Provinciale Zeeuwsche Courant
Middelburgsche» Vlissingsche,
Goesche en Breskensche Courant
De inundatie-schade in den polder
Kruiningen c.a.
waarin opgenomen de
183ste JAARGANG NUMMER 169
DONDERDAG 25 JULI 1940
Uitgave der Firma's F. van de Velde Jr. en G. W. den Boer
ABONNEMENTSPRIJS:
18 cent per week of f2.30 per kwartaal.
Franco per post f 2 50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 5 cent.
ADVERTENTIEPRIJS:
Van 1 -5 regels f 1 50, iedere regel meer
30 cent. Bij abonnement speciale prijs.
Kleine advertenties van 1—5 regels f0 50,
iedere regel meer 10 ct. (max. 8 regels).
POSTREKENING 359300 (MIDDELBURG).
Dit nummer bestaat uit twee bladen
„Het is nu de tijd, om lot ruilverkaveling
over te gaan".
Gedupeerden vergaderen.
In de „Korenbeurs" te Kruiningen hiel
den grondgebruikei's in den polder Krui
ningen, den Nieuw Olrende-polder en den
St. Pieterspolder gisteren een drukbezochte
vergadering, ter bespreking van het vraag
stuk der inundatieschade en de wensche-
Irjkheid om tot ruilverkaveling over te
gaan.
Dr. J. J. Dorst, voedselcommïssaris
voor Zeeland, deelde mede, dat hem door
het bureau „ontruiming" van het Rijks
bureau „Voedselvoorziening" werd ver
zocht als zyn vertegenwoordiger te Krui
ningen te willen optreden. Aan dit bureau
werd door het herstelbureau van ir. Rin
gers de wederopbouw van het platteland
toevertrouwd. Spr. wees er voorts op, dat
deze streek in materieel opzicht zwaar
getroffen is, omdat de grond dit jaar ge
heel onbruikbaar is en ook voor volgende
jaren sterk in productiviteit verminderde.
Er zijn moeilijke tijden te wachten in een
streek als deze met vele kleine grondge
bruikers en intensieve gewassen. Spr. wil
echter waarschuwen tegen moedeloosheid.
Men moet trachten de moeilijkheden te
boven te -komen in het vaste vertrouwen,
dat de geleden schade op een redelijke
wijze zal worden vergoed. De in Mei ge
leden schade is zeer veel grooter dan die
van vorigjaar November, ook omdat de
grond dit voorjaar erg droog was en voorts
de hoeveelheid ingelaten water veel groo
ter was.
Spl'. wijst dan op de goede adviezen van
de commissie Minderhoud, die belangeloos
veel goed werk verrichtte. Spr zegt daar
alsnog dank voor. Thans kan. in de meeste
gevallen echter niet met een advies vol-
stEian worden. Zij die misleid werden door
de oogenschjjnlijk goede stuctuur van den
grond, kort nadat deze was opgedroogd,
zjjn teleurgesteld.
Dat de gronden nog niet ter beschik
king van de gebruikers zijn gesteld komt
doordat speciale voorzorgen noodig zijn
voor de behandeling van z.g. zoute gron
den.
Volgens ir. Smeding, directeur van den
Wieringermeerpolder, gelden de volgende
bepalingen: 1. de gronden moeten zoo
snel mogelijk van het zoute water worden
bevrijd en een diepe ontwatering krjjgen.
Zoo noodig greppels graven. 2. De gron
den moeten zoo weinig mogelijk worden be
werkt, indien noodzakelijk of gewenscht,
slechts oppervlakkig en alleen als de grond
goed opgedi'oogd is en de weersomstan
digheden gunstig zijn. Bij diepe bewerking
is kans op structuurbederf 3. Het zout
gehalte beslist in hoeverre nog eenige cul
tuur mogelijk zal zijn. In de zomermaan
den is niet op ontrieting te rekenen. 4.
Begroeiing van den grond met klaver
kan gewenscht zijn. Is geen resultaat te
verwachten dan moet bezaaiing achter
wege bljjven. 5. Hoe zwaarder de gronden
hoe gevoeliger is het algemeen voor inun
datie met zout water. In het winterhalf
jaar ti'eedt ontrieting op, die op de lichtste
gronden het snelst verloopt.
