Prwiiciale Zseuwsch® Courant
Middelburgsche, Vlissingsche,
Goesche en Breskensche Courant
Be troonswisseling in Roemenië.
'De. achter grond van Carols abdicatie.
Mei* ingaan van Maandag a.s, ingrijpende
maatregelen voor de knslslreek afgekondigd»
waarin opgenomen de
83ste jAARGANG NUMMER 207
ZATERDAG 7 SEPTEMBER 1940
Uitgave dei Firma s F. van de Velde Jr. en G. W den Boer
ABONNEMENTSPRIJS;
18 cent oei week o» 2.30 per kwartaal
Franco pe. post 2 50 per kwartaal
Afzonderlijke nummers 5 cent
9
ADVERTENTIEPRIJS;
Van 1-5 regels 11 50. iedere regel meer
30 cent. Bij abonnement speciale prijs.
Kleine advertenties - van 1 —5 regels 10.50,
iedere -egel meer 10 ct (max. 8 regels)
POSTREKENING 359300 (MIDDELBURG)
Dit nummer bestaat uit vier bladen
AANGESLOTEN BIJ HET B U R E A U V 0>aR* F-U BL I C I T E I T S WA'A R DErl N <5 E S T E L D *D O O R'D S - V E R E E N I G I N G ,;D E NED IRL AN D 5 C'H E'DAGBLA D PE R S"
ANGELSAKSISCHE
TRANSACTIE
Amerika heeft deze week vijftig oude
torpedojagers aan Engeland afgestaan.
Men herinnert zich wellicht afbeeldingen
van defce schepen, die zij aan zij in Ameri-
kaansche marinehavens zoo goed als op
gelegd lagen, maar weer eenigermate zee
klaar werden gemaakt, toen de oorlog in
Europa naderbij kwam. Voor eigen ge
bruik achtten de Amerikaansche marine
autoriteiten ze intusschen niet erg geschikt
en toen Engeland er het oog op liet val
len, was er direct een groep, die er wel
ooren naar had, ze af te staan, maar dan
natuurlijk op voorwaarde van een dure
Engelsche tegenprestatie.
Het heeft heel wat voeten in de aarde
gehad, de transactie tot stand te brengen.
Tot. het laatst toe bleef er een groot ver
zet 'bestaan. Tegenover de lieden, die dezen
vorm van „hulpverleening", voorstonden,
formeerde zich een actie, welke er ondub
belzinnig tegen opponeerde. Uitgangspunt
dezer actie was de juiste stelling, dat een
afstand van oorlogsbodems aan een oorlog
voerende met de neutraliteit der Ver.
Staten ten eenenmale in strijd zou zijn,
en deVer. Staten, zij het niet direct in
den oorlog zelf, toch in de oorlogssfeer zou
betrekken. Zij heeft echter niet kunnen
voorkomen, dat president Roosevelt ten
slotte den knoop doorhakte en buiten het
parlement om (maar zijn bevoegdheden
staan dat toe), de torpedojagers aan Enge
land overdeed.
Zooals men weet, bestaat de Engelsche
tegenprestatie in een verpachting aan de
Ver. Staten van een aantal strategische
punten in de Amerikaansche kontreien.
Zélfs worden enkele Britsche bezittingen
in hun geheel „verpacht" voor den tijd van
"99 jaar. Practisch komt dat neer op ge-
biedsafstancL
s
Roosevelt en zijn aanhangers leggen den
nadruk thans ten volle op de winst, welke
Amerika uit den koehandel haalt Deze
winst heeft den vorm van een aanzienlijke
versterking van Amerika's strategische
positie ten koste in de eerste plaats van
Engeland zelf. Het bloed kruipt, waar het
niet gaan kan. De Amerikanen voelen over
het algemeen wel degelijk het belang daai-
van en dè oppositie zal dan ook niet veel
meer kunnen uitrichten, daargelaten na
tuurlijk nog, dat de teerling geworpen is en
ac de zaak zelf dus niets meer veranderd
kan worden. Engeland krijgt in elk geval
de afgedankte torpedopojagers. In hoever
re de Ver. Staten thans gevaar loopen in
bedenkelijke verwikkelingen verstrikt te
raken, zullen we moeten afwachten.
