Prwiiciale Zseuwsch® Courant Middelburgsche, Vlissingsche, Goesche en Breskensche Courant Be troonswisseling in Roemenië. 'De. achter grond van Carols abdicatie. Mei* ingaan van Maandag a.s, ingrijpende maatregelen voor de knslslreek afgekondigd» waarin opgenomen de 83ste jAARGANG NUMMER 207 ZATERDAG 7 SEPTEMBER 1940 Uitgave dei Firma s F. van de Velde Jr. en G. W den Boer ABONNEMENTSPRIJS; 18 cent oei week o» 2.30 per kwartaal Franco pe. post 2 50 per kwartaal Afzonderlijke nummers 5 cent 9 ADVERTENTIEPRIJS; Van 1-5 regels 11 50. iedere regel meer 30 cent. Bij abonnement speciale prijs. Kleine advertenties - van 1 —5 regels 10.50, iedere -egel meer 10 ct (max. 8 regels) POSTREKENING 359300 (MIDDELBURG) Dit nummer bestaat uit vier bladen AANGESLOTEN BIJ HET B U R E A U V 0>aR* F-U BL I C I T E I T S WA'A R DErl N <5 E S T E L D *D O O R'D S - V E R E E N I G I N G ,;D E NED IRL AN D 5 C'H E'DAGBLA D PE R S" ANGELSAKSISCHE TRANSACTIE Amerika heeft deze week vijftig oude torpedojagers aan Engeland afgestaan. Men herinnert zich wellicht afbeeldingen van defce schepen, die zij aan zij in Ameri- kaansche marinehavens zoo goed als op gelegd lagen, maar weer eenigermate zee klaar werden gemaakt, toen de oorlog in Europa naderbij kwam. Voor eigen ge bruik achtten de Amerikaansche marine autoriteiten ze intusschen niet erg geschikt en toen Engeland er het oog op liet val len, was er direct een groep, die er wel ooren naar had, ze af te staan, maar dan natuurlijk op voorwaarde van een dure Engelsche tegenprestatie. Het heeft heel wat voeten in de aarde gehad, de transactie tot stand te brengen. Tot. het laatst toe bleef er een groot ver zet 'bestaan. Tegenover de lieden, die dezen vorm van „hulpverleening", voorstonden, formeerde zich een actie, welke er ondub belzinnig tegen opponeerde. Uitgangspunt dezer actie was de juiste stelling, dat een afstand van oorlogsbodems aan een oorlog voerende met de neutraliteit der Ver. Staten ten eenenmale in strijd zou zijn, en deVer. Staten, zij het niet direct in den oorlog zelf, toch in de oorlogssfeer zou betrekken. Zij heeft echter niet kunnen voorkomen, dat president Roosevelt ten slotte den knoop doorhakte en buiten het parlement om (maar zijn bevoegdheden staan dat toe), de torpedojagers aan Enge land overdeed. Zooals men weet, bestaat de Engelsche tegenprestatie in een verpachting aan de Ver. Staten van een aantal strategische punten in de Amerikaansche kontreien. Zélfs worden enkele Britsche bezittingen in hun geheel „verpacht" voor den tijd van "99 jaar. Practisch komt dat neer op ge- biedsafstancL s Roosevelt en zijn aanhangers leggen den nadruk thans ten volle op de winst, welke Amerika uit den koehandel haalt Deze winst heeft den vorm van een aanzienlijke versterking van Amerika's strategische positie ten koste in de eerste plaats van Engeland zelf. Het bloed kruipt, waar het niet gaan kan. De Amerikanen voelen over het algemeen wel degelijk het belang daai- van en dè oppositie zal dan ook niet veel meer kunnen uitrichten, daargelaten na tuurlijk nog, dat de teerling geworpen is en ac de zaak zelf dus niets meer veranderd kan worden. Engeland krijgt in elk geval de afgedankte torpedopojagers. In hoever re de Ver. Staten thans gevaar loopen in bedenkelijke verwikkelingen verstrikt te raken, zullen we moeten afwachten. Te Londen is men zeer in zijn schik met den vrij omvangrijken aanwinst voor ie Engelsche vloot, ook al behooren de sche pen tot een volkomen verouderd type. Dc vraag is echter, of aan dat genoegen met een stemming van grooten twijfel ten grondslag ligt. Het geeft wel zeer te den ken, dat Engeland in de huidige fase