Provinciale Zeeuwsche Courant
t
na tiSïEi "Miüir
Middelburgsche, Vlissingsche,
Goesche en Breskensche Courant
De Zeeuwsdie getroffenen tot het
Departement van Financiën.
Eêb waarschuwing van den bevelhebber der
weermacht in de Nederlanden.
waarin opgenomen de
183ste JAARGANG NUMMER 153
ZATERDAG 6 JULI 1940
Uitgave der Firma's F. van de Velde Jr. en G. W. den Boer
ABONNEMENTSPRIJS:
18 een' je- week ol 2.30 per kwartaal-
Franco per post 2.50 per kwartaa'-
Afzonderlijke nummers 5 cent.
ADVERTENTIEPRIJS:
Van 1-5 regels 1 50, iedere regel meer
30 cent. Bij abonnement speciale prijs
Kleine advertenties: van 1—5 egels 0.50
iedere reqe> meer 10 ct (ma* 8 regels)
POSTREKENING 359300 (MIDDELBURG)
Dit nummer bestaat uit vier bladen
„Volledig herstel der schade een eerezaak voor
het Nederlandsche volk".
Snelle hulp is dubbele hulp.
De Stichting „Getroffenen Oorlogsge
weld Zeeland" heeft aan het Departement
van Financiën te 's-Gravenhage het vol
gende schrijven gezonden
„Wij hebben de eer U hierbij de Stich
tingsbrief met aanvullend reglement van
de Stichting „Getroffenen Oorlogsgeweld
Zeeland" te doen toekomen. Hieraan voe
gen we nóg toe een toelichting betreffende
de beweegredenen, die tot het in het leven
roepen dezer Stichting hebben geleid en
de doeleinden die ze nastreeft.
Deze Stichting streeft er naar alle ge
troffenen door oorlogsgeweld in Zeeland te
organiseeren en het ziet er naar uit dat
zulks weldra het geval zal zijn.
Eén der eerste vraagstukken door onze
Stichting bestudeerd betreft do behoefte
aan credieten en gereed geld onder de ge
troffenen, zoo lang liet vraagstuk van het
financieele herstel niet principieel opge
lost is.
Onder 5e getroffenen zoowel als onder de
niet gedupeerden, die van nabij de ramp
meemaakten, leeft de overtuiging, dat
even vanzelfsprekend als men het vond,
dat het Nederlandsche volk gemeenschap
pelijk de mobilisatie-uitgaven, de vergoe
dingen voor inundatie en militaire vorde
ringen droeg evenzeer een vlot en vol
ledig herstel der schade door oorlogsgeweld
veroorzaakt een eerezaak moet worden ge
acht voor het geheele Nederlandsche volk.
Een spoedig principieel besluit- hieromtrent
achten wy van primaire beteekenis.
De eer en saamhoorigheid van ons volk
naar buiten en naar binnen gebieden zulks.
Alleen in een dergelijk besluit kunnen de
getroffenen de noodzakelijke basis vinden
voor hun toekomstig materieel herstel.
Niets kan beter hun moedeloosheid weg
nemen, hun overtuiging, dat ze kinderen
van onze volksgemeenschap zijn sterken en
hun persoonlijke inspanning voor het her
stel aanzetten.
Intusschen is het ook aan de getroffenen
wel duidelijk, dat het aanboren van en be
schikbaar stellen van de hiervoor noodige
middelen, evenals het juiste vaststellen der
schadebedragen, gedegen studie en tijd
vorderen.
Ter overbrugging van de financieele
moeilijkheden, waarin veel getroffenen tot
dat tijdstip verlteeren, is een voor breede
kringen bereikbare en niet drukkende cre-
dietverleening, aangevuld met verstrekking
van rentelooze voorschotten tot beperkte
bedragen naar onze overtuiging noodzake
lijk.
Dat reeds zeer korten tijd na de ramp
door het Departement van Financiën, met
inschakeling van de z.g.n. Provinciale
Stichtingen en Borgstellingsfondsen der
Middenstandsbanken, credietverstrekking
mogelijk werd, waardeeren de getroffenen
ten zeerste. Ook de over het geheel vlugge
wijze van behandeling van de credieten tot
kleine bedragen, heeft hun volle instem
ming. Groote behoefte aan credieten en
gereed geld bestaat bij zeer veel getroffe
nen, snelle hulp is hier dubbele hulp. De
voorwaarden voor grootere credieten echter
worden herhaaldelijk aangevuld en gewij
zigd. Steeds opnieuw worden gegevens ge
vraagd en verstrekt, waardoor deze cre-
dietverleening helaas ten zeerste wordt
opgehouden.