Te Londen is men zeer in zijn schik met
den vrij omvangrijken aanwinst voor ie
Engelsche vloot, ook al behooren de sche
pen tot een volkomen verouderd type. Dc
vraag is echter, of aan dat genoegen met
een stemming van grooten twijfel ten
grondslag ligt. Het geeft wel zeer te den
ken, dat Engeland in de huidige fase van
den oorlog voor zijn vloot zulk een eigen
aardige versterking noodig heeft. Boven
dien heeft de Engelsche regeering een ver
klaring afgelegd, welke door Washington
moet zijn geëischt, luidende dat de Brit
sche vloot nooit zal worden overgegeven
of tot zinken gebracht, indien de wateren
om de Britsche eilanden onhoudbaar zou
den worden. De vloot zal dan naar de over-
zeesche gewesten worden gedirigeerd. Dat
Washington zooveel prijs scheen te stellen
op deze verklaring, kan niet veel anders
beteekenen dan dat men ook aan de over
zijde van den Oceaan terdege rekening
houdt met de mogelijkheid, dat het Britsche
weerstandsvermogen in Europa zal ineen
storten. De Engelsche vloot mag dan m
geen geval in Duitsche handen vallen, zoo
vindt Washington. De consequenties van
den strijd, die thans gaande is, worden door
de Amerikaansche waarnemers dus.tot het
uiterste onder oogen gezien.
Wellicht is het tijdstip, waarop deze
consequenties zich zullen voltrekken, niet
ver meer af. In ademlooze spanning wacht
de wereld thans op den uitslag van een
worsteling, welke in de geschiedenis geen
prototype heeft; ook niet in den oorlog
tusschen Spanje en Engeland met Philips'
„onoverwinnelijke vloot". Er zit in de hui
dige worsteling iets apocalyptisch: het be
sef, dat het om dingen gaat van veel groo-
ter strekking dan een kwestie van politie
ke macht, leeft algemeen en wordt steeds
intenser. De wereld bevindt zich in een toe
stand van kentering, zoo hevig ea zoo om
vangrijk als nooit tevoren.
THANS EENHEID VAN
BELEID
De gebeurtenissen op den Balkan heb
ben hun dramatische ontknooping gevon
den in het aftreden van den Roemeen-
schen koning ten gunste van zjjn zoon
Michael. De onmiddellijke aanleiding tot
dit aftreden was ongetwijfeld het echec
van Carols op Engeland georiënteerde bui-
tenlandsche politiek. Maar daarnaast heb
ben moeilijkheden van binnenlandschen
aard de positie van den koning geleidelijk'
onhoudbaar gemaakt.
Koning Carol was een merkwaardige fi
guur, wiens daden en persoon tevens werk
ten op de verbeelding van zeer velen. Zeer
plotseling is er een einde gekomen aan
het tweede koningsschap van Carol II,
nadat hij in de afgeloopen maanden door
allerlei maatregelen zijn positie aanzien
lijk had verstevigd. Doch dit alles was
slechts schijnbaar.
Ruim tien jaar heeft het tweede ko
ningsschap van Carol geduurd, nadat bui-
tenlandSche moeilijkheden, gevoegd bij grie
ven over het particuliere leven van den
vorst hem in. 1926 hadden gedwongen heen
te gaan. Toen weigerde Carol genoegen te
nemen met een beknotting zijner rechten en
hij vertrok, om echter binnen den termijn
waartoe hij zich verplicht had terug te
keeren en zich tot koning te laten uitroe
pen.
Tien jaar lang heeft hij zijn stempel
op het bewind van Roemenië gedrukt,
maar toch moest het nog tot 1938 duren,
voordat de persoonlijke invloed van den
koning bevestigd werd door de grondwet
telijke omschrijvingen.
Toen deelde de koning in een proclamatie
mede, dat aan de onrust een einde moest
komen. Van toen aan werd het bewind in
autoritairen geest geleid. De rechten van
den koning werden aanzienlijk uitgebreid,
terwijl het één-partijen stelsel werd inge
voerd. Tevens werd de grondslag gelegd
naar een constitutioneel-parlementaire- dic
tatuur.
