KORTE PREDICATIE Zeeuwsche Kroniek P@©f c SCHAKEN Bevelan'se brieven. leder ei z?n pak. Mientje die brocht Tona nae' den trein. Ze nogè.' wat te draegend'r moeder ze een paksje madeleinen mee-'egeve, een siepje prinseprumen om zjem van te ko ken en nog zó 't êen en 't are en dan je ègauw de vracht. Die jongers ollebei een koffer mie klêeren mee-'ebrocht, die nam ze noe mee vrom vol fruit. „Sleepe mae', jongers", zei Joane,' die a ze voe 't raem achteran stieng te kieken. De vrouwe 'oorden 't gelokkeg nie. Die was mee 'egae toet an den 'ofdam en bleef dae' stae' wêeuwe toet dè,' ze den 'oek om waere. 'Eêt a 't was op die grientwegt vrêed man. Gin zuchtje was ter te bekennen. Last ze daerom nie van de wermte ze waere ollebei lucht gekleed en, ok ollebie, lucht in de pak Tona was, mee 't werken oal d'r vet kwiet 'erocht en Mientje was rèel van d'r eigen. ,,'t Is möoi om dat oal wee is te zien", zei Tona, „de vruchten stae' möoi. Je be- griep' nie, 'oe a.' dat oltied nog zó góed terechten komt, mee oal die regen en die kouwe". Ze verpakten is. „Mae' noe riept' het lekker an, 'öor'. Voel jie jen erm ok nog nie? Dat weegt temissen mèer as m'n geld". Mientje die ok riae' 't land 'ekeke. Mee a die lêere têekenen letten ze nie allêene op de stand van de gewas sen maer ok op oal die verschillende kleuren en 'oe möoi a die tegen mekare ofstakke. Zövee' verschillende soorten gróen van peeën, petaten en juun en van böomen, doornbossen en gos. Overoal de lichte plekken van 't graen dae'-tussen mee 'ier en daer een kankerblomme, zó i-6od as vier. ,,'t Is een móói leven", zei Tona, ,,'t boereleven". Mientje verpakten ok is en ze keek nae' d'r viengers, dae' stienge de lienken in. „Da' je 'r dan nie in 'ebleve bint", zei ze vinneg, „mae' je vindt het ok mooier om is te komme kieken, in de zummer, as om een 'ëel jaer deur, 's ochens en 's aevens onder de koeie te krupen". „Ik oltied graag 'emolke 'öor", gaf Tona vrom, „en ik 'ouwe nóg vee' van beesten. Je ei ter dikkels mèer vriend schap van as van de ménsen. Dat a ik. temissen bie óns in de stad van échte vriensohap zie-e is zó weineg, dat ku' je wè verbie den burg'ermêesters deure draege. En, dat mö,' je me noe nie kwelluk neme, maer ik glöove, dè.' julder, onder mekare. je plezier ok wè' óp kunne". Mientje keek vóór d'r, zó doenker as de nacht en Tona praatten deur „Onder óns gezeid kan ik Janna der gin ongeliek in geve, da ze 'eprobeerd eit om d'r eigen 'uusouwen te kriegen. Daer is overal een tied van a de jonge veugels kunne vliege motte ze 't nist uut Voe zö'n méns as Joane is dat toch gêen leven. Jaeren- lank jen eigen baes 'ewist, doe-e en laete dat a je wou en dan ineens wee' niks mi te zeggen daer is gin méns die a dae' z'n eigen in zou kunne schikke. Dat be- staet invoudeg nie', nêe-e ik glóove nie' dè,' je voader dae' vei'standeg an 'edaen eit dae' kan niks' van komme as vee' ongenoegen. Mö' je :dat noe zelft ok nie zegge?-;'. Mientje. schoeiden mie d'r 'öod. Ze zei „ik zegge jniks. Het kom mien nie toe om te oordëelen over m'n ouwers of m'n ouwere broer'en zuster. Ieder mö' z'n eigen zaeken mae' regele". ,,Zö", zei Tona, „me dunkt anders dè.' je Joane daereven nogal areg d'r vet gaf". „Dat is wat anders", kwam Mientje, „het kom 'eur nie toe om oalles op Louw te steken en dag. in dag uut z'n leven dae'mee te zitte vergallen, en 't ónze de'rbie as ze dan zövee' op z'n an te merken eit, dan mö' ze 'n nie mi' willen Laet ze dan Scheie". „Net ofda' dat zömae