De gedupeerden zijn verder in hooge
mate verontrust over de beginselen waar
van deze credietverstrekking uitgaat en
door de voorwaarden, die gesteld zijn. Ook
de basis wordt door hen nog onvoldoende
ruim geacht.
Onder de getroffenen leeft de overtui
ging, dat elke hulp aan hen dient te wox--
den gedragen door het beginsel, dat de
getroffenen als leden van onze volksge
meenschap recht hebben op daad
werkelijke hulp bij hun moeilijkheden.
De thans geldende voorwaarden 5
rente met mogelijkheid tot verhooging, en
aflossing in 5 jaren voor credieten ten
behoeve van bedrijfsmiddelen, zijn met dit
beginsel absoluut in strijd.
Personen en bedrijven toch, die deze
credieten behoeven, hebben allen meer of
minder groote geldelijke verliezen geleden,
zoodat ze ook by credietverstrekking onder
zeer billijke voorwaarden zitten met
a. oude lasten plus lasten voor het
nieuwe bedrijf
b. extra lasten voor het crediet
c. een onvolledig bedrijf met als regel
sterk verminderde inkomsten.
Van byzondere concurrentiemogelijkhe
den als gevolg van gunstige credietvoor-
waarden kan bij niemand van hen sprake
zyn, en de mogelijkheid tot' credietopne-
ming onder de geldende voorwaarden der
geldmarkt bij de oude bankrelaties bestaat
slechts in uitzonderingsgevallen.
Dat de primaire gedachte van deze cre
dietverstrekking was hooge rente en
korte aflossingstermijnen, 'terwijl daarop se
cundair .volgde de mogelijkheid van ver
zachtingen in speciale gevallen, heeft de
gedupeerden ongemeen verontrust. Op den
voorgrond komt daardoor de financieel zoo
veilig mogelijk gestelde transactie, in
plaats van wezenlijke hulp, terwijl daarop
volgt de mogelijkheid tot verzachting, die
vooral zalworden uitgebuit door hen, die
het gemakkelijkst op de gemeenschap
steunen.
Moreel is het niet te verdedigen, dat
men de enkelen, die in de groote Neder-,
landsche samenleving getroffen zijn, gelden
van die samenleving leent op voorwaarden,
die vóór alles blijk geven van een voor
zichtige financieele politiek, met het risico,
dat diezelfde vaderlanders door de later te
blijken onmogelijkheid aan die voorwaarden
te voldoen, geplaatst zullen worden in een
positie, welke hun groote moeilijkheden,
mogelijk de schande van een faillissement,
niet zal besjparen. Men moet niet uit het
oog verliezen, dat in een drang om weer te
beginnen, menig credietnemer zich de
zwaarte van de verplichtingen niet vol
doende zal realiseeren of wel den stelregel
huldigt „Als het zoover is kunnen we
weer zien". Beide factoren zullen er niet
toe bydragen het peil van den midden
stand, dat eenmaal hoog was, te hand
haven.
Het is onjuist de spaarzaamsten en de
zuinigsten zware lasten te laten dragen en
hen, die minder persoonlijke verantwoorde
lijkheid zouden hebben, later ontheffingen
te geven.
Dringend verzoeken wij daarom de cre-
dietverleening met terugwerkende kracht
spoedig op veel redelijker voorwaarden te
organiseeren. Wy achten als regel een
renteloos crediet voor het eerste jaar,
daarna hoogstens 3 rente en een aflos-
singstermyn die veel langer is, byv. tot 35
jaar, noodzakelijk.
In geen geval mag het rentepercen
tage achteraf kunnen worden verhoogd.
Ten opzichte van de credieten voor her
stel en opbouw koesteren wij ten op
zichte. van den rentevoet dezelfde wen-
schen. Ten opzichte van de aflossing
achten wij gewenscht te bepalen, dat ter
keuze van den credietnemer, de verplich
te aflossing* de eerste 5 jaren kan ach
terwege blijven. Vervolgens zou de af
lossing 2 per jaar moeten bedragen
met de mogelijkheid voor den crediet
nemer om dit aflossingspercentage te
verhoogen.