van den oorlog voor zijn vloot zulk een eigen aardige versterking noodig heeft. Boven dien heeft de Engelsche regeering een ver klaring afgelegd, welke door Washington moet zijn geëischt, luidende dat de Brit sche vloot nooit zal worden overgegeven of tot zinken gebracht, indien de wateren om de Britsche eilanden onhoudbaar zou den worden. De vloot zal dan naar de over- zeesche gewesten worden gedirigeerd. Dat Washington zooveel prijs scheen te stellen op deze verklaring, kan niet veel anders beteekenen dan dat men ook aan de over zijde van den Oceaan terdege rekening houdt met de mogelijkheid, dat het Britsche weerstandsvermogen in Europa zal ineen storten. De Engelsche vloot mag dan m geen geval in Duitsche handen vallen, zoo vindt Washington. De consequenties van den strijd, die thans gaande is, worden door de Amerikaansche waarnemers dus.tot het uiterste onder oogen gezien. Wellicht is het tijdstip, waarop deze consequenties zich zullen voltrekken, niet ver meer af. In ademlooze spanning wacht de wereld thans op den uitslag van een worsteling, welke in de geschiedenis geen prototype heeft; ook niet in den oorlog tusschen Spanje en Engeland met Philips' „onoverwinnelijke vloot". Er zit in de hui dige worsteling iets apocalyptisch: het be sef, dat het om dingen gaat van veel groo- ter strekking dan een kwestie van politie ke macht, leeft algemeen en wordt steeds intenser. De wereld bevindt zich in een toe stand van kentering, zoo hevig ea zoo om vangrijk als nooit tevoren. THANS EENHEID VAN BELEID De gebeurtenissen op den Balkan heb ben hun dramatische ontknooping gevon den in het aftreden van den Roemeen- schen koning ten gunste van zjjn zoon Michael. De onmiddellijke aanleiding tot dit aftreden was ongetwijfeld het echec van Carols op Engeland georiënteerde bui- tenlandsche politiek. Maar daarnaast heb ben moeilijkheden van binnenlandschen aard de positie van den koning geleidelijk' onhoudbaar gemaakt. Koning Carol was een merkwaardige fi guur, wiens daden en persoon tevens werk ten op de verbeelding van zeer velen. Zeer plotseling is er een einde gekomen aan het tweede koningsschap van Carol II, nadat hij in de afgeloopen maanden door allerlei maatregelen zijn positie aanzien lijk had verstevigd. Doch dit alles was slechts schijnbaar. Ruim tien jaar heeft het tweede ko ningsschap van Carol geduurd, nadat bui- tenlandSche moeilijkheden, gevoegd bij grie ven over het particuliere leven van den vorst hem in. 1926 hadden gedwongen heen te gaan. Toen weigerde Carol genoegen te nemen met een beknotting zijner rechten en hij vertrok, om echter binnen den termijn waartoe hij zich verplicht had terug te keeren en zich tot koning te laten uitroe pen. Tien jaar lang heeft hij zijn stempel op het bewind van Roemenië gedrukt, maar toch moest het nog tot 1938 duren, voordat de persoonlijke invloed van den koning bevestigd werd door de grondwet telijke omschrijvingen. Toen deelde de koning in een proclamatie mede, dat aan de onrust een einde moest komen. Van toen aan werd het bewind in autoritairen geest geleid. De rechten van den koning werden aanzienlijk uitgebreid, terwijl het één-partijen stelsel werd inge voerd. Tevens werd de grondslag gelegd naar een constitutioneel-parlementaire- dic tatuur. Het Roemeensche front moest alle partij formaties overkoepelen, maar de creatie van koning Carol dreef vooraanstaande Roemenen, o.w. den boerenleider Maniu, inde oppositie. Het front werd in liet begin van dit jaar nog eens omgevormd, met het doel een groote nationale bewe ging in het leven te roepen, waarbij ook de oppositie de haar toekomende plaats zou kunnen innemen. Doch te