Daagt de vrijheid voor Ziid-Afrika
Tweede Blad
PROVINCIALE ZEEUWSCHE COURANT
Dinsdag 3 September 1940
Onafgebroken strijd tusschen Boer en Brit.
Hertzog beukt onvermoeid op
Smuts' Engelsch bolwerk.
Bijzondere correspondentie.)
Onder den indruk van de Italiaan-
sche veroveringen in Afrika begint
de zucht naar' vrijmaking van het
Engelsche juk zich ook in de Zuid-,
Afrikaansche republiek voortdurend
meer te openbaren. Het begint er
naar uit te zien, dat het einde van
de regeering-Smuts nabg is.
Teneinde zich een goed denkbeeld te kun
nen vormen van hetgeen de Boeren van de
Engelschen te lijden hebben gehad, loont
het de moeite, de geschiedenis van Zuid-Af
rika nog eens na te gaan. Aan de Kaap
de Goede Hoop hadden zich in de 16de
eeuw de Portugeezen nedergezet, die echter
in de 17de eeuw door de Boeren werden
verdreven. De Hollandsche Oost-Indische
Compagnie stichtte in 1602 Kaapstad; en
dit werd het middelpunt vanwaar uit de
kolonie zich uitbreidde. Toen Napoleon in
1806 het continentale stelsel tegen Enge
land toepaste, nam Engeland, naar het heet
te: tijdelijk, de Hollandsche koloniën in be
zit. Toen het echter op restitutie aankwam,
vergat men er enkele terug te geven, o.a.
de Kaapkolonie. De Engelsche heerschap
pij was echter van dien aard, dat den Boe
ren niets anders overbleef dan huis.en hof
op te geven en verder het binnenland in te
trekken. Deze landverhuizing staat in de
geschiedenis bekend als de Groote Trek.
In de nieuwe, door hen gestichte staten
Transvaal, Oranje Vrijstaat brachten de
Boeren het tot grooten welstand. Toen er
tenslotte rijke goudmijnen en diamantvel
den werden ontdekt in hun gebied, was
dit voor de Engelschen aanleiding om den
Boerenoorlog te ontketenen, die woedde
van 1899 tot 1902.
DE ZUID-AFRIK A AN S CHE
UNIE WORDT GESTICHT.
Nauwelijks was de oorlog teneinde of in
een deel van de door Engeland omgekoch
te Zuid-Afrikaansche pers werd een cam
pagne ingezet voor het stichten van de
Zuid-Afrikaansche Unie, die dan ook op 31
Mei 1910 tot stand kwam. Het Neder-
landsch werd gelijkgesteld met het En-
gelsch als omgangstaal en er wex-d een
Zuid-Afrikaansche Partij gesticht, waar
mede Engeland hoopte, de Boeren aan het
lijntje te kunnen houden. Aan het hoofd
van deze partij kwam generaal Botha te
staan. Daar de party echter hoe langer hoe
meer uitsluitend opkwam voor de belangen
van Engeland, trad generaal Hertzog, die
een onafhankelijke politiek der Zuid-Afri
kaansche Unie voorstond, er uit en stichtte
een eigen partij, die de rechten der Boeren
zou verdedigen. Daar deze partij, de Nati-
Het Dultsche legerbertcht.
Het Opperbevel van de Duitsche weer
macht deelde gisteren mede:
Duitsche onderzeebooten hebben op de
Noordzee twee Britsche torpedojagers tot
zinken gebracht. Op den len September
hebben onze gevechts- en jachtvliegers de
aanvallen op inrichtingen der Engelsche
luchtmacht in Z.O. Engeland voortgezet.
Hangars en onderkomens der vliegvelden
Abingdon, Kenley, Biggin-Hill, Detling,
Hawkings en Lympne kregen voltreffers
en werden voor een deel in brand gesto
ken. In den loop der aanvallen ontstonden
verscheidene luchtgevechten, waarin onze
vliegers opnieuw hun superioriteit bewe
zen. In den nacht hebben afdeelingen ge
vechtsvliegers de zeehavens van Liver
pool, Swansea, Bristol en Chatham met
goed gevolg met bommen bestookt. Het
leggen van mijnen voor Britsche havens
Werd voortgezet.