gaet", gooiden Tona der tussen, „dan mö' je toch zeker êest is geldege reden „Glad nie 'öor", Mientje zag zö röod as een 'aene en 't kwam der zö niae' as één reeze uut, „as je dat ollebei wil, 'oef je glad gin reden op te geven om te scheien van tafel en bed en a dat vuuf jaer 'eduurd eit ku' je 't uwelik 'èelegans laeten ontbinde, en bè je voe góed van mekare of". Tona stieng glad verstomd. „Mae, wat bin jie dae göed mie op d' öogte je zou agauw zegge, da' je dae' belang bie eit", zei ze. Zö mits waere 'ze bie 't station an-'ekom- me, ze gaf een zucht van verluchtege en verpakten nog is voe de leste keer. Mientje was ter ok moe-e van, zou je zegge. Oal de kleure was inééns uut d'r gezicht wig- 'etrokke en ze zag der afgemat uut. Ze 'aelden onverschilleg d'r schoeren op „belang? ikke nie', 'óor. Vadder kan 'k noe nie mi' mee, wil ik op tied terug weze voe 't melken. Ier ei j' je koffer de goeie i'eize". „Dank je", zei Tona, „tuus nog den goeiendag, 'óor en bedankt omda' je m'n pak 'edrogen eit". Ze lachten „in den regel mö' een ieder z'n eigen pak draege, Onderwegt naer 'uus liep Mientje mee d'r vuusten toe-'enepe, d'r öogen brand den in d'r óod en ze keek mae' staer vóór d'r, zonder iets te zien. In d'r gedachten gieng 't oal-mae' „ik mö' m'n eigen pak draege, allêene, stik allêene". H. C. H. afgaf, dat de vaccinatie van een bepaald kind een te gevaarlijke bewerking was, kon het kind tot de school worden toegelaten. Een bepaalde groep van kerkelijke perso nen, die feitelijk gemoedsbezwaren had, wist voor hun kinderen, al waren zij ge zond en sterk, toch zoo'n verklaring mach tig te worden. De sti'eng doorgevoerde inenting heeft het gevolg gehad, dat de Nederlandsche be volking zich geen angst behoeft te maken voor het pokkengevaar in normale omstan digheden. Ook de hygiënische toestanden in ons land zijn in de laatste tientallen van jaren zoo verbeterd, dat volgens.deskundi- gën de vrees voor een pokkenepidemie niet groot is. Door het optreuen van een hersenontste king (enciphalitis), waarbij bleek, dat er een verband bestaat tusschen deze ziekte en de vaccinatie, heeft de regeering in 1928 de vaccinatiedwang opgeschort. Op 1 Jan. 1910 was die opschortingswet afgeloopen. De nieuwe regeling kent niet den vroegeren indirecten dwang (alle leerlingen bij 't on derwijs moeten zijn ingeënt). De ouders zullen verplicht worden voor een commissie te verschijnen, ofschoon zij nog niet ge dwongen kunnen worden hun kinderen te laten vaccineeren, als zij gegronde redenen DE POKKEN. Een typisch doorkijkje onder de Sabelspoort te Arnhem, waarvaa de ontmantelingswerkzaamheden dit historisch bouwwerk spoedig zijn oude luister zullen hergeven (Foto Pax-Hollend) de taiswmm j WAT MAAKT GE VAN UW ONTBIJT EN TWAALFUURTJE? Niet lang geleden schreef Dr. Van Schelven zijn populaire boek: „Wat maakt ge van Uw leven?" en met een kleine vari atie hierop zouden we thans een welis waar ietwat prozaïscher, doch stellig niet minder actueel vraagstuk kunnen aanroe ren en wel: „Wat maakt ge van Uw maaltijden?". Ja wanneer ge tot die lieden behoort, die hun zeven sneden oor logsbrood verdeelen over ontbijt, twaalf uurtje en mogelijk nog het „hapje voor 's avonds laat" en wanneer ge dan daarbij hardnekkig de steeds slapper wordende thee en koffie drinkt, dan is het waarlijk geen wonder, dat ge zoekt naar wat afwis seling. En duswaarom zoudt ge niet eens ondernemend zijn, eens van het oude afstappen en kennis maken met wat min der bekende, maar