Het Roemeensche front moest alle partij
formaties overkoepelen, maar de creatie
van koning Carol dreef vooraanstaande
Roemenen, o.w. den boerenleider Maniu,
inde oppositie. Het front werd in liet
begin van dit jaar nog eens omgevormd,
met het doel een groote nationale bewe
ging in het leven te roepen, waarbij ook
de oppositie de haar toekomende plaats
zou kunnen innemen. Doch te versch was
nog de herinnering aan het bloedbad, dat
op het einde van het vorige jaar onder de
aanhangers van de IJzeren Garde was
aangericht, om deze nieuwe vondst van den
koning een succes te doen zijn.
HALFSLACHTIGE POLITIEK.
Wat zijn buitenlandsche politiek be
treft, heeft koning Carol zich nimmer door
één beginsel laten leiden. De belangrijke
economische positie van het land maakte
het wellicht wenschelijk, althans in de
oogen van den koning, naar alle zijden te
knipoogen. Koning Carol wilde vriend ble
ven met alle partijen,'in tegenstelling met
de buurlanden van Roemenië, als Hongarije,
die den geest van den tijd erkennend hun
politiek op de spil hebben gericht, terwijl
Carol naast deze bereidheid tevens een
garantie van Engeland aanvaardde.
Deze tweeslachtigheid in zijn politiek
beleid is hem noodlottig geworden. Carol
heeft dat moeten ondervinden. Hjj heeft
zijn land zien ineenschrompelen niet alleen,
hij heeft het faillissement van zijn poli
tiek zien aankomen, zonder dat hij nu in
staat bleek het onheil te voorkomen: Ook
het aftreden van Gafencu kon hem niet
redden. Want ook nu hield de koning vast
aan zijn politiek van tweeslachtigheid. Hij
zond Gafencu als gezant naar Moskou,
in de hoop de Sovjets tegen Duitschland
en Italië uit te kunnen spelen en zoodoen
de alsnog de Engelsche kaart in het
spel te brengen. Maar tevens poogde hij-de
IJzeren Garde aan zijn zijde te krijgen.
Koning Carol kon niet kiezen en in zijn
pogen om een zelfstandlgheidspolitiek te
voeren, bereidde hij den ondergang van
zijn land voor.
Zoo ver is het niet gekomen dank zij het
ingrijpen van generaal Antonescu, die toen
hij eenmaal het heft in handen kreeg, ook
niet is terugeschrikt naar de uiterste
consequentie; Roemenië moest kiezen en
het kan, - onder geheel gewijzigde verhou
dingen op den Balkan en in het Donau-
bekken, slechts kiezen voor de politiek der
spilstaten.
De consequenties van een politiek beleid
heeft koning Carol slechts ten deele aan
vaard en dat is zijn ongeluk geworden.
Antonescu, de nieuwe .premier, Staats
leider zal zijn titel zijn en daarin ligt
mede gelijk uit het feit der troonsopvol
ging eveneens valt op te maken, een aan
wijzing, dat het beleid zich in Italiaanschen
stijl zal pogen te corisolideeren
heeft de consequenties van zijn optreden
wel degelijk doorschouwd. Er moet in
Roemenië, naar znn oordeel schoonschip
worden gemaakt, maar dat dient radicaal
te gebeuren, wil Roemenië er profijt van
hebben. Niet slechts door verwijdering van
enkele ambtenaren of van gezanten
ook Gafencu is van het tooneel verdwe
nen de man die op het politieke beleid
der laatste jaren zijn stempel had gedrukt,
moest nu gesteld worden voor de conse
quentie van zijn daden. Die consequentie
omschreef Horia Sima in een vlugschrift
van de IJzeren Garde: de vernieler van
het land, de knecht van Engeland moet van
den troon verdwijnen.-
De IJzeren Garde, die den koning mede
verantwoordelijk stelt voor den moord op
Codreano, den vroegeren leider dier be
weging, is uit den aard der zaak uiterst
gebeten op den koning, maar niettemin
komt de tendenz van bedoeld vlugschrift
vrijwel overeen met wat Je groote meer
derheid van het Roemeensche volk thans
denkt.
De koning, die een groote populariteit
genoot, heeft door zijn politiek dilettan
tisme zrjn populariteit verspeeld.
Hij moest aftreden, maar voor het zoo
ver was hadden dramatische besprekingen
plaats tusschen den koning en generaal
Antonescu.
WAT AAN CAROLS AFTREDEN
VOORAFGING.
