Tweede Blad
PROVINCIALE ZEEUWSCHE COURANT
Vrijdag 20 September 1940
De zuurkool-inmaak is in den Langendijk begonnen. Aan
voer langs den loopenden band ^ot0 Pax-Holiand)
Het product is gereed, de zuui «ooi is ingemaakt, de vaatjes
zijn gevuld en worden gesloten (Foto Pax-Holland)
Kroniek van den dag.
EGYPTE IN EEN RAMPZALIGE
POSITIE.
Het Italiaansche leger in Libye is een
offensief tegen de Britsche troepenmacht
in Egypte begonnen Solloem, dicht bij de
grens en aan de Mïddellandsche Zee gele
gen, werd reeds door de Britten prijs
gegeven. De oorlog woedt nu ook op het
Egyptische souvereine grondgebied.
Een figuur, die in de geschiedenis wel
iswaar niet eenig is, maar desalniettemin
voor de Egyptenaren uiterst penibel, doet
hiermede haar intrede in den Oosterschen
sector van den krijg Egypte blijft for
meel neutraal aan den strijd op zijn ge
bied doet het Egyptische leger niet mee
Italië handhaaft de fictie, dat het alleen
met de Engelschen te maken heeft. Het
zal uiteraard van het verdere verloop van
den strijd afhangen, óf Egypte deze fi
guur lijdelijk kan blijven aanzien. Voor het
oogenblik speelt de strijd zich af in het
uiterste Westen des lands, dat grooten-
deels woestijngebied is. De Egyptische re
geering kan doen, alsof het haar niet zoo
heel veel aangaat, wat hier gebeurt.4 Maar
ze zal die houding onmogelijk kunnen
handhaven, indien de krijg zich naar het
Oosten, naar de Nijl-delta, het hart des
lands zou verplaatsen. Zoodra dit gevaar
dreigt, komt ze voor het directe alternatief
te staan, óf zich aan de zijde van Enge
land in den oorlog te begeven, óf Italië
te helpen. Men kan voorshands slechts gis
sen, hoe de keus eventueel zal uitvallen.
Wij willen ons aan een dergelijke gissing
niet bezondigen. Misschien 'heeft de Egyp
tische regeering het gevoel, dat het weinig
verschil maakt, of je door den hond of
de kat gebeten wordt. Maar daarmede is
ze uiteraard niet van het probleem af.
Buitendien het heeft wijdloopige vertak
kingen Egypte is een Mohammedaansch
land. Wat er zich nu afspeelt, treft het
geheele nabije Oosten, de geheele wereld
van den Islam in zijn uitwerking. Ook met
het oog daarop zjjn de gevolgen niet te
overzien.
Egypte vormt de sleutelpositie van En
geland's strategisch systeem in het Ooste
lijk bekken der Middellandsche Zee. Alex-
andrië, de groote haven van het land, is
de grootste Britsche marine-basis in dit
belangrijke deel der wereld. Indien Italië
er in zou slagen, de Engelschen uit Egypte
te verdrijven, zou het hun den genadeslag
voor hun positie in het heele Nabije Oosten
hebben toegebracht.
Het is voor Italië niet moeilijk zijn inval
in het neutrale Egypte te rechtvaardigen.
De Engelsche militaire macht in het' land,
maakt die neutraliteit nu eenmaal dubbel
zinnig en dus volstrekt' aanvechtbaar.
Egypte kan haar als het ware slechts met
den mond belijdende feiten zijn er
zijns ondanks mede in strijd. Zijns on
danks daarin schuilt het uitermate pijn
lijke voor de Egyptenaren pijnlijk als
hun heele geschiedenis na de fenomenale
bloeitijd van het oude rijk.
Eenmaal, eeuwen voor het-begin onzer
jaartelling, was Egypte een wereldmacht.
En in dien verren bloeitijd leverde het een
beschaving op, waarvan de religieuze
kunstzin ons thans nog den eerbied inboe
zemt, welke alleen het ondoorgrondelijk
waarachtige kan verwekken. Hun gigan
tische scheppingen behooren tot de groot
ste dingen, welke de mensch heeft voort
gebracht.
Na dezen bloeitijd werd Egypte de speel
bal van al die machten, die achtereen
volgens opstaan in het Morgenland en na
een korte of lange periode van soms schit
terende heerschappij weer snel verwelken.
