Waarem Engeland zich in liet Verre Oosten
moest terugtrekken.
Tweede Blad
Maandag 26 Augustus 1940
Het kweekte Japan op tot zijn grootsten
concurrent.
'(Bijzondere correspondentie)
Toen enkele weken geleden de chef van
het Britsche China-eskader den tocht van
Hongkong naar Singapore aanvaardde,
had hij niet eens meer een behoorlijk
oorlogsschip tot zijn beschikking. Hij moest
de reis maken aan boord van een hulp
kruiser. Men zou bijna kunnen zeggen
hij sloop weg uit het centrum van Oost-
Azië naar de 1500 zeemijlen verwijderde
grens tusschen het Oost-Aziatische en het
Indische gebied 1500 zeemijlen, d.w.z.
den afstand te water van Londen naar
Gibraltar.
Nog slechts twintig jaar geleden was
Hongkong het steunpunt van de macht en
de vloot van Groot Brittannië in het
Verre Oosten, had het met zijn zee- en
luchtmacht de Straat van Formosa be-
heerscht, welke route gevolgd wordt door
een derde van den Japanschen invoer en
bijna de helft van zijn uitvoer Hongkong,
de belangrijkste haven van den Stillen
Oceaan ligt thans eenzaam en verlaten,
daar de. Japaneezen in den herfst van 1938
de voor Hongkong onontbeerlijke verbin
ding met Kanton hebben afgesneden. Als
oorlogshaven is het van zoo goed als alle
strijdkrachten ontbloot.
De aftakeling van de Engelsche zee
macht, welke in dit feit ligt besloten,
vormde het voorspel tot de dezer dagen
gevolgde terugtrekking van de Engelsche
troepen uit de Engelsche nederzetting in
Sjanghai en het nederhalen van de Engel
sche oorlogsvlag in deze stad zooals zij
reeds tien jaar geleden moest worden
neergehaald in den Noordelijken vooruit
geschoven post Weihaiwei.
Was dit een en ander de noodwendige
loop der dingen of is het veeleer te wijten
aan de misslagen der Engelsche zeemachts-
politiek? Veertig jaar geleden is het En
geland zelf geweest, dat in Japan den
toenmaligen bondgenoot tegen Rusland,
zijn grooten concurrent heeft opgekweekt.
Bij de zeegevechten, in 1904/05 door de Ja-
pansche vloot geleverd aan de Russische,
was het admiraal Pakenham in den
wereldoorlog opvolger van Beatty als op
perbevelhebber der kruiservloot, die, aan
boord van Admiraal Togo's vlaggeschip,
den Japannees met raad en daad terzijde
stond. Doch reeds tien jaar later moest
Engeland wijken voor het veto van Japan,
toen het China wilde bewegen tot deelne
ming aan den wereldoorlog. Weer zeven
jaar later, in Washington, stemde Enge
land toe in het Viermogendhedenverdrag,
waarbij werd bepaald, dat de vestingwer
ken van Hongkong, niet verder zouden
mogen worden uitgebreid. Hierdoor droeg
het er toe bij, dat „de sleutels tot den
Westelijken Stillen Oceaan werden uitge
leverd aan Japan". Wel is waar maakte
men, aarzelend en onzeker, een aanvang
met het uitbouwen van Singapore,
tot basis voor de vloot en de
luchtvaartmaar Singapore, op 3000
zeemijlen van Tokio gelegen, bijna
even ver als van Amsterdam naar New-
York, is geen basis voor militaire opera
ties in geval van verwikkelingen in de
Chineesch-Japansche wateren. In 1923 be
zocht voor de tweede maal binnen korten
tijd een Amerikaansch vlooteskader ver
schillende havens van Australië en Nieuw-
Zeeland op bitteren toon bemerkte bij die
gelegenheid de „Navy League" te Londen
„Beide landen hebben nog nimmer een
Britsche vloot van slagschepen te zien ge
kregen. Moeten zij zich niet de vraag stel
len, naar wien zij dan naar bescherming
moeten uitzien, als eenmaal de dag van
het conflict aanbreekt?
