingen of losse bonnen worden gegeven. De Duitsche weermacht zal voor de be hoefte aan kaas geen gebruik kunnen ma ken van de blauwe „Wehrmachtsbezug- scheine", evenmin als van andere sooi'ten vorderingsbewijzen. De kaasvoorziening van de Duitsche instellingen zal recht streeks geschieden door de Nederlandsche Zuivelcentrale, die de kaas via de fourage- officieren, beschikbaar zal stellen. Daar naast beschikken de Duitsche militairen over Wehrmachtsmarken van 25 gram kaas. Alle punten van de textielkaart blgven geldig tot 1 Februari 1941. Per 1 November wordt de tweede serie punten van de textielkaart, de 60 punten bedrukt met Nov.-Jan., geldig. Men be hoeft niet bevreesd te zijn, dat de eerste serie van 40 punten daarmede vervalt, want alle 100 punten blgven hun waarde behouden. Desgewenscht kan men dus nog al zgn punten in de maand Januari beste den, doch de meesten zullen wel vóór dien tijd de textielpunten hebben ingewisseld. Dè afleveringsbewgzert van speciale vergunningen. Van verschillende zijden bereiken óns vragen wat de manufacturiers moeten doen met de afleveringsbewgzen, waarop zg textielgoederen hebbèn verkocht, waar voor een speciale vergunning was ver leend. Het ligt in de bedoeling om voor de op punten gewaardeerde artikelen aan de win keliers op vertoon van het afleveringsbe- wijs, dat daartoe mat het afschrift van de betreffende speciale vergunning zal worden gecontroleerd, losse punten te verstrekken. Voor artikelen, die niet op punten.zijn ge waardeerd, zooals bedden, vitrages, vloer- kleeden, e.d. is nog geen regeling voor her bevoorrading vastgesteld. Vermoedelijk zal dit naar een bepaald percentage geschie den. Het is echter nog niet mogelijk om reeds losse punten bg de distributiediensten te bekomen. Dit zal pas kunnen plaats vin den nadat zulks in een officieele publi catie vanwege iederen dienst is bekend ge maakt. De winterjassen en wintermantels. Naar ons ter oore komt komen tij de ver schillende distributiediensten nog vele aan vragen binnen voor een speciale vergun ning voor een winterjas of manteL Zooals bekend kunnen oude jassen niet meer ter inlevering worden aangeboden. Niettemin kunnen zich nog speciale gevallen voor doen, waarin de aanschaffing van een win- terkleedingstuk absoluut noodzakelijk is. Bij informatie is ons gebleken, dat een regeling voor dergelijke gevallen in voor bereiding is. Niets kon echter worden me degedeeld over hetgeen ter zake zal ge schieden. Binnen zeer korten tijd zullen aan de distributiediensten per circulaire nadere mededeelingen worden verstrekt. In hoeverre aan bepaalde verlangens zal wor den tegemoet gekomen is dus nog niet be kend. Wel schijnt het in het voornemen te liggen om ook voor winterjassen en win termantels een puntenwaardeering vast te stellen. Ofschoon over de komende rege ling uiteenloopende geruchten de ronde doen, kan toch wel als vaststaand worden aangenomen, dat een vrgere verkoop op handen is. Hoe deze uiteindelijk zal wor den, ligt in den schoot der goden verbor gen De rantsoenboimen van den Ned. Opbouwdienst. Bakker v. d. S. te G. heeft rantsoen bonnen van den Ned. Opbouwdienst in ont vangst genomen. Deze coupures geven voor brood recht