Het begint met een betrekkelijk kortston
dige overheersching der Ethiopiërs, dan
komen de Assyriërs en na hen de Perzen
in het land. Vervolgens van 392 vóór
tot 640 nè. Christus zijn het de Grieken
en Romeinen, die Egypte hun wil en cul
tuur opleggen en dan breekt de Mohamme-
daansche periode aan, welke in zooverre
van duurzame beteekenis is geweest, dat
de Egyptenaren in meerderheid definitief
tot den Islam werden bekeerd. In het be
gin der 16e eeuw maakten de Turken zich
van het land meester. Vrijwel onbestreden
hielden ze hun heerschappij tot aan het
einde der 18e eeuw vol. Toen kwam de
klad voor den Sultan er in, en begon het
tijdperk, dat Egypte kennis zou laten ma
ken met het imperialisme der Europee-
sche groote mogendheden, een kennisma
king, waarvan het thans de wrange vruch
ten plukt in zijn dwangpositie tusschen
Engeland en Italië.
Een voorspel van deze imperialistische
ervaring was het stoute stuk van Napo
leon, die in 1798 naar Egypte overstak en
het land veroverde. Slechts drie jaar lang
duurde de Fransche bezetting. De Engel
schen, tegen wie de zet bedoeld was, kwa
men den Sultan bijstaan, met vereende
krachten wisten ze de Franschen er weer
uit te smften. Engeland had het intus-
schen nog te druk met andere zaken, om
zich verder op Egypte te bezinnen, zoodat
het voorshands Turksch bleef. De invloed
van den sultan geraakte echter vrijwel in
het ongereede, toen een zijner bekwaamste
officieren, Mehemed Ali, zich tot onder
koning van Egypte wist op te werpen.
Tot heden hebben zijn afstammelingen ge
regeerd.
>p
Het Egyptische land raakte voor goed
in de imperialistische politiek van West-
Europa verstrikt, nadat in 1869 het Suez-
kanaal was gegraven. De zeeweg naar
Indië, welke daarvoor om Kaap de Goede
Hoop liep, werd nu veel en veel korter,
zoodat in het bijzonder voor Engeland
groote belangen in Egypte ontstonden.
Profiteerend van financieele moeilijkheden
waarmee de Egyptische regeering voort
durend had te kampen, wisten de Britten
feeds na enkele jaren de Egyptische aan-
deelen der Suez-kanaal-maatschappij op te
koopen. Daarmede kwam het bestuur er
van in hoofdzaak in hun handen.
Inmiddels openbaarde zich in Egypte
echter een nationalistisch réveil. Het
Egyptische volk kwam in verzet tegen de
Turksche overheersching, ook al hadden
de (Turksche) onderkoningen dan kans
gezien, den directen invloed van Konstan-
tinopel voor een goed deel te niet te doen.
Via een militairen opstand in 1881 kwam
C. A. DUVEKOT f
JL
Dezer dagen is plotseling overleden de
heer C. A. Duvekot te Goes, in leven
directeur van de Veilingsvereeniging
„Zuid Beveland". De overledene is onge
veer 15 jaar directeur van de V.V.Z.B.
geweest. Onder zijn leiding is de veiling
tot grooten bloei gekomen.
er een nieuwe grondwet tot stand, welke
een Kamer van notabelen in het leven riep.
De spanning bleef desondanks echter aan
houden en een jaar later reeds laaiden de
revolutie-vlammen opnieuw op. De onder
koning moest nu zelf uit de hoofdstad
Caïro vluchten en hij zou naar alle waar
schijnlijkheid uit het land zjjn gejaagd, als
Engeland zich niet opnieuw met de Egyp
tische zaken was gaan inlaten. Op 11 en
12 Juli 1882 bombardeerde een Engelsche
vloot Alexandrië, waarna troepen aan land
werden gezet, die na korten tijd den op
stand wisten te bedwingen.
Van dit tijdstip af dateert de directe
Britsche invloed. In 1883 werd een gouver
nementeel stelsel ingevoerd, waarbij den
ministers Engelsche raadslieden werden
toegevoegd en de hooge rangen in het
leger door Engelsche officieren werden be
zet. De man, die nu feitelijk in Egypte
regeerde, was de Engelsche consul-gene-
raal, lord Cromer.
