Provinciate Zeeuwsche Courant
f Oplaag 12.700 ex.
Middelburgsche, Vlissingsche,
Goesche en Breskensche Courant
Wij hebben kerels noodig
183ste JAARGANG NUMMER 228
W0ENSDAO 2 OCTOBER 1940
waarin opgenomen de
Uitgave der Firma's F. van de Velde Jr. en G. W den Boer
ABONNEMENTSPRIJS:
18 cent per week of f2.30 per kwartaal.
Franco- per post f 2.50 per kwartaali
Afzonderlijke nummers 5 cent.
O TT
ADVERTENTIEPRIJS;
Van 1—5 regels f 1.50, reders regel meer
30 cent. Bij abonnement speciale prijs.
Kleine advertenties van 1—5 regels f 0.50,
Iedere regel meer 10 et- (max. 8 regels),,
POSTREKENING 359300 (MIDDELBURG).
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU VOOR PUBUCITEITSWAARDE.iyGES TE I D DOOR D E V E R E E N I G I N G ,;D E N EP^ RL A ND SC H E DAGBLADPERS"
Het is al weer eenige Jaren geleden, dat
wij in een onzer provinciale hoofdsteden
een circusvoorstelling bijwoonden. De be
zoekers kwamen uit verren omtrek, want
het circus, dat in deze hoofdstad 'zfln
tenten had opgeslagen, genoot een wereld
reputatie. De - voorstelling" werd gegeven
voor wat men noemt een uitverkocht
huis; de groote circustent was geheel be
zet. Nu geviel het, dat eenige bezoekers,
die een plaats op het schellinkje hadden
bemachtigd, poogden een weinig voor
uit te dringen, hetgeen uiteraard eenige
deining veroorzaakte. Op dat moment
kreeg een dame in onze omgeving het
onzalige denkbeeld, .om te gillen: de
leeuwen zijn losgebroken!
En wat er toen gebeurde, kan men
zich, nu het hier zoo nuchter wordt ver
teld, niet voorstellen. De kreet van deze
dame was de vonk, die de op hoogspan
ning gebrachte aandacht van het talrijke
publiek tot ontlading bracht in een paniek.
De circusdirecteur had de egenwoordig-
heid van geest, onmiddellijk een groot
nummer in te lasschen, waardoor dit in
cident zonder ongelukken verliep. Maar
- het verschijnsel was geconstateerd: een
paniek had de menschen aangegrepen op
een oogenblik, dat er van eenige verwar
ring geen sprake was.
Paniek. Het is een verschijnsel, waar
voor psychiaters wellicht een aanneme
lijke verklaring kunnen geven en waarom
trent men allerlei belangwekkende ver
handelingen kan lezen, maar waardoor
men toch niet afdoende bevredigd wordt.
Men kan verstandige raadgevingen ver
schaffen: bewaar uw gemoedsrust, kalmeer
uw omgeving en al dergelijke fraaiighe
den. Dat is „graue Theorie"," want de
mensch, door een paniek bevangen, wordt
dat zijns ondanks. En het ergste bij dit
alles is, dat hij zijn omgeving infecteert..
We hebben de afgeloopen da gen In de
goede stad Vlissingen de-paniek beleefd,
als massaverschijnsel, gelijk men dit, voor
dat het noodlot zich aan Middelburg vol
trok, in de provinciale hoofdstad heeft
medegemaakt. Wij kunnen de reactie van
de bevolking op het verbijsterende ge
beuren van dien Vrijdagnacht en van
j.l. Donderdag zoo volkomen begrijpen.
De eerste opwelling van zeer ve
len is geweest: weg, zoover mogelijk weg,
want Vlissingen is een bedreigde veste,
de stad is oorlogstooneel geworden.
We kunnen deze reactie ook tot op ze
kere hoogte billijken. Velen hebben hun
leven bedreigd gevoeld en wat In den
nacht van 20 op 21 September en op
den morgen van 26 September is ge
beurd, werd maar al te gaarne geïnter
preteerd als het begin van een massale
vernietiging, waarbij niet alleen de mi
litaire bezetting, maar ook de burgerbe
volking, zoo zij in de stad zou blijven,
tot slachtoffer van de bommen zou worden
voorbestemd.