versch was nog de herinnering aan het bloedbad, dat op het einde van het vorige jaar onder de aanhangers van de IJzeren Garde was aangericht, om deze nieuwe vondst van den koning een succes te doen zijn. HALFSLACHTIGE POLITIEK. Wat zijn buitenlandsche politiek be treft, heeft koning Carol zich nimmer door één beginsel laten leiden. De belangrijke economische positie van het land maakte het wellicht wenschelijk, althans in de oogen van den koning, naar alle zijden te knipoogen. Koning Carol wilde vriend ble ven met alle partijen,'in tegenstelling met de buurlanden van Roemenië, als Hongarije, die den geest van den tijd erkennend hun politiek op de spil hebben gericht, terwijl Carol naast deze bereidheid tevens een garantie van Engeland aanvaardde. Deze tweeslachtigheid in zijn politiek beleid is hem noodlottig geworden. Carol heeft dat moeten ondervinden. Hjj heeft zijn land zien ineenschrompelen niet alleen, hij heeft het faillissement van zijn poli tiek zien aankomen, zonder dat hij nu in staat bleek het onheil te voorkomen: Ook het aftreden van Gafencu kon hem niet redden. Want ook nu hield de koning vast aan zijn politiek van tweeslachtigheid. Hij zond Gafencu als gezant naar Moskou, in de hoop de Sovjets tegen Duitschland en Italië uit te kunnen spelen en zoodoen de alsnog de Engelsche kaart in het spel te brengen. Maar tevens poogde hij-de IJzeren Garde aan zijn zijde te krijgen. Koning Carol kon niet kiezen en in zijn pogen om een zelfstandlgheidspolitiek te voeren, bereidde hij den ondergang van zijn land voor. Zoo ver is het niet gekomen dank zij het ingrijpen van generaal Antonescu, die toen hij eenmaal het heft in handen kreeg, ook niet is terugeschrikt naar de uiterste consequentie; Roemenië moest kiezen en het kan, - onder geheel gewijzigde verhou dingen op den Balkan en in het Donau- bekken, slechts kiezen voor de politiek der spilstaten. De consequenties van een politiek beleid heeft koning Carol slechts ten deele aan vaard en dat is zijn ongeluk geworden. Antonescu, de nieuwe .premier, Staats leider zal zijn titel zijn en daarin ligt mede gelijk uit het feit der troonsopvol ging eveneens valt op te maken, een aan wijzing, dat het beleid zich in Italiaanschen stijl zal pogen te corisolideeren heeft de consequenties van zijn optreden wel degelijk doorschouwd. Er moet in Roemenië, naar znn oordeel schoonschip worden gemaakt, maar dat dient radicaal te gebeuren, wil Roemenië er profijt van hebben. Niet slechts door verwijdering van enkele ambtenaren of van gezanten ook Gafencu is van het tooneel verdwe nen de man die op het politieke beleid der laatste jaren zijn stempel had gedrukt, moest nu gesteld worden voor de conse quentie van zijn daden. Die consequentie omschreef Horia Sima in een vlugschrift van de IJzeren Garde: de vernieler van het land, de knecht van Engeland moet van den troon verdwijnen.- De IJzeren Garde, die den koning mede verantwoordelijk stelt voor den moord op Codreano, den vroegeren leider dier be weging, is uit den aard der zaak uiterst gebeten op den koning, maar niettemin komt de tendenz van bedoeld vlugschrift vrijwel overeen met wat Je groote meer derheid van het Roemeensche volk thans denkt. De koning, die een groote populariteit genoot, heeft door zijn politiek dilettan tisme zrjn populariteit verspeeld. Hij moest aftreden, maar voor het zoo ver was hadden dramatische besprekingen plaats tusschen den koning en generaal Antonescu. WAT AAN CAROLS AFTREDEN VOORAFGING. Hieromtrent meldde het D.N.B. uit Boe karest: Generaal Antonescu heeft in den loop van Donderdag geïnformeerd naar de hou ding van het leg®r en van toonaangevende kringen