De nationalistische beweging bleef zich
onder dit alles echter roeren. Er brak een
nieuwe revolutie uit, de Mahdie-opstand,
ditmaal niet in het hart van het land, maar
in het Zuiden, den door Mehemed Ali ver
overden Soedan. De Engelsche generaal
Gordon werd hierbg in 1885 te Khartoem
vermoord en de geheele Soedan ging aan
vankelijk verloren. Pas in 1898 slaagde
men er in het gebied te heroveren, dat nu
evenwel niet opnieuw aan Egypte werd
toegevoegd, doch een Anglo-Egyptisch
condominium werd, waar uiteraard de En
gelschen de lakens gingen uitdeelen.
Tot den wereldoorlog bleef de aldus ont
stane situatie in hoofdzaak gehandhaafd,
ook wat het nationalisme betreft, dat niet
afliet zich telkens weer te roeren, zoozeer
zelfs, dat lord Kitchener, de man van'het
bloedige werk in Zuid-Afrika, er aan te
pas moest komen. De rariteit van den
toestand was, dat onder al deze bedrijven
door de fictie, dat Egypte nog steeds tot
het Turksche ryk zou behooren, in stand
werd gehouden. Daaraan kwam pas een
einde .toen de wereldoorlog uitbrak, waar
in Turkije de zijde van Duitschland en
Oostenrijk-Hongarije koos. Engeland kon
digde nu zijn protectoraat over Egypte af.
Wat er na den grooten krijg is gebeurd,
zal men zich in groote trekken herinneren.
De nationalistische beweging kwam on
middellijk weer in actie, de volledige on
afhankelijkheid van Egypte opeischend. In
1922 begon Engeland gehoor aan haar
streven te geven. Het protectoraat werd
voor opgeheven verklaard en een jaar la
ter kregen de Egyptenaren een nieuwe
grondwet, waarbij een volksvertegenwoor
diging werd ingesteld. Maar de Engelsche
troepen bleven in het land en de Soedan
bleef Anglo-Egyptisch condominium. Van
een werkelijke onafhankelijkheid was dus
nog geen sprake en de nationalisten legden
zich dan ook niet bij deze beperkte zelf
standigheid neer. Hun optreden leidde in
de volgende jaren herhaaldelijk tot relle
tjes en botsingen, en was zoo hardnekkig,
da'; Engeland zich tenslotte genoodzaakt
zag, verder te gaan en formeel in te
stemmen met Egypte's onafhankelijk
heid. In 1930 vond dit plaats Egypte
werd tot een souvereinen staat verklaard,
met het erfelijke koningschap in de
dynastie Mehemed Ali (op dat moment
koning Foead, thans zijn zoon Faroek).
De consequentie zou natuurlijk zijn ge
weest, dat de Britsche militaire macht in
het land nu definitief werd opgeheven.
Tot zoover ging de good will echter niet.
Er kwam een verdrag, een vriendschaps
verdrag, tot stand, waarbij Engeland
werd toegestaan, voorshands garnizoenen
in het land te houden en Alexandrië als
vlootbasis té gebruiken. Motief de ver
dediging van het Suez-kanaal.
Van Britsch standpunt beschouwd
snijdt dit argument inderdaad hout. Maar
de Egyptenaren mochten wel wenschen,
dat het Suez-kanaal er nooit gekomen
was. Zij bevinden zich thans in een posi
tie welke practisch maar weinig ver
schilt van die van een bezet gebied. En
het is allerminst denkbaar, dat in hun land
een strijd zal worden ontketend, die ont
zaglijke verwoestingen zal aanrichten. Zoo
deelt Egypte het noodlot van zoovele
kleine mogendheden een revolutie gaat
over de aarde en de slagen vallen hard
en meedoogenloos, ook daar, waar men
zich graag buiten spel had gehouden.
DE „BALOERAN" ALS OPLEIDINGS
SCHIP IN GEBRUIK.
Het passagiersschip „Baloeran" van den
Rotterdamschen Lloyd, dat momenteel
werkloos tegen den wal ligt, wordt ge
bruikt als opleidingsschip. Afgestudeerde
stuuimansleerlingen die in verband met de
oorlogsomstandigheden niet naar zee kun
nen gaan om daar op de schepen zich
verder te bekwamen, doen nu op dit mail
schip de noodige practische kennis op.