DE SCHADEVERGOEDING.
Bij het vraagstuk der schadevergoeding
d ent men onderscheid te maken tusschen
defensie- en oorlogsgeweld-schade. Inun
datie-schade valt onder defensie-schade.
De laatste is het gevolg van oorlogshande
lingen. Defensieschade wordt vergoed vol
gens dé bestaande wetgeving; er is dus
„recht" op vei'goeding. Bij oorlogsschade
is daarvan geen sprake. Bekend is, dat de
overheid in de laatste een tegemoetkoming
zal verleenen. Volgens spr. dient deze scha
de door het gcheele volk gedragen te wor
den. Defensie-schade wordt geregeld dooi
de commissie Raaymakers; oorlogsschade
door de commissie Van Leeuwen.
Aan den regeeringscommissans ir.
Louwes, is nauwe samenwerking met het
herstelbureau ir. Ringers, is de wederop
bouw van het platteland toevertrouwd. De
directe leiding is opgedragen aan ir.
Stof, hoofd van het bureau „ontruiming",
en dit bureau werkt' weer samen met den
cultuur-technischen dienst te Utrecht, di
rectie van den landbouw, consulenten en'
den gebouwendienst van de Wieringermeer.
Het bureau „ontruiming" is het centrale
punt.
Als gewestelijk steunpunt van de „adres
commissie-verordening" fungeeren deskun
dige schade-commissarissen. Acht distric
ten zijn ingesteld. Als schade-commissaris
voor Zeeland is de heer J. van den Bran-
deler aangewezen, die zich tc Goes ves
tigde. Spr. beveelt hem de belangen van
deze streek aan. Dc schade-commissaris
heeft tot taak alle schade op te nemen
en hy doet voorstellen over de vergoeding
van defensieschade. In vele gevallen is
hier behoefte aan voorschotten op de ge
leden schade en spr. beveelt .deze Icwestie
gaarne in de aandacht van den commissaris
aan. Bedoeling is dat aan de schade-com
missarissen plaatselijke deskundigen toe
gevoegd worden. Voor Zeeland zijn dit de
heeren van Hootegem en Minderhoud.
Spr. wees er tenslotte op, dat deze ver
gadering geen protest-vergadering is en
dus verzocht hij allen hun belangen op
zakelijke wyze te bepleitèn,
BELANGHEBBENDEN LATEN
ZICH HOOREN.
De heer DE GROOFF zèide bij de nu
volgende bespreking dank voor het houden
dezer vergadering. Men werd wat onge
duldig. Spr. begreep nu, dat alles in orde
komt, al duurt het misschien wat lang.
Spr. zou echter liever van een „volkomen"
dan van een „redelijke", schadevergoeding
willen-spreken, waar men, volgens de v/et,
ook recht op heeft! In 's lands belang moest
deze streek een zwaar offer brengen. Men
werd wat ongerust toen in enkele pers
artikelen over Vollenhove gewaagd werd.
Het scheen of men den polder Kruiningen
ondergeschikt achtte. Van ruilverkaveling
is spr. voorstander. Men zou dan wel dom
zijn dit niet te accepteeren. Mooie ver
beteringen zijn mogelijk. Spr. zou het
echter jammer vinden als de arbeiders er de
dupe van werden en men ze verwees naar
de werkverschaffing. Dit zou immoreel zjjn.
Ook tegen overplaatsing der groote boeren
is spr. Moeten er nog meer offers gebracht
wordèn Spr. pleit voor een royale schade
loosstelling.
De heer MESU is het in groote trekken
met spr. eens. Hy zou gaarne zien, dat de
arbeiders liier onder normale arbeidsvoor
waarden te werk werden gesteld, als vrije
arbeiders. Ook de bepaling, dat er maar
één uit één gezin mag werken mag hier
niet gelden. De overplaatsing van boeren
naar elders juicht spr. evenwel toe. Dit is
geen offer." Wie liever een geldelijke ver
goeding krijgt kan die ontvangen.
De hr. KOSTENSE vraagt naar de glo
bale kosten der ruilverkaveling. En hoe is
de vergoeding als de grond voor de verka
veling méér waarde had.