Doch er is veel meer. In den oorlog
tegen China trekt Japan zich niets aan
van Engelsche belangen of Engelsche be
zwaren, onverschillig of het betreft het
toebrengen van nadeel door de blokkade
der kusten of de verwonding van den
Engelschen gezant Knatchbull-Huggessen
door Japanneesche vliegex-s of het wei-pen
van bommen op Engelsche kanonneex-boo-
ten. Het Engelsche wereldrijk laat zich
zelfs door Japan dwingen, een eind te
maken aan het leveren van oox-logsmate-
riaal aan Tsjang Kai Sjek via Bui-ma.
Dit alles is een gevolg van de in den
wereldoorlog gevolgde strategie, waardoor
het genoodzaakt was, Japan in het Oosten
de vrije hand te laten. Men wilde de
oppei-heei-schappij ter zee behouden, zon
der er opnieuw strijd voor te voeren.
In de afgeloopen jaren werkte nog een
noodlottige omstandigheden mede tot de
verzwakking der Britsche macht ter zee
gedreven door de zucht om den status quo
te handhaven, staarden de Engelsche
staatslieden zich blind op het Oosten van
Europa, waar Duitschland een aanvang
begon te maken met het te niet doen van
de bepalingen van het Vex-dx-ag van Ver
sailles. Hierdoor schenen zij te worden
gehypnotiseerd, en wel zoodanig, dat zij
hun wereldrijk en den voornaamsten pijler
daarvan, de zeemacht', vergaten. In Hong
kong en Sjanghai openbaren zich de ge
volgen daarvan.
Het is niet een natuurlijk gevolg van
den loop der dingen, dat Engeland zich
uit het Vere Oosten heeft laten verdrin
gen het heeft er zelf toe medegewerkt
door de misslagen, welke het heeft begaan
en waarvan het thans de wrange vruchten
plukt.
De positie van het
Gouvernement-Generaal.
Thans een bestanddeel van de
Groot-Duitsclxe machtsuitoefening.
De „Völkischer Beobachter" schildert
in een extra bex-icht uit Krakau de positie
van het Gouvernement-generaal Polen in
het Groot-Duitsche Rijk.
Het blad wijst op de x-ecente vex-kla-
ring van den Gouvex-neur-Genex-aal, dr.
Frank, dat de Poolsche staat voor altijd
heeft opgehouden te bestaan. Drie phasen
van ontwikkeling voor de positie van de
Poolsche gebieden tegenover het rijk wor
den aangegeven.
Eex-st waren de door Duitschland ge
leide deelen van den vroegex-en staat Po
len een door Duitsche militairen bezet ge
bied, dat, staande onder Duitsch gezag,
buiten de grenzen van het Rijk bleef.
Toen op 26 October 1939 het militaire be
stuur door den tot „Gouverneur-Generaal
voor de bezette gebieden" benoemden
Rijksminister dr. Frank vervangen werd,
begon de tweede phase in de ontwikkeling
van het Gouvernement-Generaal. Zij werd
gekenmex-kt door een verdere werkelijke
aansluiting van dit gebied bij het Duitsche
Rijk. Thans is een derde phase begonnen.
Het 'and heeft het karakter van „bezet
gebied" verloren. De betiteling „Gouver
nement-Generaal" is definitief en blijft de
eenige betiteling. Het Gouvex-nement-Ge-
neraal is thans een bestanddeel van de
Groot Duitsche machtsuitoefening gewor
den. Aan het hoofd van zijn vier distric
ten Krakau, Warschau, Lublin en Radom
staat voor elk een districtshoofd, die den
titel van gouverneur heeft. De leiding tus
schen het Duitsche bestx-ur en de Poolsche
bevolking wordt uitsluitend ondex-houden
door den „Kreishauptmann" die den
Poolschen burgemeestex-s aanwijzingen
geeft en van hen de wenschen der be
volking verneemt. Men ziet hierin, betoogt
het blad, de duidelijke scheiding tusschen
de Duitsche leiding en de bevolking.