Nog verdere beperking
vein benzineverbruik
noodzakelijk
In de bekendmaking van den secretaris
generaal, waarnemend hoofd van het
departement van handel, nijverheid en
scheepvaart, waarvan wij in ons vorig no.
in 't kort melding maakten, wordt o.m.
gezegd
De huidige benzinesituatie in ons land
maakt een nog verdere beperking dringend
noodzakelijk.
Niet alleen zal deze beperking gevonden
moeten worden in een verminderde too-
wijzing voor de Octoberperiode, doch ook
zal het voor iederen benzineverbruiker
noodzakelijk zijn zich zelf daar waar mo
gelijk uit eigen beweging beperking in het
verbruik van benzine op te leggen. Het
is de plicht van iederen staatsburger, dat
hij zooveel mogelijk bijdraagt tot het in
stand houden van het economische leven.
Men zal zich dus keer op keer weer hebben
af te vragen vóór men met zijn auto rijdt:
„Is het dringend noodzakelijk, dat ik dit
doe".
Van overheidswege moeten in dit ver
band tevens de volgende maatregelen ge
nomen worden
Het bij beschikking van 14 Augustus
1940 aangewezen tijdvak van 1 tot en met
30 September 1940, zijnde de derde motor
brandstof-distributieperiode, wordt ver
lengd tot en met 6 October a.s.
Als 4de distributieperiode wordt niette
min aangewezen het tijdvak van 1 tot en
met 31 October 1940.
Als gevolg hiervan zullen wederver-
koopers van 1 tot en met 6 October a.s.
zoowel de thans geldende coupons met
groenen opdruk op grijzen ondergrond,
welke bevestigd zijn aan de op grijzen
ondergrond gedrukte vergunning, o.m.
voorzien van het groene cijfer 3, mogen
accepteeren als de voor October ontwor
pen coupons met gelen opdruk op licht-
grijzen ondergrond, bevestigd aan een op
lichtgr ijzen ondergrond gedrukte vergun
ning, waarop o.m. in gele kleur het cijfer
4 voorkomt.
Speciale aandacht van wederverkoopers
wordt nog gevraagd voor den thans ver
schoven datum van laatste inzending aan
leveranciers van opplakvellen met cou
pons. In tegenstelling met de laatste
alinea van een schrijven d.d. 16 dezer,
hetwelk aan wederverkoopers uitgegaan is
onder het hoofd „Motorbrandstofbeschik
king 1940 no. 1", wordt de uiterste datum,
waarop September-coupons nog aan le
veranciers ter aanvulling van den voor
raad mogen worden ingezonden, bepaald
op 7 October a.s.
Eenheid in de vakbeweging.
Grafische arbeiders vereenigen
zich.
DeN.V.y .-persdienst -meldt:
Na het besluit tot fusie tusschen het
Nederlandsch Verbond van Vakvereenigin-
gen en de Nederiandsche Vakcentrale is
men ijverig begonnen met de verdere voor
bereiding van de versterking van de alge-
meene positie der vakarbeiders. Naar bui
ten werd de eenheid, waarnaar thans ge
streefd wordt en die na jaren nu ook
bereikt zal worden, reeds gedemonstreerd
door bovengenoemde fusie, terwijl thans
ook naar binnen aan de eenheidsgedachte,
aan de vorming van sterke vakgroepen, ge
arbeid is door vereenigingen of bonden,
waarvan de leden in. één bedrijfsgroep
werkzaam waren, samen te doen smelten.
In vele organisaties, welke tot het
Nederlandsch Verbond van Vakvereenigin-
gen behooren of vroeger in de Neder
iandsche Vakcentrale vereenigd waren,
werd dit punt zeer actueel.
Zoo bleken door de fusie tusschen
N.V.V. en N.V.C. samengebracht te zijn de
Algemeene Nederiandsche Typografenbond,
de Nederiandsche Litho-, Foto- en Chemi-
grafenbond en de Nederiandsche Grafische
Bond. Dit heeft ertoe geleid, dat de Al
gemeene Nederiandsche Typografenbond,
als grootste der drie organisaties, de op
dracht van Commissaris Woudenberg ont
ving, deze groepen tot één vakgroep te
vereenigen. Terstond zijn besprekingen ge
houden tusschen de drie genoemde organi
saties, met. het gevolg, dat thans alge-
heele overeenstemming is bereikt.