De hr. MESU zegt, dat de kosten van
geen belang zijn, daar die door het Rijk
worden gedragen. Hoe de taxatie in de toe
komst zal geschieden weet spr. niet. Hoe
zal het bijv. met den gulden gaan Opstan
den worden afzonderlijk geschat.
De hr. MOL vrhagt of Kruiningen stel
ling bljjft en herhaling dus te vreezen is.
En kan spr. weer een boomgaard aanleg
gen, en zoo ja, wanneer?
De heer MESU kan op de eerste vraag
niet antwoorden. Wordt de polder goed af
geleverd, dan zal er later geen gevaar zijn
voor schade aan vruchtboomen.
De hr. LINDENBERGH, voorzitter van
den polder Kruiningen, dringt er op aan,
recht te doen tegenover dezen polder, en
spr. vraagt o.a. naar het zoutgehalte.
De hr. MESU deelt mede, dat het zout
gehalte gisteravond bekend werd. De cijfers
loopen uiteen van 3 tot 13 gr. keukenzout
per l.bodemvocht. Dit is vleesch noch visch.
Spr. had liever een lager of hooger zoutge
halte gezien. Spr. kan nog geen ruime trek
ken van een plan geven. Hij hoopt dat over
enkele weken te kunnen doen.
De hr. NIEUWENHUY SE informeert
naar de regeling voor de pachters.
De heer MESU zegt, dat deze rechten in
overleg met de plaatselijke commissie moe
ten worden geregeld.
De hr. WAVERIJN vraagt of bezittingen
van familieleden, bijeen kunnen worden ge
voegd, waarop de hr. MESU bevestigend
antwoordt.
De hr. GUNNING zegt ir. Dorst dank
voor zijn vele bemoeiingen. Maar spr. vindt
het jammer, dat men met de ruilverkave
ling voor een voldongen feit wordt ge
plaatst. Achter de ruilverkaveling van den
Olzende-polder zet spr. een groot vraagtee-
ken. Laat men eerst contact zoeken met
de belanghebbenden.
De hr. MESU ziet ook hier vele verbe
teringen.
De hr. LINDENBERGH vindt het ver-
keei'd met de opruimingswerkzaamheden te
wachten tot na de beslissing over de ruil
verkaveling. Men moet nu ook eten.
De hr. DE GROOFF juicht de reeds in
gediende aanvrage toe maar betreurt de
stok achter de deur. Spr. wil nog meer
voorlichting. Ook over de valuta-kwestie.
De hr. MESU zegt toe, dat nog een ver
gadering zal worden gehouden, voor men
tot stemmen overgaat. Over de valuta-lcwes-
tie kan spr. niéts zeggen.
De hr. STOF zegt, dat in deze niets is
beslist. Wel ten opzichte van het vee. Wie
in November vee afstond kan geld krijgen,
maar ook een verklaring dat hij een gelijk
waardige hoeveelheid vee lean terugkrij
gen.
De hr. KOLE vraagt of er voor de oudere
menschen geen andere oplossing is dan hen
by de werkverschaffing te werk te stellen.
Dit zou spr. vreeselijk vinden. Kruiningen
maakt een verschrikkelyken zomer door.
De hr. MESU zegt, dat de plaatselyke
commissie in deze een oplossing moet vin
den. Spr. zegt verder op een vraag van
den hr. POLEY, dat het Rijk aansprakelijk
is voor het dylcgeschot omdat men geen
beschikking over den grond had. Spr. zegt,
De leiders der thans gestichte „Nederlandsche Unie". V. I. n. r. Mr. L. Einthoyen, prof.
dr. J. E. de Quay, mr. J. Linthorst Homan
dat ook met de belangen der consumptie-
melkers rekening zal worden gehouden, en
dat de ruilverkaveling ook het deel van
den polder 'Kruiningen omvat, dat niet on
der water stond.