BULLITT KEERT TERUG NAAR
FRANKRIJK.
De Amerikaansche staatssecretaris van
buitenlandsche zaken, Cardell Huil, heeft
naar het DiN.B. uit Washington meldt, op
desbetreffende vragen te kennen gegeven,
dat ambassadeur Bullitt zal texugkeeren
naar zijn post vaix ambassadeur by de
Fx-ansche regeering.
ONTSLAG VAN ORTIZ NIET
AANVAARD.
Na een vex-gadering die meer dan zes
uur duurde, heeft de Argentynsche natio
nale vex-gadering de ontslagaanvrage van
staatspx-esident Ortiz van de hand gewe
zen. Slechts één senator verklaarde zich
voor aaxxnexxxing van de ontslagaanvrage.
WERKGEMEENSCHAP VAN NEDER-
LANDSCHE CINEASTEN GEVORMD.
Op initiatief van den nieuwen directeur
der filmmaatschappij „Cinetone", den heer
Theo Glisten, is een werkgemeenschap van
Nedex-landsche cineasten gevormd, welke
als leden heeft de heeren Ernst Winar,
C. H. Tuyn, Kees Strooband, Otto van
Neyenhoff, Theo Güsten, C. A. Huguenot
van der Linden en H. Josephson, terwijl
tot lid van den px-oductieraad gekozen zijn
de heeren Jan Teunissen, Gerard Rutten
en Jan Koelinga. Deze werkgemeenschap
stelt zich voor, de mogelijkheden, welke
het voorpx-ogx-amma in de bioscopen biedt,
levensvatbaax-heid te geveix en deze voor
exploitanten en publiek aantrekkelijk te
maken.
Het werkprogramma dezer gemeenschap
omvat de productie van tien documentaire
films over onderwerpen, welke cultureel
en artistiek waardevol en van nationaal
belang zijn, terwijl de werkwyze der ge
meenschap aldus is, dat ieder werkstuk
de individueele schepping van een harer
leden- wordt. Met de productie van deze
films is reeds een begin gemaakt.
„PAYS REËL" VERSCHIJNT WEER.
Het blad van de Belgische Rexistische
partij „Pays Reël", dat kort na het begin
van de vijandelijkheden in België was op
gehouden te vex-schijnen, is weer uitgeko
men. In een hoofdartikel roept Leon De-
grelle de Belgen op de geschillen en de
ijverzucht uit. het verleden te vex-geten en
te werken aan den socialen hex-opbouw
van België.
De nieuwe Japansche grondwet.
Zy zal een totalitair karakter
dragen.
Over de richtsnoeren vair de nieuwe
politieke structuur van Japan, verneemt
het D.N.B. te Tokio, dat het totaliteits-
begi'ip de leidende gedachte van de
nieuwe grondwet zal zijn. Als samenvat
ting van het volk zal een boven de pax--
tijen staande organisatie wox-den opge
richt. Prins Konoye wordt door den keizer
belast met de leiding der staatszaken en
zal tevens hoofd van deze ox-ganisatie zijn,
waaruit de denkbeelden van de ïxieuwe
„levensbeweging" onder het volk ver
spreid moeten worden.
De partijgeest, welke het volk geschei
den houdt, moet weer vervangen wox-den
door de familiegedaohten welke keizer en
volk vereenigen. Nieuwe corpox-aties, als
vertegenwoox-digers van het volk, zullen
ontstaan, die voor het oude partyenstelsel
in de plaats treden. De door px-ins Konoye
benoemde permanente en voox-bereidende
commissie vereenigt in zich reeds den
geest en het doel van de nationale her
vorming. De keizer als hoofd der natie
vereenig'' in zich alle souvereine rechten.
"l:-i
r a.--. •=*?■--
Jmtf"
s. 'x*
De oorlog in Afrika. -= Een gemotoriseerde Italiaansche afdeeling tijdens den opmarsch fa Britse?*
Somali land (Foto Weltbilcfc
Hét benoemingsrecht
van ambtenaren.