Door de fusie tusschen N.V.V. en N.V.C.
en door de samensmelting van de drie
organisaties in het grafische bedrijf zullen
de werkers in dit bedrijf sterker dan ooit
als georganiseerde vakgroep naar voren
treden.
NIEUWE ORGANISATIES TREDEN
TOT N.V.V. TOE.
Gezagvoerders, Stuurlieden en
Scheepswerktuigkundigen sluiten
zich aan.
De Vereeniging van Nederiandsche Ge
zagvoerders en Stuurlieden en de Vereeni
ging van Scheepswerktuigkundigen heb
ben zich bij het. Nederlandsoh Verbond
van Vakvereenigingen aangesloten.
BOND TER BEHARTIGING VAN DE
BELANGEN VAN DE VISSCHERIJ EN
DEN VISCHHANDEL, ALSMEDE VAN
AANVERWANTE BEDRIJVEN.
Te Den Haag is opgericht de bond ter
behartiging van de belangen van de vis-
scherjj en den vischhandel, alsmede van
aanverwante bedrijven.
De leden van den bond worden ingedeeld
in bedrijfstakken (secties) waarvan ver
tegenwoordigers zitting hebben in het be
stuur.
In het voorloopig bestuur hebben zit
ting genomen de beeren P. J. de Jong',
Amsterdam, A. A. Smit, Groningen, Johs.
Sterk, olendam, en N. J. Steur, Monni
kendam.
Voor het voorzitterschap, dat aan een
neutraal persoon zal worden opgedragen
is een jurist aangezocht, die geenerlei be
lang bij het bedrijf heeft, terwijl het secre
tariaat en de economische leiding zal
worden gelegd in handen van het Bureau
voor Economische bedrijfsorganisatie,
Sweelinckstraat 134, Den Haag.
VOEDSEL VOOR ZIEKEN.
De geneeskundige hoofdinspecteur van
de volksgezondheid schrijft
Verschillende voedingsmiddelen vallen
thans onder de distributie. Ook onze zieken
kunnen 'niet langer meer krijgen wat zij
meenen noodig te hebben, en misschien wel
graag zouden wenschen. Het is dan de ge
woonte om zich tot zijn behandelenden arts
te wenden, met het verzoek extra-voedsel
voor te schrijven. Schrijft de arts niet pre
cies die artikelen voor, die vele patiënten
wenschen, of geeft hij een mindere hoe
veelheid dan de patiënt zelf meent noodig
te hebben, dan geeft dit vaak aanleiding
tot een zekere wrijving tusschen patiënt
en arts.
Het is, om teleurstelling en wrijving te
voorkomen, nuttig, dat onze zieken weten,
hoe in korte trekken de ziekenvoedseldis-
tributie loopt. Alle artsen zijn op de hoogte
gebracht voor welke ziekten extra voedsel
mag worden voorgeschreven zij weten ook
de hoeveelheid, die voor de ernstige geval
len maximaal mag worden verstrekt. Deze
hoeveelheden zijn zoodanig, dat de zieken
niet bang behoeven te zjjn, dat ze tekort
zullen komen, al wordt misschien niet aan
al hun wenschen voldaan.
Bovendien zullen de artsen bij sommige
ziektegevallen genoodzaakt zijn, te advi-
seeren bonnen voor voedingsmiddelen, die
aan den patiënt verboden zijn, in te houden.
Dit geval kan zich bijvoorbeeld voordoen
hij dieetpatiënten.
Maakt het dus de(3 artsen niet moeilijk,
door voedingsmiddelen te vragen, die hij u
niet kan en mag voorschrijven moppert
niet, als hij bonnen laat inhouden. Noch het
een, noch het ander doet hij voor zijn ple
zier. Hebt vertrouwen in uw artsen en in
de instanties aan wie de distributieregeling
is opgedragen. Zij allen handelen welbe
wust in het belang van onze zieken, zoo
wel als in dat van onze geheele bevolking.