Een zakenman, die een crediet opneemt
van ƒ20.000 op deze voorwaarden, plaatst
zichzelf voor moeilijkheden (het eerste
jaar 1000.rente, ongerekend de aflos
sing) vooral in plaatsen met neergaande
koopkracht door vertrek van vele inwoners
en verminderde inkomsten van anderen,
waaraan onmogelijk het hoofd te bieden
zal zijn. Nu kan men aanvoeren, dat het
verleende crediet verrekend wordt met een
eventueele schadeloosstelling, maar de on
zekerheid van de grootte dier schadeloos
stelling doet de positie der credietnemers
geen goed. De middenstander zal zich door
een dergelijk crediet binden tegenover het
Rijk, zonder van verdere hulp van het Ryk
iets af te weten.
Verrekening der credieten met schade
loosstellingen en eventueele financieele te
gemoetkomingen achten wij op zichzelf
redelijk.
Wat betreft de mogelijkheden om credie
ten te verkrijgen, achten wij deze nog te
beperkt.
Credieten zijn noodig behalve voor be-
drijfsbenoodigdheden voor herbouw en voor
herstel aan beschadigde gebouwen, voor
het lichten van schepen, herstel van sche
pen, aanvulling of aanschaffing van on
misbaar meubilair, vervanging van verlo
ren of vernielde werktuigen, verloren vee,
enz.
De ons tot heden bekende mogelijkheden
voor credietverleening huldigen niet deze
ruime opvatting, welke wij noodzakelijk
achten, willen alle gedupeerden de moge
lijkheid verkrijgen weer te komen tot dra
gelijke levensomstandigheden en bestaans
mogelijkheden. De boer, de schipper, de
arbeider, de ambtenaar, de caféhouder, de
menschen uit de vrije beroepen en de ge
troffenen zonder beroep moeten evengoed
als de middenstander, de handelaar en de
fabrikant over redelijke credietmogelijkhe-
den voor verschillende behoeften kunnen
beschikken.
Wij dringen daarom ernstig aan op ver
ruiming der credietmogelykheid in een zeer
nabije toekomst.
VOOR HEN, DIE NIETS HEBBEN.
Hoewel zulks waarschijnlijk niet op het
terrein van. Uw, instantie ligt, willen we
hjer kort ook het vraagstuk van de ver
strekking van beperkte geldelijke bijdragen
aan de armeren onder de getroffenen be
handelen.
Onder hen zijn velen die door hun gel
delijke positie en geringe inkomsten onmo
gelijk in staat zijn te komen tot het aller
noodzakelijkste herstel van wat voor huis
vesting, meubilair en kleeding of bestaans-
bron onmisbaar is, personen, die ook niet
in staat zijn hiervoor byzondere verplich
tingen op zich te nemen.
Ook voorziening in. dezen oogenblikkelij-
ken nood achten wy dringend noodig.
Wij achten het gewenscht, dat deze
groep preferent is voor het ontvangen van
rentelooze voorschotten op toekomstige
herstelvergoeding, allereerst uit de mid
delen van het Nationaal Hulpcomité en zoo
noodig ook uit die van het Wederopbouw-
fonds.
Wij ondersteunen met warmte den arbeid
van het Nationaal Hulpcomité 1940 onder
leiding van mr. dr. Frederiks, dat bedoelt
de Nederlandsche liefdadigheid ten behoeve
der getroffenen te mobiliseeren.
Met kracht verzetten we ons echter te
gen de gedachte, dat de steun aan de fi
nancieel zwakke oorlogsgeweldslacht'offers
ook nu nog het karakter van liefdadigheid
blijft behouden. Dus verdeeling der bedra
gen door liefdadige commissies én giften in
den vorm van liefdadigheid, hetzij in geld,
hetzij in goederen voor byeengebracht geld
gekocht. Dat leidt er toe, dat het eergevoel
gekwetst wordt van hen, die door eigen
arbeid en spaarzaamheid zich hun bezit
hadden verworven, dat personen die altijd
in groote mate op de gemeenschap vege
teerden, zich v/eer zullen opdringen en dat
velen in allerlei vormen zich zullen probee-
ren te bevoordeelen.