Vijandelijke vliegtuigen hebben Zondag
nacht wederom getracht Berlijn en andere
steden aan te vallen, dank zij den krachti-
gen afweer van het luchtdoelgeschut slaag
den zy er niet in, in het gebied van Groot
Beriyn bommen uit te werpen. Op andere
plaatsen in het Duitsche rijksgebied werd
slechts schade aan woonhuizen, nergens
echter militaire materieele schade aan-
onalisten, weldra een sterken aanhang
kreeg en in bloei toenam, richtten de En
gelschen op hun beurt een nieuwe partij
op, de Unionisten, die op de bres stond voor
de belangen van de steden, mijnbezitters en
de Engelsche regeering.
Toen Botha in 1914 aandrong op het ver
klaren van den oorlog aan Duitsch Zuid
west-Afrika, brak een Boerenopstand uit
onder generaal Christiaan de Wet, welke
evenwel door de Engelschen bloedig werd
onderdrukt. Aan den oorlog in Europa nam
Zuid-Afrika weinig of geen deel, daar men
een nieuwen opstand vreesde, als het land
van troepen werd ontbloot.
GENERAAL SMUTS VERSCHIJNT
TEN TOONEELE.
ïn 1919 overleed Botha. Hij werd als mi-
nister-president opgevolgd door genex-aal
Smuts. Ofschoon het dezen gelukte, in 1920
de Unionisten en de Zuid-Afi-ikaansche par
tij te vereenigen, waren deze beide niet in
staat om bij de verkiezingen van 1924 weer
stand te bieden aan de Nationalisten en de
Arbeiderspartij. Generaal Hertzog kwam
nu aan het hoofd van de Zuid-Afrikaansche
Unie te staan. In 1925 wist hg ondanks
sterken tegenstand het Afrikaansch in de
plaats te stellen van het Nedex-landsch als
officieele taal. In 1927 komt de Unie, dank
zij zijn bemoeiingen, in het bezit van een
eigen vlag. In 1933 nam hij Smuts weder
op in zijn kabinet, die trachtte, de voorma-
lige Duitsche kolonie Zuidwest-Afrika als
vgfde aan de Zuid-Afrikaansche Unie toe
ge voegen.
Om dien tijd begon Hertzog ernstige po
gingen aan te wenden, om de Unie onaf
hankelijk te maken van Engeland. Smuts
daarentegen toonde zich een aanhanger van
Engeland, daar hij beweerde, dat Zuid-Af-
rika 'onmogelijk in staat zou blijken, zich
zelf te regeeren. Hierin werd hij terzijde
gestaan door de pex-s, die zich voor het
grootste deel in Engelsche handen bevond.
Tenslotte brak de huidige oox-log uit.
Men herinnert zich, hoe Hertzog hartstoch
telijk kampte tegen de deelneming van
Zuid-Afrika, doch hoe hij bij de stemming
in het Parlement met een kleine meerder
heid werd verslagen door zijn tegenstander,
Smuts. Deze laatste weet echter zeer goed,
dat zgn regeering volstrekt niet steunt op
de meerderheid des volks, zoodat hij zich
verzet tegen nieuwe vex'kiezingen, die voor
hem ongetwijfeld een vex-pletterende neder
laag zouden opleveren.
Hertzog zit intusschen niet stil. Overal
in het land houdt hg demonstraties, waar
heen steeds een groot gehoor stroomt. Het
aantal zijner aanhangers neemt gestadig
toe; en vooral nu blijkt, dat het Britsche
wereldrgk begint te wankelen, ach ten velen
den tijd gekomen, óm zich "van Engeland
los te maken vreedzaam, als het kén, doch
met de wapens, als het moét.
De bezetting der nieuwe
Hongaarsche gebieden geregeld.
