Provinciate Zurich* Courant
Middelburgsche, Vlissingsche,
Goesche en Breskensche Courant
Hitier doet nogmaals een beroep op
Engeland'® gezonde verstand.
Be Mpverleening aan de getroffenen door
oorlogsgeweld.
183ste JAARGANG
NUMMER 165
waarin opgenomen de
Uitgave der Firma's F. van de Velde Jr. en G. W. den Boer
ABONNEMENTSPRIJS
18 cent per week of f2.30 per kwartaal.
Franco per post f 2-50 per kwartaal-
Afzonderlijke nummers 5 cent.
ADVERTENTIEPRIJS;
Van 1—5 regels f 1.50, iedere regel meer
30 cent. Bij abonnement speciale prijs.
Kleine advertenties van 1—5 regels 10.50,
iedere regel meer 10 ct. (max. 8 regels).
POSTREKENING 359300 (MIDDELBURG).
Dit nummer bestaat uit vier bladen
Voortzetting van den oorlog zou namenlooze
ellende over millioenen menschen brengen.
In de veenderijen van de Peel nabij Helenaveen in Noord Brabant wordt nu de turf gestoken, welke een kostbare vervan
ging van steenkool voor den komenden winter beteekent. Uitgespreid wordt het product gedroogd en opgestapeld.
ipj om verzonden te worden.
Men geve zooveel mogelijk hulp in den vorm
van geld.
Het bestuur der stichting „Getroffenen
Oorlogsgeweld Zeeland" schrijft ons het
volgende
Ongeveer twee maanden zijn verloopen
sedert het oorlogsgeweld over ons anders
zoo rustig agrarisch gewest Zeeland ging
en daar zijn diepe sporen achterliet. Vele
duizenden gezinnen verloren hun geheele
materiele bezit of leden zeer ernstige scha
de. Hoewel deze gebeurtenissen hun stem
pel drukten op de leden der gedupeerde
gezinnen is er sindsdien veel gebeurd en in
voorbereiding, dat voor hen moedgevend is.
De mooie en christelijke deugd der lief
dadigheid is en wordt nog steeds in ruime
mate beoefend. Veel treffende en tastbare
bewijzen van medegevoel van persoon tot
persoon en van gezin tot gezin, in vormen
die niet buiten gever en ontvanger traden,
hebben hun verblijdenden en bemoedigen
den invloed in de gezinnen der getroffenen
uitgeoefend. Maar ook op meer officieele
wijze demonstreert zich, dat de liefdadig
heid een deugd is, die in Nederland nog
sterk onder het volle leeft. In vrijwel alle
getroffen plaatsen, ook in Zeeland, hebben
zich spontaan hulpcomité's gevormd, die
inzamelingen van geld en goederen orga
niseerden en die daarmede, in vele geval
len aangevuld met gaven uit niet-getroffen
gemeenten, heel wat oogenblikkelijke be
hoeften hebben kunnen bevredigen.
Het is begrijpelijk, dat het lang niet altijd
mogelijk was iedereen goederen te geven
van gelijke of van gewenschte kwaliteit en
soort. Het zou echter verkeerd en ondank
baar zijn achteraf op de zoo goed bedoelde
distributie van goederen kritiek uit te
oefenen. Belangeloos en met groote toewij
ding hebben velen zich ervoor gespannnen
om de inzameling en distributie zoo goed
mogelijk te doen verloopen.
Intusschen is de vorm van hulp, die be
doelt de minst kapitaalkrachtigen bijstand
te verleenen in hun oogenblikkelijken nood
ook nu nog volstrekt onmisbaar. En het is
gelukkig, dat de bronnen waaruit zulks
kan geschieden, nog niet zijn uitgeput. De
opbrengst, der nationale collecte, aangevuld
met bjjdragen uit het Nationale Fonds voor
Bijzondere Nooden, kan hiervoor worden
aangewend. Waar zeer velen uit de kringen
der getroffenen door verstrekking van be
dragen van 50 tot ongeveer 300 uit den
eersten oogenblikkelijken financleelen nood
kunnen worden geholpen, moet worden
gehoopt, dat'bjj ontoereikendheid der ge
melde fondsen, aanvulling uit de middelen
van het herstelfonds zal kunnen plaats
vinden.
Deze hulpverleening staat onder leiding
van het Provinciaal Comité voor Hulp en
Herstel terwijl de distributie door de plaat
selijke comité's plaats heeft. De belange-
looze toewijding van al deze comité's staat
boven eiken twijfel.
Jammer genoeg echter heerscht' er óver
het beginsel dez.erhulpverleening voor-
hands nog meeningsverschil tusschen ver
schillende comitéleden en de groote massa
der getroffenen.