dikwijls uiterst waarde volle en smakelijke producten van. onzen, bodem, "die-ontbijt en twaalfuurtje kunnen- maken; tot maaltijden, die zélfs afwisse lender,- voedzamer en lekkerder zijii dan die van vroeger, waar ge zoo aan vast houdt Een der grootste attracties van Uw bui- tenlandsche reizen was stellig het nieuwe, zoo geheel andere voedsel, dan ge thuis gewend was. Welnu hoewel ge thans niet kunt reizen, behoeft ge U toch die eene aardige zijde van het vroegere vacan- tie-uitsjapje niet te ontzeggen, want ook thuis kunt ge andere, origineele en smake lijke gerechten maken, die de dagelijksche sleur onderbreken. Het is immers niet an ders dan een zekere- laksheid, steeds een zeker deelonzer producten te gebruiken en een ander, even lekker en even waarde vol deel, te negeeren! Er bestaan ontbijt- gerecliten als: gort met karnemelk, gorte brij, hangop, havermout met vruchten en havermoutpap, kastanjepap enboekwei- te grutten met karnemelk. Maak erdus eens gebruik vanMelk is het meest waar devolle voedsel en in combinatie met de een of andere graansoort vormt ze zelfs een uit voedingsoogpunt volmaakt geheel! Ook voor het twaalfuurtje levert onze eigen bodem alle mogelijke producten. We kunnen b.v. voor 'het middagmaal meer groenten en aardappelen koken dan ge woonlijk en het restje om twaalf uur ver werken tot een smakèlijke salade ('s zo mers) of tot een warm hapje ('s winters). Voor het slaatje voegen we er wat rauwe groenten als: kropsalade, andijvie, gerasp te wortel, tomaat, ramanas, radijs en als slasaus hangop, yoghurt of botermayon- naise bij, daar resten in voedingswaarde achterstaan bij versche producten. Voor het warme hapje maken we gebruik van wat geraspte winterwortel, geraspte kool, fijngesneden rauw lof, een scheutje warme melk en wat geraspte kaas. Op deze wijze worden ontbijt en twaalfuurtje niet alleen waardevoller dan vroeger, doch bovendien zorgen we er zoodoende voor, dat er even wicht ontstaat tusschen hetgeen de Neder landsche bodem opbrengt en hetgeen wij gebruiken voor onze voeding. Tenslotte nog een recept voor een bui tengewoon smakelijk twaalf uurhapje: Tuiuderspannekoek (recept van Mej. A. J. Reiding, leerares koken en voedings leer): Rest aardappelen, rest groente, 1 of 2 eieren, zout en nootmuskaat, wat melk, 40 gram (2 afgestreken eetlepels) boter of vet, een uitje, geraspte kool of derg. Wrijf de aardappelen fjjn en vermeng ze met de fijngesneden groente, het ge klopte ei en wat peper en zout. Voeg zoo noodig wat melk toe, maar zorg dat de massa niet te nat wordt. Laat de boter in de koekenpan heet worden. Doe er de mas sa in en spreid deze zooveel mogelijk uit. Balt de massa als één koek aan weerskan ten bruin (omkeeren met behulp van een deksel) MANYA REUKMAN. Maak een goed gebruik van onze vitamineiyke tomaat! Er zijn nog streken in Nederland, waar men tomaten niet op hun juiste waarde weet te schatten. Maar in het grootste deel van ons land, en zeker in de groote steden, worden tomaten algemeen ge waardeerd, niet alleen om de lekkere, (Slot). Ook in Zeeuwsch-Vlaanderen heex-schten in 1871 en 1872 de pokken in hevige mate. De geleerde J. H. van Dale, hoofd der school en archivaris te Sluis werd er ook het slachtoffer van. Opmerkelijk, dat in den tijd van zijn geboorte in 1828 eveneens de pok ken te Sluis heerschten. De ouders van Van Dale woonden destijds te Eecloo in Oost-Vlaanderen. Noord- en Zuid-Neder land waren toen één koninklijk. Tegen den tijd, dat moeder Van