ZEER BELANGRIJKE ENGELSCHE
VLIEGTUIGFABRIEKEN
GETROFFEN.
De beide vliegtuigfabrieken te Liverpool
Speke, die volgens het legerbericht van
gisteren door zware bommen getroffen zijn,
behooren, naar het D.N.B. meldt, tot de
belangrijkste vliegtuigfabrieken van En
geland. Daar worden in de eerste plaats
de Blenheim bommenwerpers vervaardigd.
De West India en Victoria docks in het
havengebied van Londen, die eveneens met
bommen aangevallen werden, zijn niet al
leen de grootste van Engeland, doch z\j
behooren mede tot de grootste ter wereld.
Daar ook zij van sluizen voorzien zijn, zijn
ze bijzonder kwetsbaar voor luchtaanvallen.
Om dezelfde reden is herstelling zeer moei
lijk en trjdroovend. Deze beic e havencom
plexen dienen in de eerste plaats voor het
lossen van transporten levensmiddelen en
vleesch. In de nabijheid bevinden zich de
bijbehoorende opslagplaatsen .n koelhuizen.
Juist by deze havencomplexen zal de be
schadiging een zeer ongunstige uitwer
king hebben op de levensmiddelenvoorzie-
ning van Londen.
Financieele regeling
Opbouwdienst.
Er blijkt in sommige gemeenten eenig
misverstand te heerschen omtrent de te
werkstelling van personeel uit den Opbouw
dienst. Met name is er niet voldoende klaar
heid over de financieele regeling, welke bjj
de uitvoering van werkobjecten zal moeten
gelden.
Ten aanzien van deze materie kan wor
den medegedeeld, dat er nauw contact be
staat tusschen den Opbouwdienst en den
rijksdienst voor de werkverruiming. Plan
nen van eenigen omvang worden door de
zen dienst in overleg met de betrokken
afdeeling van den staf van den Opbouw
dienst onderzocht en zoo noodig verder
voorbereid. De berekening van de kosten
welke belanghebbenden bij door den Op
bouwdienst uit te voeren werken zullen
hebben bij te dragen, zal op overeenkom
stige wijze geschieden als gebruikelijk bij
de tewerkstelling van werkloozen door be
middeling van den rijksdienst voor de
werkverruiming.
Aldus wordt getracht te voorkomen, dat
om financieele redenen aan personeel van
den Opbouwdienst de voorkeur zou worden
gegeven. Slechts ligging en aard van het
werkobject mogen doorslaggevend zijn
voor de toewijzing.
Aan den anderen kant behoeft het geen
betoog, dat in geen geval de kosten-bydra-
ge van belanghebbenden bij uitvoering door
den Opbouwdienst grooter zal mogen rijn
dan by uitvoering door werkloozen. De
vrees, dat het inschakelen van een groot
aantal werkers uit den Opbouwdienst zal
leiden tot hoogere loonkosten is derhalve
geheel ongegrond.
Door samenwerking van de betrokken
inspecties van den rijksdienst voor de werk
verruiming met de betreffende afdeeling
van den staf van den Opbouwdienst is dë
behartiging der wederzijdsche belangen
volkomen gewaarborgd.
Zulks is van bijzondere beteekenis met
het oog op de voortzetting van werken,
welke aan de voedselvoorziening van ons
land ten goede komen, doch welke als ge
volg van de huidige omstandigheden niet
met het gewensChte tempo kunnen worden
uitgevoerd door werkloozen uit de groote
steden.
IN BESLAG GENOMEN LADINGEN
VRIJGEGEVEN.
By het uitbreken van den oorlog hier te
lande zijn door de Duitsche autoriteiten
een aantal schepen, die zich op weg naar
Nederiandsche havens bevonden, aangehou
den en naar Duitsche havens opgebracht.
De commissie voor aangehouden lading
(„Coval") heeft de verdediging van de be
langen der lading-eigenaren op zich geno
men. De waarde der betrokken goederen
bedroeg ca. 1.500.000. Na een reeks be
sprekingen met het Prisenhof te Hamburg
en andere Duitsche instanties is vrijgave
toegestaan van het meerendeel dezer goe
deren, waarvrn verschillende zendingen in
middels reeds hier te lande zijn aange
komen.