Ir. STOF, hierna het woord verkrijgen
de, wees er op, dat dc inundatie in het
geheeld land tienduizenden ha. 'trof, eri
voor Kruiningen had dit, door het zoute
water, zéér ernstige gevolgen. En toen
de capitulatie had plaats gevonden is da
delijk gezegd: allereerst moet de landbouw
weer op de been komen. Dit is nog belang
rijker dan de schade-vergoeding; voor de
gèheele volkshuishouding. Spr. wil voorts
geen verschil maken tusschen defensie-
en oorlogsgeweld-schade. Gezorgd' moet
worden voor een spoedig herstel, zoo
mogelijk met verbetering der gronden.
Bij de defensie-schade moet verschil ge
maakt worden tusschen bedrijfs- en kapi
taal-schade. De laatste is moeilijker te
bepalen. In November viel de schade mee,
nu is echter de oogst 1940 vernield. Deze
kan worden berekend en vergoed. Daar
naast is er de vernieling van de gronden.
De toestanden in den polder Kruiningen
zijn niet ideaal. De indeeling laat te wen-
schen over. Het gemaal moet verbeterd
worden en wellicht kan nu een toestand
worden geschapen, die beter is dan tevo
ren. Daarom wordt gedacht aan een in
grijpende verbetering, werd advies ge
vraagd aan den cultuur-technischen dienst,
er is gedacht aan ruilverkaveling. Niet
aan een gedwongen maar aan een vrijwil
lige ruilverkaveling, waarna de schade dan
kan worden verrekend in de verbetering.
Ir. MESU BEPLEIT RUILVER
KAVELING.
Ir. F. P. MESU. directeur van den cul
tuur-technischen dienst hierna het woord
verkrijgende, wees er o.a. op, dat de re
sultaten van het onderzoek naar het zout
gehalte van het bodemvocht eerstdaags
kunnen worden verwacht.' Blijkt dat het
zoutgehalte zoo laag is, dat zonder de te
groot risico dezen herfst of het volgend
jaar kan worden ingezaaid (zy het met
beperking in de keuze der gewassen) dan
is de eenvoudigste weg de eigenaren dezen
herfst weer in het bezit der gronden te
stellen. In dit geval kan volstaan worden
met een schadeloosstelling, toe te kennen
voor de geleden schade. Gevreesd moet
echter worden, dat de gronden of een
groot deel er van, voorloopig niet in nor
male cultuur kan worden genomen en dan
is het niet gewenscht de gronden nu reeds
terug te geven. Dan zouden, wellicht door
de gebruikers groote kuilen worden ge
maakt. Gewenscht is dan eerst een des
kundige ontzilting, met geleidelijke terug
gave, in een toestand evengoed, of beter,
dan voor de inundatie.
Dit kan geschieden door de polders te
voorzien van een beter wegen- en water-
loozingsnet en van een betere verkave
ling. Overtollige slootèn leunnen worden
gedicht en ongelijke perceelen kunnen
worden geëgaliseerd. Bij het ontwerpen
van eèn nieuw waterloozingsstelsel zal
rekening moeten worden gehouden met
het in aanbouw zijnde gemaal voor den
Kruiningenpolder, by het nieuwe wegen
stelsel met den nieuwen rijksweg en den
aan te leggen weg naar de nieuwe vaar-
haven aan de Westerschelde. Aan de per
ceelen moet een goeden vorm gegeven
worden en ze moeten worden gedraineerd.
Er zal dan een intensiever cultuur moge
lijk zyn.
Van deze her-verkaveling zal echter ver
moedelijk worden uitgezonderd de Sint-
Pieterspolder (110 h.a.en de bebouwde
kommen met naaste omgeving van Krui
ningen en Oostdijk en wellicht enkele
andere, kleine woningcomplexen. De Sint
Pieterspolder behoort aan één. eigenaar;
hy is goed verkaveld en bezit voldoende
wegen en waterlossingen. Hier is het een
voudigst den eigenaar een schadevergoe
ding uit te keeren. Dit zal ook gevolgd
kunnen worden met de bebouwde kommen.