Dal^f bevallen moest, begaf zij zich steeds naar Sluis, opdat haar kind in het eigenlijke Nedex-- land zou geboren worden. Toen onze J. H. van Dale ter wereld moest komen in 1828, dux-fde zijn moeder als gewoonlijk niet naar Sluis gaan, daar hier destijds de pokken heerschten. Het schijnt, dat tijdens de zwangerschap de gevoeligheid voor die ziekte bij de aanstaande moeder grooter is. De groote kenner der Nedex-landsche taal zag alzoo te Eecloo het levenslicht. Toen de scheiding tusschen Nederland en België voltx-okken was in 1831, kwam het gezin Van Dale voor goed te Sluis wonen. Zooals wij zooeven schreven, kwamen in 1871 in Westelijk Zeeuwsch Vlaandei'en de pokken. De heer Van Dale, hoofd der school, was bijzonder bang er door besmet te worden. Als hij een huis moest passeeren, waax-in een poklijder was, stak hij de straat over. Ik heb zelfs hooren vertellen, dat hij soms onder een parapluie liep, opdat hij dan de besmette lucht niet zoo spoedig zou inademen. Daar hij een zwak lichaam had en moge lijk hierom zich niet had laten hervacci- neeren, is hg niettegenstaande zijn voor- zorgsmaatx-egelen het offer geworden der zoozeer gevreesde ziekte. Hij ovex-leed den 19 Mei 1872 op 44-jarigen leeftijd. Tot slot iets over de bestrijding der ziekte. In Mei 1796 verrichtte de Engelsche ge neesheer Edwai'd Jenner voor het eerst een inenting met koepokstof. Hij had ontdekt, dat personen, die door besmetting koepok ken hadden gehad, voor de pokziekte van menschen weinig of niet vatbaar waren. Door nauwkeurige studie en vele proef nemingen had hij een voorbehoedmiddel tegen de zoozeer gevreesde ziekte ge vonden. Op 2 Juni 1802 kende het Engel sche paxiement aan dl'. Jenner voor zijn ontdekking der koepokinenting een natio nale belooning toe van 10.000 pond sterling. Het duurde echter nog vele jaren, eer de vaccinatie algemeen werd toegepast, zoowel in Engeland als in de andere Europeesche landen. Zooals - gewoonlijk waren er voor- en tegenstanders, clie hun standpunt in tal van brochures uiteenzetten. Zelfs de medi sche wereld was in twee partijen verdeeld. Zoo was dr. Abr. Capadose (17951874) in ons land een bestrijder der vaccinatie. Daar hij tot het Reveil (opwekking tot meer Christelijk,leven) behoorde, zou men denken, dat de godsdienst toen ook een woordje meesprak, zooals thans nog bij sommigen het geval is. Dit was niet het geval, want Willem de Clercq, ook een bekend pex'soon van het Reveil, liet zijn kindex-en wel inenten. De regeering. van ons land in 't'begin der 19de eeuw tijdens dé Fransche overheer- sching was voor de vaccinatie. Koning Lo- dewijk Napoleon was zelfs een gi-oot voor stander. Het gelukte echter niet de bevol king er voor te winnen. Toen werd besloten de predikan:en er voor te spannen. Zij moesten door middel van een predikatie de gemeenteleden overtuigen van het heilzame der koepokinenting. Vaak werd hierbij de genezing van Naaman de Syriër als onder werp genomen. Op Zondag 15 September 1S12 hield Ds. J. C. Verlouw te Wolfaarts- dijk een dex-gelijke predikatie. Het hielp echter niet veel. Toen de geneesheeren- om de drie maanden een rapport moesten uit brengen van het aantal gevaccineex'den was het aantal spoi'adisch. Ook het ijveren der schoolopzienex's gaf geen succes. De x'egeei'ing onder koning Willem 1 deed eveneens haar best om de vaccinatie meer ingang te doen vinden. De geneesheeren kregen van de regeering 50 cent voor iedere inenting, gedaan aan gealimenteer- den (ai-miastigen). Toen