Het Zaterdag vex-schenen Vex-ox-deningen-
blad bevat een verordening van den Rijks-
commissai-is voor het bezette Nederland-
sche gebied betreffende bijzondere maat
regelen op administratiefrechtelijk gebied.
Hierin wox-dt bepaald:
Ax-t. 1: De Rijkscoixxmissaris voor het be
zette Nedex-landsche gebied benoemt, stelt
aan en ontslaat de volgende ambtenaren en
andere functionarissen
1. De secretax-issen-generaal van de de
partementen van algemeen bestuur;
2. Den vice-president en de leden van
den Raad van Staten;
3. Den president, de vice-px-esidenten
en de raadsheeren van den Hoogen Raad
der Nederlanden, alsmede den procureur-
generaal en de advocaten-generaal bij ge
noemd college;
4. De presidenten der gerechtshoven,
alsmede de px-ocureurs-generaal bij ge
noemd colleges;
5. Den inspecteur der rijksveldwacht
en den inspecteur der Nederlandsche ma
rechaussee;
6. De hoofdcoixxmissax-issen van politie;
7. De commissarissen der provinciën;
8. De burgemeesters van de hoofdste
den der provinciën en van de gemeenten
met meer dan 50.000 inwoners;
9. Den px-esident der Nedex-landsche
bank;
10. Den president der directie van de
N.V. Nedex-landsche Spoorwegexx;
11. Den inspecteur-genex-aal van het
Loodswezen;
12. De directeuren van het Staatsbedrijf
der Artillerie-inrichtingen, alsmede van de
x-ykswerf;
13. Den commandant van den Nedex--
landschen Opbouwdienst,
Artikel 2.
1. Voor zoover overigens het benoemen,
aanstellen of ontslaan van ambtenaren
of andere functionax-issen voorheen tot de
taak van den koning behoorde, geschiedt
dit door den secretaris-generaal van het
betreffende departement van algemeen be-
stuux-. Voor zoover tot het benoemen, aan
stellen of ontslaan van ambtenaren of
andere functionarissen andere Nederland
sche autoriteiten, instanties of lichamen
bevoegd zijn, blijft deze bevoegdheid on
verminderd bestaan.
2. Het bepaalde in lid 1 geldt ook voor
het benoemen en ontslaan van den voor
zitter en de leden van bestux-en, examen
commissies en commissies van ondex-zoek,
alsmede van alle andere soorten van com
missies, raden van advies, bijstand en an
derzins, zoolang de Rijkscommissaris niet
bepaalt, dat zjj him werkzaamheden neex--
leggen.
Artikel 3.
De Rijkscommissaris behoudt zich het
recht voor om de in artikel 2 genoemde
personen in bepaalde gevallen zelf te be
noemen, aan te stellen of te ontslaan.
Zaalzaadregellng geldt niet voor
koolzaad.
OOK NEET-GOEDGEKEURDE PARTIJEN
MOGEN ALS ZAAIZAAD VERHANDELD
WORDEN.
Het rijksbureau voor de voedselvoox-zie-
ning in oorlogstijd deelt mede, dat de ge
troffen zaaizaadregeling voor granen en
peulvruchten, waarbij alleen door den Ne-
derlandsclien algemeenen keuringsdienst
goedgekeui-d zaaizaad mag worden vex'han-
deld, niet geldt voor koolzaad. Hiervan mo
gen dus behalve de door dezen dienst goed
gekeurde zaai'.aden, niet goedgekeurde pax--
tyen als zaaizaad verhandeld worden.
De handel kan zich ter verkrijging van
zaailcoolzaad in verbinding stellen met den
provincialen voedselcommissaris.
De teler kan zich voor bestelbonnen en
geleidebiljetten wenden tot den plaatselijken
bureauhouder.
De teelt van koolzaad als groenvoedex-ge-
was is toegestaan.
KOSTWINNERSVERGOEDING.
Aan familie van gesneuvelden en
gewonden.