jegens den koning. Hij kreeg over al ten antwoord, dat Carol moest aftre den. Vrijdagmorgen om half viif deelde Antonescu den koning het resultaat van zijn enquête mee en bepaalde, dat de koning voor zes uur moest antwoorden. In den tusschentijd hadden verscheiden door Carol begunstigde generaals gepro beerd hem een .nder beeld van den toe stand te suggereeren. Generaal Antonescu verklaarde in een brief, dat dit een ver draaiing van den werkelijken toestand was: Het geheele land eh' het leger verlangden zijn aftreden, daar anders stroomen bloed zouden vloeien. Bbver.ïöéh kwa'm ter kennis van den koning, dat de -commandant van de gardetroepen weigerde op lieden van 'Roemeensche nationaliteit te schieten. Daafbp deelde de.koning om tien minuten voor zes z'jn. besluit om af te treden mede. Generaal Antonescu heeft de generaals, die den koning hebben probeeren te mis leiden, terstond doen arresteeren. Onder hen bevinden zich de chef van den Gene-, ralen' staf, Mihail, de voormalige premier, generaal Argetoianu, en de ex-minister van luchtvaart generaal Teodorescu. Het spreekt wel vanzelf, dat de ge beurtenissen in Roemeenië in Berlijn en Rome worden gekwalificeerd als het e'inde van een politiek, welke aan de beginselen de Fransch-Engelsche politiek was vast gekoppeld. En inderdaad bij het overzien var. de laatste ontwikkeling komt men tot de conclusie, dat de Britsche Balkan- politiek in Roemenië op een échec is uit- geloopen, waarb'j er echter den nadruk op moet worden gelegd, dat de scheidsrechte- lijke uitspraak van Weenen het proces, dat zich thans in Roemenië heeft voltrokken heeft verhaast. De Duitsche pers spreekt de verwachting uit, dat door de gebeurtenissen der laatste dagen Roemenië onder leiding van gene raal Antonescu zich zal richten op een versterking van de betrekkingen met Duitschland. Wanneer uit dé gebeurtenis sen een voorloopige conclusie mag worden getrokken dan kan geconstateerd worden, dat Berlijn met de terzijdestelling van koning Carol óen petroleumslag tegen Engeland op den Balkan heeft gewonnen. Dat men er in Engeland niet anders over denkt,, mag wellicht worden opgemaakt uit de verklaring van lord Halifax, in het Britsche Hoogerhuis, waarin hij de garan tie jegens Griekenland herhaalde. Er valt uit op te maken, dat Engeland zich op den Balkan nog niet gewonnen heeft gegeven. Zoo. kan dan ook de veronderstelling wor den uitgesproken, dat 't Duitsch-Italiaan- sche pacificatiewerk nog niet is afgeloo pen. Maar Roemenië heeft een nieuwen ko ning. Er wacht Mie' .el I een zware tank, want een land moet uit zijn politiek ver val worden opgericht. EEN PROCLAjVÏATIE VAN KONING CAROL. Koning Carol heeft van zijn troonsaf stand mededeeling gedaan in de volgende, door de radio en in extra-edities der bladen verspreide, proclamatie Roemenen. Tijden van ernstige schok ken en zorgen trekken over ons land. Se dert tien .jaren heb ik er naar gestreefd, alles voor het welzijn van Roemenië te doen, zooals mijn geweten het mij ingaf. Thans ligt over het land, dat voor groote gevaren heeft gestaan, rouw. Uit liefde voor dezen grond, waarop ik geboren en opgegroeid ben, wil ik de gevaren uit den weg ruimen, door mijn zoon, van wien gij houdt, den zwaren last der heerschappij over te dragen. Ik. bid, dat dit voor de redding van het vaderland gebrachte offer niet vergeefsch zal zijn. Ik verzoek allen Roemenen, mijn zoon met trouw en liefde te omringen, opdat hij den steun -vindt, die hij. voor de voortaan op zijn schouders rustende zware verantwoordelijkheid noo dig heeft. Moge God ons land beschermen en het een trotschere toekomst verzekeren. Leve Roemenië. Van 22 tos uur verboden zich te hegmm. Met in°ang van Maandag a.s. zijn ingrijpende maatregelen vooral voor de kuststreek, afgekondigd. De voornaamste bepaling is dat men zich niet tusschen 22 en 4 uur zonder verlof buitenshuis mag begeven. Voorts zijn be perkende bepalingen afgekondigd voor bedrijven van zwervende kooplieden en straatartisfen. legitimatieplicht voor alle inwoners. Op bevel van den Commissaris-Generaal voor de openbare veiligheid, den hoogeren S.S.