in 1817 een pok kenepidemie uitbrak, was de aandrang der regeering groot, doch met weinig resulta ten. Zelfs moet koning Willem I er persoon lijk niet zulk een groot voox-stander van ge weest zijn. In Mei 1817 n.I. liet de toenma lige kroonprins zijn zoontje (de latex-e Wil lem III), nauwelijks drie maanden oud, de koepokinenting ondex-gaan. Hij kreeg daar over van zijn koninklijken vader een te rechtwijzing. In het museum te Middelburg hangt een schilderstukje, volgens ovex-levering geschil derd door den Middelbui-gschen kunstschil der Pieter Gaal (17691819), voorstellende de eerste vaccinatie, gedaan te Middelburg door den bejaarden geneesheer Van Solin gen. Ziende de nutx.ge gevolgen der doox-ge- voex'de vaccinatie is koning Willem I later van gevoelen veranderd. Hij stelde medail les beschikbaar aa n de geneesheeren, die de meeste inentingen hadden verricht. Op 24 Jan. 1827 kreeg Dr. J. de Man te Middel burg van den konin' een gouden medaille ter waax-de van 50 voor zijn grooten ijver ter bevordering van de koepokinenting. Later kregen de geneesheeren A. Schuman te Serooskex-ke (W.), S. R. Beerta te Gi'ijps- kerke en nog andex'en om dezelfde x-eden een gouden medaille. In 1849 chreef de Vei-eeniging van ge nees- en heelkundigen in Zeeland een woord van aanbeveling der vaccinatie. Het ijveren van Dr. J. C. de Man, toen in 1855 in het gasthuis te Middelburg de pokken uitbraken, hebben wij in het vorige artikel gemeld. Genoemde vereeniging stichtte in 1865 te Middelburg een commissie van vac cinatie en cevaccinatie. Minvex-mogenden konden zich te allen tijde bij een der be stuursleden vervoegen, Nooit heeft men in ons land een recht- streeksche dwang gewild. Volgens de wet van 1872 moest elk schoolgaand kind ge vaccineerd zijn. Zij, die gemoedsbezwaren hadden, hielden hun kinderen thuis en leer den ze zelf lezen, schrijven en rekenen. Er kwam echter een indirecte dwang tot vaccinatie, toen in 1901 de leerplichtwet werd aangenomen. Alle kinderen moesten nu naar school en tot x school werd geen enkele leerling toegelaten zonder eerst te zijn ingeënt. Het „pokkenbriefje" werd ook verstrekt, als na vaccinatie bij hei'haling zich geen pokpuisten hadden ontwikkeld. Alleen als de geneesheer een verklaring REDACTEUR: J. M. MULLIÉ. Ver-betering: Men zal bemex-kt hebben, dat op het diagram van de slotstelling, der partij P- Reijnierse Jr.R. v. d. Harst, wel ke vorige week gepubliceerd werd, een zwarte raadsheer oxitbx-eekt op bl. We laten hieronder een Spaansche partij volgexx met de zoogen. gesloten variant, waarbij wit evenwel de zet h2h3 ter- voorkoming van Lg4 nalaat. WitF. D. YATES. ZwartJ. R. CAPABLANCA. Spaanse hePart ij (gesp. in het tox-nooi te New York 1924)] 1. e2e4 e7—e5 2. Pgl—f3 Pb8—c6 3. Lfl-b5 a7a6 4. Lb5—a4 Pgg—f6 ■5. 0—0 Lf8e7 6. Tfl—el b7—b5 7. La4b3 d7—d6 8. c2—c3 0—0 9. d2d4 Lc8g4 10. Lel—e3 e5Xd4 11. c3xd4 Pc6a5 12. Lb3—c2 Pa5_c4 jj.3. Pbld2 Pc4Xe3 Een goede en veilige voortzetting. De zet 13Pb2: zou tot vele ver-wikkelingen aanleiding geven. Telxe3 c7—c5 15. Ddl—el Pf6—d7 1x2—h3 Lg4—1x5 17. d4Xc5 Pd7xc5 Na het plausibele 17dc5: zou wit met 18 e5 tot tegenspel kunnen komen. 