Ziet, en hier staan we nu voor een
nevenverschijnsel van de paniek: het ver
schijnsel van de overdrijving, van de nei
ging om nu maar aanstonds het aller
ergste te veronderstellen, zooals die dame
in het circus, die de leeuwen al hoorde
brullen.
De reactie is te billijken, tot op zekere
hoogte, want inderdaad, zij is niet zonder
bedenkingen. En zij, die nu de verschrik
kingen van de bombardementen de opeen
volgende dagen zonder incidenten zagen
voorbij gaan, zij zullen zich thans wellicht
gaan afvragen: wat hebben wjj gedaan?
Ja, zeker, wat hebben wtf ge-
gedaan?
De bominslagen hebben een groote
ravage aangericht; 'we behoeven dit
alles niet nogmaals in den breede .uit
te meten. Er zijn gedeelten van Vlissingen
zoo niet onbewoonbaar, dan toch uiter
mate onveilig geworden, zoodat het niet
raadzaam geacht kan worden, dat de
menschen daar overnachten. De gemeente
lijke overheid heeft deze wijken doen ont
ruimen; zij liggen te dicht bij de militaire
doelen, om veilig te kunnen worden ge
noemd. De bewoners hebben elders een
onderdak gevonden, waax zij betrekkelijk
veilig zijn. Veilig? Is er waarlijk nog
iemand, die in 'gemoede durft beweren,
dat het elders op het eiland Walcheren
minder onveilig zou zjjn, dan in het be-
dreigde Vlissingen? Deze overweging mag
zeker niet over het hoofd worden gezien:
wanneer de bevolking de stad thans ver
laat, maakt zij Vlissingen en tegelijk ge
heel Walcheren tot oorlogsgebied.
Wjj willen maar al te gaarne de uit
zonderingsgevallen toegeven: ouden van
dagen, zieken, gebrekkigen, aanstaande
moeders en kinderen, die voor een groot
deel van hun leven een moreele knauw
kunnen krijgen.
Maar daarnaast bedenke men, dat vluch-
ten-in-panielc niet hetzelfde is als het
veege lijf redden. Integendeel: paniek is
een negatieve levensuiting. Daaraan
kan men een oogenblik toegeven, als nörm,
als levenshouding want dit den-nacht-el-
ders-doorbrengen is een levenshouding -
is deze paniek ten eenenmale verwerpelijk.
Er" zijn menschen na de verschrikking
van de vorige week in de stad gebleven. Dat
was geen. bijzondere verdienste, het was
evenmin onverantwoordelijk. Maar wat zou
men er van zeggen, indien de leden van
den luchtbeschermingsdienst, van de brand
weer, de politiebeambten, de doktoren en
verpleegsters, indien de overheid de biezen
had gepakt en het land was ingetrokken.
Zij moesten blijven, want de plicht ge
bood hun te blijven. Zij moesten bewakings
diensten verrichten, hulp en bijstand ver-
leenen. Zij mochten zich niet overgeven
aan een paniek en waarlijk, van hen is
wel heel wat zelfbeheersching ge
vraagd. Maar zij bleven, ook die kerels
van de brandweer, die daar, terwijl de hel
boven hun hoofden scheen losgebroken, een
brand bluschten, die tot een ramp had
kunnen uitgroeien. Dat wareji de kerels en
zulke kérels hebben .we noodig. Dringend
noodig, vooral in dezen tijd, nu iedereen
geroepen is, om het zijne bij 'te dragen tot
den opbouw van stad en land.
Laten we het nu maar, in het aanzicht
van al deze feiten, - nuchter en misschien
wat cru zeggen: en heeft zich in Vlissin
gen een geest geopenbaard, die, hoe ver
dedigbaar en begrijpelijk ook onder den
indruk van recente gebeurtenissen, wan
neer hij en daar begint het op te ge
lijken! tot een levenshouding wordt,
niets meer gemeen heeft met den geest
van de kerels, waarvan ook zoo menige
bladzijde uit de roemruchte historie van
Vlissingen gewaagt.
Er is inderdaad sprake van een vlucht
voor de verantwoordelijkheid, een verzaken
van plichten tegenover zich zelf en tegen
over de gemeenschap, die Vlissingen heet.