De overige gronden, dus het overgroote
deel van den Kruiningen-p.older met den
Nieuw Olzendepolder, samen pl.m. 1500
h.a., komen düs in aanmerking? voor her
verkaveling. In deze kunnen twee wegen
wórden gevolgd: die van „vordering" en
die van „ruilverkaveling". Bij toepassing
der vorderingswet is medezeggensschap
der eigenaars en verbruikers vrijwel uit
gesloten. Bij ruilverkaveling blijven de eige
naren eigenaar tot zij in het bezit der
nieuwe kavels worden gesteld. Tijdens de
uitvoering der werken kan een deel van
den grond onder bepaalde voorwaarden
aan vroegere of nieuwe eigenaars in ex
ploitatie worden gegeven. Aan ieder moet,
indien hij dat wenscht, na de verkaveling
evenveel grond worden toegewezen als hij
inbracht.
opr. gaf nog eenige bijzonderheden en
zeide „ruilverkaveling" in dit geval de
verkieselijkste weg te achten, en deelde
mede, dat de Ned. Heide Mij.; reeds een
aanvrage om ruilverkaveling in deze pol
ders indiende. De zaak is dus reeds aan
het rollen. De uitvoeringskosten, die, na
aftrek der eventueele subsidie in de ar-
bcidsloonen. in normale gevallen ten laste
van belanghebbenden komen, komen in dit
geval voor rekening van den Staat.
Na afloop der verkaveling worden de
toegedeelde kavels opnieuw getaxeerd en
het verschil in waarde met zijn inbreng
krijgt de eigenaar vergoed of moet hij
aan den Staat terugbetalen. Er is ook nog
een recht op een bijzondere schadever
goeding, bestaande uit schade aan ge
wassen, gemis van ondernemersloon of
ondernemers winst.
Voorts kunnen eigenaars, gebruikers of
pachters bij de werkzaamheden worden
tewerkgesteld en in de meeste gevallen
zal dan het netto-inkomen gelijk zijn aan
hetgeen zij vroeger in eigen bedrijf ver
dienden. Voor de landarbeiders, die hier
vroeger werkten, geldt hetzelfde. Voor de
grootere pachters is het echter moeilijker
een bevredigende regeling te vinden. Mo
gelijk kan voor hen gedurende de ver
kaveling, elders, bijv. in Vollenhove, een
overeenkomstig bedrijf ter beschikking
worden gesteld. Misschien zijn enkele ook
geschikt als voorwerker of opzichter
dienst te doen. Nadere gevallen kan mo
gelijk een schadeloosstelling worden ge
geven.
Spr. wees er tenslotte nogmaals op, dat
ruilverkaveling boven vordering te ver
kiezen is, en hy zeide te vertrouwen op
aller medewerking.
De hr. STOF zegt, dat met een „redelijke"
schadeloosstelling bedoeld wordt, vergoe
ding van de „werkelijke" schade, geheel
volgens de wet. Dit zal uit een oogpunt
van landbouwbelang worden bekeken. De
aanvrage werd reeds ingediend om er, in
het belang van de menschen zelf spoed
achter te zetten. Voorts zal ook de inven
taris in aanmerking worden genomen.
Wordt zij niet meer gebruikt, dan wordt
ook die berekend. Gezien het zoutgehalte
zal een deel van den polder weer spoedig
kunnen worden gebruikt. De hypotheek-,
grond- en waterschapslasten zijn volgens
spr. ook nu voor den eigenaar maar by de
schadeloosstelling moeten ze in aanmer
king genomen worden. Laat elke betaling
van lasten gewoon doorgaan. De arbeiders
moeten in de toekomst zooveel mogelijk in
eigen bedrijf worden tewerkgesteld.
De heer DE GROOFF dringt aan op het
spoedig verstrekken van een voorschot.
De heer STOF zegt spoed toe. Maar wij
zijn gebonden aan de procedure van de
wet, aldus spreker. Voorschotten voor le
vensonderhoud worden niet gegeven wel
voor het bedrijf. Men wendde zich tot den
voedselcommissaris. De rente bedraagt 5
procent.
De heer STOF zegt al het mogelijke te
zullen doen. Tegen den heer Lenshoek zegt
spr., dat de pachters ook tijdens de ver
kaveling voor de pacht aansprakelijk blij
ven. Ook vruchtboomen in eigen tuin zul
len worden vergoed.
Dc heer P. SCHEELE zegt den gedu-
peérden toch voor goede cijfers te zorgen
in verband met de schadeloosstelling. De
leidér van het boekhóudbureau der Z.L.M.
zal volgende week gratis advies komen ge
ven.
