Provinciale Zeeuwsche Courant Middelburgsche, Vlissingsche, Goesche en Breskensche Courant 'Ven Ribbentrop naar Rome* Oplaag 12.400 exempl. 183ste JAARGANG NUMMER 217 DONDERDAG 19 SEPTEMBER 1940 waarin opgenomen de Uitgave dei Firma's F. van de Velde Jr en G. W den Boer ABONNEMENTSPRIJS i 18 cent pet week of f 2.30 per kwartaal» Franco per post f 2.50 per kwartaal» Afzonderlijke nummers 5 cent. ADVERTENTIEPRIJS: Van 1—5 regels f 1.50, Iedere regel meer 30 cent. Bij abonnement speciale prijs. Kleine advertenties van 1—5 regels 10.50, tedere regel meer 1Q et (max. 8 regels), POSTREKENING 359300 (MIDDELBURG). Dit nummer bestaat uit twee bladen. AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU V O R PU B L I CITE ITS WA A R D E. INGESTELD DOOR DE VEREENIG ING „DE NEDpLANDSCHE DAGBLADPERS" GELEIDE ECONOMIE. Het kapitalistische stelsel is ten einde, zoo hebben wij Zaterdag te dezer plaatse uit eengezet. Het moest ten onder gaan, nade- maal het een product was van den gebroken gedachtengang van het individualisme. In de praktijk manifesteerde zijn onhoudbaar heid zich in de zelfvernietiging zijner grondbeginselen het laissez faire, laissez aller bleek een onmogelijke leus. Het sociaal-economisch leven kon niet op zijn. beloop worden gelaten. Zoo kreeg men allerhande binding en reglementeering, volkomen in strijd met de kapitalistische gedachte- en dwars tegen het begrip vrij handel in. En zoo ontstond de chaos der tweeslachtigheid, welke uitliep op een vree- selijke crisis. In de plaats van den chaos, in de plaats 'van de tweeslachtigheid van het kapitalis me zal de doelbewuste ordening, zal de zin rijke gebondenheid moeten komen van een economisch leven, dat zijn uitgangspunt vindt in den universalistischen gedachten- gang, in het besef dus, dat de gemeenschap niet alleen praevaleert bij het individu, maar aan dat individu zijn geestelijken grondslag verleent. W$ hebben in onze taal nog geen goed woord voor dit sys teem. (De Düitscher spreekt kórt en bondig van „Planwirtschaft".) Wij moeten ons voorshands behelpen met een omschrijving de gebonden of geleide economie. Er zijn landen, waar men reeds verschei dene jaren bezig is de bakens naar zulk een geleide economie te verzetten. Overal verschillen echter de vormen, en overal is er nog voortdurend een zoeken naar de ge dragslijnen, welke het beste practische resultaat beloven. Het heeft voorshands niet veel zin, zich in deze practische voor beelden te verdiepen. De oorlog haalde een streep door de rekening der volstrekt doel bewuste verwezenlijking. Eerst als .de krijg achter den rug is, zal vdn een werkelijke „Planwirtschaft" op gezonden grondslag (grondslag des vredes) sprake kunnen zijn. Maar dat hoeft uiteraard niet te beletten, naaf- het princïpieele eenige kenmerken te bespreken. De periode, welke thans verstrijkt en waarin het kapitalisme zijn onhoudbaar heid openbaarde, kenmerkte zich door de zinlooze, gebroken ordening. De geleide economie zal hiervan de tegenstelling moe ten vormen. Zjj zal van een centraal punt uit, in een homogene orde dienen te wor den samengevat. Dat wil zeggen haar voornaamste k en merk is het alomvattende. Geen enkel onderdeel van het economisch leven mag aan het lei ding gevend beginsel ontsnappen. Zijn vier categorieën: productie, circulatie, distribu tie en consumptie zal men in een organisch verband moeten beschouwen. Pas wanneer zij in een zinrijke verhouding tot elkaar gebracht zijn, mag verwacht worden, dat het geheel behoorlijk gaat functionneeren functionneeren ook zonder de befaamde conjunctuurschommelingen, waaraan het jongste tijdperk onderhevig was. Voorshands zal de politische vorm, waarin de geleide economie haar verwe zenlijking vindt, in hoofdzaak nationaal zijn, of berusten op de innige samenwer king van een beperkte