Wanneer het koopend publiek wegloopt,
zoodat vele winkeliers, die bederfelijke
voorraden in huis hebben, ernstige be
drijfsschade lijden en die schade-is-on
der de huidige omstandigheden dubbel
zwaar wanneer daarnaast zakenmen-
schen hun winkel, al om zes uur sluiten,
en dat op Zaterdagavond omdat zij
elders overnachten, dan is de liefde voor
Vlissingen wel heel ver te zoeken. Vlis
singen, dat al zoo zwaar getroffen is
moeten nu Vlissingers een handje helpen
om het nog erger te maken?!
Inderdaad, het verschijnsel, waarvoor wij
ons nu sedert eenige dagen gesteldzien
is in hooge mate bedenkelijk, het getuigt
van een ontstellend sociaal wanbegrip.
Neen, in dezen tijd hebben wij kerels
noodig. Dat zijn menschen, die weten, dat
zij uit 'hoofde van hun stadsburgerschap
verplichtingen hebben tegenover die stad.
Iedere Vlissinger, of hij nu burgemees
ter of groentekoopman is, schilder of po
litieman, gemeenteambtenaar of loopjon
gen en vul nu alle denkbare be-
roepen maar in is verantwoordelijk
voor de toekomst van deze stad.
Een stad met inwoners, die zich tot
dit besef niet weten op te werken, heeft
geen toekomst.
Een volk dat leeft, zoo staat te lezen op
het. monument bij het sluitgat van den
Afsluitdijk, houwt aan zijn toekomst.
Zooals wij onlangs schreven: iedereen,
in welke functie ook, heeft tot plicht, te
staan in de plaats, waartoe hij geroepen
is. Plicht is een harde meesteres. Zij is
door velen in de jaren,* die achter ons lig
gen te vaak verkeerd begrepen.
Zouden die velen de teekenen nog niet
begrepen hebben
We hebben kerels noodig! Dat zü aan
treden! En dat geldt waarlijk niet alleen
voor Vlissingen.
Bommen op Nederland.
TE EEST EN AALTEN.
Het A.N.P. meldt dat in den afgeloo
pen nacht Engelsche bommen zijn geval
len te'Eist (Bet.).
Een brandbom viel op het terrein van
de betonfabriek van den heer Van Dijk
aan den Mermsche weg. Het personeel
heeft den bom tijdig onschadelijk ge
maakt. Vier bommen vielen nabij de
Willemsstraat. Een trof de woning van
den heer G. Peters, welk huis gedeeltelijk
werd vernield. De vrouw werd licht ge
wond. De woning naast die van de familie
Petez-s werd beschadigd.
Voorts viel een bom in het nabijgelegen
weiland, waar het projectiel een g-ooten
trechter sloeg. Een andere kwam niet tot
explosie.
Bij de Vork is een hom ontploft, welke
geringe schade aanrichtte. In een boom
gaard en een weiland achter het huis. van
den beer Van de^Pol :s een aantal bom
men ontploft, waardoor enkele trechters
werden geslagen. Van verscheidene huizen
werden de ruiten vernield.
Gisteravond is in Aalten eveneens een
aantal bommen neergekomen. Een drietal
kwam terecht in een boschje tegenover de
woning van den heer Stronks op De
Haard. Alle ruiten aan de voorzijde wer
den vernield.
Een andere bom sloeg een trechter van
ongeveer vijf meter doorsnede juist voor
het huis van den heer De Vries, hoofd
der Christelijke nationale school te De
Haard. Ook hier sloegen alle ruiten stuk,
terwijl de voordeur werd vernield. Per
soonlijke ongelukken kwamen niet voor.
Ook weer bommen op
Amsterdam.
BT den afgeloopen nacht verschenen ook"
wederom Engelsche vliegtuigen boven Am
sterdam. Zjj trachtten huizen in het Noor
delijk stadsdeel te treffen. De bommen
kwamen echter terecht aan den binnen
kant van een dijk. De dijk werd licht be
schadigd, terwijl ruiten van woningen in
de omgeving sprongen.
Bovendien is vannacht een uitgebrande
lichtkogel in den tuin van het perceel Derde
Helmerstraat 88 gevallenHet projectiel,
dat geen schade veroorzaakt heeft, is van
morgen door deskundigen verwijderd.
In het West Nieuwland te Ouddorp zijn
gisteren 3 hommen gevallen, welke eenige
schade aan de gewassen veroorzaakten.