De heer VAN DEN BRANDE.LAAR zegt
toe, dat hij al .zyn krachten zal geven aan
dé'oplossing van de vele moeilijkheden en
SUIKER OP BON 66.
De secretaris-generaal, waarnemend
hoofd van het departement van landbouw
en visscherij maakt bekend, dat geduren
de het tijdvak van Vrijdag 26 Juli a.s. tot
en met Vrijdag 23 Augustus a.s. de met
„66" genummerde bon van het algemeen
distributiebonboekje recht geeft op het
koopen van één kilogram suiker.
WAAR ZIJN DE K.L.M.-PILOTEN?
In een artikel naar aanleiding van een
onderhoud met den K.L.M.-piloot Van
Veenendaal schrijft het Utr. Dgbld. o.m.
dat de piloten Evert van Dijk, Smirnoff,
Blaak, Hulsebos en de vijf Amerikaansche
vliegers zich bij het uitbreken van den
oorlog van 10 Mei op de Indiëroute be
vonden en nu waarschijnlijk op Java zit
ten. Van Balkom, die juist in Lissabon
was, zal zich wel bij hen hebben gevoegd.
Tepas was met een DC 3 in Engeland,
waarheen op den voorlaatsten oorlogsdag
ook- Parmentier, Von Rosen en Wittkamp
gevlogen zijn.
Drie K.L.M.-piloten, nl. Anceaux, Groen
en Steenbeek zijn in den oorlog gesneu
veld. Zij deden voornamelijk als tweede
bestuurder op de Indië-route dienst. Waai
de rest van de K.L.M.-vliegers zich be
vindt is niet te zeggen.
SPOORWEGONGELUKKEN IN
SPANJE EN ITALIË.
Naar uit La Coruna gemeld wordt,
heeft zich nabij het Spaansche spoorweg
station Teizeria een spoorwegongeluk voor
gedaan, waarbij voor een bedrag van
naar schatting een millioen pesetas aan
schade werd aangericht. Tengevolge van
een verkeerden wisselstand reden twee
treinen op elkaar in, waarbij talrijke goe
derenwagens met een waardevolle lading
in brand geraakten.
In de buurt van Bolzano (Italië) is
een personentrein in botsing gekomen met
een goederentrein. Drie personen werden
gedood en drie ernstig gewond.
hy doet daartoe een beroep op aller mede
werking. Ook spr. acht een voorschot noo
dig, doch daartoe moeten er gegevens zijn.
De heer DE GROOFF meent, dat de
inundatieslachtoffers een stichting zullen
oprichten. Wordt deze erkend?
De heer STOF zegt, dat het bij ruilver
kaveling tot een plaatselyke commissie van
vertrouwensmannen moet komen. Spr. ziet
dc noodzaak van een stichting niet in. De
slachtoffers van oorlogsgeweld hebben ech
ter wel behoefte aan een stichting omdat
zij geen „recht" op schadeloosstelling heb
ben.
De heer DE grooff zou toch een
scherp onderscheid willen maken tusschen
dc plaatselyke commissie, die alleen over
de ruilverkaveling gaat en het herstel der
defensie-schade.
De heer VAN DEN BRANDELAAR
deelt dan mede, dat hij voorloopig eiken
Woensdagmorgen te Kruiningen voor de
gedupeerden te spreken zal zijn.
BURGEMEESTER MUL vindt dit te
weinig. Er is hier zeer veel te doen. De
menschen moeten niet naar Goes behoeven
te gaan. Spr. dringt voorts aan op hard
en snel werken.
De heer VAN VLIET meent, dat een
stichting of commissie hier nuttig kan
werken.
De VOORZITTER waarschuwt er dan in
zijn slotwoord tegen de kwestie der inun
datie en ruilverkaveling niet door
elkaar te halen. Spr. zegt voorts, dat het
nu de tijd is om tot ruilverkaveling over
tc gaan. Men kan hier dan dezelfde mooie
perceelen en afwatering als in de Wierin
germeer krygen. Denk er eens goed en za
kelijk over na, raadt spr. aan. Het is nu
het geschikte moment