18. Tal—dl Ta8c8 19. e4—e5 Le7—g5' 20. Te3c3 b5—b4 21. Tc3—c4 d6d5 22. Te4Xb4. Dd8e7? Stex-ker was Lg5e7, 23. Pf3 X g5de eenige kans. 23Lh5xdl 24. Lc2Xh7f Kg8h8 25. Tc4—h4! De7Xg5 26. f2—f4 Dg5—e7 27. Lh7c2t Kli88 28. Lc2—h7t Kg8—1x8 29. Lh7c2f en remise door eeuwig schaak. fx-issche smaak, maar ook om het hooge gehalte aan vitaminen. Het zou wel eens kunnen zijn, dat een eventueele enquête be treffende vooi-keur voor eexx of andere soep in het voordeel van tomatensoep zou uit vallen Nu zijn er diverse mogelijkheden om lekkere tomatensoep te bereiden. In de meeste gevallen worden de vx-uchten ge zeefd en het verkregen sap op een of an dere manier gebonden. Er zijn echter ook andere mogelijkheden. Een proef met on derstaand recept kiuxnen wij ten zeerste aanbevelen! Heldere Tomatensoep. (4 borden). 1 liter water, 34 bouillonblokjes, 250 gram pond) tomaten, 50 gram gerasp te, oude kaas, 4 duixne sneedjes brood, ongeveer 40 gram boter (2 afgestreken eetlepels) Los de bouillonblokjes op in het watex-. Dompel de tomatexx even in kokend en daarna in koud water; vex-vvijder de schil letjes., Snijd de tomaten in vieren en ver wijder de pitten. Laatde stukjes tomaat 5 minuten zachtjes koken in de bouillon, waaraan het gezeefde uitholsel van de tomaten is toegevoegd. Bak de sneedjes bx-ood in de koekenpan iet boter aan weerskanten goudbruin en bestrooi ze daarna met de geraspte kaas. Presenteer de soep in de soepterrine en de sneedjes bx-ood op een schaaltje. In elk bord legt men dan eerst een sneedje brood met kaas en schept hierop de soep. DE VERVOLGDEN „Zalig de vervolgden om der gerechtigheid wil, want hunner is het Koninkrijk der hemelen. Zalig zijt gij, wanneer men u smaadt en vervolgt en liegende allerlei kwaad van u spreekt om Mijnent- wil. Verblijdt ti en verheugt u, want uw loon is groot in de hemelenwant alzoo hebben zij de profeten vóór u vervolgd Wij hebben een Heiland, die op 'deze aarde aan een kruis werd ge slagen. Wij hebben een Bijbel, die het boek is van vervolgden en martelaren. Een volgeling van Jezus Christus heeft op aarde niet beter te verwachten dan zijn Meester. Als hij niet vervolgd, ge smaad of belasterd wordt, dan is dit een vriendelijke uitzondering. Wij moeten echter voorzichtig om gaan met deze Zaligspreking. Christus prijst niet elke vervolgde of gesmade gelukkig. Het gaat om wat eens pro feten is aangedaan. Het gaat om ge rechtigheid. niet de menschelijke, maar de goddelijke. Het gaat om de woor den: om Mijnentwil. Het kon wel eens zijn, dat Christenen vervolgd en ge smaad werden om wat zij met Christus niét gemeen hebben, om hun zelfzuch tigheid, starheid, kortzichtigheid, eigen gerechtigheid. In het Evangelie kunt gij lezen, dat Christus het vaak niet eens is met zijn volgelingen. Zie Lu cas 9 46—56. De volgelingen twisten om den voorrang. Jezus stelt een straatjongen in hun midden en noemt groot, wie onder allen de minste is. De volgelingen worden partijmannen en denken in groepen. Jezus heeft het ruime: wie niet tegen u is, is vóór u. De volgelingen maken zich boos over de menschen, die van God niet witten weten. Jezus leert hen, alleen maar verbaasd te zijn, dat God van hen wèl wil weten. Dit gezegd zijnde, als het waarlijk gaat om Gods gerechtigheid en niet om onze beginselen, om Christus en niet om zelfhandhaving, dan zal een Christen alle vervolging, smaad en laster blijmoedig dragen. Want hij is een gelukkig burger van het Konink rijk der hemelen. F. Op een der Duilsche vliegvelden aan het Westelijk front. Voor den start worden machine en instrumenten be proefd (Foto Weltbild) Keurig in doozen verpakt wbrdeD groote hoeveelheden rozen te Aals meer getransporteerd voor export naar Duitschland (Foto Pax-Holfand)

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1940 | | pagina 10