Persoonlijke ongelukken zijn niet voorge
komen.
In den afgeloopen nacht werden in Nij
megen zware hominslagen gehoord. Naar
het A.N.P. verneemt is te middernacht een
achttal bommen neergekomen in het open
veld te Wijk, tusschen Nijmegen en Dru-
ten. Er zou geen ernstige schade zijn aan
gericht
De 50ste Engelsche bom op
Rozenburg.
Voorts is in den afgeloopen nacht de
vijftigste Engelsche bom sedert den aan
vang van de bombardementen op het
eiland Rozenburg neergekomen. Hij be
hoorde tot een serie van zeven brisant-
bomnien. Twee projectielen ontploften
niet. De bommen, die wel tot ontploffing
kwamen brachten groote schade toe aan
een villa in het centrum. Verder werden
verscheidene woonhuizen beschadigd, ter
wijl het electrisch net en het telefoonnet
werden gestoord.
Persoonlijke ongelukken kwamen niet
voor.
Een .schaapachtige" distributie puzzle Wol op de bon en vleesch zonder bon.
Schapen zijn altijd bijzondere dieren geweest (Foto Pax-Holland)
De opbouwdienst
wordt ingekrompen.
Korporaals en manschappen
ouder dan 25 jaren en onder
officieren ouder dan 35 jaren
worden ontslagen.
In de komende dagen zal een reorgani
satie van den opbouwdienst ten uitvoer
worden gelegd, welke een. aanzienlijke ver
mindering van de personëelsterkte zal me
debrengen.
In de periode van 8 tot 15 October zul
len geleidelijk uit den opbouwdienst ont-
"slagen worden alle korporaals en man
schappen ouder dan 25 jaar en onder
officieren ouder dan 35 jaar.
In overeenstemming met deze vermin
dering van de sterkte zal ook een aantal
officieren den opbouwdienst verlaten.
Van het ontslagen personeel zal ruim
de helft werkzaam gesteld kunnen worden
bij de luchtbescherming, en wel op een
arbeidscontract in een normaal burger
lijke verhouding.
Voorts zullen nog ongeveer 1500 man,
hoofdzakelijk onderofficieren, plaatsing
kunnen vinden bij politie en brandweer-.
De aanmelding voor werk in Duitsch-
land blijft verder onbeperkt opengesteld.
Bij de z.g. órganisatie-Todt voor den aan
leg van wegen kunnen ongeveer 5000 man
in den leeftijd van 2535 jaar werk vin
den.
Bij genoegzame animo hiervoor bestaat
het plan allen samen te brengen in Neder
landsche korpsen onder Nederlandsclie of
ficieren en onderofficieren.
Werkkrachten in den landbouw zullen
in aanmerking kunnen komen voor kolo
nisatie in Frankrijk onder leiding van Ne-
derlandsche deskundigen.
Het resteerende deel van den opbouw
dienst, dat in 18 korpsen zal worden inge
deeld, elk ter sterkte van circa 1000 man,
zal tevens de encadreering en de kern van
vast personeel vormen voor een Neder-
landschen arbeidsdienst, waarvan de in
stelling door den commandant van den
opbouwdienst, majooor J. N. Breimese, in
ons land zal worden voorbereid.
GEEN TRAMS MEER NA
21.30 UUR.
De rijksinspectie luchtbescherming
maakt op verzoek der Duitsche autoritei
ten bekend, dat het tramverkeer iu het
gehee2e land-met ingang van hedenavond
2 October 1940 om 21.30 wordt beëindigd.
De Belgische binnenscheepvaart.
Bij hun terugtocht uit de omgeving van
Doornik hadden de Engelsche troepen 27
bruggen over- de Schelde laten springen, nl.
12 vaste bruggen, tien hefbruggen en vijf
kleine vaste bruggen voor voetgangersver
keer. Tevens werden in de rivier 82 binnen
vaartschepen tot zinken gebracht, waarvan
er thans zestig reeds weer' gelicht zjjn.
Tegen 15 October hoopt men met de op
ruimingswerkzaamheden geheel gereed te
zijn. Van 16 September af heeft men de
vaart kunnen hervatten op het gedeelte
tusschen -liet kanaal van Peronnes en het
plaatsje Antoing, doch binnenkort zal de
rivier opnieuw bevaarbaar zijn van de Fran-
sche grens tot aan Doornik. Wat de scheep
vaart op de Schelde in de provincie Hene
gouwen betreft, deze hoopt men te kunnen
hervatten tusschen 15 en 31 October.