In de uitvoerende instanties wordt hier
en daar sterk gevoeld voor steun in den
vorm van goederen. De gedupeerden daar
entegen wenschen, voor zoover het bedrijfs
middelen, kleeren en de meeste huishoude
lijke behoeften betreft, steun in den vorm
van geld. Slechts enkele artikelen als bijv.
dekens, lakens, enz., in natura verstrekt,
verwerven blijvende waardeering.
De getroffenen bestaan niet allereerst
uit personen, die vroeger afhankelijk wa
ren van steun of liefdadigheid. Herstel der
nu geleden schade door oorlogsgeweld is en
wordt ook vrijwel algemeen aangevoeld als
een moreele plicht der Nederlandsche volks
gemeenschap. Elke daad, die nu voor dat
herstel gedaan wordt, drage dan ook een
voor de getroffenen eervol karakter en
houde rekening met de redelijke verlangens
van de getroffenen zelf.
Ook de vrouw van den arbeider, die haar
inboedel kwijt is, wil zich naar eigen keuze
weer een nieuw milieu scheppen. Ook de
keuze van te dragen kleeren bepaalt men
liefst zelf.
De verantwoordelijkheid voor herstel of
nieuwe opzet van eigen huishouding of be
drijf late men aan de getroffenen. Zij kun
nen die verantwoordelij kheid in vrijwel alle
gevallen ten volle dragen. Bovendien alt
men hen door herstel op die basis uit hun
passiviteit en gevoel van afhankelijkheid.
Men geve daarom van nu af aan ook de
hulp in oogenblikkelijken nood zooveel mo
gelijk in den vorm van geld. Dat eenige
zekerheid gevraagd wordt dat de gelden op
de juiste wijze worden besteed, kan voor
geen der getroffenen een bezwaar zijn.
Niet alleen zal een dergelijke wijze van
steunverleening veel meer blijvende waar
deering vinden, ook de middenstand in de
getroffen plaatsen, die dikwijls zoo ernstig
werd getroffen, zal hiermede gebaat zijn.
Het werk van de vele comitéleden, die
met zooveel toewijding hun energie en tijd
aan deze nuttige zaak geven, wordt onein
dig veel dankbaarder.
De plaatselijke comité', die zich met ver
zoeken om steun tot het Provinciaal comité
wenden, zullen derhalve wel doen wanneer
zij geld en geen goederen vragen Het Pro
vinciale comité zal met dezen wensch zeker
ernstig rekening houden.
Dat de minst kapitaalkrachtigen voor
•dezen vorm van steun preferent zijn, daar
mee gaan zeker alle gedupeerden accoord.
Tenslotte is het dringend gewenscht, dat
van nu af alle vormen van steun uitgaan
van de grondgedachte, dat hetgeen ver
strekt wordt niet anders is dan een voor
schot op later eventueel te ontvangen vol
ledig herstel. Zoo wordt voorkomen, dat
cumulatie van steunvormen plaats vindt
terwijl de hulp een voor de getroffenen veel
eervoller vorm aanneemt.
Het bestuur van de Stichting Getroffenen
Oorlogsgeweld Zeeland weet, dat er in de
kringen der gedupeerden groote waardee
ring heerscht voor de krachtige actie van
velen, die hulp inoogenblikkelijken nood
nastreven. Het hoopt van harte, dat de
bronnen, waaruit deze hulp moet worden
geput nog rijkelijk zullen worden aangevuld
en dat de vorm, waarin hulp wordt ver
strekt geen bitterheid, doch een blijvend
gevoel van groote dankbaarheid zal kunnen
achterlaten.
Gisteravond om 7 uur is de Duitsche Rijksdag bijeengekomen voor het
aanhooren van een redevoering van Hitier. Wij geven hier een korte samen
vatting van deze rede. Elders vindt men een zeer uitvoerig uittreksel er van.
Van het begin van den oorlog in het Westen af, zoo zeide de Führer, lag
een doorbraak van de Maginot-liniè in het voornemen. Eerst, toen zeker was,
dat de tegenstanders een, inval in het Ruhr-gebied wenschten uit te voeren
door Nederland en België, volgde op 10 Mei een tegenaanval oyer de
grenzen van beide staten.
Hitier ontwikkelde de beginselen van de uitgevoerde operaties, loofde
leiding en troep, om er vervolgens aan te herinneren, dat van het begin af
aan twee punten op zijn buitenlandsche 'programma hadden gestaan.
1. De oprechte vriendschap met Italië.
2. Het streven om betrekkingen van gelijkheid met Engeland te bereiken.
De Führer zeide hét te betreuren, dat het hem niet gelukt was, om de
gewenschte beirekkingen met Engeland te bereiken, voor beide landen zou
dit een zegen geweest zijn.