Het hoofd van het Afwikkelingsbux-eau
van het Departement van Defensie heeft
aan de bux-gemeestex-s in den lande een
circulaire gericht betx-effende kostwin
nersvergoeding.
De termijn, zoo blijkt er volgens het
Hbld .uit, gedurende welken aan de ver
wanten van overleden of vermiste militai
ren kostwinnersvergoeding kan worden
doorbetaald ingevolge de cix-culaires van
den opperbevelhebber van Land- en Zee
macht van 30 Mei en 19 Juni 1940, wordt
verlengd tot en met 31 Augustus 1940.
Is het ovex-lijden geschied nè, 17 Augustus,
hetzij vóór of op 31 Augustus 1940, hetzij
later, en acht de burgemeester redenen
aanwezig de vergoeding nog eenigen tijd
na ~3T Augustus 1940 of na den datum van
overlijden uit te keeren, dan dient de bux--
gemeester daax-toe een voorstel te doen.
Voor zoover gewonde en verminkte mi
litairen zich niet meer in werkelijken
dienst bevinden, zal de kostwinnersver
goeding slechts mogen worden doorbe
taald, indien te hunnen aanzien een ge
neeskundige verklaring wordt overgelegd,
waai'uit blijkt, dat zij als gevolg van hun
verwonding nog niet in staat zijn loon-
gevenden arbeid te verrichten.
Ten aanzien van de militairen, die op of
na 1 Augustus 1940 bij den Opbouwdienst
zijn opgekomen, wordt de kostwinnersver
goeding in het algemeen vastgesteld op
het bedrag, dat laatstelijk tijdens het ver
blijf in werkelijken dienst bij de gemobi
liseerde weermacht werd genoten. Ver
hooging of verlaging van vex-goeding mag
slechts geschieden, indien dit o.a. als ge-
vólg van veranderde gezinsomstandighe
den. ook bij een onafgebroken vex-blijf in
werkelijken dienst zou zijn geschiedt.
Ten aanzien van hen, van wie bij de
burgemeesters bekend is, dat zij indertijd
met groot verlof zijn gezonden op grond
van een door hen overgelegde verklaring,
dat zij niet ten laste van de gemeenschap
zouden komen, kan in het algemeen ter
zake van hun verblijf bij den Opbouw
dienst geen kostwinnersvex-goeding wor
den toegekend. Acht de burgemeester in
een bijzonder geval redenen aanwezig om
van dezen x-egel af te wijken, dan doet
deze daax-van met opgaaf van redenen en
onder overlegging van een staat van in
lichtingen een voorstel aan genoemd
hoofd van het Afwikkelingsbureau.
Naar verboden zenders
geluisterd.
ARRESTATIES TE JTRECHT.
De laatste dagen heeft de Duitsche Si-
cherheitspolizei te Utrecht een aantal ar
restaties verricht wegens het luisteren naar
buitenlandsche zenders. Vrijdagavond zijn
twee personen, de naar Londen hadden ge
luisterd, in hechtenis genomen.
Fusie van bonden van handels-
en kantoorpersoneel.
De Nedex-landsche vereeniging van verte-
gemvoordigers van handelaren en indu-
strieelen „Hermes", neeft in een Zaterdag
middag te Groningen gehouden buitenge
wone algenxeene vergadering met algemeene
stemmen het dagelijksch bestuur gemach
tigd het aangaan van een fusie met den
Handels- en Kantoorbediendenbond „Mercu-
rius", de Nedex-landsche Handelsreizigers-
v -'een; ging en den Algemeenen Bond van
Handels- en Kantoox-bedienden, zulks als
uitvloeisp, van de fusie tusschen de Nedex--
landsche vakcentrale en het N.V.V.
Een liquidatiecommissie werd benoemd.
IN EEN RIOOLPUT GESTIKT.
Zaterdagnam.ddag is in een onbewaakt
oogenblik het 1%-jarig zoontje van de fa
milie C. aan Uen Oostdoxg ex-weg te Wasse
naar in een rioolput geraakt.
Toen hulp ,cwam opdagen bleek de kleine
-eeds door verstikking den dood te hebben
gevonden.