groep van staten, welke econpmisch bijeen behooren. Immers het is volstrekt ondenkbaar, dat de wereld zich reeds in het huidge tijdsbestek tot een werkelijken volkerenbond zou laten om smeden en een autoriteit zou instellén met de bevoegdheid het totale economisch-we reldbestel te reglementeeren. Misschien komt de menschheid eens zoover. Op het oogenblik mag men blij zjjn, als er voor waarden geschapen worden voor een rege ling op beperkter, op nationaal, terrein. Trouwens reeds chronologisch is een inter nationale conceptie, zonder een voorafgaan de nationale, volkomen ondenkbaar. Men kan zich geen gezonde internationale sa menleving voorstellen, voordat de volkeren in eigen huis hun zaken goed georgani seerd hebben. Dit wil intusschen natuurlijk allerminst zeggen, dat het geleide economische leven internationaal geen voorzieningen zal eisolien. Het tegendefel is veeleer waar internationaal zullen allerlei overeenkom sten tusschen de staten noodzakelijk zijn, teneinde een zoo groot mogelijke uitwisse ling van grondstoffen en goederen te ver krijgen. Want dit staat als een paal boven water zonder zulk een uitwisseling zou de welvaart der volkeren nimmer over een bepaald beperkt niveau heenkomen. De rijkdommen der aarde zijn nu eenmaal zeer ongelijk verspreid. Daarom dient het streven er op gericht te blijven, een intens internationaal handelsverkeer te herstellen en in stand te houden. De basis daarvoor zullen weloverwogen handelsverdragen, tol-unies, contingenteeringsystemen en der gelijke zijn. Dezelfde dingen dus, welke-we nu reeds hebben. Inderdaad, maar dan zul- De positie van den Islam. Twijfel over Egypte's houding. In de jaren, voorafgaande aan dezen oorlog waren de diplomatieke reizen van vooraanstaande Europeesche staatslieden buitengewoon in trek. Het verschijnsel de zer reizen droeg er in den regel niet 'toe bjj, het inzicht in de politieke verhoudingen in ons werelddeel de verhelderen. Slechts kon de overtuiging er door versterkt worden, dat deze verhoudingen zeer ingewikkeld wa ren en dat tal van onberekenbare omstan digheden van invloed waren op de constel latie van het oogenblik. Het beeld van den kaleidoscoop, die bij iedere ook de ge ringste verschuiving een nieuw mozaïek vertoont, was op deze Europeesche verhou dingen wel zeer goed van toepassing. De diplomatie heeft zich in die dagen bijzonder geroerd en haar activiteit was een symp toom voor de gespannen betrekkingen in Europa. In de voorafgaande jaren werden de stellingen betrokken en alle mogendhe den waren er op uit een zoo gunstig moge lijke positie in te nemen, om wanneer het onafwendbare conflict zou komen gereed te zijn. Het ging er immers om, den eersten slag te kunnen toebrengen. Zij, die er zich warm over hebben ge maakt, dat de diplomatie zooveel half en zoo weinig constructief werk verrichtte hebben over het hoofd gezien, dat deze po- litiek-achter-de-schermen een noodzakelijk begeleidingsverschijnsel was van de ver warring. waaraan het Europa van Ver sailles ten prooi was. In deze ontwikkeing vielen nochtans eeni ge markante ljjnen aan te wijzen, de krui sende lijnen van de as RomeBerlijn en die der FranschBritsche diplomatieke intri ges. De oorlog heeft althans voor een be langrijk deel een einde gemaakt aan de zwerftochten der diplomatieke reizigers. De oorzaak was gelegen, niet slechts in do verslechterde reisgelegenheid, rnaar vooral in het verbreken der verbindingen. Het diplomatieke vernuft van de Wil- helmstrasse heeft het door Londen, en Pa rijs uitgedachte systeem ondergraven en het zoo fraai uitziende bouwwerk bleek een vrij schamel geval te zijn, een kaar tenhuis, dat, zoodra er een schakel werd losgewerkt, ineenstortte. Zoo zag het er teminste na den 24en Augustus van het vorige jaar uit en naar het schijnt is deze