Hieromtrent meldde het D.N.B. uit Boe
karest:
Generaal Antonescu heeft in den loop
van Donderdag geïnformeerd naar de hou
ding van het leg®r en van toonaangevende
kringen jegens den koning. Hij kreeg over
al ten antwoord, dat Carol moest aftre
den. Vrijdagmorgen om half viif deelde
Antonescu den koning het resultaat van
zijn enquête mee en bepaalde, dat de
koning voor zes uur moest antwoorden.
In den tusschentijd hadden verscheiden
door Carol begunstigde generaals gepro
beerd hem een .nder beeld van den toe
stand te suggereeren. Generaal Antonescu
verklaarde in een brief, dat dit een ver
draaiing van den werkelijken toestand was:
Het geheele land eh' het leger verlangden
zijn aftreden, daar anders stroomen bloed
zouden vloeien. Bbver.ïöéh kwa'm ter kennis
van den koning, dat de -commandant van
de gardetroepen weigerde op lieden van
'Roemeensche nationaliteit te schieten.
Daafbp deelde de.koning om tien minuten
voor zes z'jn. besluit om af te treden mede.
Generaal Antonescu heeft de generaals,
die den koning hebben probeeren te mis
leiden, terstond doen arresteeren. Onder
hen bevinden zich de chef van den Gene-,
ralen' staf, Mihail, de voormalige premier,
generaal Argetoianu, en de ex-minister van
luchtvaart generaal Teodorescu.
Het spreekt wel vanzelf, dat de ge
beurtenissen in Roemeenië in Berlijn en
Rome worden gekwalificeerd als het e'inde
van een politiek, welke aan de beginselen
de Fransch-Engelsche politiek was vast
gekoppeld. En inderdaad bij het overzien
var. de laatste ontwikkeling komt men
tot de conclusie, dat de Britsche Balkan-
politiek in Roemenië op een échec is uit-
geloopen, waarb'j er echter den nadruk op
moet worden gelegd, dat de scheidsrechte-
lijke uitspraak van Weenen het proces, dat
zich thans in Roemenië heeft voltrokken
heeft verhaast.
De Duitsche pers spreekt de verwachting
uit, dat door de gebeurtenissen der laatste
dagen Roemenië onder leiding van gene
raal Antonescu zich zal richten op een
versterking van de betrekkingen met
Duitschland. Wanneer uit dé gebeurtenis
sen een voorloopige conclusie mag worden
getrokken dan kan geconstateerd worden,
dat Berlijn met de terzijdestelling van
koning Carol óen petroleumslag tegen
Engeland op den Balkan heeft gewonnen.
Dat men er in Engeland niet anders over
denkt,, mag wellicht worden opgemaakt
uit de verklaring van lord Halifax, in het
Britsche Hoogerhuis, waarin hij de garan
tie jegens Griekenland herhaalde. Er valt
uit op te maken, dat Engeland zich op den
Balkan nog niet gewonnen heeft gegeven.
Zoo. kan dan ook de veronderstelling wor
den uitgesproken, dat 't Duitsch-Italiaan-
sche pacificatiewerk nog niet is afgeloo
pen.
Maar Roemenië heeft een nieuwen ko
ning. Er wacht Mie' .el I een zware tank,
want een land moet uit zijn politiek ver
val worden opgericht.
EEN PROCLAjVÏATIE VAN KONING
CAROL.
Koning Carol heeft van zijn troonsaf
stand mededeeling gedaan in de volgende,
door de radio en in extra-edities der bladen
verspreide, proclamatie
Roemenen. Tijden van ernstige schok
ken en zorgen trekken over ons land. Se
dert tien .jaren heb ik er naar gestreefd,
alles voor het welzijn van Roemenië te
doen, zooals mijn geweten het mij ingaf.
Thans ligt over het land, dat voor groote
gevaren heeft gestaan, rouw. Uit liefde
voor dezen grond, waarop ik geboren en
opgegroeid ben, wil ik de gevaren uit den
weg ruimen, door mijn zoon, van wien gij
houdt, den zwaren last der heerschappij
over te dragen. Ik. bid, dat dit voor de
redding van het vaderland gebrachte offer
niet vergeefsch zal zijn. Ik verzoek allen
Roemenen, mijn zoon met trouw en liefde
te omringen, opdat hij den steun -vindt,
die hij. voor de voortaan op zijn schouders
rustende zware verantwoordelijkheid noo
dig heeft. Moge God ons land beschermen
en het een trotschere toekomst verzekeren.