Dringend verzoeken wy alle vormen van
steun te geven in den vorm van geldelyke
voorschotten op later eventueel nit te kee-
ren. schadeherstel. In geen geval moeten
voor ingezameld geld goederen gekocht
worden, ter verdeeling.
Wanneer ieder weet, dat latere verreke
ning plaats heeft, zal de gedachte van pre
ferentie voor de materieel zwaksten alge
meen gemakkelijk aanvaard worden, nie
mand in zyn eer getast zijn en cumulatie
van steunvormen bij enkele getroffenen
worden voorkomen.
Verstrekking van geld stelt de gedupeer
den in staat hun noodzakelijke behoeften
naar eigen keuze en onder eigen verant
woordelijkheid te dekken.
Tot slot willen wij opmerken, dat we de
overtuiging kregen, dat zoowel in de in
stanties voor credietverstrekking als in die
voor het herstel en voor de liefdadigheid,
de leiding en de leden met groote werk
kracht en toewijding de belangen der ge
troffenen trachten te behartigen. De critiek
op de maatregelen doet niets af aan onze
groote waardeering en dankbaarheid voor
die belangelooze toewijding en bedoelt, let
tende op de tegenwoordige en toekomstige
belangen van onze volksgemeenschap, op
onze saamhoorigheid en op den naam van
ons vaderland naar buiten, op een hoog
plan mee te werken aan het herstel".
De bevelhebber van de weeimaeht in
de Nederlanden, generaal der vliegers Fr.
Christiansen, maakt bekend:
Er is misbruik gemaakt van de in de
geschiedenis zonder voorbeeld zijnde lank
moedigheid en grootmoedigheid, waar
mede de Führer de soldaten van een vij
andelijke weermacht vrije beweging heeft
toegestaan en de demobilisatie ten uit
voer liet brengen, in plaats van hen in ge
vangenschap te laten wegvoeren.
Indien krijgsgevangene Nederlandsche
militairen niet in staat zijn, de hun toe
gestane vryheid te waardeeren, dan ligt
daarin een smadeloos gebrek aan disci
pline jegens de bezettingsmogendheid, die
het Nederlandsche leger weinig eer aan
doet.
Generaal Winkelman heeft nagelaten
hiertegen op te treden en daardoor bewe
zen, dat hy zijn positie en den toestand
niet zoo heeft opgevat, als ieder, die
nuchter denkt, moest venvachten.
Hij is daarom, zooals reeds is medege
deeld, ontheven uit zijn functie als op
perbevelhebber der zich in demobilisatie
bevindende Nederlandsche land- en zee
macht en in krijgsgevangenschap ge
bracht.
Bovendien hebben de voorvallen van den
laatsten tijd en in het bijzonder de gebeur
tenissen der laatste dagen mij aangetoond,
dat talrijke Nederlanders niet meer
weten, of ook niet willen weten, in
welke ondubbelzinnige toestand zij zich be
vinden na de neutraliteitsschennis door hun
vroegere regeering en de overwinning der
Duitsche wapenen.
Ik beperk mij er toe, deze houding te
kenteekenen door enkele voorheelden, die
hier volgen, om eens en vooral grove en
gevaarlijke vergissingen onmogelijk te
maken
1. Uit het karakter van talryke Engel-
sche bombardementen kan onomstootelyk
worden opgemaakt, dat zij berusten op in
lichtingen van Nederlandsche zyde. Ik
wensch er geen twyfel over te laten be
staan, dat een dergelyke handelwijze met
alle middelen, waarover de Duitsche or
ganen beschikken, zal worden opgehel
derd en volgens de Duitsche landsver-
raadwetten, welke voor den oorlog ver
scherpt zyn, zal worden gestraft.
Deze wetten treffen ook degenen, die
een dergelijke handelwijze opzettelyk niet
aangeven of daarbij zelfs hulp verleenen.
Dat geldt ook voor handelingen tegen de
belangen der Duitsche weermacht als zoo
danig en tegen instellingen van verkeer,
bedryf en industrie.