opvatting niet in strijd met de allerlaatste feiten, ook al moet in aanmerking worden genomen, dat Rusland in de nieuwe con structie een onberekenbare factor is. Er is over de diplomatieke reizen heel wat gepolitiseerd en de meest gewaagde veronderstellingen vonden, hun weg naar de kolommen van de wereldpers. De tjjd der veronderstellingen is thans 'voorbij. De geheele ontwikkeling van de Europeesche politiek heeft zich gekristal liseerd om de as RomeBerlijn. Wanneer er thans sprake is van diplomatieke reizen, dan zijn deze niet meer omgeven met ge heimzinnigheden, zooals ze passen in de verhalen van Scotland Yard, maar die, geljjk wel gebleken is, geen rekening hiel den met de realiteit. Die realiteit is op dit oogenblik onafwijs baar zij is de as RomeBerlijn waardoor de verhoudingen in het Europa van van daag uitsluitend worden bepaald. Wanneer de oogenblikkelijke constellatie in ons werelddeel wordt samengevat, dan springt als allesbeheerschend feit naar vo ren, dat de Britsche diplomatie op het Europeesche continent is uitgeschakeld. De ordening van Europa op dit oogenblik is een zaak van de as en wanneer er dan nu spra ke is van reizen, dan is het einddoel daar van Rome of Berlijn. DE MEDESPELERS. De twee van de as hebben deze ontwik keling lang van te voren doorschouwd, zij hebben ook de kans niet laten voorbijgaan, om de mogelijkheden voor een Europeesche herordening in Duitsch-Italiaanschen geest volledig uit te buiten. De medespelei's wel de gebeurtenissen in het Donaubekken hebben wel aange toond, dat dit medespelen geschiedt bjj de gratie van hen, die het lot van ons wereld deel in hun hand hebben genomen. Zijn er dan buiten die twee geen andere medespelers? Ze zijn er inderdaad en om dat zij er zjjn is de toekomstige ontwikke ling van de politieke verhoudingen in de wereld zoo volmaakt ondoorzichtig, Want het is niet een zaak, waarbij uitsluitend Europa op het spel staat, het gaat om de wereldverhoudingen en zoo hangt het ook van de medespelers buiten Europa en even tueel ook binnen Europa af, hoe de Euro peesche ordening zich, wanneer de vrede eenmaal is geteekend, zal ontwikkelen. len ze zioh in een gezonden samenhang met het welgeorganiseerde economische leven der verschillende landen bevinden en het opportunistische, vaak innerlijk tegenstrij dige karakter, dat ze de laatste jaren had den, missen. Zooals gezegd, Rusland is een factor, maar in niet mindere mate Japan. En wat te zeggen van het Britsche imperium, dat, het moge dan op zijn grondvesten wankelen, toch nog een stem van beteekenis heeft bij het bepalen van Europa'.s koers. De nieuwe fase in den oorlog in Egypte illustreert dat op ondubbelzinnige wijze. Wat die oorlog betreft, de jongste ge beurtenissen hebben de positie en de uitein delijke houding van den Islam in het geding gebracht. En tenslotte is er dan nog Ame rika, dat nog steeds op twee gedachten schijnt te hinken, maar dat toch vroeg of laat in dit conflict naar voren moet tre den, wijl de belangen van Wallstreet reeds thans in het geding zijn. Washington zal ongetwijfeld zijn gezag in de schaal moeten zetten het is niet de minst belangrijke medespeler, gelijk reeds blijkt uit de Britsch-Amerikaansche. overeenkomst met. betrekking tot de steunpunten in den Atlan- tischen Oceaan. Wil dat zeggen, dat Ame rika zich .zal isoleeren? Daarvoor heeft het naar het schijnt te groote belangen'in de wereld, in Europa, in den Pacific of waar dan >opk. HET DOEL VAN VON RD5BEN- TROP'S REIS. i In dit overzicht van spel en spelers schijnt tevens het doel van von Ribben- trops' reis te kunnen worden samengevat. De Duitsche minister is naar Rome gegaan, terstond na zijn besprekingen met Suner, op het moment, dat Duitschland zijn actie tegen Londen nog zal opvoeren daarvan geeft het jongste Duitsche