op onderscheidenlgk 20, 100 of 1000 rantsoenen, dat wil zeggen rantsoe nen van 1 ons brood. Nu heeft hij wel rantsoenen geleverd, doch de rantsoe nen die bg den Ned. Opbouwdienst wor den verstrekt, n.l. iy2 ons per dag. De dis- tributiedienst van zijn woonplaats weigert nu op deze rantsoenbonnen toewijzigingen van é/2 maal de aangegeven rantsoenen te verstrekken en hij vraagt nu wie het aan het rechte eind heeft. Deze vraag kan ook voor anderen van belang zijn, waarom wij haar even goed willen belichten. Als bij de distributie-wet geving gesproken wordt van rantsoenen, dan worden daarmede altgd bedoeld dis tributie-rantsoenen, dat zgn de hoeveelhe den die per rantsoenbon beschikbaar wor den gesteld. De broodkaart is immers ook verdeeld in kleine bonnetjes, die ieder recht geven op 1 ons brood? Wij adviseeren hem om zich tot den commandant van den Opbouwdienst ter plaatse te wenden met het verzoek om alsnog een aanvulling van 3% maal de reeds in ontvangst genomen rantsoenbon- te mogen ontvangen. 1 MARIA BEROEMD DANSER 1,1 MILLIOEN WERKLOOZEN IN FRANKRIJK. Het Parijsche arbeidsbureau maakt be kend, dat er tfians. in Frankrijk 1,1 mil- lioen werkloozen zijn. De helft daarvan bevindt zich te Parijs en daarvan komen 300.000 op de metaalindustrie en ver wante bedrgven. De legerberichten van gisteren, HET DUITSCHE. Het opperbevel van de Duitsche weer» macht maakte gisteren bekend Gevechtsvliegtuigen deden gisteren kort na elkaar verscheidene aanvallen op de Britsche hoofdstad en bestookten in het Zuiden van het Britsche eiland eenige havenplaatsen, fabriekscomplexen en ver keerswegen doeltreffend met bommen. De3 nachts waren de aanvallen weer voorname lijk op Londen gericht, waar branden en ontploffingen het tot ver zichtbare teeken waren van ons succes. Voorts strekten de nachtelijke aanvallen zich uit tot bewape ningscentra en havendistricten. Voortge gaan werd met het leggen van mijnen voor Britsche havens. In het kader van de door het Duit sche Iuchtwapen ondernomen gevechts handelingen tegen Engeland, stegen voor de eerste maal Italiaansche ge vechtsformaties van haar basis in het bezette gebied op. Door stoutmoedig uitgevoerde aanvallen en welgemikte bommen behaalden zg groote successen tegen havencomplexen in het Oosten van het Britsche eiland. De vijand vloog des nacht Noord- en West-Duitschland binnen. Zijn bomaanval len waren vooral gericht tegen Hamburg, waar op eenige plaatsen in het stadsgebied en in de haven branden en andere mate- rieele schade veroorzaakt werden. Be schermd door een gesloten wolkendek drong de vgand met zwakke krachten tot de rijkshoofdstad door. Door hier en daar neergeworpen bommen ontstonden dak branden en kregen gebouwen lichte schade. Voorts ontstond er een groote brand in een houtopslagplaats. In Berlijn en Hamburg zijn eenige dooden en gewonden te betreu ren. Vgf vijandelgke vliegtuigen werden neergeschoten. Duitsche en Italiaansche vliegtuigen worden niet vermist. HET ITALIAANSCHE. In zijn weermachtsbericht nr. 140 maakt het Italiaansche hoofdkwartier het volgen de bekend In Noord-Afrilta hebben onze vooruitge schoven colonnes ten Oosten van Sidi el Barrani vijandelgke gemechaniseerde