Verder moeten de Nederlanders van het
volgende nota nemen Wie een mogend
heid, die met Duitschland in oorlog is, in
eenigen vorm voordeelen verschaft, be
richten doet toekomen of op andere wyze
bevoordeelt, brengt tegelykertijd het le
ven en den eigendom van zyn eigen
volltsgenooten in gevaar en benadeelt liet.
2. Tot de dwaze menschen van deze
soort behoort ook hy, die uiting geeft aan
een gezindheid, welke de gerechtvaardigde
trots van den Duitschen soldaat en van
den Duitschen mensch kwetst. Als bevel
hebber der weermacht in de Nederlanden
beschouw ik een dergelijke houding als
een téeken, dat de Duitsche maatregelen
tot beveiliging van en het bewaren van
de rust in de Nederlanden niet begrepen
zijn, of dat men ze niet wil begrypen. Als
dergelijke gevallen noem ik onder anderen
de volgende
a. de veelvuldige overtreding van den
bevolen groetplicht tegenover leden van
de Duitsche weermacht door geünifor
meerde leden van de zich in demobilisatie
bevindende Nederlandsche land- en zee
macht. Ik herinner er aan, dat de bevry-
ding uit de krijgsgevangenschap, die be
rust op de voorzorgen en de welwillend
heid van den Führer; door mij op ieder
oogenblik ongedaan kan worden gemaakt
en ongedaan zal worden
gemaakt voor ieder, die
zich in het vervolg aan
zyn groetplicht onttrekt
of zich van dien plicht
slordig k w ij t. Voor het brengen
van den groet wordt de Duitsche maat
staf aangelegd, die er van uit gaat, dat
hij, die de discipline overtreedt, ook niet
verdient een goed stryder te worden ge
noemd.
b. Hy, die of hy soldaat of burger
is het aanzien van Duitsche soldaten
of gezagsdragers schaadt, of tekort schiet
in zijn achting voor de Duitsche symbolen,
zal voortaan streng ter verantwoording
worden geroepen.
Handtastelykheden tegen leden der
Duitsche weermacht worden even
tueel met den dood ge
straft.
Ik waarschuw verder voor elke demon
stratie voor de vroegere Nederlandsche re
geering of leden daarvan. De Duitsche
weermacht heeft Nederland moeten bezet
ten, omdat de vroegere Nederlandsche
regeering neutraliteitsschennis heeft be
gaan.
Ik wensch, dat dit niet wordt vergeten.
De bevelhebber der weermacht in
de Nederlanden,
CHRISTIANSEN, generaal
der vliegers.
Welke bonnen geldig zijn.
Dc volgende bonnen van de distributiekaarten
zijn momenteel geldig
Bon 75, geldig tot en met 12 Juli, recht ge
vende op 2/2 ons tarwemeel of zelfrijzend bak
meel.
Bon 80, geldig tot en met 26 Juli, recht ge
vende op 1 KG. suiker.
Bon 85, geldig tot en met 2 Augustus, recht
gevende op 2/2 ons koffie of /2 ons thee.
Broodbonnen 51 tot en met 60, geldig tot en
met 14 Juli, recht gevende op het koopen van
2000 gram brood (de' bonnen 41 t/m 50 zijn nog
geldig tot 19 Juli).
Petroleumzegel „2" geldig t/m 14 Juli, recht
gevende op 2 liter petroleum.
DOODELIJK ONGEVAL OP
ONBEWAAKTEN OVERWEG.
Gistermiddag om ongeveer half vyf is op
den onbewaakten overweg in den straatweg
tusschen Noord- en Zuidbarge (gemeente
Emmen) een doodelijk ongeval gebeurd. De
touwhandelaar Martens, uit Nieuw Buinen,
kwam met een zwaar beladen transport-
rywiel uit Zuid' Barge, waar hy verschillen
de landbouwers had bezocht. Uit de richting
Emmen naderde de trein, die om 16.29. uur
te Zuid Barge moest aankomen. Martens
heeft waarschynlijk den trein te laat opge
merkt, hy bevond zich al op den overweg
toen hy het gevaar pas bemerkte. Vermoe-
delyk tengevolge van den schrik kwam hij
met zijn rijwiel te vallen juist voor de loco
motief. Hy werd gegrepen en ongeveer vijf
tig meter meegesleurd. De man was op slag
dood.
VLISSINGEN
VerzorScSe Bimers
Klein Menu 12.25 Groot Menu (3.50
Zaterdag en Zondag geopend tot 12 uur.