legerbericht wel een duidèlijk beeld en de Londenaren ken nen- thans nauwelijks een verademing en terwijl het Italiaansche offensief in Egypte zijn eerste succes kan aanwijzen. Van Engelsche zijde is men uiteraard niet vlot met het toegeven van deze suc cessen, doch niettemm'ïichijhen de Italiaan sche vorderingen aanzienlijk. Het blijkt wel uit een verzuchting, welke het D.N.B. aan de Daily Herald ontleend Engeland heeft zijn taak onderschat. Zoo zullen von Ribbentrop en Ciano de feiten van den dag bespreken en daarbij zullen ze ongetwijfeld al hun aandacht wij den aan de militaire, zoowel als aan de politieke ontwikkeling. Daarvoor is thans alle reden. Dat daarbij van Italiaansche zijde de oorlog in Oost-Afrika ter sprake zal worden' gebracht als passend in het kader van den nieuwen opbouw ligt voor de hand. Immers twee problemen verdienen in dit verband de volle aandacht de hou ding van den Islam en de politiek van Egypte. Wat dit laatste betreft, schijnt er inder daad onzekerheid te bestaan. De Britsche diplomatie ze speelt nog steeds mee heeft zich in Caïro niet onbetuigd gelaten. Het feit, dat volgens een A.N.P.-be- richt uit Rome een geheime Egyptische zender de bevolking aanspoort tot verzet tegen de Engelschen spreekt in dit opzicht boekdeelen. Want er kan uit blijken, dat de stemming in officieele Egyptische krin gen nog steeds op Engeland is georiënteerd, gekoppeld als de economische belangen van Egypte zijn aan die van het Britsche imperium. Het imperium wankelt op zijn grondves ten, maar toch blijkt de Engelsche invloed in het Nabije Oosten nog vrij groot, tenzij de Islam zich tegen de Britsche overheer- sching aaneensluit. De Islam dat is de. Arabische wereld in haar geledingen. In haar geledingen, want een eenheid is zij niet, ook al streeft Ibn Saoed naar een zoodanige vereeniging van alle volgelingen van den profeet. De Islam, dat is de onzekere factor /oor Engeland, maar evenzeer de onzekere fac tor voor Italië. Want al heeft men drie jaar geleden den Duce, bjj zijn bezoek aan Libye, gehuldigd als de beschermer van den Islam de Arabische wereld is geen eenheid. Men denke slechts aan de politiek van Turkije, die op Engeland is gericht, terwijl ook Ibn Saoed zjjn politieke kleur nog niet heeft bepaald. Men ziet, stof voor een politiek gesprek is er te Rome genoeg. Maar veronderstel lingen vallen er niet te maken. Immers de politiek van Rome en Berlijn is nuchter en recht op de feiten af. Zjj biedt geen stof tot combinatoire vondsten. De Scoüand Yard-politiek heeft afgedaan. Rome en ""er- lijn kennen slechts één koers de ordening van het nieuwe Europa. De verliezen van het Britsche luchtwapen. De jongste cijfers. De in de berichten van het opperbevel van de Duitsche weermacht in de afgeloo- pen weken genoemde cijfers bewijzen, al dus het D.N.B. hoe groot de verliezen van het Britsche luchtwapen zjjn. In Augustus verloor de Royal Air Force 1354 toestel len. In de eerste week van September ver loor zjj 481 vliegtuigen. In de tweede week van deze maand werden 261 Engelsche vliegtuigen vernietigd. Nog verdere beperking van benzineverbruik noodzakelijk. De secretaris-generaal, waarnemend hoofd van het departement van handel, nijverheid en scheepvaart, in overleg met den secretaris-generaal, waarnemend hoofd van het département van waterstaat, maakt o.m. bekend De huidige benzinesituatie in ons land maakt een nog verdere beperking dringend noodzakelijk. Niet alleen zal deze beperking gevonden moeten worden in een verminderde toewij zing voor de Octoberperiode, doch ook zal het voor iederen benzineverbruiker nood zakelijk zijn zich zelf, daar waar mogelijk, uit eigen beweging beperking in het ver bruik van benzine op te leggen. Van overheidswege, moeten in dit ver band tevens de volgende maatregelen ge nomen