De bemanning van een Duitsch luclit-eskader ontvangt haar bevelen op een dei-
vliegvelden aaii het Westelijk front, alvorens te starten. .(Foto Weltbild).
HET UITGAANSVERBOD OTTER-
TREDEN.
In Den Haag zijn vanaf 10 September
de datiun waarop het uitgaansverbod van
kracht werd tot eind September tegen
335 personen een proces-verbaal opge
maakt, wegens het zich na 22 uur op straat
bevinden zonder uitgaansvèrgunning.
Gedistilleerd mag 1 cent per
glaasje duurder verkocht
worden.
De omzetbelasting in hotels en
restaurants.
Nu de verhooging van de omzetbelasting
is ingegaan, blijkt onder de hotel- en de
restauranthouders eenige verwarring te
zijn ontstaan in de wijze waarop zij de
omzetbelasting op het publiek moeten ver-
halen.
Met name meenen sommige restaura
teurs gerechtigd te zjjn een toeslag van
4 c/o ook te heffen op prijzen van drank
(koffie, thee, enz.), welke als losse verte
ring, d.w.2. buiten menuverband worden
genuttigd. Horecaf meldt ons, dat zulks
niet toelaatbaar is. Met deze wijze van
handelen zou men het gevaar loopen in
botsing te komen met het verbod van
prijsverhooging.
Wel is thans van hooger hand toege
staan den verkoopsprijs van gedistilleerd
met één cent per glas te verhoogen.
Voorts bestaat er onder het publiek
verwarring omtrent de portie vleesch,
waarop het krachtens zijn vleeschbonnen
in een restaurant recht heeft. Het publiek
heeft recht op het volle gewicht aan
vleësch (rauw gewogen), dat verhield
staat op de bonnen, waarvan de restaura
teur afschrift verzoekt. Daarom is de res
taurateur verplicht op de kaart bij elk
gerecht, waarin vleesch wordt verwerkt te
vermelden, hoeveel gram vleesch het be
vat.
Gebruikt men in een restaurant vleesch-
waren (broodjes met ham, worst enz.),
dan kan men op zijn bonnen aldaar de
zelfde hoeveelheid verkrijgen als bij zijn
slager.
De nieuwe orde in Noorwegen.
Een nadere toelichting.
In de Staatscourant voor de bezette
Noousche gebieden publiceert de Rijkscom
missaris de verordening betreffende de ge
committeerde Staatsraden.
In een principieele bepaling wordt tot
uitdrukking gebracht, dat de gecommit
teerde Staatsraad belast is met de leiding
van het ministerie, waarvoor hij is aan
gesteld. Hij is den Rijkscommissaris voor
het ordelijke beheer van zijn ressort ver
antwoordelijk. Binnen het kader van de
geldende rechtsvoorschriften kan hij alle
bestuursbeslissingen nemen. Zijn bevoegd
heid strekt zich ook uit op de beslissingen,
die tot dusverre vielen onder de bevoegd
heid van den koning, de regeering of het
Storting. De gecommitteerde staatsraden
kunnen binnen het kader van hun ressort
door verordening recht vormen. De be
kendmaking der voorschriften geschiedt
in de Noorsche Staatscourant, die thans
weer verschijnt. Bovendien kunnen de ge
committeerde Staatsraden ambtenaren be
noemen. De onafhankelijkheid der gerech
ten wordt niet geraakt door de nieuwe
orde. De uitoefening van het recht van
gratie berust bij den gecommitteerden
Staatsraad.
TERUGBETALING OP POSTSPAAR
BANKBOEKJES.
Terugbetaling op spaarbankboekjes van
niet-ingezetenen (personen, die niet binnen
het Nederlandsche bezette gebied woon
plaats hebben, niet gewoonlijk daar verblij
ven, noch aldaar kantoor houden) mag
voor zoover het te goed niet als vijandelijk
vermogen moet worden aangemerkt, nader
zonder vergunning van het deviezeninsti-
tuut, plaats vinden aan de betreffende in
leggers of hun gemachtigden binnen het
Nederlandsche bezette gebied.