De gemengde Hongaax-sch-Roemeensche
commissie heeft, naar het D.N.B. uit Boe
dapest meldt, in een bijeenkomst van tien
uren, over het vraagstuk van de bezetting
der nieuwe gebieden door Hongarije het
volgende besluit genomen
Het Hongaarsche leger trekt 5 September
over de grens. De opmarsch wordt 13 Sep
tember beëindigd. Het binnentrekken be
gint langs de geheele tot dusver geldende
Hongaarsch-Roemeensche grens met uit
zondering van het gedeelte rondom Gross-
wardein, waar het den zesden een aanvang
neemt. Den vgfden September rukt het
Hongaarsche leger Marossziget en Szath-
mar binnen, den daaropvolgenden dag
Grosswardein en het komt dan in verschil
lende etappes den elfden te Klausenburg. De
beide laatste dagen wox-dt het binnentrek
ken in de Zuidoostelijke gebieden der Szek-
ler voltooid.
Gisteren is de behandeling der niet-mili-
taire vi-aagstukken begonnen.
Morgen komen de beide kamers der
volksvertegenwoordiging bijeen voor een zit
ting, waar de regeering de wet over den
terugkeer der Zevenburgsche gebieden zal
indienen.
Verzoek aan
Adverteerders en
Correspondenten
In verband met de beperking der
vervoergelegenheid moet ons blad met
ingang van a.s. Maandag vroeger ver
schijnen. Wij verzoeken met het oog
daarop onzen adverteerders» er wel
rekening mede te willen houden- dat
de advertenties uiterlijk om tien uur
in ons bezit moeten zijn, om nog in
het nummer van denzelfden dag te
kunnen worden opgenomen. De ad
vertenties uit Middelburg dienen al
daar voor half tien te worden inge
zonden.
Onze correspondenten gelieven er
rekening mede te houden, dat zij hun
kopy zoo spoedig mogelijk inzenden.
Indien er belangrijk nieuws te melden
is, verwachten wij daarvan vóór twaalf
uur telefonisch mededeeling.
Het verlagen van
loonen en salarissen.
Alleen toegestaan na ontvangst
van vergunning.
Gistei-en is het eerste uitvoeringsbesluit
van den waarnemenden secretaris-generaal
van het departement van sociale zaken in
gevolge de verordening van den Rijkscom
missaris voor het bezette Nederlandsche
gebied betreffende het verbod van verla
ging van loonen en salarissen, verschenen.
Hiei'in wordt bepaald:
Artikel 1.
Het college van rgksbemiddelaars is be
voegd tot het vei'leenen van een vergunning
tot verlaging van loonen en salarissen. De
vergunning kan ook worden verleend voor
bij collectieve arbeidsovereenkomst gere
gelde loonen en salarissen.
2. De vergunning wordt slechts ver
leend, indien de economische omstandighe
den dit noodzakelgk-maken en de verlaging
met het oog op de sociale positie van de
betrokkenen toelaatbaar is.
Artikel 2.
(1). Verzoeken om vergunning worden
schriftelijk bij het college van rijksbemid-
delaars ingediend. Zg moeten voldoende ge
motiveerd zijn.
(2) De vergunning kan voor een bepaal
den tgd en voorwaardelijk worden verleend.
De beslissing wordt den werkgever schrif-
teüjk medegedeeld.
Een afschrift wordt gezonden aan het
bevoegde districtshoofd der arbeidsinspec
tie. De werkgever is verplicht de betrok
kenen terstond met de beslissing in ken
nis te stellen.
Artikel 3.
1. De werkgever is verplicht aan het col
lege van rgksbemiddelaars op diens verlan
gen alle gegevens te verstrekken, welke
noodig zijn voor de behandeling van het
verzoek tot verlaging van loonen en salaris-
2. Voordat vergunning tot verlaging van
bij een collectieve ai-beidsovereenkomst ge
regelde loonen en salarissen verleend
wordt wordt aan de bij deze collectieve
arbeidsovereenkomst betrokken partijen
gelegenheid geboden hun standpunt uiteen
te zetten.
Artikel 4.
1. Het hoofd of de bestuurder van een
onderneming of de persoon, die een vx-g be
roep uitoefent, die, ingeval daarvoor een
vergunning noodig is, zonder vei-gunning
geldende loonen of salax-issen verlaagt, is
strafbaar; het feit wordt beschouwd als
overtreding en wox-dt gestraft met hechte
nis van ten hoogste dx-ie maanden of geld
boete van ten hoogste drie duizend gulden.
2. Met de opsporing van een in het eerste
lid strafbaar gestelde handeling zgn behal
ve de in artikel 141 van-het wetboek'van
strafvordering genoemde personen, ook be
last de ambtenaren der ax-beidsinspectie.