worden Het bij beschikking van 14 Augustus 1940 aangewezen tjjdvak van 1 tot en met 30 September 1940, zijnde de derde motor- brahdstofdistributièperiode, wordt verlengd tot en met 6 October a.s. Als 4de distributieperiode wordt niette min aangewezen het tijdvak van 1 tot en met 31 October 1940. De vleeschdistributie. Naar men weet vallen beenen en zenen onder de vleeschdistributie. De Tel. meldt in verband hiermede nog dat de slager krachtens de rantsoeneeringsregeling bjj de hem toegewezen hoeveelheid vleesch een zeker percentage, veelal om en bij de 20 procent aan beenen krijgt. Wanneer een ■huisvrouw met het vleesch op den ouden voet wil voortleven en het uitgezeend en uitgebeend van den slager wil hebben, dan zal zij als regel ongeveer 20 procent vleesch minder .thuis krijgen dan waarop haar .bonnen haar recht geven. Het Vad. dat deze zelfde kwestie be spreekt, deelt ook mede, dat de slager been moet leveren bij de hoeveelheid vleesch per bon toegestaan, t.w. rund- vleesch tot 20% been, varkensvleesch 10 tot 15% been. Het been mag echter niet tegen den prijs van vleesch verkocht wor den. Bij een bestelling op bons tot bijv. 5 ons biefstuk gezamenlijk, mag dus geleverd worden 4 ons biefstuk, tegen den prijs van biefstuk, en 1 ons been tegen den prijs van been. Konvooi door kustbatterij beschoten. Maandag trachtte, naar het D.N.B. ver neemt, een sterk Britsch konvooi, dat uit tien schepen tusschen de 4 en 5000 ton bestond, met gebruikmaking van het slechte zicht in het Kanaal bij regenachtig weer in Westelijke richting te verdwijnen. Deze poging werd door de luchtverken- ning opgemerkt, waarna aan een kust batterij verlof werd gegeven om te vuren. Binnen tien minuten werden verscheiden schepen getroffen. De luchtverkenning kon constateeren, dat de schepen van het' konvooi, die nog in staat waren om te varen', zich terugtrokken. Reeds bij vroegere beschietingen van Engelsche konvooien door vèrdragende Duitsche kustbatterijen waren schepen tot zinken gebracht en treffers op de overige vaartuigen geplaatst. In verscheiden ge vallen zag de tegenstander van zijn voor nemen af. De vluchtende schepen begaven zich naar de havens van Dover, Deal en Folkestone. De Bulgaarsch-Roemeensche overeenstemming. De komende intocht der Bulgaren in de Zuidelijke Dobroedsja. Geheel Bulgarije staat in het teeken der voorbereidingen voor den intocht der troepen in de Zuidel. Dobroedsja, die vol gens het verdrag op 21 September om 9 uur begint, zoo meldt het D.N.B. uit Sofia. Op dénzelfden dag'en op hetzelfde uur zal te Sofia de buitengewone zitting van de Sobranje worden gehouden. Den dag daar voor zal het parlement de agenda aanne men, die waarschijnlijk slechts twee punten bevat: goedkeuring van het verdrag van Krajowa en het verleenen van een speci aal crediet voor de zuidelijke Dobroedsja ten bedrage van ongeveer een millioen lewa. De pers publiceert een oproep tot het uitsteken van de vlag in stad en land. De voor den intocht bestemde troepen zijn reeds op de vier hoofdwegen, waar langs de intocht zal geschieden, gecon centreerd. De overdrachtscommissies hebben, naar de pers meldt, de haar in het verdrag toegewezen sectoren bereikt en daar de werkzaamheden aangevangen. De Bulgaar- sche leden der commissies werden overal door de Bulgaarsche bevolking met vreugde verwelkomd. In de Zuidelijke Dobroedsja worden eveneens voorbereidingen getroffen voor de feestelijke ontvangst der Bulgaar sche troepen» 0P 6 OCTOBER WORDT DE KLOK TERUGGEZET. De „Deutsche Volkswirt" deelt mede, dat in het geheele Duitsche rijk op 6 Oc tober des ochtends te 3 uur de klokken een uur achteruitgezet zullen worden. Hiermede zal een einde worden gemaakt aan den zomertijd, welke in het voorjaar werd ingevoerd, teneinde langer van het daglicht te kunnen genieten. Deze