af- deelingen op de vlucht gedreven. Onze luchtformaties bombardeerden de haven werken van Pora Said, het vliegveld Cat- bhur ten Noordwesten van Caïro, de instal latie te Aboukir ten Oosten van Alexan- drië, Maaten-Bagush, het vliegveld Foeka, El Daba en de stations van die plaats en van Marsa Matroeh. Overal werden enor me resultaten waargenomen en ontstonden zware branden. Al onze vliegtuigen keer den terug. De vijandelijke luchtmacht deed aanvallen op Tobroek zonder eenige uit werking, alsmede op Benghazi, waar een Libyer gedood werd en Arabische huizen beschadigd werden. De militaire doelen leden geen schade. In Oost-Afrika waren gevechten tusschen gemechaniseerde afdeelingen in de zóne van Cassala en Setit, welke voor de Ita lianen gunstig verliepen. Onze luchtmacht bombardeerde schepen in de haven van Port Soedan. Vijandelijke vliegtuigen wier pen bommen op Azozo en Cassala, waar vijf personen gewond werden, alsmede op Decamere, Asmara, El Oeak, El Gabo (So- maliland) zonder eenige uitwerking. Radioprogramma ZONDAG 27 OCTOBER 1940. JAARSVELD. 414,4 m. 8,00 N.CJt.V. 1,00—6,30 V-A.R.A. 8.00 A.N.P. 8.10 Gew. muz. 8.30 Morgen wijding. 9.30 Oratoriumver. en N.C.R.V^ harmonie-ork. 10.15 Orgel. 11.00 Gew. muz. 12.05 N.C.R.V.-klein koor en -ork. en soL 12.25 Lezing. 12.5 A.N.P. 1.00 Orgel en „The Kilima Hawaiians". 1.40 Lezing. 2.00 V.A.R.A.-ork. 3.00 Tuinbouwpraatje. 3.30 Esmeralda. 4.00 Coornhert-herdenking. 4.15 Bravour en Charme. 4.45 Voor de kin deren. 5.15 Wek. gedachtenwisseling. A.N.P. 5.30 Gram. 6.00 reportage of gram. 6.156.30 A.N.P. en sluiting. KOOTWIJK. 1875 m. A.V.R.O.-Uitz. 7.00 Ber. (Duitsch). 7.15 Ber. (En- gelsch). 7.30 Gram. (Om 8.00 ber. A.N.P.). 10.00 Ber. (Duitsch). 10.15 Morgenwijding. 10.30 Orgel. 11.15 Ber. (Engelsch). 11.30 Gram. 11.45 Amabile-sextet en sol. 12.30 Ber. (Duitsch). 12.45 Ber. A.N.P. 1.00 A.V.R.O.-Amus. ork. en gram. 2.00 Ber. (Duitsch). 2.15 Omroepork. en solist. 3.30 Ber. (Engelsch). 3.45 Verzoekprogramma v. d. Duitsche Weermacht of gram. 6.00 A.N.P. 6.15—6.30 Ber. (Engelsch) en slui ting. MAANDAG 28 OCTOBER 1940. JAARSVELD. 414,4 m. N.O.R.V.-Uitz. 8.00 Ber. A.N.P. 8.10 Schriftlezing en Meditatie. 8.25 Gew. muz. 8.35 Gram. 10.30 Morgendienst. 11.00 Gram. 11.10 Cello en piano. 11.45 Gram. 12.00 Celesta-ensemble en gram. (12.451.Ber. A.N.P.). 2.00 Voor scholen. 2.35 Zang, viool, piano en gram. 3.45 Gram. 4.00 Bijbellezing. 4.30 Orgel. 6.00 V.P.R.O. Cyclus „Het gezin in onze tijd". 5.15 Ber. A.N.P. 5.30 lezing. 6.00 Reportage of gram. 6.156.30 Ber. A.N.P. en sluiting. KOOTWIJK. 1875 m. A.V.R.O.-Uitz. 7.00 Ber. (Duitsch). 7.15 Bei'. (En gelsch). 7.30 Gram. (8.008.15 Ber. A.N.P.). 9.00 Ber. (Duitsch). 9.15 Omroep orkest. 10.00 Morgenwijding. 10.15 Gram, 11.15 Ber (Engelsch). 11.30 A.V.R.O.- Musette-ensemble. 12.00 Ber., event, gram. 12.15 Gram. 12.30 Ber. (Duitsch). 12.45 Ber. A.N.P. 1.00 A.V.R.O.-Aeolianork. en solist. 2.00 Ber. (Duitsch). 2.15 Gram. 2.45 Concert. 3.30 Ber. (Engelsch). 3.45 Om roepork. 5.00 Ber. (Duitsch). 5.15 Ber. A.N.P. 5.30 A.V.R.O.-Amusementsork. 6.00 A.N.P. 6.156.30 Ben ^Engelsch) en sluiting.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1940 | | pagina 10