Artikel 5.
Dit uitvoeringsbesluit treedt in werking
op den dag van afkondiging.
WEINIG GEVALLEN VAN
BESMETTELIJKE DIEREN
ZIEKTEN IN NEDERLAND.
Het A.N.P. meldt uit Den Haag:
Met het oog op de groote waarde, die de
veestapel van Nederland heeft, is het voor
komen en de bestrijding van besmettelijke
dierenziekten van groot belang. Het is met
de besmettelijke dierenziekten reeds sinds
geruimen tgd zeer gunstig gesteld. Naast
eenige miltvuurgevallen en de slechts
plaatselijk optredende varkenspest zijn
met het gevreesde mond- en klauwzeer, dat
in het jaar 1937 zoo zeer gewoed heeft,
nog slechts 18 boerderijen in zes gemeenten
der provincie Noord-Holland aangetast. Dit
heeft natuurlijk een gunstigen invloed op
den uitvoer van fok- en consumptievee
naar het Duitsche rgk, die bij een ongunsti-
gen stand der besmettelijke ziekten be
perkt zoo al niet geheel gestaakt zou moe
ten worden, waardoor den landbouwers hun
toekomende loon zou ontgaan. De door de
Duitsche commissie betaalde px-gzen zijn
zeer bevredigend. Dit wordt algemeen er
kend door de veehoudex-s. Natuurlijk kan
de prijs slechts evenredig zijn met de kwa
liteit der dieren.
De Gpbouwdlenst doet nattig
werk.
Hoewel de Opbouwdienst zijn voornaam
ste taak zal vinden in groote pi-oductieve
werken van algemeen belang, maken de
korpsen zich ook in verschillende streken
des lands nuttig met hei-stel- en oprui
mingsarbeid.
Zoo zijn onderdeelen van het IV distx-ict
sedert eenigen tijd bezig met het herstel
len en in zijn oorspronkelijken toestand te
rugbrengen van de zomerkaden aan den
IJsel, waarbij tevens de daar aanwezige
opstellingen voor geweer- en kax-abijn-
schuttex-s worden opgeruimd.
Deze werkzaamheden strekken zich uit
langs den geheelen westelijken oever.
Ook het winterbed van den IJsel wordt
in orde gebracht. De hekken en afrasterin
gen in de uiterwaarden worden hersteld en
de aanwezige prikkeldraadversperringen,
die hinderlijk zijn voor het vee, worden
verwijderd. Deze laatste werkzaamheden
strekken zich over een verder gebied uit,
en wel meer naar het Zuiden, langs Huis-
sen en Bemmel tot nabij Lent.
Het personeel van een viertal korpsen
vindt in een en ander voor geruimen tijd
werk.
Het gebruik van verkeersmiddelen.
De bij wet van September 1939 inge
voerde bevoegdheid van den secretaris-ge
neraal van het departement van water
staat om regelen vast te stellen omtrent de
registx-atie en het gebruik van verkeers
middelen voor het vrachtvervoer te water
en te land is in een gistei-en verschenen
verordening tot nadere aankondiging ver
lengd.
jongeman pleegde moord op zijn
vroegere verloofde.
EN MAAKTE VERVOLGENS
DOOR OPHANGING EEN
EIND AAN ZIJN EIGEN LE
VEN.
In een weiland achter een bosch nabij
Roden heeft een voorbijganger gisteroch
tend vroeg een vreeselijke ontdekking ge
daan. Hij vond daar het lijk van het 22-
jarige meisje E. Meyer uit Roderwolde.
Het meisje is het slachtoffer van een
moordaanslag geworden.
De dader is de 32-jarige verloofde van
het slachtoffer. Het meisje heeft Zondag
de verloving uitgemaakt, hetgeen B. zoo
buiten zichzelve bracht, dat hg het meisje
bij de keel greep en door wux-ging om het
leven bracht.
In den loop vaxx den middag heeft men
het lijk van B. gevonden. De man had zich
opgehangen aan een boom op ongeveer
1500 meter van de plaats, waar het lijk van
het meisje was gevonden.
Verzamelt onkruidzaden.