Des te grooter is de vreugde, dat de vriendschap met Italië wel tot stand
Is gekomen. Het genie van Mussolini heeft hier groote verdiensten gehad. De
Führer wees vervolgens op de voordeelen die het Rijk van de houding van
Italië heeft gehad en'hij maakte duidelijk, dat Italië's besluit om in den oorlog
ie gaan, geheel uit vrijen wil is genomen. Na dankbaarheid aan het adres van
Italië tot uitdrukking te hebben gebracht, werd vastgesteld, dat de samen
werking tuSschen de beide landen, politiek en militair totaal is. Hitier sprak zijn
overtuiging uit, dat de overwinning het onrecht, dat de beide volken hebben
ondergaan, zal herstellen.
Van groote beteekenis waren Hitler's uiteenzettingen betrekking hebbend
op de toekomst. Uit de rede blijkt, dat de Duitsche weermacht na de overwin
ningen sterker is dan ooit te voren, sterker dan op den tienden Mei het geval
was. Van den toestand der bevoorrading van leger en volk kan hetzelfde
gezegd worden. De voeding van het volk is voor den duur van den oorlog
verzekerd.
De Führer sprak over de hoop, die vijandelijke staatslieden koesterden
nopens een verwijdering tusschen Duitschland en de Sovjetunie, zij maken
verkeerde gevolgtrekkingen.
Hitier wees daarna nog eens op zijn op 6 October van het vorige jaar aan
Engeland en Frankrijk gedaan aanbod; hij had toen blijk gegeven van het
goede inzicht in de komende gebeurtenissen. Hoewel hij toen wist, hoe de
verdere ontwikkeling zou zijn, had hij niet anders gevraagd dan den vrede.
De lieden, die bij de wapenindustrie geinteresseerd waren, wilden anders.
Vervolgens kwam Hitier te spreken over hetgeen thans komen gaat. De
lieden, die bij de wapenindustrie geinteresseerd zijn, zullen naar Canada gaan,
doch het volk blijft in Engeland. Hij bracht naar voren, dat het niet zijn be
doeling was oorlog te voeren, doch een nieuwen socialen staat op te bouwen
met een hooge cultuur. Hitler wees in dit verband op een rede, welke Churchill
onlangs gehouden heeft, waarin deze had gezegd, dat Hitier den oorlog wilde.
De Führer zette uiteen wat de gevolgen zullen zijn. Hij zeide dat het
Duitsche antwoord namelooze ellende over millioenen menschen zal brengen.
Hierdoor zal een groot wereldrijk vernield worden en het is nimmer zijn doel
geweest dit rijk te vernietigen. Doch deze strijd kan slechts tot de volkomen
vernietiging van een van de beide strijdenden leiden. Churchill mocht ge-
looven dat dit Duitschland zou zijn, hij, Hitier wist, dat het Engeland zou zijn.
In een nogmaals uitgesproken, laatste beroep op het verstand zeide de
Führer met nadruk dat hij geen reden zag waarom de oorlog verder gevoerd
zou moeten worden. Het is mogelijk dat Churchill dit laatste beroep aan
zich voorbij zal laten gaan, van Duitschen kant is echter in ieder geval deze
laatste gelegenheid geboden.
belangstelling in verband me j&
waar de reusachtige palmboomen
Uit New York wordt gemeld:
DeRijksdagrede van den Führer met
haar laatste beroep op het verstand van
Engeland, wekt het g.Gotste opzien in de
Vereenigde Staten. Vol' spanning kijkt het
geheele Amerikaansche publiek naar Lon
den, welks antwoord van fatale beteekenis
zal zijn voor de ontwikkeling der wereld
geschiedenis, zooals men ook in de Ver
eenigde Staten duidelijk inziet.
De redevoering van Hitler is door tal
rijke Amerikaansche stations uitgezonden
en door milioenen Amerikanen gehoord on
danks den korten termijn, waarop zij
was aangekondigd.
Onder geweldige opschriften, die het al
ternatief van Engeland: vrede of verwoes
ting, ondubbelzinnig tot uitdrukking bren
gen, publiceerden de late edities van de
New Yorksche kranten Vrijdagavond nog
de gedenkwaardige redevoering van Hitier
in groote uitvoerigheid. Daarbij worden
uiteraard de tot Engeland gerichte pas
sages op den voorgrond geplaatst. De As
sociated Tress, die den volledigen tekst
van de rede heeft gepubliceerd, legt den
nadruk op Hitiers waarschuwing voor de
verwoesting van een wereldrijk, wanneer
Engeland vast houdt aan voortzetting van
den strijd.
Amerika wacht met spanning op
het antwoord van Londen.