-politiieider zijn 4 verordeningen uitgevaardigd. Sn de eerste plaats is voor alle Nederlandsche staatsburgers boven 15 jaar, met ingang van 1 October 1940 een aigemeene legimitatiepiïcht ingevoerd. Dit verplicht iederen Nederlander steeds een van een foto voor zien identiteitsbewijs bij zich te hebben. Het bewijs moet worden uitgegeven door een Nederlandsche instantie. Bovendien is een verordening uitgevaardigd omtrent verdere verkeersbeperkingen, omtrent beperking van bedrijven van zwer vende kooplieden en straatartisten en tenslotte een verbod om vliegers op te laten. De volledige tekst dezer verordeingen zullen wij in ons volgend nummer publiceeren. Het verbod van verlaging van loonen en salarissen. Een toelichting. De leider van de afdeeling sociale za ken bij den commissaris-generaal voor financiën en economie deelt mede De Rijkscommissaris voor de bezette Nederlandsche gebieden heeft' eenige da gen geleden een verordening uitgevaar digd over het verbod van het verlagen van loonen en salarissen. Deze verordening is gepubliceerd in het verordeningenblad van 29 Augustus 1940. In overeenstemming met artikel 3 dezer verordening heeft de secretaris-generaal van het departement van sociale zaken de voor de uitvoering vereischte voor schriften in de Nederlandsche Staatscou rant van 2 September 1940 bekend ge maakt. De verordening van den rijkscommissa ris heeft de bedoeling de werknemers te beschermen tegen willekeurige verlaging van him ontvangsten, d.w.z, tegen kortin gen, die niet geboden zijn door de econo mische verhoudingen in het bedrijf. Zij is uitgevaardigd, na overleg met de werkge vers- en werknemersorganisaties. Zij treedt, wat de kern betreft, in de plaats van het besluit Van den Nederlandschen opperbevelhebber van. land- en zeemacht van 24 Mei 1940. De bedoeling van dat besluit was ongetwijfeld ook, den werkne mer te beschermen tegen ongerechtvaar digde vermindering van zijn inkomen de er in genoemde rechtsmiddelen zijn echter voor dit do"l ontoereikend gebleken. Het besluit van den Nederlandschen opperbe velhebber gaf weliswaar den werknem ir het recht, tegen ongerechtvaardigde loons verlagingen bezwaren in te brengen oij het college van rijksbemiddelaars, doch het schiep niet de mogelijkheid, ook zon der uitdrukkelijke bezwaren van den be trokken werknemer, op te treden tegen willekeurige inkomenverlagingen. De er varing heeft echter geleerd, dat de werk nemer dikwijls, hetzij om persoonlijke re denen, hetzij op grond van zjjn economi sche afhankelijkheid, in het geheel niet in staat is van het hem gegeven recht ge bruik te maken. Daartegenover eischt de verordening van den Rijkscommissaris voor het door voeren van een loonsverlaging van den werkgever het bewijs, dat deze in den voorgenomen omvang door den economi- schen toestand van het bedrijf dringend noodzakelijk en met de sociale verhoudin gen van zijn werknemers vereenigbaar is. In de plaats van het recht tot beklag van den werknemer stelt de verordening den eisch van goedkeuring en draagt hierdoor de bewijslast voor de noodzakelijkheid van de korting op den werkgever over. De verordening ontkent echter anderzijds niet, dat ondei den