Wij zullen in den a.s. winter niet over
de gewone zaden voor vogelvoedering kun
nen beschikken. Daarom is het raadzaam,
onkruidzaden te verzamelen, welke door
vinkachtige en sommige andere vogels
met graagte worden gegeten. In aanmer
king komen o.a. zaden van:
Distels (wanneer de bloemhoofdjes plui
zig woi'den)
brandnetels (wanneer de zaadtoppen
bruin worden)
weegbree (de aren plukken);
grassen (voor zoover nog aanwezig)?
melde-soorten (Atx-iplex), overal op
bouw- en tuingrond en op braakliggend
tei'rein te vinden;
ganzevoet-soorten (Chenopodium), als
voren. Tot dit geslacht behooren o.a, ook
bieten, spinazie en het loogkruid.
Beukenooten zijn eind September rijp.
Goed droog bewaren, daar ze anders
schimmelen. De boomen dragen dit jaar
zeer overvloedig.
Eikels kunnen we bewaren voor de een
den.
Lijsterbessen (Augustus) en vlierbessen
(Sept.Oct.) bewaren we in trossen op
een koele plaats, liefst in een kelder.
Spreeuwen en lijsters, die ze nu niet noo
dig hebben, zullen ons er straks dank
baar voor zijn.
De bessen van meidoorn, hulst, dxün-
doorn, Geldei'sche roos enz., laten we waar
ze groeien, evenals de zaden van herken,
elzen en dennen.
Wie zonnebloemen in zijn tuin heeft,
verzamelt natuurlijk zorgvuldig het waar
devolle zaad. En indien pinda's nog te
krggen zijn, zal men goed doen een paar
pond te reserveeren voor de meezen,
boomklevers en ante spechten.
Tenslotte nog deze x-aad: Wees zuinig
met uw vooi'raaö en voeder niet wanneer
dit niet bepaald noodig is. Dus alleen by
vorst, sneeuw, ijzel of aanhoudenden re
gen. Ook de'laatste is een ex'nstige handi
cap voor de kleine vogels.
gericht.
De totale verliezen van den vijand be
droegen Zondag 62 vliegtuigen, waarvan
er 52 in luchtgevechten neergehaald en 10
op den beganen grond vernield werden.
Daarentegen worden slechts 9 eigen vlieg
tuigen vermist.
OOK GISTEREN LUCHTAANVALLEN.
Naar het D.N.B. verneemt, hebben Duit
sche jagers volgens de tot dusver ontvan
gen berichten, bij de luchtgevechten, die
zich gistermorgen boven het gebied van
Zuid-Engeland hebben afgespeeld, 13 Brit
sche vliegtuigen neergehaald. Vier Duitsche
Vliegtuigen worden vermist.
Ook in den middag zijn, naar het D.N.B.
verneemt, weer kleine Duitsche gevechts-
en jachtformaties tot het Britsche eiland
doorgedrongen om in Zuid-Engeland mili
taire doelen aan te vallen. Boven de Brit
sche kust ontstonden vex-scheidene luchtge
vechten, waarin de Duitsche jagers weder
de vijandelijke versperringen doorbraken.
Het luchtafweergeschut aan de Engelsche Oostkust wordt op zwaren proef gesteld, nu de Duitsche
luchtaanvallen in hevigheid toenemen^, (Foto Welibild).
Itanaansche bommenwerpers boven vijandelijk gebied m Noord Afrika. De
foto geelt een indruk van de verlatenheid van het landschap
(Fo'o Weltbild)
Bommen op Zwitsersch gebied.
De staf van het Zwitsersche leger deel
de gisteren mede:
In den nacht van 1 op 2 September zijn
wederom vreemde vliegtuigen over ons
gezagsgebied gevlogen. In talrijke plaatsen
in West Zwitserland en in St. Gallen loei
den tusschen middernacht en 1 uur 's mor
gens de alarmsirenes. Bg Au (St. Gallen)
werden eenige bommen op open veld gewor
pen. Personen werden daarbij niet gewond.
In het St. Galler Rgndal openden de troe
pen het afweer op de vreemde vliegers.
Wit geschilderde hekken duiden op verschillende
plaatsen in Den Haag de plaatsen aan, waar
voetgangers gevaar toopen te water te raken.