DIWER.CONCERT
Weer Engelsclie vlieg
tuigen boven ons land.
In den afgeloopen nacht heeft een En»
gelsch vliegtuig vergeefs getracht een aan
val op Amsterdam te doen. Toen het ver
scheen, schoten tal van stralenbundels der
zoeklichten omhoog en weldra was het toe
stel in het licht gevangen. Het luchtafweer
geschut werkte hevig. Tot ver in den om
trek waren de zware knallen te hooren. De
Engelschman kreeg geen gans aan te vallen
en nam, vermoedelijk getroffen, snel de
vlucht.
Op verschillende plaatsen der stad zijn
granaatscherven neergekomen, voorname
lijk in het westen.
Een jongeman, die zich toevallig op straat
bevond, werd door een granaatscherf in het
gelaat getroffen. Na verbonden te zijn in
het zittingslokaal van den G.G. en' G.D. aan
de Hendrik de Keyserstraat, kon hij naar
huis terugkeeren.
Het publiek heeft zich over het algemeen
goed aan de dezer dagen- gegeven waar
schuwing om zich niet op straat te begeven,
gehouden.
Brandend Encjelsch toestel stort
op huizen te Haarlem.
Ook Haarlem heeft weer te lyden gehad
van de gevolgen der Engelsche bomaanval
len op ons land.
In den afgeloopen nacht omstreeks half
vier verscheen boven de omgeving van
Haarlem een Engelsch bombardementsvlieg
tuig, dat door luchtdoelgeschut onder vuur
werd genomen. Een granaat trof doel met
het gevoig dat het toestel in brand vloog en
in een buitenwyk van de stad op een land
weg neerstortte. De voorkant van het vlieg
tuig botste tegen eenige kleine huisjes langs
dien weg, die daardoor eveneens in brand
geraakten.
Gelukkig waren te voren de bewoners
door het gedreun van het afweergeschut
wakker geworden. Tot hun groote ontstel
tenis zagen zy het brandende vliegtuig recht
op hun huizen afkomen, en hals over kop
namen zij in nachtgewaad de vlucht naar
het achter de woningen gelegen weiland,
waarbij zij genoodzaakt waren door een
breede sloot te waden. Allen wisten zich
echter in veiligheid te stellen.
Zeven huizen werden door het vuui"
aangetast. De Haarlemsche brandweer,
die met zeer veel materiaal ter plaatse
kwam, wierp enorme watermassa's in de
vlammenzee, doch kon niet verhinderen,
dat deze woningen totaal uitbrandden. Het
duurde eenigen tyd, voordat het branden
de vliegtuig gebluscht was. Men moest
daarby met groote voorzichtigheid te werk
gaan, daar telkens de zich in het toestel
bevindende lichtkogels en munitie ont
ploften.
DERTIG BOMMEN OP BARNEVELD.
Te Barneveld heeft een Engelsch vlieg
tuig in den afgeloopen nacht een dertig
tal bommen geworpen. Vijf daarvan kwa
men in de onmiddellijke nabijheid van een
boerderij terecht en sloegen groote kra
ters in den weg en in het weiland. Een
sloeg vlak voor de deur van de woning
in den grond, och ontplofte gelukkig
niet. De boerderij werd beschadigd. Per
soonlijke ongevallen kwamen niet voor.
Tal van brandbommen kwamen in het
open veld terecht, waar zij uitbrandden,
zonder schade aan te richten. De politic
heeft de omgeving afgezet.
In de onmiddellijke omgeving bevinden
zich geen militaire objecten.
OOK AANVAL OP DEVENTER.
Een Engelsch vliegtuig heeft hedenmor
gen van groote hoogte een aantal bom
men op Deventer geworpen. Een dei-
bommen kwam terecht in de buurt van
eenige schepen, waarvan er een licht werd
beschadigd. Een tweede richtte weinig
schade aan, een derde vernielde den ach
tergevel en een deel van het dak van
een klein niet-militair bedrijf. Van de
hier aanwezige arbeiders werden er zes
gewond. Vier arbeiders» moesten in het
ziekenhuis worden opgenomen. In de om
geving werd verder nog een dak van een
woning beschadigd en móest een aantal
ruiten het ontgelden.