tegenwoordige» eco- nomischen toestand soms het blijven be staan van een bedrijf slechts door een. KONING MICHAEL LEGT DEN EED AF. Om half tien gisterochtend heeft Koning Michael in de troonzaal van het koninklijk paleis te Boekarest voor minister-presi dent Antonescu en den Patriarch van de Orthodoxe kerk van Roemenië, Nidulescu, den eed afgelegd. De korte eedsformule luidtIk zweer, het erfgoed van Roemenië, zijn grenzen en zijn integriteit te waar borgen. Zoo waarlijk helps mi) God al machtig. zich bi men zekere grenzen bejegende vermindering van de loonkosten kan wor den veilig msteld. Zij bepaalt dat in zulke gevallen zonder ingrijpen van de over heid door een overeenkomst tusschen de beide belanghebbende partijen een rege ling tot stand moet komen, die zoowel met de belangen van het bedrijf als met de sociale omstandigheden van den arbeider behoorlijK rekening houdt. Nieuw is echter dat de werkgever niet zeli zonder meer tot een loonsverlaging kan besluiten, maar zich hiervoor eerst met zijn werknemers beraden moet, een eisch, die, wanneer zij door de beide par tijen juist wordt begrepen, tegelijkertijd geschik*" is om de gemeenschapsgedachte in het bedrijf te bevorderen en daardoor tenslotte slechts het algemeen belang van alle betrokkenen dient. Onder het geldigheidsgebied van de verordening van den Rijks-commissaris vallen alle landbouweconomische-, indus- trieele- en handelsbedrijven met inbegrip van visscherij- en scheepvaartbedrijven. De verordening is verder van toepassing op de arbeidsverhoudingen in de vrije be roepen. Onder „ge.dende loon- en salaris tarieven' voor korting waarvan toestem ming vereischt wordt, worden verstaan de in feite betaalde loonen en salarissen met inbegrip van alleregelmatige toeslagen en andere vergoedingen. Niet onder het verbod vallen bijv. toelagen en vergoedin gen, die slechts een enkele keer worden verstrekt en die slechts zoo nu en dan om bijzondere redenen worden gegeven. Daartegenover zijn vergoedingen, zooala verlofsgeld, alsook toeslagen voor over werk, toeing voor zwaren arbeid, toe lagen. voor bijzondere verontreiniging, enz. in de verordening opgenomen. De wijze van goedkeuring zelve is in de uitvoeringsvoorschriften zoodanig gere geld, dat verdere toelichting overbodig is. Voor het verstrekken van toestemmingen is bevoegd het college der rijksbemidde- laars, dat ook tot dusver met de behan deling van bezwaarschriften op grond van het besl. t van 24 Mei 1940 beiast was. Overigens is het vanzelfsprekend, dat. alle tot de uitvaardiging van de verordening van den Rijk .commissaris ingediende be zwaren door de rijksbemiddelaars nog op der ouden rechtsgrond zullen worden af gewikkeld. EXTRA-BROODRANTSOEN VOOR AARDAPPELEN. EN BIETENROOIERS. Tot 1 November a.s. De secretaris-generaal, waarnemend hoofd van het departement van landbouw en visscherij maakt bekend, dat aan man nelijke arbeiders beiast met het aardappe len- en bietenrooien tot 1 November a.s, extra broodrantsoenen op basis van 100 mogen worden verstrekt. Deze tijdelijke extra verstrekking heeft alleen betrekking op brood en niet op bo ter of vet. Arbeiders, die gedurende deze periode andere oogstwernzaamheden verrichten en vrouwelijke werkkrachten komen hiervoor niet in aanmerking. Alle voetbalwedstrijden afgelast. Het bestuur van den Nederlandschen Voetbalbond heeft alle door hem en door de verschillende onderafdeeiingen op Za terdag 7 en Zondag 8 dezer vastgestelde competitiewedstrijden afgelast. De ver leende toestemmingen voor het spelen van seriewedstrijden op deze beide dagen zijn ingetrokken.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1940 | | pagina 1