Leve Roemenië.
Van 22 tos uur verboden zich
te hegmm.
Met in°ang van Maandag a.s. zijn ingrijpende maatregelen
vooral voor de kuststreek, afgekondigd. De voornaamste
bepaling is dat men zich niet tusschen 22 en 4 uur
zonder verlof buitenshuis mag begeven. Voorts zijn be
perkende bepalingen afgekondigd voor bedrijven van
zwervende kooplieden en straatartisfen.
legitimatieplicht voor alle inwoners.
Op bevel van den Commissaris-Generaal voor de openbare
veiligheid, den hoogeren S.S.-politiieider zijn 4 verordeningen
uitgevaardigd.
Sn de eerste plaats is voor alle Nederlandsche staatsburgers
boven 15 jaar, met ingang van 1 October 1940 een aigemeene
legimitatiepiïcht ingevoerd.
Dit verplicht iederen Nederlander steeds een van een foto voor
zien identiteitsbewijs bij zich te hebben. Het bewijs moet worden
uitgegeven door een Nederlandsche instantie.
Bovendien is een verordening uitgevaardigd omtrent verdere
verkeersbeperkingen, omtrent beperking van bedrijven van zwer
vende kooplieden en straatartisten en tenslotte een verbod om
vliegers op te laten. De volledige tekst dezer verordeingen zullen
wij in ons volgend nummer publiceeren.
Het verbod van
verlaging van loonen
en salarissen.
Een toelichting.
De leider van de afdeeling sociale za
ken bij den commissaris-generaal voor
financiën en economie deelt mede
De Rijkscommissaris voor de bezette
Nederlandsche gebieden heeft' eenige da
gen geleden een verordening uitgevaar
digd over het verbod van het verlagen van
loonen en salarissen. Deze verordening is
gepubliceerd in het verordeningenblad van
29 Augustus 1940.
In overeenstemming met artikel 3 dezer
verordening heeft de secretaris-generaal
van het departement van sociale zaken
de voor de uitvoering vereischte voor
schriften in de Nederlandsche Staatscou
rant van 2 September 1940 bekend ge
maakt.
De verordening van den rijkscommissa
ris heeft de bedoeling de werknemers te
beschermen tegen willekeurige verlaging
van him ontvangsten, d.w.z, tegen kortin
gen, die niet geboden zijn door de econo
mische verhoudingen in het bedrijf. Zij is
uitgevaardigd, na overleg met de werkge
vers- en werknemersorganisaties. Zij
treedt, wat de kern betreft, in de plaats
van het besluit Van den Nederlandschen
opperbevelhebber van. land- en zeemacht
van 24 Mei 1940. De bedoeling van dat
besluit was ongetwijfeld ook, den werkne
mer te beschermen tegen ongerechtvaar
digde vermindering van zijn inkomen de
er in genoemde rechtsmiddelen zijn echter
voor dit do"l ontoereikend gebleken. Het
besluit van den Nederlandschen opperbe
velhebber gaf weliswaar den werknem ir
het recht, tegen ongerechtvaardigde loons
verlagingen bezwaren in te brengen oij
het college van rijksbemiddelaars, doch
het schiep niet de mogelijkheid, ook zon
der uitdrukkelijke bezwaren van den be
trokken werknemer, op te treden tegen
willekeurige inkomenverlagingen. De er
varing heeft echter geleerd, dat de werk
nemer dikwijls, hetzij om persoonlijke re
denen, hetzij op grond van zjjn economi
sche afhankelijkheid, in het geheel niet in
staat is van het hem gegeven recht ge
bruik te maken.
Daartegenover eischt de verordening
van den Rijkscommissaris voor het door
voeren van een loonsverlaging van den
werkgever het bewijs, dat deze in den
voorgenomen omvang door den economi-
schen toestand van het bedrijf dringend
noodzakelijk en met de sociale verhoudin
gen van zijn werknemers vereenigbaar is.
In de plaats van het recht tot beklag van
den werknemer stelt de verordening den
eisch van goedkeuring en draagt hierdoor
de bewijslast voor de noodzakelijkheid van
de korting op den werkgever over. De
verordening ontkent echter anderzijds
niet, dat ondei den tegenwoordige» eco-
nomischen toestand soms het blijven be
staan van een bedrijf slechts door een.