maatregel zal ook gelden voor het bezette Nederlandsche'gebied, zoodat hier dus de Middel-Europeesche tijd zal gelden. Bommen op Wagenmgen en Weert. Het A.N.P. meldt dat in den afgeloopen nacht Engelsche vliegers zeven bommen hebben g'eworpen nabij Wageningen. Een bom was van zwaar kaliber. Zij kwamen terecht in boomgaarden nabij Nude. Per- soonlijke ongelukken kwamen niet voor. De materieele schade is gering en beperkt zich tot enkele gesprongen ruiten van het gebouw van het instituut voor veredeling van landbouwgewassen. Boven Weert zijn gisteravond om half twaalf 6 bommen omlaag geworpen. Deze vielen grootendeels in achtertuinen van perceelen aan den Singel, welke om de oude kom van de stad loopt. De schade beperkte zich tot het vernielen van ruiten en dakpannen. Persoonlijke ongelukken vielen niet voor. Binnenkort waarschijnlijk alle P.T.T.-dlensten in de kustzone weder normaal. Het verbod, zich in de kmtzone na tien uur op straat te begeven, heeft er aan vankelijk toe geleid, dat, wat de post be.- treft, het vervoer met. de laatste treinen moest uitvallen, terwijl de laatste buslich tingen moesten worden vervroegd. De bestelling van telegrammen kon na; negen uur niet meer worden uitgevoerd. Inmiddels zijn voor het post- en tele graafpersoneel, 'dat met deze diensten be last is, nachtvergunningen aangevraagd^ en gedeeltelijk reeds verleend. Zoo kunnen thans te 's-Gravenhage en te Rotterdam telegrammen met een dringenden inhoud reeds weder na 9 uur 's avonds bezorgd worden. Zoodra de noodige vergunningen zijn verkregen, zullen ook de laatste buslich tingen weder op de tot dusver gebruike lijke tijdstippen plaats vinden, terwijl dan eveneens het postvervoer met de laatste treinen zal worden hersteld, Varkens- en vleeschprijzen. Geen verhouding. Voor welke moeilijke consequenties de boeren vaak komen blijkt o.m. uit ,,De Boerderij'' waar een stem uit de praktijk onder het opschrift: „En ik zucht het volgende schrijft. „Er wordt van alle zijden op aangedron gen om zooveel mogelijk uit den grond te halen, maarde prijzen zijn daar niet naar. De centrale betaalt 30 cent voor de var kens en men geeft hier 70 a 75 cent voor het spek en dan nog o zoo dun Als de boer varkens aflevert, dan zucht hij, want de. prijzen vallen tegen. Koopt hij voer, dan zucht hij, want hij krijgt weinig en duur. En levert hij graan, dan zucht hij, want hij krijgt een lagere klasse, dan waarop hij meende te mogen re kenen. En daarbij, alles wat men moet koopen, is duurder. En wie wordt het meest getroffen De kleine boer van het gemengde bedrijf! De kleine man raakt van zjjn boeltje af! Hij heeft al lang een slavenleven gehad, maai' minder varkens, minder kippen, minder Ik reken maar naar mijn eigen. Het vorige jaar kreeg ik 200 kuikens toegewezen, dit jaar 160. En ik kon de hennen verleden jaar niet houden en heb ze verkocht en 50 éénjarige weer gekocht. Nu zegt men, dat ik in den vervolge maar 10 tot 20 lappen zal mogen houdenIk heb eerst var kens verkocht om jonge hennen te koopen en als ik die nu weer moet opruimen? De redactie raadt den briefschrijver en anderen in dezelfde omstandigheden om eerst goed naar alle zijden inlichtingen in te winnen en tiaarbij tevens te vermel den, hoeveel dieren men vorige jaren heeft mogen houden. Want onbillijkheden moeten bjj de inkrimping zooveel mogelijk worden voorkomen Hooge onderscheiding voor den Duitschen militairen bevelhebber in Nederland. De rijksmaarschalk van het Groot-Duit- sche rijk, Hermann Goering heeft den Duitschen militairen bevelhebber in Ne derland, generaal der vliegers Fr. Christi ansen, liet gouden vlieger-kenteeken met briljanten verleend. Deze onderscheiding is tot dusverre in slechts weinig gevallen verleend.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1940 | | pagina 1