ALGEMEEN
VORDERINGSBESLUIT194-0.
Secretarissen-generaal hebben
bevoegdheid goederen te
vorderen.
In een Zatei'dag uitgevaardigd besluit van
de secx-etarissen-generaal van de departe
menten van handel, nijverheid en scheep
vaart, van landbouw en visschex-ij, van
justitie, van binnenlandsche zaken, van
ondex-wijs, kunsten en wetenschappen, van
financiën, van waterstaat en van sociale
zaken worden de. genoemde secx-etarissen-
generaal, ieder voor de onder zijn depar
tement ressorteerende aangelegenheden be
voegd vex-klaard, om indien zulks naar
het oordeel van den betrokken secre
taris-generaal in overeenstemming is met
het algemeen belang, zonder eenige fox-ma-
liteit, met inachtneming van de regelen,
bij het besluit gesteld, de tex-beschikking-
stelling van goederen, hetzij aan den Staat,
hetzij aan een anderen persoon of ander
lichaam, te vorderen of te doen vorderen.
Een dergelijke vordering geschiedt niet dan
in overeenstemming met den secx-etaris-
generaal van het departement van handel,
nijverheid en scheepvaart. Alle goedei-en
behalve zeeschepen vallen onder dit besluit.
De vorderingen geschieden op schrifte
lijke last, onderteekend door dengene, die
de vordex-ing doet en wordt, indien zij niet
aan den betrokken persoon rechtstreeks
kan worden gedaan, aan den burgemeester
der gemeente gericht.
Degene die een goed ter beschikking
heeft gesteld, ontvangt daarvan tex-stond
schriftelijk bewijs. Een vordering kan
strekken tot terbeschikking stelling in
eigendom en in gebruik. De in bezitne
ming kan zoo noodig met behulp van den
stex-ken arm geschieden.
De rechthebbenden ontvangen schade
loosstelling volgens vaste regelen, gesteld
door de genoemde secretar.ssen-generaal.
Indien geen overeenstemming is bereikt,
wordt tex-stond betaling gedaan. Indien
geen overeenstemming is bereikt kan de
belanghebbende zijn vordex-ing aan den
betrokken secretax-is-generaal toezenden.
Speciale commissiën zullen uitspraak doen
in gevallen, waarin de secx-etax-is-generaal
het bedrag der schadeloosstelling beslist.
Voorts bevat het besluit regelen om
trent het recht van terugkoop en straf
bepalingen tegen overtredingen.
OPENBARE GELD- EN
GOEDERENINZAMELINGEN.
Toestemming vereischt.
Openbare geld- en goedereninzamelingen,
in den ruimen zin des woords, mogen vol
gens een verox-dening van den Rijkscom
missaris voortaan slechts worden gehouden
met toestemming van den procureur-gene-
x-aal, of, indien de inzameling in het res
sort van meer dan een gerechtshof wox-dt
gehouden, van het departement van ju
stitie.
De toestemming kan afhankelijk gesteld
worden van de vervulling van voorwaar
den.
Van inzameling is ook sprake, wanneer,
onder mededeeling, dat de opbrengst (ont
vangst, winst) geheel of ten deele in het
algemeen belang of voor liefdadige doel
einden aangewend zal wox-den
Een prestatie in geld of goederen wordt
gevraagd, waartegenover of in het geheel
geen tegenprestatie staat of slechts een
dusdanige, waax-van de waarde in geenerlei
verhouding tot het gepresteex-de staat
de toetreding tot een vereeniging of do
ondersteuning (bevordering) van een ver
eeniging of stichting wox-dt verzocht, in
dien uit het verzoek daax-toe op te maken
is, dat lxet den verzoeker uitsluitend te
doen is om de aan de toetreding of de
ondex-steuning (bevordering) verbonden
prestaties in geld of goederen
goederen verkocht, of bijeenkomsten op
het gebied van kunst, sport of anderszins
gehouden wox-den;
loterijen of kansspelen (Ausspielungen)
gehouden worden.