KONING MICHAEL LEGT DEN
EED AF.
Om half tien gisterochtend heeft Koning
Michael in de troonzaal van het koninklijk
paleis te Boekarest voor minister-presi
dent Antonescu en den Patriarch van de
Orthodoxe kerk van Roemenië, Nidulescu,
den eed afgelegd. De korte eedsformule
luidtIk zweer, het erfgoed van Roemenië,
zijn grenzen en zijn integriteit te waar
borgen. Zoo waarlijk helps mi) God al
machtig.
zich bi men zekere grenzen bejegende
vermindering van de loonkosten kan wor
den veilig msteld. Zij bepaalt dat in zulke
gevallen zonder ingrijpen van de over
heid door een overeenkomst tusschen de
beide belanghebbende partijen een rege
ling tot stand moet komen, die zoowel met
de belangen van het bedrijf als met de
sociale omstandigheden van den arbeider
behoorlijK rekening houdt.
Nieuw is echter dat de werkgever niet
zeli zonder meer tot een loonsverlaging
kan besluiten, maar zich hiervoor eerst
met zijn werknemers beraden moet, een
eisch, die, wanneer zij door de beide par
tijen juist wordt begrepen, tegelijkertijd
geschik*" is om de gemeenschapsgedachte
in het bedrijf te bevorderen en daardoor
tenslotte slechts het algemeen belang van
alle betrokkenen dient.
Onder het geldigheidsgebied van de
verordening van den Rijks-commissaris
vallen alle landbouweconomische-, indus-
trieele- en handelsbedrijven met inbegrip
van visscherij- en scheepvaartbedrijven.
De verordening is verder van toepassing
op de arbeidsverhoudingen in de vrije be
roepen. Onder „ge.dende loon- en salaris
tarieven' voor korting waarvan toestem
ming vereischt wordt, worden verstaan de
in feite betaalde loonen en salarissen met
inbegrip van alleregelmatige toeslagen
en andere vergoedingen. Niet onder het
verbod vallen bijv. toelagen en vergoedin
gen, die slechts een enkele keer worden
verstrekt en die slechts zoo nu en dan
om bijzondere redenen worden gegeven.
Daartegenover zijn vergoedingen, zooala
verlofsgeld, alsook toeslagen voor over
werk, toeing voor zwaren arbeid, toe
lagen. voor bijzondere verontreiniging, enz.
in de verordening opgenomen.
De wijze van goedkeuring zelve is in de
uitvoeringsvoorschriften zoodanig gere
geld, dat verdere toelichting overbodig is.
Voor het verstrekken van toestemmingen
is bevoegd het college der rijksbemidde-
laars, dat ook tot dusver met de behan
deling van bezwaarschriften op grond van
het besl. t van 24 Mei 1940 beiast was.
Overigens is het vanzelfsprekend, dat. alle
tot de uitvaardiging van de verordening
van den Rijk .commissaris ingediende be
zwaren door de rijksbemiddelaars nog op
der ouden rechtsgrond zullen worden af
gewikkeld.
EXTRA-BROODRANTSOEN
VOOR AARDAPPELEN. EN
BIETENROOIERS.
Tot 1 November a.s.
De secretaris-generaal, waarnemend
hoofd van het departement van landbouw
en visscherij maakt bekend, dat aan man
nelijke arbeiders beiast met het aardappe
len- en bietenrooien tot 1 November a.s,
extra broodrantsoenen op basis van 100
mogen worden verstrekt.
Deze tijdelijke extra verstrekking heeft
alleen betrekking op brood en niet op bo
ter of vet.
Arbeiders, die gedurende deze periode
andere oogstwernzaamheden verrichten en
vrouwelijke werkkrachten komen hiervoor
niet in aanmerking.
Alle voetbalwedstrijden afgelast.
Het bestuur van den Nederlandschen
Voetbalbond heeft alle door hem en door
de verschillende onderafdeeiingen op Za
terdag 7 en Zondag 8 dezer vastgestelde
competitiewedstrijden afgelast. De ver
leende toestemmingen voor het spelen van
seriewedstrijden op deze beide dagen zijn
ingetrokken.